దాశరథి రంగాచార్య రచనలు-7 అనువాద కథలు

Be లంచేరథ రంగాచార్య
రచిణలు-7

ఇఆంనులంట కథలు

ఉరూ కథలు : జీలానీబానూ
తెలుగు అనువాదం : దాశరరు రంగాచార్య

సోల్‌ డిస్ట్రిబ్యూటర్స్‌:
నశాలాం(ధ్ర సభ్లిషింన్‌ హౌస్‌

రుజ్ఞాన్‌ భవన్‌, అబిడ్స్‌ హైదరాబాదు-500 001.

Dr. DASARATHI RANGACHARYA RACHANALU - VoL. VII
TRANSLATED STORIES

లుల STORIES: JEELANIBANOO
TELUGU TRANSLATION : DR. DASARATHI RANGACHARYA

(పతులు : 1,000

ప్రథమ ముద్రణ : మార్చి, 2002

ఎల : ౮౫.75-00

సోల్‌డిస్రీబ్యూటర్స్‌ : విశాలాం[ధ పబ్లిషింగ్‌ హౌస్‌,
విజ్ఞాన్‌భవన్‌, అబిడ్స్‌, హైదరాబాదు - 1.
E-mail: visalaandhraph @yahoo com

(తులకు * విశాలాం(ధ బుక్‌ హౌస్‌,

(అబిడ్స్‌, సుల్తాన్‌బజార్‌) హైదరాబాదు,

విజయవాడ, విశాఖపట్నం, గుంటూరు,

తిరుపతి, హన్మకొండ, అనంతపురం, కాకినాడ.

హెచ్చరిక: ఈ పుస్తకంలో ఏ భాగాన్ని కూడా పూర్తిగాగానీ, కొంతగానీ కాపీరైట్‌ హోల్లరు /
('పచురణకర్తల నుండి ముందుగా రాతమూలకంగా అనుమతి పొందకుండా ఏ రూపంగా
వాడుకున్నా, కాపీరైట్‌ చట్టరీత్యా నేరం

ము(ద్రణ: కళాంజలి గ్రాఫిక్స్‌, నారాయణగూడ, హైదరాబాద్‌. ఫోన్‌: 3224831

జప

భారతదేశమున అనేక భాషలున్నవి. అన్ని భాషలకును సాహిత్యము
ఉన్నది. ఆయా సాహిత్యములు విలక్షణమైన చరిత కలిగి ఉన్నవి. విశిష్టమైన
సంప్రదాయములు కలిగి ఉన్నవి. మనదేశ సమైక్య పరిరక్షణకుగాను ఒక భాషా
సాహిత్యమును ఇతరభాషలవారు తెలుసుకొనవలసి ఉన్నది. అట్టు తెలుసుకొనుటకు
తోడ్పడునది అనువాదసాహిత్యము.

ఒకనాడు తెలుగుదేశమున అనువాద సాహిత్యము కొల్లలుగా వెలువడినది.
వంగసాహిత్యము ఎక్కువగా తెలుగులోనికి వచ్చినది. కొంతవరకు ఉర్లూ హిందీ
సాహిత్యములు కూడా తెలుగులోనికి వచ్చినవి. ఈ మధ్యకాలమున అనువాదములు
అంతగా కనిపించుటలేదు.

అనువాదప్రక్రియ భారత సమైక్యతకు జీవమువంటిది. సాహితీ, సంస్కృ తుల
సమ్మేళనము అత్యంత అవసరమై ఉన్నది.

ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సాహిత్య అకాడమీకి తెలుగు, హిందీ, ఉరూ సాహిత్యములతో
సంబంధమున్నది. ఆయా భాషలనుండి ఆనువాదములను సాహిత్యమును గురించిన
గంథములను (పచురించుటకు షపూనుకాన్నావు. కన్ని గంథములను
పచురించినాము.

ఇంతకుముందు తెలుగు కథలను కొన్నింటిని ఉర్లూలోనికి అనువదింపచేసి
“తెలుగు అఫ్ఫానే అను గంథముతోపాటు ఉరూ కథలను తెలుగులో పరివర్తించి
ఉరూ కథానికలు అను సంపుటము అకాడమి పక్షాన యింతకుముందు
ప్రకటించడమైనది.

శ్రీమతి జీలానీబానూకు కథారచయిత్రిగా ఉర్దూ సాహిత్యమున విశిష్ట
స్తానమున్నది. ఆమె తండ్రి ఉర్లూ సాహిత్యమున చక్కని వైదుష్యముగల కవి.
జీలానీబానూకు భాషమీద చక్కని అధికారమున్నది. ఆమె కథలలో చాలా
చోట్ల కవితా ధోరణి కన్పించును. ఆమెకు తనదైన ప్రత్యేకమైన శైలి ఉన్నది.
అంతేకాక, ఆమెలో వస్తువైవిధ్యము కూడా ఉన్నది. ఆమె కథలు చదువువారికి
ఈ విషయములు తెలియును. జీలానీబానూకు జీవితమును పరిశిలించుటకు
తగిన (ప్రజ్ఞాపాటవములు గలవు.

జీలానీబానూ కథలలోని విశిష్టతను, విలక్షణాతను దృష్టిలో ఉంచుకొని
వాటిని తెలుగులోనికి అనువదింపజీసి ప్రచురించుటకు న్నిర్ణయించడమైనది.
అనువాద కార్యమును నిర్వహించవలసిందిగా శ్రీ దాశరథి రంగాచార్యులగారిని
కోరినాము వారు చక్కని అనువాదకులు. ఇదివరకు ఉరూ, హిందీ, ఇంగ్లీషు
ఈ 1977లో కేదారం - ఉర్దూ కథలు ( ఆంధప్రదేశ్‌ సాహిత్య అకాడమీ, హైదరాబాదు ప్రచురణ) కు రాసినది.

.

నుంచి అనువాదములు చేసినారు. వారు మాకు సకాలమునకు చక్కని
అనువాదము అందించినారు.

ఇతర సాహిత్యములనుంచి ఇచ్చి పుచ్చుకొనుట అవసరమను దృష్టితో
ఉరూ కథల తెలుగు అనువాదమును (గంథముగా బప్రచురించుచున్నాము.
ఇందుకు తెలుగువారి ప్రోత్సాహము మాకు లభించునని ఆశించుచున్నాము.

దేవులపల్లి రామానుజరావు
అంధ్రప్రదేశ్‌ సాహిత్య అఆాడకుు
కార్యదర్శి

హైదరాబాదు
15-10-77

అనువాదం అసలు రచనకంటే కష్టం. ఈ విషయం రెండు ప్రక్రియలో
రచనలు చేసేవారందరికి తెలుసు. స్వీయరచనలో స్వేచ్చ ఉంటుంది. భావాలు
లా భాష తనది. అది తాను కన్న ముద్దుబిడ్డ. అది ఎలా ఉన్నా బాధ్యత

అనువాదం అలాకాదు. భావాలు మరొకరివి. భాష అనువాదకుడు
కూర్చాలి. పరిధి సంకుచితం అయిపోయింది. అనువాదకునికి స్వేచ్చలేదు.
అసలు రచయిత గీసింది “లక్ష్మణరేఖ.” ఆ పరిధి దాటలేడు. ఇది మరొకరు
కన్నబిడ్డ. ముద్దూ ముచ్చటా అనువాదకుడు తీర్చాలి. ఈ బాధ్యతలో తన
భాగం ఎంతో తెలియదు.

అనువాదం అంటే భాషను మార్చడం మాత్రమేకాదు ఇది రచయిత
భావాలను అనువదించడం. ఒక్కొక్కసారి భావోల్పణంతో భాష జలపాతంలా
వస్తుంది రచయితకు. రచయితకు అలాంటి భావోల్పణం కలగడానికి కారణాలూ-
పరిస్థితులూ-ప్రభావాలూ ఏవో ఉంటాయి అనువాదకుడు అదే పరిస్థితుల్లో
ప్రభావాల్లో ఉండడు. అయినా భావోల్పణానికి తన భాషను సమకూర్చాలి.
అది ఆ భావోల్పణాన్ని వ్యక్తపరచాలి. అది ఎంత కష్టమో ఆలోచించండి.
మరొకళ్లి కొడ్తేతాను ఏడవాలి!

భాషలన్నీ పరిమితాలే. ఏ భాషకూ భావాలకు సరిపోయేన్ని పదాల్లేవు
అయితే ఒక్కొాక్కభాష ఒకొక్క. పరిధిని ఏర్పరుచుకుంది. ఒక్కొక్క భాషకు
కొన్ని ఆచార వ్యవహారాలుంటాయి. రండు భాషలకు సమానమైన పదాలుండడం
కష్టం. ఈ పదాలను ఏరి, వెతికి పెట్టడం వల్ల అతుకులబొంత అవుతోంది
తప్ప అనువాదంకాదు. ఉదాహరణకు ఉరూలో ఉన్న మజ్బూర్‌. ఆవారా,
ఫ్రుజాల్‌, సన్నాటా, కర్వట్‌బదల్నా, ఫిజా, నఖ్రే అన్నపదాలకు తెలుగుపదాలు
దొరకవు. అనువాదకునికీ ఉర్లూపదం తెలుసు. దాని ఆర్హం తెలుసు, దాని
సాగసు తెలుసు, కాని తెలుగులో చెప్పలేడు. అతనిబాధను' అర్ధం చేసుకొండి.

రచయిత ఒక మూడ్‌లో రచన చేస్తాడు. ఆ మూడ్‌నుబట్టి అతనిశైలి
మారుతుంటుంది. ఒకసారి హాస్యంగా, ఒకసారి అపహాస్యంగా, ఒకసారి
గంభీరంగా, ఒకసారి వర్ధనాత్మకంగా సాగిపోతాడు రచయిత, అనువాదకుడు
ఆ రచయిత మూడ్‌ను పట్టుకొని సాగాలి. ఈ మూడ్‌ తనదికాదు, మరొకరిది.
అతని చొక్కాలో నేను అందంగా కనిపించాలి!

అనువాదం కష్టం. అందుకే చాలమంది అందుకు పూనుకోవడంలేదు.
సాహిత్య సంస్టలుతప్ప అనువాదాలు ప్రచురించడం అరుదు అయినా అనువాదం
అవసరం. మనదేశంలో విభిన్నభాషలున్నాయి. విభిన్నభాషల్లో అనంతం అయిన
సాహిత్యం ఉంది. ఒకరి సాహిత్యాన్ని ఒకరు అర్హం సుకున్నప్పుడే సమన్వయం
సాధ్యం అవుతుంది. అందుకే సాహిత్య అకాడమీ వంటి సంస్థలు అనువాదాలు
చేయించి ప్రచురిస్తునా

ఇదివరకు నేను “ఉమావ్‌ జాన్‌ అదా అనే ఉరూ నవలను అనువదించాను.
దాన్ని కేంద సాహిత్య అకాడమీ వారు ప్రచురించారు.

ఇప్పుడు జీలానీబానూ ఉర్లూ కథలను అనువదించే పనిని ఆంధ్రప్రదేశ్‌
సాహిత్య అకాడమీ వారు నాకు అప్పగించారు. అందుకు అకాడమీ కార్యదర్శి,
పూజ్యులు శీ దేవులపల్లి రామానుజరావుగారికి నామీద ఉండే అభిమానం
కారణం. వారికి నేను కృ తజ్ఞాణి.

జీలానీబానూ కథల్ను గురించి నేనేం చెప్పదలచలేదు. కాని సాధ్య
మయినంత చక్కని అనువాదం చేయడానికి ప్రయత్నించాను నా కృషి ఎంతవరకు
ఫలించింది చెప్పాల్సింది మీరు.

సికియదాబాదు
11 జూలై. 1977 భవదీయుడు,
సోమవారం. దాశరథి రంగాచార్య

0 సరా లో మి [సగర

(ం

+

10.

12.
13.
14
15.
16.
17.
18
19.
20.
21.
22
23

24.

తీరని దాహం
పాదాలు
ఆదరణ
అద్దం
మోక్షం
మనసాకచోట
దొంగసామ్ము
సతీ సావిత్రి
శ్యామల
శాలువ
సరస్వతి
నిరీక్షణ
పరుల ఇల్లు
చప్పటి కథ
ఎంకమ్మ
స్కూటర్‌వాలా
గిడ్రాలు
బంగారు లేడి
కిషన్‌ ! ఓ కిషన్‌!
అపరిచితులు
వినోదం
మనస్కారం
సూనా
కేదారం

ఆభ?

ఆశ

తయ ఆట

104
106
120
132
142
150
157
163
168
175
179
184
191

చదవండి! చదివించండి!

డా॥ దాశరథి రంగాచార్య రచనలు

రూ,

మొదటే సంవుటం: చిల్లర దేవుళ్ళు 50/-
రెండవ నంవుటం: మోదుగుపూలు, మానవత,

శరతల్సం,

దేహదాసు ఉత్తరాలు 100/-
మూడవ సంవుటం: జనపదం 120/-
నొల్లవ సంవుటం: మాయజలతారు,

రానున్నది ఏది నిజం,

పావని, నల్లనాగు 15 0/-
ఐదవ సంవుటం: జీవనయానం 175/-
ఆరవ సంవుటం: అనువాద నవలలు

(దేవుని పేరిట,

ఉమాద్‌ జాన్‌ అదా) 125/-
విడవ నంవుటం: అనువాద కథలు 75/-

పై పుస్తకాలు

విశాలాంధ్ర బుక్‌ పొసుల్గొనూ,
(బముఖ పుస్తక వికేతలవద్ద

లభిసాయి

“దాహంకూడా రోగమే? డాక్టర్లకేం అలాగే అంటారు. వైద్యులకు విద్యలేదు.
ధైర్యంగా ఉండు. స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. ఏదో గాలి తాకిడిలా ఉంది. మంతగానికి
చూపించడం మంచిది.”

“దాహం అంటే మామూలుదాహం అనుకున్నారా? రోజంతా బిందెలకొద్ది
నీళ్లు తాగుతుంది. అయినా దప్పి ఆరందే! ఆదేందాహామోమరి?”

“ఇప్పుడిహ రూపమే గుర్తించకుండా అయిపోయింది. అయినా ఊరు
కుంటుందా? ఊపిరి ఆడ్డమే కష్టం. అయినా వాగుడు మానదు.”

“రాత్రి అయిందంటే కొండలు విరుచుకుపడ్డట్టే - ఆ దేవుడే రక్షించాలి."

అవును. నాకు రాతులు కొండల్లాగీ అనిపిస్తాయి. కొండలు ఎక్కుతూ
ఎక్కుతూ జీవితాన్నే కోల్పోయాను. నా చంద్రుణ్ణి పోగొట్టుకున్నాను. కటిక చీకటిలో
కొట్టుకుంటున్నాను. నేను గురిచూచుకునే గోడను గురిచూచి తమ ప్రతిభను
గుర్తించుకోవడానికి నన్ను లక్ష్యం చేసుకున్నారు. నా మనస్సు అనేక చోట్ల బీటులు
వారింది. నా అపజయాల సైన్యం అందులో ప్రవేశించింది. నా గుండె ఖజానా
అందుకుని నలువైపులా వురుకుతున్నాను. ఖజానా ఏమిటి? ఏమిటి పిచ్చి? ఇంకేం
మిగిలిందినాలో? నాలో ఇంకేమైనా మిగిలిందా? ఛా, నాకు మతిలేదు. నేను
గుండెకు అదుముకొని తిరుగుతున్న మూటలో నా మనస్సుకు సంబంధించిన
ముత్యం ఒక్కటీ లేదు. కొంటె బల్లలు దానిలో చిత్తుకాగితాలు కట్టారు. నా
మనోమందిరాన్ని ఎందరెందరో దోచుకున్నారు. నేను నడిచిన బాటలనిండా ముత్యాలు
రాలేయి. వాటిని ఏహ్యంగా చూచి లేచాను. నేల రాలినదాన్ని అందుకుంటారా?
చీ, నిజమే. ఏమిటీ మాటలు? ఒట్టు, ఎందుకిలా వాగుతున్నాను?

ఏమిటీవేడి ఇవ్వాళ? ఎండేనా? ఎందుకీదాహం? గొంతు ఆరిపోతూంది.
భగవాన్‌! గ్లాసెడు నీళ్లు ఇచ్చేవాడులేడు. అవును నేను తప్పు చేశాను. నిజం కాని
మావాళ్ళు నాకు భయంకరం అయిన శిక్ష విధించారు. అపఖ్యాతి అనే ఎడారిలో
దాహంతో చావగొడ్తున్నారు. నేను తృప్తిగా కనీసం నీళ్లు తాగలేకపోయాను. జనం
యేమోమో తాగుతున్నారు. వీళ్లు మావాళ్లుకారు. కసాయివాళ్లు. సలీమ్‌, నువ్వు
లేవకు. వీళ్లు నీళ్లివ్వరు. కానీ ఇలాగే చస్తాను దాహంతో

నేటిరేయి ఇంత నీరసంగా ఎందుకుంది? చరద్వసోకలు ఎందుకలా. వహాతలు
పడుతున్నాయి? వెన్నెల బిందువులుగా రాలుతునుకఏురద. వెనెల కసారు రాలూసూవిడి.
కన్నీటి చుక్కలే తాగుదాం.

ఆనువాద కథలు... లం అపు Bs ITE Se an

అయ్యో - పరీక్షలు వచ్చేశాయా నెత్తిమీదికి? వరండాలో అమ్మూ, షమ్మూ
వళ్లువిరుచుకొని నోట్సు రాస్తున్నారు. నాకూ గుర్తుండదు ఈ భూమి - చంద్రుడు
= వాటి సిద్దాంతం. పరీక్షలు వచ్చాయంటే గంటలతరబడి బట్టిపెట్టేదాన్ని భూమి
బొంగరంలా తిరుగుతుంది. దాని వెలుగుభాగం చందునిముందుకు వస్త వెన్నెల
రాత్రులు అవుతాయి. భూమికీ చందునికీ దూరం కలకాలంగా ఉంది. ఉంటుంది.
కొత్తసైంటిస్టులు అది నమ్మరటు. నమ్మకపోదురుగాక నాకేటి భయము. నావరకు
నాకు భూమి చందునిలోంచి విడిపోయిన భాగం మాతమే ననిపిస్తుంది. అందుకే
విడిపోయిన తన దేహంలోని భాగాన్ని కలుసుకోవడానికి భూమివెంట పరిగెత్తుతూంది.
చంద్రునికి నోరుంటే ఎంత బావుండును. ఆతడు చెప్పగలిగేవాడు తన ఇష్టపూర్తిగా
భూమిచుట్టూ _ తిరుగుతున్నానని.

హహ్హ హ్హ ఎంత వింతాఅక్కడ ఆకాశంలో కూడా స్వార్ధం పురి విప్పుకొని
ఆడుతూంది. అక్కడ కూడా అదృష్టం బలవత్తరం అయింది. అందుకే పాపం
భూమి - చంద్రుడూ కలుసుకోలే క పోతున్నాయి. తాకలేక పోతున్నాయి, ఇహ
ఇంతేనా? చంద్రుని కన్నీరు వెన్నెల జలపాతాలు కావలసిందేనా? కలయిక లేని ఈ
కల్లోలాన్ని లోకం భరించలేదని కాబోలు నేటి రాత్రి నిశ్శబ్దంగా ఉంది. వాయువు
స్తంభించింది. అమ్మ అజ్ఞాతంగా కూర్చొని జపంలో లీనం అయిపోయింది. దేయి
ఈ విషాదదృశ్యంమీద కంబళి కప్పాలనుకుంటూంది. కాని వసంతంలో శృంఖలాలు
వెదుక్కునే వెర్రిగుండెలవాళ్ళను ఆపగలవాడేడి? చంద్రుడు తేపతేప మబ్బుల
ముసుగులను చీల్చుకుని వేగంగా ఉరుకుతున్నాడు. కాదు చంద్రుడు నిలిచే ఉన్నాడు
మబ్బులు, మబ్బులతో పాటు నా మంచం, నా ఇల్లు, నా మనసు అన్నీ చందునివెంట
ఉరుకులు పెడ్తున్నాయి, సలీం! చంద్రుడు వెర్రివాడిలా ఉన్నాడు. కాకుంటే ఎందుకలా
భూమివెంటపడి ఉరుకుతాడు? ఏమిటి భూమికి చందునికీ బంధం? వాళ్లు
కలుస్తారా? కలుస్తారు పో - ప్రళయంరాదూ? అవును ఈ పరీక్షలూ (ప్రళయం
లాంటివే ! భగవాన్‌ ! ఎలాంటి పరీక్షలో పెట్టావయ్యా, ఎన్ని కల్లోలాలు రేపావయ్యా?

అజీమ్‌ అక్క గాలిబ్‌కవిత చదివించేది. గాలిబ్‌ కవిత చెప్పేప్తుడు ఆమె
తన్మయురాలయిపోయేది. సురయా చూపులు, ఆమె చామన చాయ వదనంనుంచి
చిన్ని చిన్ని కళ్ళనుంచి కదలే పెదవులనుండీ కదిలేవికావు . ఆ కదిలే పెదవులు ఏం
పలుకుతున్నాయెూ! నిశ్శబ్దంలో కాగితంవీంద ఎలనాజూాకు వేళ్లు
కదలాడుతున్నట్టుండేది. సురయా శరీరంమీది ప్రతిరోమమూ కన్నుగా పరివర్తన
చెందింది.

“నిన్ను బోలు దాని నేనేడ తెత్తును”ో

అజీమ్‌ అక్క స్నిగ్రదృక్కులు క్లాసునిండా పరచుకున్నాయి.

“గాలిబ్‌ కవి ఎవరిని ఉద్దేశించి ఈ చరణం ఆలాపించారో చెప్పగలరా”

అజీమ్‌ అక్క వ్యక్తిత్వంలో ఆకర్షణ ఉంది. కాలేజిలోని ప్రతి రెండో అమ్మాయి
ఆమె కురుల్లో ఇరుక్కుంది. పురుషులు ఆమెను చూస్తే చూపు మరల్పకపోయేవారు.

కాని దగ్గరికి వస్తి గౌరవంగా సంబోధించేవారు. అణకువగా ప్రవర్తించేవారు.
అజీమ్‌ అక్కకు తన బలహీనతలు తెలుసు. నా రూపాన్ని చూచి చిలిపి భావాలు
కలిగేవారు నా బుద్దితో పోటీపడగలరా? నిన్నటికినిన్న ఒక కవి నన్ను ఉద్దేశించి
కవిత చెప్పారు.

కాసులోని అమ్మాయిలంతా కాపీలు మూసి ఆ రోమాంచకమైన వలపును
తమ గుండెలమీద రాసుకోవాలని ప్రయత్నించేవారు. ఆది కాల్సనిక రొమాన్స్‌. ఆ
విషయం అందరికీ తెలుసు. అయినా దానిని కాల్వ నికం అ ధైర్యం ప 1
అమాయికీ ఉండేది కాదు. ఆజీమ్‌ అక్కలాంటి వీర్భ యంగల ఆడది మరొకటి
ఏది? ఏడేడు పరదాల్లో దాగటానికి అలవాటు పడిన పల్లెలనుంచి వచ్చిన
అమ్మాయిలకు సంజ్ఞలు, సంకేతాలూ అర్హంకాకుంటే, ఫలానా ఆబాయి. నువంటే
పడి చస్తాడు ఏదో ఒకటిచెప అని తెజ్ఞాపించేది. అనేకసారు స్టాఫ్‌రూ లో
ఆమెకు వ్యతిరేకంగా కల్లోలం క కాని ఆమెకు యూరోపులోనీ అని అన్ని దేశాలకు
చెందిన డిగ్రీలున్నాయి. 'వాటిని మోయాలంటే ఇద్దరు కూలీలు కావలసివచ్చేవారు.
అలాంటప్పుడు ఆమెను కదలించడం ఎవరికీ తరమయ్యేదికాదు. ఆమె రీవిగా అనేది
చాటుగా మొరిగేవాళ్లు ముందుకురావాలని.

సరే ఇదంతా ఆమెను గుదించిన భోగట్టా, అసలు కధకువస్తే ఆమె (ప్రశ్న
అడిగిందికదా! అలవాటు చొప్పున సురయా “"లేచినుంచుంది. అజీవ్‌ అక్కు
అలవాటేమంటే తానంటే పడిచచ్చే అమ్మాయినే ప్రన్నించేది. కాని ఆ రోజు
విచితంగా సురయాను ఆపాదమస్తకం అవలోకించి తల ఆడించి “కాదు...నిన్ను
కాదు. ఈ కవితలో...” ఆమె కనుచూపు అక్కడున్న రూపాలన్నింటినీ వెదికాయి.

“ఈ కవితలో గాలిబ్‌ కవి జమాల్‌ను ఉద్దేశించారు. ఏమంటావ్‌ జమాల్‌?"

క్లాసుసాంతం ఆ కొత్త అమ్మాయివైపు "తకగరది ఆమె ఫస్టాయర్‌పిల్ల ఆ
వెరిది. వలపు జ్యాలలంటే ఎరుగనిది. తన అందాన్ని సైతం గుర్తించనిది. ముడుచుకొని
కూర్చుంది. గొంతు ఆరుకుపోతూంది. భయంతో చేతిలోని పెన్ను గజగజలాడుతుంది.
అమ్మాయీలంతా గొల్లుమని నవ్వారు. అది ఆమెకు వినిపించలేదు. పెనుగాలికి
పతాకంలా రెపరెపలాడింది. అజీమ్‌ అకు. పీరియడ్‌ అయిపోయింది. ఆమె పర్సు,
పుస్తకాలు జ్యాగత్తగా లెక్సరర్స్‌ రూమ్‌కు చేర్చాల్సింది చేర్చుకుండానే ఆమె క్షాసునుండి
అమ్ములా సాగింది. గేటువైపు సాగింది.

అంగణంలో తల్లి కనిపించింది. ఆమెది నలుపురంగు, నల్లచీర కట్టుకుంది.
మసి అంటిన చేతులు కడుక్కుంటూంది. ఏమిటదంతా, అమ్మను ఉద్దేశించి కవి
కవిత చెప్పాడా? లేదే. ఒక నిట్టూర్పు విడిచింది. గదిలోకి వచ్చింది ఎక్కడా అద్దం
కనిపించలేదు. అయినా గోడల్లో. తన ప్రతిబింబాలు కనిపిస్తున్నాయి - పదులు -
వందలు. అనేక కోణాల్లో తన ప్రతిమలు తనకే కనిపిస్తున్నాయి. చామనచాయ,
చట్టిముక్కు, వెడల్పయిన వదనంలో చిన్న చిన్న కనులు - చెంపలమీది మొటిమల
పంట - కనులు చితికిపోతే ఎంత బావుండేది! ముఖం తిప్పుకొని వెళ్లిపోయేవారు

నిబంచేవారుకారు. ష్పాస్టిక్‌ సర్దరీ బొంబాయిలోకూడా చేస్తు స్తున్నారటు. చేస్తు స్తుండవచ్చు,
ఇ సైంటిస్టులు ఇంతవరకు “రంగుమార్చే మందు కనిపెట్టందే! వెధవలు చంద్రుని
మీదికి ఉరుకుతున్నారు. మనిషిరంగు మార్చలేనివారు చంద్రుని మీదికి మిడకడం
ఎందుకో? ఆ దేవుడు ఇలాంటి అందవికారుల కుటుంబంలో ఎందుకు పడేశాడో?
ఇహ ఇంటివాళ్లను ఆ అల్లాయే కాపాడాలి. నాన్నకు అబ్బో ఎంతోగర్వం. ఎండిన
నారింజలాంటి నల్లని అమ్మముఖంమీద పడిచస్తాడు. అందా ఏడుగురు
నల్లని పెల్లల్ను కన్నారు. అమ్మ బొగ్గు నమిలిందేమో బల్లలంతా అమావాస్య
రొతులయనారు అనేది కు. కూతురుకు పద్నాలుగేళ్ళు వస్తేచాలు నాన్న మార్యాఢడీ
దగ్గరికి ఉరికేవాడు అప్పు అడగడానికి. కొన్ని నెలలు గడుస్తాయీ కొత్త అల్టుడు
ఇంటికి వస్తాడు. ఇహ అతని ముందు తమ కబాలి గురించి ఏడుపు, కర్చులను
గురించిన రొద. ఆ అల్లుళ్లు ఎలాంటివారయా అం ఒంటెల్లాంటివారు. మామిడి
వరుగుల్లాంటి కారులు. వాళ్లు - తమను తాము నలకూబరులనుకొని సురయాను
“నీలమణి” “నల్లరాతిబొమ్మ” అనేవాళ్లు. సురయా ఏడ్చేది. తన నొసటా అలాంటివాడే
రాసి ఉన్నాడనుకునేది. కుమిలిపోయేది. అయితే అలా కాలేదు. మార్యాడీలు ముఖం
ముడిచారు. పెళ్లి ముహూర్తం చాలాసార్లు మారింది. ఈలోగా ఆమె తొమ్మిదో
కాసులో ఫస్టున “"పాసయింది. ఇంతలో ఆ “కార్కుకు జనాభా తగ్గుతుందని భయం
అయింది. దాన్ని కట్టుకున్నాడు. తొమి దోక్లాసు పాసైందని తల్లి అంటే మెటిక్‌
కానిమ్మన్నాడు తండ్రి. మగపిల్లలు లేకుంటెఏం ఆడపిలనే చదివింతామనుకునా
వ. మిగతా కూతుళ్లకు రూపంతోపాటు తెలివీ లేకుండాపోయింది. మూ
కాందే రెండోక్షాసు దాటలేదు. పెళ్ళయేవరకు, ఆరోక్షాసు కు వస్తే గగనంగా PIE
అలాంటప్పుడు సురయా మెటిక్‌ పాసయింది. ఆ సంతోషంలో ఎత్తిపోయిన
సంబంధపు దుఃఖం మరచాడు. సురయా దస్తూరి అందమైనది. తండి ఆమె
దస్తూరితో తనదాన్ని పోల్పుకొని సిగ్గుపడేవాడు. లెక్టల్లో. నలబై, యాబై మార్కులు
తెచ్చుకునేది. ఉర్లూలో అనేక కవితలు అప్పుజెప్పుగలిగది పగలంతా వలపు పత్రికలు
చదివేది. కూతురు ఆసక్తికి తండి మురిసిపోయేవాడు. క్‌ కోరింది హాజరు
పరచేవాడు. ఆరోజుల్లోనే కొన్ని పత్రికలు ముందరేసుకుని 1 శత్రు విద్యనుగురించి ఒక
వ్యాసం రాసింది సురయా. అది చూచాడు తండి, మురిసిపోయాడు.
కనిపించినవాడికల్లా చదివి వినిపించాడు. దాన్ని హెడ్‌మి(స్టస్‌ దాకా చేర్చాడు. ఆమె
నిండు క్లాసులో | ఆ వ్యాసం చదివి న సురయా వీపుతట్టింది
శ్లాఘించింది. దాంతో సురయా ఉక్కిరిబిక్కిరయింది. ఆమెకోదారి కనిపంచింది.
ఆకర్షించడానికి ఇదొక మార్గం అనుకుంది. తన వ్యాసాలు చూచినవారు కనీసం
తనను చూచి ముఖం తిప్పుకోరు అనుకుంది. తొలిసారి పొగడ్త రుచి చూచింది.
ఇహ ఆమె శరీరం సాంతం తాపంతో పరితపించింది. అప్పుడామె రచయిత్రి
కావాలని నిశ్చయించుకుంది. తాను ఘూటయుిన కథలు రాస్తుంది. జనం తనను
చూడ్డానికి ఆరాటపడిపోతారు. తాను మసిబొగ్గు అనేమాట మరచిపోతారు. ముఖాన

పెరిగిన మొటిమల పంటను పరికించరు. ఆ రాతి ఆమె రంగురంగుల కలలు
కన్నది. తన ఖ్యాతి సుదూరప్రాంతాలకు వ్యాపించింది. మహామహా రచయితలు
తన వలపువాకిట తలలువంచి ప. అప్పుడు తాను తనకు నచ్చిన రవయితను
పెండ్లాడింది. రాత్రిసాంతం తన పేరో తరవాత తన అభిమాన రచయితల పేర్లో
రాస్తూ ఉండిపోయింది.

ఆరోజుల్లోనే సురయా మేనత్త ఒక సంబంధం తెచ్చింది. వాడు పోకిరి
మజీద్‌. వాళ్లో బాగుచేసే ఉపాయం అడగటానికి ఆమె తరచు తమ్ముని దగ్గరికి
వస్తూండేది. మజీద్‌ మహాశయుడు చాలాకాలంగా మెట్రిక్‌ పరీక్ష ఇస్తున్నాడు.
తప్పడానికి కారణం తన మాస్టర్ల దుర్మార్గం అని ఆరోపిస్తుంటాడు. ఆ మాట విని
సురయా వాణ్ణి వెక్కిరిస్తుండేది. పగలబడి నవ్వుతుండేది. అయినా పెళ్ళయితే
ముకుతాడు పడిన ఎద్దులా సురయా లొంగిపోతుందని మజీద్‌గారి తల్లిగారి
దృఢవిశ్వాసం.

ఛీ, మజీద్‌ పేరు విని సురయా ఏవగించుకుంది. ఆ వెధవకు కవిత్వం ఏ
చెట్టు 'పేరోకూడా తెలియదు. ఒకసారి తాను సలీమ్‌ వెంట కవి సమ్మేళనానికి
వెళ్లింది. అక్కడ ఎంతెంత రసికులయిన కవులను చూచింది. తన కాలేజివాడే ఒక
యువకవి “షాహిద్‌ రొవూని వీఎదినుంచి దృష్టి వురలృకోలేకపోయింది.
బక్కపల్చనివాడు-పొడవు వెంటుకలవాడూ- బలహీన హస్తమున కంపించు సిగిరెట్టు
కలవాడు. అతని ముఖం నలుపు - పండ్లు పాకరవి. అయినా ఎంత ఆకరణుంది
అతనిలో కాలేజీ అమ్మాయిలంతా అతని పేరువింటే వెర్రివాళ్ళయిపోయేవారు!
షాహిద్‌ కవితలోని ప్రతిపాదం సురయా గుండెలో హత్తుకుంటూంది.

ఒకనాడు షాహిద్‌ వికార రూపం చూచి జనం మూతిముడిచి ఉంటారు,
ఇవాళో ఎంతటి హీరోలనయినా ఆతను కాలదన్నగలడు! మరునాడు సురయా
ఆట్‌గ్రఫి పుస్తకం కొన్నది. సరీమ్‌కు ఇచ్చింది. షాహిద్‌ సంతకం తెచ్చి పెట్టమన్నది.
సంతకం చూచింది. ఆమె గుండె దడదడలాడింది. ఆ రోజు చాటుగా పలుమార్లు
తనపేరు పక్కన షాహిద్‌ రొమానీ పేరు రాసింది, సురయా షాహిద్‌రోమాని. మళ్లి
చెరిపిప్ప్తుడు చాలదుఃఖం కలిగింది. గుండె క్రుంగింది. సలీమ్‌ ఆమెను హేళన
చేసింది. షాహిద్‌ మామూలు కవి అన్నది, బచ్చాగాడు అన్నది, కావాలంటే వెంటనే
పరిచయం చేస్తానన్నది. అయినా ఆ బచ్చాకవికి పెద్దగా లిస్ట్‌ ఇవ్వద్దన్నది.

సాయంత్రం సలీమ్‌ వెంట వెళ్ళడానికి తయారవుతూంది. ఇంతలో అమ్మా,
అక్కా గుసగుసలు వినిపించాయి. మజీదును మించిన సంబంధం సురయాకు
దొరకదంటుంది అక్క. అక్కకు అయిదో పిల్లాడు కోతిపిల్లలా కొమ్మనంటుకొని
కీ కీ అంటుంటాడు. బలవంతంగా విడిపిస్తే ఏడుపు లంకించుకుంటాడు. ఇంటి
చిక్కులకు విసిగి పెళ్ళాం మొగుడు పోట్లాడుకోని రోజంటూలేదు. అయినా చెల్లెళ్ల
పెళ్లిళ్లు చూడాలని మహా సంబరపడుతుంది.

సలీమ్‌ బాగా పురి ఎక్కిస్తే బయల్లేరి ఇంటివాళ్ళందరిముందు తాను బి.ఏ.
పాసయే వరకు పెళ్లిచేసుకోనని ప్రకటించింది. ఆ మాట విని తల్లి మూర్చపోయింది.
అక్కనోట మాట రాలేదు. తండి చాలాసేపటికి తేరుకున్నాడు. సురయాకు బి.ఎ.
అయిందాకా పల్లీ చేయనని ప్రకటించాడు. తాను వకాల్తీ చేసి ఇల్లు కట్టడమేకాక
కూతురును బి.ఏ కూడా చదివించాడనే విషయం తిమ్మాపురం ప్రజలకు
ఎరుకపరచాలనుకున్నాడు.

అంతే అనుకున్నంతే అయింది. కొత్త సంవత్సరం వచ్చింది. కొత్త అమ్మాయిలు
వచ్చారు. అజీమ్‌ అక్క ఎప్పటిలాగే సురయాను మరచింది. జమాల్‌ను ఎన్నుకుంది.
సురయా అజీమ్‌ అక్కకు ఫేర్‌కాపీలు రాసిపెట్టడం నుంచి (పైవేటు ఉత్తరాలు
అందించడం ప్రత్యర్రికూటాల్లో గూఢ చారవృత్తి అవలంబించడం వరకు అన్ని విధులూ
నిర్వర్తించింది. సురయా మండిపడింది. నానా మాటలన్నది. 'ప్రాఫెసర్లముందూ,
రచయితలముందూ జమాల్‌ను ఆడిపోసింది.

“జమాల్‌ వట్టి మొద్దుముండ, పిచ్చిది. మీ అదృష్టం బావుండి షాహిద్‌లాంటి
తెలివైనవారికి చదువుచెపుతున్నారు. నిజం. అజీమ్‌ అక్కను చూడండి పాపం' అని
చట్టిముక్కు ఉబికించింది.

“జమాల్‌ ఎవరు?! షాహిద్‌ ఉలికి పడి అడిగాడు. షాహిద్‌ కాలేజీలో జరిగే
కవిసమ్మేళనాల్లో విజయం సాధించిన్నాటినుంచి అమ్మాయిల్లో అతి విఖ్యాతు
డయినాడు. అందమైన ప్రతి అమ్మాయిమీదా తనకే తొలిహక్కనుకునేవాడు.

“కాలేజీకి వచ్చిందిలే ఒక జాగీర్జారు కూతురు.

సురయా షాహిద్‌ను శ్రుతిపెట్టిన వీణలా చూచింది. తీగ తెగనుందో?
పాడనుందో? షాహిద్‌ను చూచుకొని కొన్ని రోజులుగా కలలు కనడం సహితం
మానేసింది. ఏదోవిధంగా కాలేజీలో ఈ స్కాండల్‌ వ్యాబంచాలని తహతహ
లాడుతోంది.

“ఏం చెప్పమంటావు, షాహిద్‌! పాడు ముఖమూ అదీ మామూలు కవితకు
కూడా అర్థం చెప్పలేదు. ఒకసారి ఏమైందనుకున్నావు- అజీవ్‌ అక్క గాలిబ్‌
కవితకు అర్హం అడిగింది. ఒట్టు - తెలిస్తేనావొ

“అది సడే ఇంతకూ ఎవరి కూతురు? షాహిద్‌ ముఖంలో కలుగుతున్న
మార్పులను బట్టి సురయా గ్రహించింది - ఆతని సర్వేంద్రియాలు జమాల్‌ను
అన్వేషిస్తున్నాయని.

“అయ్యో! నాకేం తెలుసు ఆ చచ్చినోడెవడోవో

“అవును అవునవును - నేనూచూచానుూ షాహిద్‌ ధ్వనిలో పరాకు పసికట్టింది
సురయా - మాటా మార్చింది.

“నిన్నటి నుంచీ గాభరాగా ఉంది. నిజం భయం. ఒట్లు - ర్యాతంతా నిదర
ఈ (య
లేదంటే నమ్ము.”

PIT Mees sue డా; దాశరథి రంగాచార్య రచనలు-7

“ఏమి? ఏమైంది” షాహిద్‌ బెదిరినట్లయి చేతితో జుట్టు సవరించుకున్నాడు.

“ఏంచెపృమంటావ్‌ - వద్దంటుంటే అమ్మాయిలంతా నన్ను యూనియన్‌కు
_టైసిడెంటును బశారు. ఇప్పుడేమో ఎవరో మంత్రిగారు వస్తారట ప్రారంభోత్సవానికి,
వారికేమో ఎడ్రస్‌ రాసి సమర్పించాలి. నిజం నాకు చాలా భయంగా ఉంది. ఎలా
రాస్తారో ఎడ్రస్‌ మంత్రులకు!”

“సరే ఎడ్రస్‌ రాసిస్తాను కాని ఒక్క షరతు.” షాహిద్‌ చిరునవ్వులో కొంటెదనం
కనిపించింది.

“నిజంగ అని గంతేసింది. సురయా షాహిద్‌ బుజానికి తాకింది. (సలీమ్‌
ఏమంటుందంటే రాత్రింబవళ్లు కూర్చొని వెధవ వ్యాసాలు రాయడం ప్రయోజనం
కాదు. నీకోసం మరొకరు కవిత రాయడంలో స్వారస్యంఉందని)

“ఇప్పుడిహ షరతులు గిరతులు పెట్టకు. ఎల్లుండి నాకు ఎడ్రస్‌ కావాలి.”

“ముందు మీ ఫంక్షన్‌కు ఆహ్వానం పంపండి. తరవాత జమాల్‌తో పరిచయం
చేయిస్తానని వాగ్గానం చేయండి.”

అయితే ఈ వెధవకూడా “మీరు ఆనడం మానడం లేదు. దౌర్పాగ్యుడు.

మరుసటిరోజు కాలేజీకి వెళ్లింది. జమాల్‌ సుందర సుకుమారహస్తం తన
గుండెలమీద పెట్టుకుంది. తన దగ్గరి మిత్రుల్ని తోటలోకి లాక్కెళ్ళింది. అక్కడ
సిగ్గుతో వంకరతిరిగిపోయి, షాహీద్‌ కొంటెదనాన్ని గురించి, నిన్నటి అసభ్నరువక వను
గురించి వివరించింది. అజీమ్‌ అక్క ఆహ్వానంమీద రేపటి సభకు వస్తున్నాడు -
ఎందుకు? అచ్చంగా తనను చూట్టానికి.

వెళ్ళేపుడు అతి (ప్రమగా జమాల్‌ చేయి పట్టుకుంది. “జమాల్‌! నిజం నువ్వే
అతిథులను ఆహ్వానించాలి. ఒట్టు నేను స్టేజి మీదికి రాలేను. ఏమోనబ్బా నాకు
భయంగా ఉంది. సిగ్గేస్తూంది ఈ వార్త కాలేజీలో వ్యాపిస్తుందేమానని.”

షాహిద్‌ సభకు వచ్చాడు. ఆతిథులమధ్య సోఫాలో కూర్చున్నాడు. వెనక
సిట్లలో కూర్చున్న అమ్మాయిల్లో గుసగుసలు బయల్లే రాయి, సురయా అంటే
షాహిద్‌ పడిచస్తాడని.

సురయా స్టిజిమీద ఉదయించి, బహుపసందయిన ఎడస్‌ చదివింది. అందరూ
నివ్వెరపోయారు. మాటకు తప్పుతీసే ఖమర్‌హుసన్‌ సహితం మెచ్చుకున్నాడంటె
అమ్మాయిలసంగతి అడుగనేల? సురయా తన సాయం అర్దించక ఏ రచయిత
ప్రాపకం సంపాదించి ఉంటుందని ఆజీమ్‌ అక్క ఆలోచనలో పడిపోయింది.
అంతకుముందు అజీమ్‌ అక్క వకే అడ్రస్‌ అందరిచేత చదివించేది. అది ఎక్కడిదంటే
ఆమె ప్రెసిడెంటు అయినపుడు ఖమర్‌హుసేన్‌ రాసిచ్చింది - పేర్లుమాత్రం మారేవి
అంతే.

షాహిద్‌ సురయా గుండెలో గూడు కట్టుకున్నాడవి అమ్మాయిలంతా
ఏకగ్రీవాభిప్రాయానికి వచ్చారు. అందుకే స్టేజిమీద ఉన్న సురయాను నిక్కి నిక్కి
చూస్తున్నాడని ఆనుకున్నారు.

సురయా మైక్‌ ముందునుంచి జరగ్ల్గానే షాహిద్‌ పక్కనున్న అజీమ్‌ అక్కతో
“దీన్నంటారు మంత్రముగ్రరచనో అని అన్నాడు.

“ఎంతైనా నా శిష్యురాలు! అజీమ్‌ అక ధ్యనిలో అట్టడుగున దాగిన
కావేషం కనిపించింది. ఆ మాటకు అజీమ్‌తోపాటు షాహిద్‌ కూడా పెద్దగా నవ్వాడు.
వారి నవ్వు విని అంతా వారివేపు చూశారు. తరవాత డ్రామాలవంతు వచ్చింది.
తీర్చిదిద్దిన కొండపల్లి బొమ్మలా జమాల్‌ స్టేజిమీద అవతరించింది. షాహిద్‌ ఆమెను
చూచాడు. తన్నుతాను మరచాడు. పరాకులో అతని సిగరెట్టు అజీమ్‌ చంపకు
తగిలింది. ఆమె చుర్రున లేచింది. “ఇందుకే మిమ్మల్ని అమ్మాయిల కాలేజికి
పలవంది. హద్దూపద్దూ ఎరగరు.'

“క్షమించండి. నిజంగానే మాకు హద్దులేదు అని చేతులు నలుపుకున్నాడు.
తరవాత ఆమె మీదికి వంగి 'మీరు సంధాన విద్యావేత్తలని విన్నాను గుసగుసలాడారు.

“హుష్‌. ఊరుకో అజీమ్‌ డ్రామాలో మునిగిఉంది.

“వీల్లేదు. జమాల్‌తో కలుపుతానని వాగ్దానం చేయండి. కాకుంటే ఇక్కడే
అందరిముందు అల్లరిచేస్తా బల్లల్లా మంకు పట్టాడు.

“నాకేమీ తెలీదు బాబూ, సురయావల్ల పట్టుకో" అని చేయి వదిలించుకుంది.
సంధాన విద్యలో సురయా ఆమెకు నిజమైన శిష్యురాలిగా నిరూపితం అవుతూంది.

(డ్రామా ఏంబావుండలేదు. జమాల్‌ హీరోయిన్‌ పాత నిర్వహించ లేకపోయింది.
రొమాంటిక్‌ సీన్‌ వస్తే సంభాషణలు మరచి వణికిపోయింది. కాటుక మీసాలు
పెట్టుకున్న సురయాచూచి, వాస్తవంగా వరుడు వచ్చి చేతికి ఉంగరం పెడ్తున్నట్లు
కుంచించుకు పోయింది.

సారాబాయి వగైరాలు (గీన్‌రూవ్‌లో జమాల్‌ నటనను గురించి
విసుక్కుంటున్నప్పుడు మైక్‌ద్వారా వొక ప్రకటన వెలువడింది. నవాబ్‌ రహమతలీగారి
కూతురు జమాల్‌ అత్యద్భుత నటనకుగాను షాహిద్‌ రోమానీ బహుమానం
ప్రకటించారు. హాలు మరొకసారి కరతాళ ధ్వనులతో ప్రతిధ్యనించిండి. ఇద్దరే
ఇద్దరు మిన్నకున్నారు. గోడవైపు ముఖం పెట్టి నవ్వుతున్న జమాల్‌ ఒకర్తె, చేతిలోవున్న
ఎడ్రస్‌ కాపీ అంచులు చించిపారేస్తూన్న సురయా రెండోది.

తర్వాత చర్చల పోటీ. అజీమ్‌ అక్క జడ్డిగా స్టైజి ఎక్కింది.

“చాలా కష్టపడ్డాను. సురయా ఉపన్యాసం కాస్తశద్దగా విను” వికార్‌ షాహిద్‌
చెవిలో చెబితే ఉలిక్కిపడ్డాడు. నమ్మలేనట్టు చూశాడు. సురయా స్టేజి మీద
టిక్కుటిక్కుమని కులుకుతూ కదులుతూంది.

వికార్‌ డ్రామాల్లో విలన్‌ వేషంవేసీవాడు. క్రికెట్‌ ఆడుతాడు. దారే వెళ్ళే
అమ్మాయీలను చూచి ఈలవేస్తాడు. అమ్మాయిలకు అతడంటే అదురు అందు
షాహిద్‌ వంటి బుద్దిమంతుల్లోకి అతని రాకలేదు. సురయా వికార్‌ పద్దతిలో

స్టేజిమీద పొగలు జిమ్మే ఉపన్యాసం ఇచ్చినపుడు పాపం, ఈ అమ్మాయికి కీర్తికండూతి
ముండయిరది అనుకున్నాడు షహీద్‌.

కాలేజి సాంతం చూస్తుండగా సురయా టాస్‌ గెలుచుకుంది. షాహిద్‌
చాలా ఉత్సాహంగా ఆమెతో కరచాలనం చేశాడు. చిన్నపల్లల్లా సురయా కొంగు
పట్టుకొని మిఠాయి ఇప్పించాలని మంకు పట్టాడు. సురయా ఒప్పుకోక తప్పులేదు.

అతిథులను సాగనంపడానికి జమాల్‌ "గేట్‌ దాకా వెళ్ళింది. ఆమె ముఖపు
మేకప్‌ ఇంకా పూర్తిగా వదల్లేదు. గోరింటాకుతో చేతులు ఎర్రగా ఉన్నాయి. చమ్మీఉన్న
ఓణీ కండవాలా బుజాలమీద కప్పుకుంది. ప్రతి అతిధివెంటా కారుదాకావెళ్లి సవినయంగా
“చాలాచాలా కృతజ్ఞతలు చాలా (శమ కల్పించాం” అంటూంది.

యూనివర్సిటీ బల్లలంతా “చాలా చాలా కృతజ్ఞతలు" అని గట్టిగా అరచి
జమాల్‌ను అనుసరించుతూ సాగిపోతున్నారు. అదె సమయంలో షాహీద్‌ వొక
నల్లషేర్యాని మిత్రునితో అటుగా వెళ్తున్నాడు.

“జమాల్‌గారు! మిరాయి తినడానికి మీ ఇంటికి ఎప్పుడు రమ్మంటారు”ొ

“మా ఇంటికా”ొ జమాల్‌ కొండమీంచి దొర్దిప ఎవతి ఆమె
కళ్ళల్లో మంటలు ఉమిసే తండి కనిపించాడు. “జమాల్‌ + నబి ఎక్కిందని వారికి
తెలుస్తే వెంటనే తుప్పుపట్టిన తుపాకీ మరమ్మత్తు ప్రారంభిస్తాడు.

“సురయా అక్కను అడగండి ఆమె ముడుచుకుపోయింది,

“వీలేదు. మేం మిమ్మల్నే అడుగుతాం. మీరు గొప్పగా నటించారు. ఆ
సమయంలో గాలిబ్‌ మహాకవి ఉంటే తన కవితకు వ్యాఖ్యచూసి పాంగి పోయేవాడు”
“చాలా చాలా కృతజ్ఞతలు, చాలా శమకల్గించాం' అని తప్పుకుంది.

“ఎవరాపిల్ల వెరిదానిలా ఉంది" అని అతని మితుడు లాక్కుపోయాడు.

సురయా అన్నీ నేర్పుతుంది” అన్నాడు షాహిద్‌.

పార్ట్‌ సురయా ఇచ్చింది. కానీ తన ఇల్లు ఇరుకని సలీం ఇంటికి పిలిచింది.
అంతమంది మగపిల్లల్ను ఇంటికెవరు రానిస్తారు? విన్న మాటల్నుబట్టే చలాకీ పిల్ల
అనే బిరుదం ఇచ్చేసారు. తండి తిట్టుదాటి దెబ్బలదాకా వచ్చాడు. తల్తి, అక్కల
ముందు అవమానించింది. అంతేకాదు, ఎవడో వొక కసాయిని పిలిపించి “నికో
చదివిస్తానని బెదిరించింది. చదువుకున్న పిల్లను నికా కట్టుకునే కసాయి ఉండడని
(గ్రహించి ధైర్యం తెచ్చుకుంది. ఏరా ట్లలో మునిగిపోయింది.

ఈ విందు ఆమె సలీమ్‌ ఇంట్లో ఏరా?టుచేసింది. సలీమ్‌ నాయబ్‌జంగ్‌గారి
వొకే వొక ముద్దుల కూతురు. ఆమెకు క్షయ పదేళ్ళనుంచీ కాలేజీకి వాస్తూందంటే
చదవడానికి కాదు విహారానికి యూనివర్సిటీలో కాస్తపేరున్న విద్యార్దినల్లా విందులనీ,
వినోదాలనీ సతాయించేది. సలీం అనుగ్రహం ఉంటే ఫ ఫస్ట్‌డివిజన్‌ రీమిటి తాసిల్లార్‌
కూడా చేతికి అందుతుందని కాలేజీలో చెపూకునేపారు. ఆమెకు మామలు,
బాబాయీలు, అన్నలు అంతటా ఉండేవారు. ఫీజు మాఫీతో చదివే పిల్లలు ఆమె

దయాధర్మాలకై పడిగాపులు కాసివారు. ఎలుక ముఖమూ, లొడితెడు మనిషి
అయినా సౌందర్య రాశిగా చిత్రించే కవిరాజులకు కరువులేదు. అందువల్ల ఆమె
క్రీర్షిచంద్రికలు యూనివర్సిటీని దాటి నగరంలోకీ వ్యాపించాయి. నగరంలోని సాహితీ
రంగం ఆమెకు చేరువ అయింది. ఊరినుంచి వచ్చిన తర్రిచాటు బల్లలు కూడా
ఆమె శిక్షణతో నగరంలో పేరున్న రచయితలుగా ప్రఖ్యాతి గాంచారు. వీరంతా
సృష్టిలో మహాకవులు అనిపించుకున్న సలీమ్‌ను చూస్తే ఊరిలోని తల్జులను గుర్తుకు
తెచ్చుకుంటారు.

అందుకే సురయా సలీమ్‌ ఇంట్లో పార్టీ ఏర్పాటు చేసింది. అక్కడికి మరి
కొందరు స్నేహితురాళ్ళను పిలిచింది. వారిలో మసూద్‌ వొకతి. ఆమె సురయాకు
ప్రాణస్నేహితురాలు మసూద్‌కు తనపేరు స్త్రీ వాచకంగా ఉండడం ఇష్టం ఉండేదికాదు.
అందువల్లనే ఆమె తన ముఖంలోను, శరిరంలోను ఆడదనం అగుపించకుండా
జ్యాగత్త పడుతుంది. ఆరోజుల్లో కాలేజీలోని ఆడపెల్లలు తమ పేర్హలోని అ వాచకం
తుంచి పారేయడం ఫేషన్‌గా భావించేవారు.

మసూద్‌ సతి సురయాలాంటిదే. ఒక 'ప్రాఫెసరువారు తన విరహమున
దివికేతెంచనున్నారని ప్రకటించింది. ఆ ప్రొఫెసరు భార్య, పాపం కొద్దినెలల (క్రితమే
చనిపోయింది. వారు క్లాసులోకి వచ్చి తల్లిపోయిన పిల్లల పోషణకు సంబంధించిన
చిట్కాలు అడిగేవారు. మసూద్‌ మాటిమాటికి లేచి ఏవేవో ఉపాయాలు చేప్పేది.
ప్రొఫెసర్‌ అక్కడక్కడా మిగిలిన నల్లవెంట్రుకలను సరిచేసుకొని, జారిపోతున్న
ప్యాంటు పైకి లాక్కుంటూ కృతజ్ఞతలు అప్పగించేవారు.

“మసూద్‌ బీబీ చాలా తెలివైంది. ఈ కళ మీరూ నేర్చుకోవాలి. ఎందుకంటారా?
వీటన్నింటి ప్రతిగా మీకు రానున్న వరుడు ఒకేవక ప్రతిఫలం అప్పగిస్తాడు -
సంతానం.”

అదివిని సిగ్గూ కోపం కలిసిన భావంగల నవల ప్రతిధ్యనిస్తాయి. ప్రాఫెసర్‌గారు
కూడా తన పాచిపండ్డు బయట పెట్టి హె హె బా అని నవ్వుతారు.

'జారీగారు నీకు ప్రతిఫలం ప్రసాదించాలనుకుంటున్నారు.' సలీమ్‌ మసూద్‌ను
ఉడికించేది.

మసూద్‌ ముఖం జేవురించేది, ఆమెలో సిగ్గుల నిగ్గులు కనిపించేవి.

మరొకతి రానా, ఆమెకు సురయాలాగే కిర్తిజరం తగులుకుంది. ఆమె
చాయ సురయాలా అమావాస్యరాతి కాకున్నా సంధ్యాసమయపు మసక చీకటి
లాంటిది. కొత్త కొత్త మేకప్‌ పద్దతులు అవలంబించి ఉడిగిన సంజలాంటి చాయకు
తెచ్చుకుంది. సురయాకు, ఈమెకు ఒక తేడా ఉంది. సురయా మంది వెంట తిరిగి
వ్యాసాలు రాయించుకుంటుంది. రానా చుట్టు అబ్బాయిలు ముసిది తాము
రాసిన వ్యాసాలు ఆమెపేర ప్రకటించుకోవలసిందని ప్రార్థిస్తారు. “నేను సూర్యుల,
యూనివర్సిటీలోని ప్రతి పిల్లాడూ పొద్దుతిరుగుడు పూవు అంటుంది రానా.

తరచుగా ఆమె, సురయా యూనివ నర్మిటికి వెళ్ళేవారు - ఊరికే - విహారార్హం.
రానా ఏదో ఒక గేలరీదగ్గర సురయాను నిలిపిసది. - టా తెలుసా? తనతోపోటు
కాలం నిలచి పోయిందని చూపడానికి. అప్పుడు ఏంజరిగిందంటే క్లాసులు వదలి
వస్తున్న బల్లలు ఏదోఒక నెపంతో అక్కడే తిరుగుతుండేవారు. అలాంటీ' సమయంలో
ఈమె ఎలా ప్రవర్తిస్తుదనుకున్నారు? చుట్టూ ఎక్కడా నరవాసన లేనట్లు సురయా
మెడలో చేతులేసి రేలింగ్‌ మీదినుంచి తోంగి చూస్తుంది-కిలకిలా నవ్వుతుంది.

మొన్ననే మూన్‌లైట్‌ ఎంజాయ్‌ చేయడానికి హోష్‌రుబా వెళ్లానే. వాత్సేడూ
లై మళ్ళీ కారు తెచ్చాడే! నువెందుకురాలేదే! ఎంత బావుందనుకున్నావే -
ఓహ్‌! అబ్బా నాకు భయమేసు స్తుందబ్బా! అన్నానే! ఇంటికి వెళ్ళిపోతానన్నానే! నాన్నకు
తెలిస్తేనా చెప్పందుకుంటాడన్నానే! చూశావా మా అక్క ఇవాళ బలవంతంగా
గోరింటాకు పెట్టింది. నేను వద్దన్నా మ్న్‌ విన్నది కాదే-యూనివర్సిటీ పిల్లలు ముదనష్ట ష్రపాళ్లు
వెక్కిరిస్తారో ఏమోనబ్బా! సిగ్గ్‌ న

వీళ్లుకాక జమాల్‌ మరో ? బల్ల న వేటాడాలంటె తుపాకి ఒక్కటే చాలదు.
దడుచుకుని అరచే మేకపిల్ల కావాలి. అదికాక యూనివర్సిటీ పిల్లలు అంతా కదిలే
మరల్లాంటి వాళ్ళు. వాళ్లతో నెగ్గడం అజీమ్‌ అక్కకు మాత్రమే వచ్చు. కాని సలీమ్‌,
సురయాలకు వాళ్ళ ఆయువుపట్టు తెలుసు.

జమాల్‌ ఫస్టియర్‌లో చదివేది. తోటిఅమ్మాయిలను చిన్నమ్మల్లా ఆదరించేది.
అయినా సురయా మూడు నాలుగుసార్లు కలుసుకున్న తరువాత బుజం మీద
చేయివేసి కాలేజీతోటలోకి తీసికెళ్ళింది. ఆమె రూపాన్ని పొగడినతీరు చూచి క్లాసు
బల్లలంతా అచ్చెరువొందారు. వాళ్ళు మెట్లెక్కుతూ దిగుతూ చూసే సురయా
జమాల్‌ జడ అందుకొని వీపుమీద “వాయిస్తుండేది. సురయా తన టిన్‌
డబ్బాలో గాజర్‌హల్యా తెచ్చేది. wis భవిష్యత్తును గురించి లెక్చరర్లకు సైతం
నిరాశ కలిగింది. అయినా సాంసృతిక కార్యక్రమాలు వచ్చినపుడు ఆమెనే
పిలవాల్సివచ్చేది.

అయితే ఈబల్లలు కాక పార్టీకి యూనివర్సిటీలో శ బరున్న మగపెల్లల్ను కూడా
ఆహ్వానించారు. నగరంలోని నవ కవులు, రచయితలూ కూడారు. వాళ్లు సురయా
నుంచి జమాల్‌ దాకా అందరినీ స్తుతిస్తున్నారు.

బాబూ! రజాఆలమ్‌ రాలేదా! రజాఆలమ్‌... షాహిద్‌ వస్తూనే వాగుడు
సాగించాడు. అతడు నేరుగా బార్‌ నుంచి వస్తూన్నాడని కాదు, అమ్మాయీలను
చూస్తే ఆతని గుండె గంతేసు ఎంది - నోరు అదుపు తప్పుతుంది.

“హయ్యో! మరిచిపోయాను సురయా పశ్చాత్తాపం నటించింది. అది షాహిద్‌
జ్ఞాపకం చేస్తున్నందుకు, కాకుంటే ఆ కథలు రాసివాడి ముఖం అంటేనే ఆవిడకు
గిట్టదు. రజాఆలమ్‌ బట్టతలా, ఎండిన ముఖంచూచి వాళ్ళాంతా 'ఎండురొయ్య'
అనవారు.

“చితమే మీరు రజాఆలమ్‌ను మరవడం. సరేగాని ఈ విషయం అతని
ముందు ఎత్తకండి.”

“అవును మరిచాను ఏం అతడేమన్నా నా ఫ్రెండా? ఆ ఎండురొయ్యను
చూస్తేనే నాకు భయం.”

“అతడు పొరపాటున మిమ్మల్ని రస్‌గుల్లా అనుకున్నాడేమో!” వికార్‌ అంటే
అందరూ నవ్యవలసివచ్చింది.

“దాన్ని గురించి రజాఆలమ్‌ గుండెను అడగండి.”

“పోనీండి ఇప్పుడెందుకది.” సురయా గుండెమీదికి ఒక కొండ దొర్దివచ్చింది
- అలా వచ్చిన కొండ సముదపు అడుగునకు కొట్టుకుపోయింది.

ఫ్రూట్‌ సాలడ్‌ చేస్తూచేస్తూ ఆమె చేతులు పోయాయి. అందరి మధ్యన
కూర్చొని గంటగా పళ్ళపొట్టు వలుస్తూంది. సమయం వస్తే చక్కని వంటచేయగలనని
నిరూపించడానికి ఆ పని. అంతకు గంట ముందే సేరు పాయసానికి చక్కరంతని
సలీమ్‌ను అడిగింది. అప్పుడు ఆమె జమాల్‌ కథ వినిపించింది. అదేమంటే - ఓసారి
జమాల్‌ పులగం వందా న. అందులో మిరపకాయలు వేసింది!

“మీరు నన్ను హేళన చేసు స్తున్నారు. అసలు విషయం ఏమిటి చెప్పరాదూ.”
షాహిద్‌ చట్టిముక్కు ఉబికించి అడిగింది.

“చెప్పేదేమిటి మీ ఆడపి పిల్లల జాతి చాల కరినమైంది. అబ్బాయిలం ఇక్కడున్నాం
- మమ్ముగురించి ఆతోచెదదంటుో

“రజాఆలమ్‌ మాట మాట్లాడండి,” జమాల్‌ ఎంతో ఆసక్తిగా షాహిద్‌ను
చూచింది. సురయా ఆమెకు తన వీర కట్టించింది. సాధారణ మేకప్‌ చేసింది, ఆమె
సింగారింపు చూచి తన గుండె చప్పుళ్లను 'జమాల్‌ ఆర్హం చేసుకుందనీ (గ్రహించాడు.

“అదికాదు ముందు మా మాట వినండి” అన్నాడు జమాల్‌ను ఉద్దెశించి.

“అవును ఇవాళ షాహిద్‌కు మంచి ఛాన్సు దొరికింది అని సురయా 'అందరినీ
నప్వించింది.

“అయినా పిచ్చి రజాఆలమ్‌ - పాపం” వికార్‌ మళ్ళీ జ్ఞాపకం చేశాడు.

“నాముందు వాడిమాట తేవద్దు - వాడు గాడిద.

'అది వాడి కర్మ షాహిద్‌ అందరితో కలిసి నవ్వక సిగరెట్టు వెలిగించాడు.
తనకు రజాఆలమ్‌ ఎందుకు జ్ఞాపకం వచ్చినట్టు? అనవసరంగా సురయాను ఎందుకు
ఏడిపిస్తున్నట్లు అనే ఆలోచనలో పడిపోయాడు. మంచిడే కానీ పాపం ఇంత
కష్టపడ్డందుకు బహుమానం లభించాలిగా!

బట్టతల అలంకారాన్ని గురించి జమాల్‌ జోక్‌ బాగా పేలింది. ఎంత
ప్రయత్నించినా సురయా నవ్వలేకపోయింది. అందుకు కారణాలు జమాల్‌ ఆమెను
తేపతేప అక్కా అని పిలుస్తుంది. రెండు రజాఆలమ్‌ 'కితాబును గురించి మాటి

మాటికి రెట్టించడం ఎందుకు? అతనిదే మన్నా నిజంగా బట్టతలా? అదృష్టవంతుల్లా
ముఖం కాస్త విశాలం అంతే.

“ఒకసారి కిషన్‌ చందర్‌ సురయాను గురించి చాల మంచివాక్యం రాశాడు.
చెప్పునా సురయా? సలీమ్‌ అడుగుతే సురయా జంకింది.

“ఇదిగో సలీమ్‌ చూడు - నామీద ఒట్టు. చెప్పావంటే. చూడు మజాబ్‌
అన్నమాట నేనూ చెప్పేస్తాను.

'ఏమిటామాట? ఏమిటది” అందరిలో ఆసక్తి పొంగింది.

అసలు విషయం షాహిద్‌కు మతమే తెలుసు. మాటా లేదు మట్టి లేదు.
తనకు అంత పెద్దపెద్ద వాళ్ళతో పరిచయం ఉందని చెప్పుకోవడానికే వంత!

“ఇహ కవిగోష్టి 'ప్రారంభింతామా...” షాహిద్‌ అడగ్గానే అందరూ అందుకు
ంసిద్దులయినారు.

ఈ పార్టీ పర్యవసానం ఏమైనప్పటికీ రజాఆలమ్‌ అదృష్టం పండింది. అతని
విశాల వదనంమీద విధాత పేరు 'ప్రభ్యాతులే కాక ఒక చురుకైన బల్ల సాంగత్యం
కూడా రాసిపెట్టాడని సురయా అతనికి విశ్వాసం గలిగించింది. సి ద్వారంలోకి
ప్రవేశం లభింపని దురదృష్టవంతుల్లో రజాఆలమ్‌ ఒకడు . అతడు తన కథల్లో
అభ్యుదయం, (ట్రాజిడి, సెక్స్‌చిట్కాలు అన్ని సమపాళంలో వేసీవాడు. అయినా
అతని వంటకం నచ్చిన సంపాదకులు ఉండకపోవడం దురదృష్టం కాదూమరి!

విసిగిపోయి స్వయంగా వక పత్రిక ప్రారంభించాడు. అప్పుడు నగరంలోని చిన్నా,
పెద్దా రచయితలు అతని నైపుణ్యాన్ని గురించి రాయసాగారు. ప్రతి రచయిత
కర్తవ్యం ఏమిటంటే అతని పుత్రిక భారత దేశంలో ఏకైక పత్రికగా కీర్తించడం -
అతలణ్ణివినా, మరొకల్ణి కథాకారునిగా గుర్తించకపోవడం. ఇప్పుడు ఈం 5. కథలు
అచ్చుకావడమేకాదు.. అతని కథల్ను గురించి సురయా రాసిన (ప్రశంసావ్యాసాలు
కూడా అచ్చువుతున్నాయి.

సురయా కాలేజీనుంచి బయటపడి స్కూలు కీచరు అయింది. రజాఆలమ్‌
క్లార్కు ఉద్యోగం వదిలేశాడు. కథలు రాయడమే అతని పని. పగలంతా సిగరెట్టు
కాలుస్తూ కథలు రాస్తాడు. సాయంత్రం తాగి తూలుతూ సురయా ఇంటిముందు
కూలబడి ఆమె పేరుపె పెట్ట పెలుస్తుంటాడు. మొదటిసారి అతను వచ్చినపుడు
ప్రళయం వచ్చేసింది. లోనకూర్చున్న అమ్మా, అక్కా సురయా తాత్కాలికంగా
చనిపోతే బావుండుననుకున్నారు. నాన్న మెడపట్టి రజాఆలమ్‌ను గెంటాడు. బెత్తం
అందుకొని సురయావైషు సాగాడు.

“ఆగు అడుగు ముందుకువేస్తే ఉండను. లేచిపోతా'

వేలెత్తి అన్న సురయానుచూచి తండ్రి ప్రతిమలా నిశ్చేతనుడై నిలచిపోయాడు.
ఆ బెదిరింపు విని తల్లి తల్లడిల్లింది. నిజంగానే లేచిపోతే అనుకుంది.

డ్రి

అనుమ కణులు: ౨ వు ఉం పమదులల మమత మమతలు జవం అల. ఇ వడ ఏ ఎట వ వవ య 12

ఆమెకు 'పెళ్లికావల్సిన మది ముగ్గురు కూతుతు కనిపించారు. వాళ్లు
ఎదుగుతున్నారు. వారిలో మొలుస్తున్న వయసు తండ్రితో మార్వాడీ దగ్గరికి వెళ్లు
- అప్పులు తె అంటూంది. కాని అచ్చం అవుల్‌ జీవితం లభించదే! సురయాను
గురించిన గుసగుసలు, ముసి ముసి నవ్వులనుంచి హీతన నవ్వులదాకా వచ్చేశాయి.
మంచి వాళ్ళెవరూ ఈ గుమ్మంలో అడుగు వేయలేకపోతున్నారు. ఎలా వేస్తారు?
మెట్ల దగ్గరే రజాఆలమ్‌ కుక్కలా పడి ఉంటుంటే! సురయా వచ్చి అతని చేతికి
మూడు, నాలుగు రూపాయాలిచ్చి పంపితేగాని కదలడు. ఇంటివాళ్లకు ఆమెతో
సంబంధం పలచబడింది. స్కూలునుంచి కాలేజీకి వెళ్తుంది. అక్కడ సంధాన
కార్యక్రమంలో కొంతకాలం గడుపుతుంది. ఆతరువాత తల్‌ గదికి వెళ్తుంది.
అంతకుముందు ఆ గదిని నాన్‌ రొట్టెలవాడు అద్దెకు తీసుకొన్నాడు. అందుకే
అందులో (ప్రవేశిస్తే పట్టపగలు కూడా “అరరాత్రిలా “ఉంటుంది. సురయా దానికి
సున్నం వేయించింది. ఇప్పుడా నల్లని గోడలు తెల్ల ముసుగువేసు సుకున్న సురయాలా
ఉన్నాయి. రజాఆలమ్‌ ఆమెను గురించి (ప్రశంసా “కవితలు చదివినప్పుడు ఆ గదిలో
దీపావళి రేయి పరచుకుంటుంది. ఆమె బాల్యంలో రచయిత సాహచర్యం కోరుకుంది.

అది అక్షరాలా నిజమయింది. ఆ గది గోడల నిండా 'సురయా రజాఆలమ్‌ అని

పెన్సిల్‌తో రాసింది,

తండ్రి దగ్గరికి వెళ్లి పెళ్లిని గురించి అడగమని సురయా రజాఆలమ్‌తో
చాలసార్లు తగాదాపడ్డది. రజూఆలమ్‌ పదతి ఆమెకేమీ నచ్చలేదు. బాజాలు లేకుండా
ఊరేగింపు లేకుండా “ఎక్కడో గుప్‌ చుప్‌న నికా కట్టుకోవడం ఆమెకు ఇష్టంలేదు.
అలా జరుగుతే తాను పెండ్లకూతురు కావడం, పెండ్డివిందులు జీరితారతం
కలగానే ఉండిపోతాయి. ఈలోగా రజాఆలమ్‌ మహబూబ్‌ నగర్‌లో తనకో తల్తి
ఉందనీ, ఆస్తీ ఉందనీ ప్రకటించాడు. ఆ మాటవిని సురయా పొంగిపోయింది.
అత్త, ఆడబిడ్డలతో తగాదాలు పడొచ్చుననుకుంది. ముసలిదాన్ని ఆటలాడించ
వచ్చుననుకుందే. ముసలిది తనబాధలు పడలేక రజాఆలంతో మొరపెట్టుకుంటుంది.
ఆ విధంగా, ఊర్గో ఏమూలనో పడి ఉన్న ముసలిదానికి ఆయువు ప్రసాదించుమని
ప్రార్దించింది. తన జీతం సాంతం రజాఆలమ్‌కు అప్పగించింది. అక్కడిఆస్తి అమ్మి
ముసలిదాన్ని ఇక్కడికి తీసుకురమ్మంది. అవును డబ్బు లేకుండా పెళ్లికార్యం ఎలా
జరుగుతుంది!

రజాఆలమ్‌ వెళ్లిపోయాడు. అప్పుడు ఆమె కళ్లుతెరిచింది. లోకాన్ని చూస్తే
చాల మారిపోయింది ' షాహిద్‌ కాలేజీ ముగించుకొన్నాడు. బొంబాయిలో రోడ్లమీద
తిరుగుతున్నాడు. జమాల్‌ విరహం భరించలేక పిచ్చవాడయినాట్ట. జమాల్‌ * ఫిలాసఫీ
ప్రొఫెసర్‌ భార్య అయింది. జీవితం గడుపుతూంది.

సలీమ్‌ టీబీ చివరిదశనుంచి జీవితపు తొలి మజిలీ చేరుకుంది. అప్పటి
ఉరూ ప్రొఫెసర్‌ క్లాసులో భార్యకు సంబంధించిన కథలు వినిపిస్తున్నాడు. సలీమ్‌కు

తలనొప్పి అవుతే ప్రాఫెసర్‌కు మనసులో మనసు ఉండడంలేదు. క్లాసులో 'జవుభ్‌'
కవితను “గాలిబో కవిత అంటున్నాడు. సలీం ఇప్పుడు పరదాలో ఉంటూంది. తన
పాతస్నహితులకు గూండాలని బద్మాషులని బిరుదులు ప్రధానం చేస్తుంది.

సురయా రజాఆలమ్‌ నుండి ఉత్తరం కోసం వేచివేచి సలీమ్‌ ఇంటికి
చేరుకుంది. తానే ఆ ఇంటికి నియంత అయినటు సోఫాలో పడిపోయింది. సలీమ్‌
ఆమెకు విసనకర్రతో విసరుతూంది. చాయ్‌చేసే తెచ్చిఇస్తుంది తన జీవితం
వెలుగొందడానికి సంబంధించిన బ్యాటరీస్విచ్చి సురయా దగ్గరుందని ఆమెకు తెలుసు.

జమాల్‌కు తనను గురించి చాల గర్వం ఉండేది. షాహీద్‌ను తననుంచి
ఎవరూ వేరుచేయలేరని మిర్రవీగేది. కాని ఏదో అదృశ్వహస్తం షాహిద్‌ను బొంబాయి
రోడమీద విసరివేసింది, జమాల్‌ పెండ్లి ఫిలాసఫి ప్రాఫెసర్‌తో జరిగినపుడు సురయా
స్వయంగా డోలు వాయించింది. పాటలు పాడింది. స్వహస్తాలతో జమాల్‌ చేతిని
వరుని చేతికి అందించింది.

ఇవన్నీ సురయా స్వప్నంలో చేసినట్టుంది. ఆమె జమాల్‌ను, సలీమును
పెండ్లికూతుళ్ళను ఎందుకు చేసింది? తాను పెళ్ళికూతురు కావడానికి నిరీక్షించింది
గనుక. ఆమె జమాల్‌ తల్లియై జమాల్‌ పిల్లలను ఏల చిచ్చికొట్టింది? ఆమె దగ్గర
పసి బల్లల దుస్తులు చాలా కుట్టిఉన్నాయి గనుక షాహిద్‌ కన్నీరు కారుస్తూ
జమాల్‌కు ఉత్తరాలురాస్తే ఆమెకూడా వాటిని చదివి కన్నీరు రాల్ఫింది.

ఆమె కోరిందేమిటి? తాను చేసిందేమిటి? ఏమీ అరం అయ్యేదికాదు.
షాహిద్‌ వెరివాడయి బొంబాయినుంచి వచ్చేవాడు. అప్పుడు జమాలోము పాగడాల్సివచ్పెది.
సాగదీయాల్సివచ్చెది. ఏమిటది? వందలకొద్ది అబ్బాయిల అమ్మాయిల జీవితాలను
తీర్చిదిద్దే బాధ్యత తనకెందుకు?

రజాఆలమ్‌ రావాలి. తానూ పెళ్ళికూతురు కావాలి. అత్తతో పోట్లాడాలి.
పెల్లల్ను బాదాలి. తాను కూడా గుండాలకు దూరంగా ఉంటుంది. పరదాలో
ఉంటుంది. పాపం రజాఆలవ్‌ తన కథలు వినిపించి వినిపించి శోతలను
క్షమాపణకోర్తాడు.

“క్షమించండి మా అవిడకు నిన్నటినుంచి డోకులు. నా బదులు కిషన్‌
చందర్‌ మీకు కథ వినిపిస్తాడు.”

ఆమె రేలింగ్‌ మీదినుంచి వంగింది. కరెంటు వాళ్ళపని చూస్తూంది, కూలీలు
చీమల్లా ఉన్నారు. ఇనుప స్తంభాన్ని కరచుకొని ఉన్నారు. ఎటు చూచినా చుక్కల
గుర్తులు -స్విచ్చులు, ఉచ్చులు, రోడ్డుకు ఇటునుంచి అటు తాడు మధ్యన రెపరెపలాడే
ఎరజండా.

ఈ శ్రామికులు అనంత కళలు సృష్టించ గలరు - ప్రదర్శించగలరు. ప్రవహించే
నదులను నిలుపగలరు. ఆ నదికి అగ్గిపెట్టగలరు. అందునుంచి విద్యుత్కాంతిని
స్పష్దించగలరు ఆ విద్యుత్తు వందలమైళ్లు పయనించి చుక్కలవల పరచగలదు.

కంపన - (ప్రకంపన - ఉచ్చులు - (ప్రమాదాన్ని 'హెచ్చరించు ఎర జండా - ఒక
మీట, దాన్ని నొక్కడం - లైటు వెలగడం - ఆ వెలుగుకు ఒక మెరిశలభపు
ఆత్మరక్షణ, ఇంతే, ఇదే య కథ - వలపు గాధ

లోన గదిలో షాహి జమాల్‌ మాట్లాడుకుంటున్నారు. గుసగుసలు
నిట్టూర్పులు. ses అక్కడొక నది. నది ఒడ్డున బురద, బురదలో
పురుగులు బిలబిలాడుతున్నాయి. ఆక్కడే ఒక పతంగం కూర్చుంది - ఆలోచించింది
- ఆ వరసలో చివరి మజిలీ చేరుకోవాలనుకుంది. ఇంతలో ఒక దివ్వె మండింది,
వెలిగింది. ఇహ ఆ పతంగపు ప్రదక్షిణకు అంతం ఏది?

తాను ప్రమాదాన్ని సూచించు జండా అయింది. బయిట రపంపలాడుతూంది.
తనకు ధైర్యం వుంది. సాహసం ఉంది. వాటిబలంతో తాను వంటరిగా ఇనుప
స్తంభం పాతుతూంది. కదిలే తీవల స్విచ్చులను కలుపుతుంది. అది నిజమే. తన
శరీరంలో కూడా కరెంటు పాకుతూంది. షాక్‌ అనిపిస్తూంది. వంటినిండా వేదనల
తరంగాలు వెలుగుతూ ఉరుకు తున్నాయి.

ఎంత బరువైన బాధ్యత నిర్వహిస్తూంది తాను! తనకు ప్రమాదాలతో ఆటలు
అలవాటే. అయినా వళ్లు వణకుతూంది. నేడు జమాల్‌ కప్పులేని కరెంటు తీగ.
అంటుకున్నవాడు హరీ అనాల్సిందే, ఎంత ధైర్యం తనది? ముగ్గురుటల్లలు, జబ్బుతో
నున్న భర్తనుంచి జమాల్‌ను లాక్కొచ్చింది తాను. జమాల్‌ ఆకేళ్ళక్రితేపు అందాలు
అక్కడే వదిలేసినట్టుంది. ఆమె చెతులకు భర్త తలకు రాస్తున్న నూనె దుర్వాసన,
చీరమీద చిన్నపిల్ల వాడి మూత్రం - పెద్దపిల్లకు అల్జుతున్న స్వెటర్‌ అంటుకొని
ఇక్కడిదాకా వచ్చింది. అలాంటి జమాల్‌ పేగ్గుతో ముడుచుకొని గదిలోకి వెళ్ళింది.
అప్పుడు సురయాకు కూడా సిగ్గేసింది.

అంత అందమైన అతివ ఎంతలో భార్య అయింది! తల్లి అయింది! ఇహ
జీవితాంతం వాటిల్లోనే మునిగి ఉంటుందేమో! అయినా ఆమె షాహిద్‌ డీయసి
అనే విషయం సురయా గుర్తుచేస్తుంది. జమాల్‌ బిడ్డకు జబ్బు చేస్తుంది. ఆమె
మనసు మనసులో ఉండదు. ఇంట్లో ఏవో చీకాకులు. వాటితో సురయాకు మర్యాదలు
చేయలేదు, అప్పుడు సురయా ఆజ్ఞాపిస్తుంది, ఏమని? షాహిద్‌కు ఉత్తరం రాయమని.
ఎందుకని? రాయకుంటే అతడు ఇంట్లోనే దిగుతాడని.

అయినా ఆమె డేమాభిమానాలను ఎవరూ గుర్తించలేదు. రేలింగ్‌మీద
వంగీ వంగీ కన్నీరు తుడుచుకుంది. బట్టతల రజాఆలమ్‌కూడా ఆమెను గమనించలేదు
ఇప్పుడతడు ఊరినుంచి మిత్రులకు కథలు పంపడంలేదు. ఉత్తరాలు రాస్తున్నాడు.
ఆ ఉత్తరాలు తానూ చూచింది. అన్నింటిలోనూ భార్య జబ్బును గురించి, పిల్లల
ముద్దులను గురించేఉంది.

ఆవెఎకూడా భార్యకాగలదు, ఆవె కూడా బల్ల వాడు వలూ(తించిన
చీరకట్టుకోగలదు అనే విషయం జనం మరిచారు. తాను సంతోషాలు పంచడంలో

ఉదారంగా (ప్రవర్తించింది. జనం తన విషయంలో లుబులు ఎందుకవుతున్నారు?
తన అనుగ్రహ ప్రవాహాన్ని అందరికీ అందించింది, అంతొ దాహం తీర్చుకొన్నారు.
తమ దారి చూచుకున్నారు, తననుచూచి తురున ఎగిరిపోయే రంగురంగుల
పిట్టల్ను పట్టుకొనడానికి ఉరికింది, పిల్లలంటే కనికరం లేని చంద్రునివెంట పరుగులు
తీసింది.

ఆమె తన కన్నీటి వరదకు కట్టుకట్టి పైకి చూచింది. గోడకు (వేలాడే
బల్లమీద Tolet అని రాసిఉంది, ఈ ఖాళీ ఇంటిని షాహిద్‌ చాలా కషంగా
సాధించాడు. జమాల్‌ను కలుసుకోవడానికి కాని ఆ బల్ల తన నొసట ఉన్నట్లనిపించింది
సురయాకు. ఆమె కూడా ఖాలీఇలే. దీన్ని దయ్యాలకొంప అనుకున్నారు. అంతా
విడిచివెళ్ళారు. ఇప్పుడు దాని గోడల్లో గడ్డ మొలుస్తూంది. గోడలగచ్చు అక్కడక్కడా
పెచ్చుల్లే చింది.

ఈ ముంగిలిలోకి దాగుడుమూతలాడే పెల్లలేలరారు? ఇంతవరకు ఇక్కడ
దీపం ఎందుకు వెలగలేదు? ఆమె చీకటిలో తలకొట్టుకొని తిరుగుతూంది. కేకలువేసి
జలుస్తూంది. ఎవడూ పలకడు. ఏడీ షాహిద్‌? ఏడీ వికార్‌? ఏడీ రజా? ఏరి
వీరంతా?

ఆమె మొదలు నరికిన చెట్టులా మెట్లమీద పడిపోయింది.

ఎవరది? ఎవరక్కడ? ఎవరు డోలు వాయించేది? నిజం. అది డోలే - డోలు
చప్పుడే. ఎవరో అపస్వరాలు వాయిస్తున్నారు. చ ఛ ఏమిటాపాట? సలీమ్‌, గుర్తుందా?
నీ పెళ్ళిలో ఎన్ని పాటలు పాడాను? ఎంత హడావుడి చేశాను? ఇంట్లో పెల్లి
అయితే ఎంత సందడి - ఎంత వెలుగు! వెలుగే వెలుగు - సందడే సందడి.

బతోలుఉందే దానికి గోరింటాకు పెటుకోవడం గిటదు. కొండెంగలా

జా ళు 6౬.
నేనోమూలకు కూచోనని స్పష్టంగా చెప్పేసింది. కమ్యూనిస్టునని తిరిగేది. నాకైతే
బాగనిపిస్తుందమ్మా! వధువులకు గోరింటాకు అలంకరించడం వాళ్ల చల్లని చేతులు
తాకడం నాకు భలేసరదా. అందుకే జమాల్‌కు బాగా గోరింటాకు పెట్టాను.

ఈ నిముషము బుర్రలకు ఏమైంది? భూమీ, చంద్రుడు వేరువేరుగా
తిరుగుతున్నారని తెలీదా? వీరిమధ్యదూరం శాశ్వతంగా ఉండేదే - ఉంటుంది.

సలీమ్‌! ఎందుకింకా కూర్చున్నావు? వెళ్లు నీ మొగుడు ఎడబాటు భరించలేడు.
పాపం. పద్యాల అర్జాలు మరిచిపోతాడు. నాకు తెలుసు నీవెందుకు కూర్చున్నావో?
ఏదో శుభవార్త విందామని - అంతేకదూ? విను చెపుతా అమ్మ మళ్ళీ మజీద్‌
దగ్గరికి వెళ్ళింది యాచించడానికి. వాడు నిరాకరించాడు. వాడికి నేనక్కరలేదు.
పెళ్ళాంకావాలి. తల్లిలేని పిల్లల్ను సాకడానికి. వాడికో ప్రాణంలేని బొమ్మకావాలి.
వాడు నాకేం చేయగలడు? నేను సురయాను - సురయాను మాతం. నాకు
నీళ్లుతాగించు. ఆ పచ్చికుండ ఎత్తి నామీద గుమ్మరించు. ఈ మాతం చేయలేవూ?
చాల్లే ఎందుకామాటలు? అవును నాకు ఎందుకు సాయం చేస్తావులే! నేనెవరికేం

చేశానని. ఒక ముస లివాణ్ణి పిసినారిని జాగీర్షారును తెచ్చావు. అతని అమ్మముందూ
అక్కముందూ కూర్చోబెట్టావు. అబ్బ! ఏమిటబ్బా ఈ టెకు? రోజంతా ఆలోచించినా
చే చీరకట్టుకోవాలో తెగదు. ఎందుకూ అన్ని నగలు పెట్టావు? ay Shee?
సరేకాని ఇవ్వాళ నువ్వు చెప్పినట్లే వింటాను. దాచెనా “కాటుకా పెటుకుంటా
కాకుంటే నువ్వు నన్ను పెళ్ళికూతురనవు. అవునుకదా! నువ్వు సా పాపిట
అలంకరిస్తున్నావు. అప్పుడు నాకో మంచి ఆలోచన వచ్చింది. ఏమిటంటావా? ఒక
పెండ్లి పత్రిక రజాఆలమ్‌కు పంపుదామని. అప్పుడెలా ఉంటుంది. వాడికి కోపం
వర ముంది. మండి పడ్డాడు పెళ్ళాన్ని బాదుతాడు. వెధవ ఎండురొయ్య!

ఈ మొగాళ్లు తమ కోపాలను ఆడవాళ్లమీద తీరుస్తారు. ఈ ఆడవాళ్ళను

సీ భయమవుతూంది. కళ్లు మూతలు పడుతున్నాయి. సిగ్గనిపస్తుంది. వాళ్లు
వ! నుంచున్న జంతువుల్లా ఉన్నారు. ఎందుకూ నేను వాళ్లకోసం వెదకడం
వాళ్లంటే అసహ్యం నాకు. నీకూ, మూ అమ్మకూ భయపడి అక్కడ హు స
అతడెవరూ? నీకు మామా? అతడే వద్దన్నారుగా - ఇహ సరా? ఆడ పిల్లలు అలా
ఆనగలరా? ఒకసారి మజీద్‌ను వద్దన్నాను. అంతే, ఇలా అయ్యాను.

నేనిపుడు ప్రమాదం సూచించు ఎర్రజండాను. నన్ను వెదురుబొంగుకు కట్టి
జనానికి చూపించు.

ఎవరది... మెట్లమీద ఎవరి అడుగుల సవ్వడి... నువ్వేదో దాస్తున్నావు.
నిజంగా ఎవరో వసు స్తున్నారు. రావచ్చు. వచ్చేవాడు నాకోసం గ్లాసెడు చల్లని నీళ్లు
తెస్తుండవచ్చు. రానివ్వు తేనివ్వు.

eR డా

వాటాలు

వాళ్లకు సాధ్యం అవుతే నన్ను ఎముకలో మూలుగులా పీల్చి పారేసేవాళ్లు.

ఈ ఇంటికి వచ్చినపుడు అదృష్టం మీద నమ్మకం లేదు. అత్తవారింటికి
వెళ్ళేకోడళ్లు తమ బలహీనతను అదృష్టంగా భావిస్తే పుక్కిటి పురాణం అనిపించేది.
ఆ కోడలుపిల్లలాగే తిట్టుకుంటున్నా ఆ ఇంటికి వెళ్లడం తప్పుడం లేదు. రోజూ
రెండుసార్లు ఆ ఇంటికి వెళతాను. అసలు నేను మూడుసార్లు వెళ్ళాల్సింది. మహమూద్‌
అలా ఏర్పాటు చేశాడు. నేను నెలకు ముప్ఫెరూపాయిలిచ్చేట్లు నాకు మూడు
పూటలు వాళ్లు తిండిపెట్టిట్టూ ఏర్పాటు. ల్‌

యూనివర్సిటీ హాస్టల్లో ఈగల పులుసూ. రాళ్ల రొట్టెలూ మాన్పించడం
కొందరి కుర్రాళ్ల 'సాహసానికీ సాధ్యం కాదు. హైదరాబాదులో కొండల్ను చదును
చేయడమూ సాధ్యంకాదు మహమూద్‌ మాయదీపపు భూతంలాంటివాడని ప్రఖ్యాతి.
అయినా అమ్మాయికి ఇవ్వవలసిన (ప్రమలేఖ లెక్సరర్‌కు చేరవేసీవాడు. అతనికి
రహస్యం అని చెప్పింది. తప్పక ప్రొఫెసర్లదాకా పోయేది. అదంతా ఏమైనా నాకు
మాతం నగరంలో ఒక గది ఇప్పించాడు. యూపీ. నుంచి వచ్చిన మంచి కుటుంబంలో
భోజనం ఏర్పాటు చేశాడు.

గది మద్రాసు వాళ్లు కిరాయకు ఇచ్చారు. వాళ్లు కాఫీ, ఊరగాయలు,
అప్పడాలబేరం చేసేవాళ్లు. దంచవలసిన వస్తువుల వర్తకం వారిది. కాఫీగుండ
నానెత్తిమీద దంచేవారు. ఊరగాయల ఘాటుకు తుమ్ములవరస. తుమ్ములతో
శుభం అయిన మెదడుకు రొయ్యలు వేసిన వాసన అందించేవారు. శ్మశానంలో
చందనం చెక్కా, నేతిలో వేసిన పీనుగల వాసనలో ఉంటూన్నట్టు అనిపిస్తుంది.

సరిగ్గా సమయానికి పనులు జరగడం ఈ ఇంట్లోనే చూశాను. ఇంటికి పెద్ద
పిల్లవాడు తలుపు తీయమని కేక పెట్టాడనుకోండి. మీరు కళ్ళుమూసుకొని ఉదయం
ఏడున్నర అయిందని చెప్పచ్చు. పెద్దమనిషి బయటికి రావడానికి తలుపు తెరిచిన
చప్పుడయితే సాయంకాలం ఆరు గంటలయినట్లు. అప్పుడాయన పాలు పోయడానికి
బయల్లేరుతాడు. తలుపు తట్టిన చప్పుడయితే రాత్రి ఎనిమిదయినట్టు. తరవాత
గప్‌చుప్‌ ఇహ చప్పుడేగాదు. శ్మశాన ప్రశాంతత ఆవరిస్తుంది. తరవాత అడుగుల
చప్పుడు గిన్నెల కదలికతప్ప ఏమి వినిపించవు. ఒకనాడు మాతం నా గదిపక్కన
ఒక ఆడది పడ్డట్టూ, ఆమె ఆయాస పడుతున్నటూ వినిపించింది. మర్నాడు
యజమాని వచ్చి క్షమాపణ కోరాడు.

ఆ తరవాత భోజనం చేయాల్సిన ఇంటికి వెళ్లాను.

అది రెండుగదుల క్వార్టర్‌. మగవాళ్లగది ఖాళీగా ఉంది. గాలిపటాల కాగితాలు,
విరిగిన కర్రలు, ఖాళీ సిగరెట్టు పెట్టెలు, ఫిల్ముల వాల్‌పోస్టర్లు గుట్టల్లా పడిఉన్నాయి.
ఒకమూలకు చిరిగిన చాప ఉంది. దానిమీద చిరిగిన మురికి బట్టలు పడిఉన్నాయి.
దానిమీద ఒక ముదుసలి ముడుచుకొని పడి ఉన్నాడు. అతనిది నిప్పుకోడిలాంటి
పొడవైన మెడ. దాన్ని మోకాళ్లమధ్య ఇరికించి వుం లోపలినుంచి
ఒక ఆడది శా్యాససై ససెతం ఆడనట్టున్లది. గుట్టమీద గుడ్డ సీగులాంటిదివెసి పెంచుతూంది.
మహమూద్‌ కేకవేశాడు. ముసలివాడు ఉలిక్కిపడి బే వాడు అప్పుడతనిమెడ ఆకాశంలో
నక్షతాలమధ్య నడయాడుతున్నట్టుంది. అతడు మమ్మల్ని చూశాడు. దీక్షగాచూచి
గుర్తించినట్లు చేశాడు. చాపమీద కూర్చోడానికి అనుమతించాడు.

“మురాద్‌నుంచి ఉత్తరం వచ్చిందా” మహమూద్‌ సంభాషణకు ఉపక్రమించాడు.

“మూడు నాలుగు నెలల్లో రావచ్చు, ముసలివాడు నిట్టూర్వువిడిచాడు.

'రాకున్నా అతని ఆశతో జీవించడం మానేశాం.

అతనికి అది నచ్చలేదు ఆశపెట్టుకోవడం వృధాప్రయాస. డెబ్బెఏండ్ల వయసులో
అదే నేర్చుకొన్నది. అన్నాడు.

ఆశలు వదులుకుని జీవిస్తున్న వృద్దుల్లి దగ్గరిగా చూచాను. ఆతడు మనిషిగా
ఉండిందెప్పుడో తెలీదుగాని ఇప్పుడు మాత్రం అస్తిపంజరానికి చర్మం తొడిగినట్టున్నాడు.
అతని ముఖం ఆరిన దీపంలా ఉంది. కూలిన కొంపలా ముఖంలో మౌనంఉంది.
అడ్డదిడ్డంగా బరిగిన గడ్డం కదలాడుతూంది. రానున ఇక్కుట్లలా జాలపాలు
పెరుగుతున్నాయి. జీవితాంతం ఎడారిలో పాట్టుపడి ఇప్పటి అగ్గిమీద అడుగులేస్తున్న
జాడలు అతని వదనంలో కనిబస్తున్నాయి.

గదిలో మాసిన గోడలమీద ఉమ్మిచారలున్నాయి. ఆ ఆకుల పకాసో
ఆర్జులాంటి అసమాన రేఖాప్రతిమలున్నాయి. ఒక కు(రాడు సిగరెట్టు పీలుస్తున్నాడు.
ఆడదాని రూపానికి చేప శరీరంఉంది. ఒకడు గాడిదమీద స్వారి చేస్తు స్తున్నాడు.
దానికింద 'బహుదూరపు బాటసారి! మమ్ము వెంట తీసికెళ్లుఅని రాసివుంది.
భూతాలు, పక్షులు, బచ్చుకల బొమ్మలకు లెక్కేలేదు ఈ చిత్రలేఖనం లోపలదాకా
కొనసాగుతున్న ఛాయలు కనిపిస్తున్నాయి. లోపలనుంచి ఒక పురుషుడు అతి
అపస్యరంతో — స! 'బాల్యం నుంచే రసి కాగ్లేసరుల్ణో నేను” అని.

ఆ పాడేవాడు ర్వోని తల తన్నాననుకునేవాడిగా కనిపించాడు.

మహమూద్‌ నా వ. గురించిన కథలల్రి ముసలివాడికి చెప్పుతున్నాడు.
నాకేమో ఈ ఇంటిని చూస్తే బుగులుగాఉంది. రోజూ మూడుసార్లు రావడం
గండం అనిపిస్తుంది.

అమాంతంగా లోపలి పాట మూతపడింది. ఒక సన్నని మెత్తనిస్వరం
వినిపెంచింది. "పెద్దన్న మిత్రులు వచ్చారు. పెద్దన్న మతులు వచ్చారు. అమాంతంగా
పరుగుపందెం మొదలయింది. గది గుమ్మానికి వేలాడే మురికి తెర కదలసాగింది.

rE Ob POR TN AP TN EA RA MG epg ie డా దాశరకు రంగాచార్య రచనలు-7

తలుపులు కదిలాయి. ద్వారంనుంచి ఒక సుందరి చూస్త్తున్నట్లనిపించింది. ఇప్పుడు
అటు చూడకుండడం నా వైతికధర్మం, చూషు తాకుతుంటే ఆదోలాఉంది. కాళ్లు
చేతులు మంచుముద్దలయినాయి. ఇహ అక్కడ చేతో శిరోజములు సవరించు
కుంటున్నారు. ముక్కుస్తానం తప్పిందేమోనని చూచుకుంటున్నారు. ఫోటోదిగడానికి
తయారైనట్టున్నారు.

'ముందు వీరి ఆరోగ్యంచూచి మేము ఈర్ష్య పడేవాళ్ళం. హాస్టల్‌ తిండి ఇలా
చేసింది. మహమూద్‌ చెప్పుకుపోతున్నాడు.

అప్పుడు నన్నునేను చూచుకుంటే ఏడ్పువచ్చింది. ధైర్యం తెచ్చుకోవడానికి
కాడ్రాపాంటు చూసుకోవాల్సివచ్చింది.

తలుపు కొద్దిగా తెరుచుకుంది. ఆరేడేళ్ళపిల్లవాడు లోనికి వచ్చాడు. వాడు
చొక్కాను మామిడి పండులా చీకుతున్నాడు. ఎర్రని పొడవైన వెంట్రుకలు ముఖంమీద
పడుతున్నాయి. మమ్ములను దీక్షగా చూస్తూ మూలన నుంచున్నాడు. అతని ముఖంలో
పిలల పసితనం బొత్తిగాలేదు. మాంతత్రికుని గుహ నుంచి బయటబడినటు భయం
ఆవహించి ఉంది. ర

తెరవెనుక గాజుల చప్పుడు అవుతూనేఉంది. రఫీని తలతన్నిన పాటకాడు
“మన్‌ తడ్పత్‌ హరి దరున్‌కో ఆజ్‌ అందుకున్నాడు.

“సరే. ఈ డబ్బు తీసుకోండి. రేపటినుంచి ఇక్కడే భోజనం చేస్తారు.

మహమూద్‌ జేబులోంచి డబ్బుతీ శాడు. పిల్లవాడు నిలదొక్కుకొన్నాడు.
ఆయఃకాంతంలాంటి ఆకర్షణ కుర్రాళ్లో వృద్దుని దగ్గరికి లాక్కొచ్చింది.

తెరవెనుక నాకు కొదిదూరంలో నాజూకు పాదాలు నడయాడుతున్నాయి.
ఆ పాదాలు చక్కని చాయ్‌ ఛాయలో ఉన్నాయి. గోళ్ళకు రంగుంది. నాలోని
చలనం చచ్చింది. నిశ్ళాలంగా కూర్చున్నాను. డబ్బులో గారడి ఉంది. అది అందమైన
పడుచు పొదాలను ఇంత దగ్గరికి లాక్కొచ్చింది.

కుర్రాడు లోపలినుంచి ఈ సువార్తవినే వచ్చినట్టున్నాడు. ఎందుకంటారా
పాపం హరిదర్శనానికి తపించేవాడికి ఆకాశవాణి వినిపించింది. హరిదరానానికి
ఉరికివచ్చాడు పందొమ్మిది, ఇరవై ఏళ్ళ పడుచువాడు గుటమీంచి గుండు దొర్దినట్లు
ఊడిపడ్డాడు. సిగరెట్టు పట్టుకొనే భంగిమలో రెండువేళెత్తి ఒకే సలామ్‌, మా
ఇద్దరికి వంచేశాడు నుంచున్నాడు. ముసలవాడిచేతిలో వణుకుతున్న నోట్లను
చూస్తున్నాడు. ముఖం అందమైందే. గాలి తిరుగుడుకు అవతారం మారింది. వెంట్రుకలు
దిలీప్‌ కుమార్‌లా పెంచాడు. ప్యాంటు చిరిగి, మురికి పట్టింది, ప్యాంటుది ఒక
కాలు మోకాలుదాకా మడిచాడు.

“వీరు మురాద్‌గారి తమ్ముడుగారు షాహీజాద్‌ గారు

“ఆదాబె ఆరజ్‌”

“ఆదాబె ఆరజ్‌”

అక్కడున్నవాళ్ళలో చిన్నకుర్రాడు అనవసరంగా కనిపించాడతనికి. లాగి రెండు
గుద్దులు గుద్దాడు. పిల్లవాడు తల్లడిల్లాడు ఏడవలేదు. వెంటనే కుర్రాడి కాళ్ళుపట్టుకొని
లోనీకి విసిరేశాడు.

పాదాలు గడగడలాడాయి. కదిలిపోయాయి.

“ఈ వెధవను చూస్తో నా వళ్లు మండుతుంది” అని మావైపు చూచి చిరునవ్వు
నవ్వాడు. వాడు నాకు కసాయిలా కనిపించాడు. నా గుండెలో మంటలు రగిలాయి.

“మీరూ మాఅన్న దోస్తులేనా? ఒకరకం పోజుపెట్టి మాదరికిచేరి కూర్చున్నాడు.
వాడి చూపులు వుద్దుని చేతిలో పిచ్చుకలా ముడుచుకున్న నోట్ల మీద ఉన్నాయి.
లోపలినుంచి కుర్రాడి ఎక్కిళ్లు వినిపిస్తున్నాయి. ఇప్పటిదాకా పాదాలు కదలాడిన
చోట వెలుగులు కనిపిస్తునాయి.

“కాదండీ నేను మహమూద్‌ గారితో యూనివర్సిటీలో చదువుతున్నాను”

“అయితే మీ ఆనందాలకు అంతేమి?"” మరి కాస్త దగ్గరికి జరిగాడు.

“ఏదో కాలం గడుపుతున్నాం”

“ఢిల్రీలో మా అన్నకూడా హాయిగా... ..” అతని చూపులో ఈర్హ్య గోచరించింది.
గోడమీద తన అన్నకు సంబంధించిన కలర్‌ ఫిలిం చూడసాగాడు.

నాకూ గోడమీద రంగులు వ్యాపిస్తూ కనిపించాయి. వెలుగు చిమ్మింది.
రంగుగాజుబుడు ఒలికాయి. రంగులు, రంగులు, అనేక రంగులు. రంగురంగుల
వలయాలు _ రంగులు ముడుచుకున్నాయి. ఒకేరంగు ఎరుపూఆరుణిమాఅంతటా
కనిపిస్తూంది. గోడ ఎరుపు. బట్టలు ఎరుపు. గోడమీద పెన్సిలు బొమ్మలు
ఎరుపు. పెద్దమనిషగడ్డం ఎరుపు. నడయాడిన పాదాలు ఎరుపు పాదాల నంటిన
చీరఅంచు ఎరుపు. ఆ ఎరుపు అందమైన పాదాలను కాటువేస్తున్నట్లున్నది.

ముసుగులో దాగిన ముఖం, తెరచాటున కదలాడిన పాదాలు నా మతి
పోగొడ్తున్నాయి.

“నా కొడుకు కడుపుకట్టుకొని డబ్బు కూడబెడ్తున్నాడు' పెద్దమనిషి బలం
పుంజుకొని అన్నాడు.

“మురాద్‌ బిజినెస్‌ చేస్తున్నాడా? ఉద్యోగమా? వేలు సంపాదిస్తుండవచ్చు.”
నా మీద ప్రభావం వేయడానికి కాక్క పెద్దమనిషిని ఓదార్చడానికి అన్నాడు మహమూద్‌.

“మహమూద్‌ మియా, ఏంలేదు మురాద్‌ది మంకు, చప్పున బోలెడు
సంపాదించి తెస్తానంటాడు.” వేల సంపాదనకు సాక్ష్యం చూపలేక అన్నట్టు అన్నాడు.

“బావుంది. అలా అనుకుంటే మీకు కష్టంకాదూ!” ఏదో అనాలని అన్నాను.

“ఏమిటా వాగుడు ముసలాయిన నను కొట్టేంత పనిచేసి “మేం మంది
సంపాదన మీద బతుకుతా మనుకున్నావా? నీకెం తెలుసు మేం ఎలా బతికామో!
ఈ డబ్బు మాకో లెక్కా? కాల తన్నేవాళ్ళం" అని నోట్లను నేలక్కొట్టాడు. వెంటనే
పవ్మిత గ్రంధాన్ని పడేసినట్టు అందుకున్నాడు.

తెరలో భూకంపంలాంటివి వస్తున్నాయి. గాజుల గలగలలు నిట్టూర్సులుగా
మారాయి. ఆ పాదాలుకూడా అవతారం మారాయి. అవి నల్లగా ఉన్నాయి.
ముడుతలు పడ్డాయి. కాళ్లు పగిలాయి. వేళ్లు వంగిపోయాయి. గోళ్లకు రంగులేదు.
నల్లగా ఉన్నాయి. అవి పారాణి పులిమిన పాదాలు కావు-దెబ్బలు తిని గాయాలయిన
పాదాలు, విశాలమయిన ఎడారీలో ఎండకు నడిచి నడిచీ అలసి, సాలసిన పాదాలు!

ఆ నాటినుంచి అక్కడికే భోజనానికి వస్తున్నాను. భోజనంచేయడం
నేనొక్కెణ్లేనా? నావెంట పిల్ల కుర్షిద్‌, షహజాదా, ముడుచుకున్న బాబాయి, తెరలోపల
జీవితంలో ఓడిపోయిన వికారపాదాలు, ఆవేదనలో తిరుగాడే అందమైన పాదాలూ
అన్నీ ఉంటాయి. అందరూ నాతోపాటు నోరు తెరుస్తారుూమూస్తారు. ఊహాభోజనం
చేస్తారు. ఆ కళ్ల గుంపులో కూర్చుని వంటరిగా వాళ్ల ఎముకలు కొరుకుతున్నాను.
ఈ రొట్టైల్లో బాబాయి కన్నీరు, వదిన నిట్టూర్సు, కుర్షీద్‌ షహజాదా (్రుగుల
అరుపులు కలిసివున్నాయి. ముప్పెరూపాయలిచ్చి ఈ రొట్టెలు తినే హక్కు
సాధించాను. వ. ఈ ముప్పరూపాయిల ఆశను ముక్కలు చేయడమూ
అనర్హమే. వీటి ఈ ఇంటివాళ్లలో ఇంకా (ప్రాణాలున్నాయి. పోట్లాడుకునే శక్తి
నిలిచి ఉంది. అందుకోసమన్నా నేను రెండుసార్లు రావాలి. నా పరిస్థితి ఉరిశిక్ష
వినిపించడానికి రోజూ తీసుకొనివచ్చే కైదీలా ఉంది.

నేను రాగానే ఇంట్లో గడబిడ మొదలవుతుంది. కోడలు సోమరితనాన్ని
గురించి బాబాయి తిట్టు, సాపెనలు మొదలు అవుతాయి. జవాబుగా లోన గాజుల
గలగలలు వినిపిస్తాయి. పాటపాడేముందు తల ఆడించే హీరాబాయి కూనిరాగాలు
వినిపిస్తాయి. నా నిరీక్షణ పాటకోసం. వాస్తవంగా నాకు ఈ ఇంట్లో ఎవరిమీదా
సానుభూతిలేదు. ఆ కూనిరాగం వినడానికే ముప్పైరూపాయలు ఇస్తున్నాను. లోన
గిన్నెల చప్పుడుతోపాటు షాహజాదా పాట ప్రారంభిస్తాడు. “వెధవల్తారా!నాకూ
మిగల్పండి.

“అంత గట్టిగా అనకు చిన్నన్నా, బయటినుంచి మిగిలివచ్చింది తినండి”,
ఖుర్షీద్‌ ధ్వని తగ్గించి మెల్లగా అంటాడు.

ఖుర్లీద్‌ నాకు స్నేహితుడయినాడు. ఇంటిలో అతనిది విచిత్రస్థితి. వారికి
కోపంవస్తై వీల బాదేవారు. వరుసగా ఉపవాసాలు, అనంతం అయిన దరిద్రం
ఏడేత్లపిల్లవాడికి పదిహేడేళ్ల అనుభవమూ జాగ్రత్తా కలిగించాయి. సన్నగొంతు పసితనపు
నవ్వుతప్పు బాల్యపు లక్షణాలేమీ కనిపించవు. అణాకోసం పారిగిండ్లకు సామానులు
తెచ్చిపెడ్డాడు. ఒక టీచర్‌ పాపను ఎత్తుకున్నందుకు రోజూ బేడ ఇచ్చేది. ఆదే ఆ
ఇంటికి ఆశ అదే రాబడి. పాపను ఎత్తుకొనీ, ఎత్తుకొనీ నడుం ఒకవైపుకు
వంగిపోయింది. బరువుమోస్తే ఆయాసం వస్తుంది. నొసటి నరాలు పొంగాయి.
ముక్కు కొనకు చెమట చుక్కలు నిలుస్తాయి. ఇంటిలో అందరినీ మించిన
బాధ్యత అతనిదే. వస్తువులు కుదువపెట్టడం, ఇంటిగౌరవాన్ని కాపాడ్డం అన్నీ అతడే
చేసేవాడు.

అతనికి కథలు వినడం బహుఇష్టం. అరేబియన్‌ నైట్స్‌ కథలన్నీ నోటికివచ్చు.
అతడు ఎవరివైనా అసహ్యించుకుంటే అలావుద్దిన్‌ అద్భుతదీపం కథలో మాంతికునితో
పోల్సేవాడు. గోడమీద ఆ మాంత్రికుని బొమ్మ వేస్తాడు. అతడు తనకు కలిసిన
కొత్తవాళ్తను సాధారణంగా ఒక ప్రశ్న అడుగుతాడు.

“అన్నా, మీకోపైస దొరికిందనుకోండి, ఇల్టుసాంతం నిండేంత వస్తువు
కొనాలనుకొన్నారు. అది ఏది?

“ఏమిటి? నాకర్ణంకాక తలగోక్కున్నాను.

“మిరు చెప్పుండి

“కాదు మీడే

“సరే నేనే చెపుతాను గాలి కొనితెస్తాను 'అని పెద్దగా నవ్వాడు. నవ్వీ నవ్వీ
అతని ముఖం కందగడ్డ అయింది. నవ్వుతూనే తండ్రితో" అబ్బా! అబ్బా అన్నకు
తెలీదు పైసకుకొనే గొప్పవస్తువేదో' అన్నాడు.

ఆ నవ్వువిని ఉలిక్కిపడ్డ తండి వాణ్ణి ఒక తన్ను తన్నాడు. 'దీపం ఎందుకు
తేలేదు? అని ఆడిగాడు.

“అవును మరచాను అని తలవంచుకున్నాడు.

“మికు ముగ్గురు రాజకుమారుల కథతెలుసావో అని ఆ కథ చెప్పడం
ప్రారంభించాడు బాబాయి బారి నుండి బయటపడాలంటే వారికథ చెప్పేవాడు.
తిండి....తిండి....తిండి....తినడానికే వారు లోకంలో అవతరించారు. తండితాతల
కొంప తినేశారు. పొలాలు నమిలి మింగేశారు. పిన్ని నగలు పిండికొట్టి బుక్కేశారు.
వారికి వందలరకాల నోరూరించు రుచులు తెలుసు వందలవంటల పుస్తకాలు
చిరిగి నా చాపకింద దాచి ఉంచారు, కాస్త డబ్బు చేతికివస్తే ఆ వంటలు
చేయించాలని.

బాబాయి నోరుకదపక నిశ్శబ్దంగా ఉంటే నాకో ఆలోచన వచ్చేది. వారేవో
ఊహాలోకాల్లో విహరిస్తూన్నారని. ఎండురొట్టైలకోసం వేచివేచి కవాబుల కోసం
ఎవరెస్టు శిఖరం అధిరోహిస్తారు. పాలసముదంలో ఈదులాడుతారు. మిరాయీల
ద్వీపాలు ఎక్కుతారు. రకరకాల వంటకాల్లో కూరుకపోతారు.

ఈ ఇంట్లో రొట్టెలు లెక్కించి ఇస్తారు. కూరలతో నాలుక చెడింది. ఇక్కడ
తినడం ఇష్టంలేదు. అయినా ఆ అందమైన పాదాలూఅవి నన్ను వదలడంలేదు.
ప్రతిరోజూ నా రాక తెలిసి ఆ పాదాలు తరదగ్గరికి చేరుకుంటాయి. ఆ అడుగుల
సవ్వడి నాకు తప్పు మరెవ్వరికీ వినరాదు. ఖుర్షిద్‌ మాతం అప్పుడప్పుడూ నన్ను
చూస్తాడు. కదిలేకాళ్ళను చూస్తాడు. పిల్లలతో ఆటలో పడిపోతాడు.

పిన్ని కర్ర (ట్రేలో నాలుగు రొట్టెలు, అసహ్యంగా కనిపించే కూరా తెస్తుంది.
“బిడ్డా! రొట్టెలు ఎక్కువ తేలేదు అనుకోవద్దు. ఎంగిలిపడ్డాయని తేలేదు. అవుసరం
అవుతే అడుగు.”

“ఎందుకు పిన్నీ! ఇవే ఎక్కువ, కాస్త తగ్గించండి” మొహమాటావికి అనేవాళ్డో.

షాహజాద్‌, ఖుర్తీద్‌ చూపులు ఆశగా నన్నూ, నిరాశగా పిన్సినీ చూస్తుండేవి.
షాహీజాద్‌ వచ్చి నా పక్కన కూర్చుంటాడు. ఖుర్లిద్‌ పిల్లవాణ్ణి పట్టుకొని చాపమీద
కూలబడ్డాడు. పల్లవాడు we ఏడుసాడు. నేనో రొట్టెముక్క బల్లవాడికి
ఇస్తాను నా దాతృత్వంమీద షాబాజాద్‌కు కోపం వస్తుంది. “వెధవ పుక్కెషు తిండితిని
బలుస్తున్నాడు మీరు వాడికి రొట్ట ఇవ్వకండి” అంటాడు. “మున్నా ఇటుతే కాకికి
ఇస్తా” అని రొట్టెముక్క లాక్కొని నోట్లోవేసుకుంటాడు.

బాబాయి తల మోకాళ్లలో ఆనించి ముఖం దాచుకొంటాడు. ఇంతలో
దగ్గుపార వస్తుంది. ఉక్కిరిబిక్సి రయి ఏదో చెప్పాలనుకుంటాడు, నా నోట్లో ముద్ద
విషంలా అనిపిస్తుంది. ఖుర్షీద్‌, షాహజాద్‌, మురాద్‌భార్య, పిన్నీ-వీళ్తనరాల్లోంచి
లాగిన రక్తంలో నా వేళ్లు మునుగుతున్నాయి!!!

“వ్వకేంచేస్తుంటారూో ముంచుకొస్తున్నసిగ్గును కప్పిపుచ్చుకోవడానికి షాహీజాద్‌ను
అడిగాను.

“ఏంచేయను? ఏమీచేయను" అన్నాడు నా భోజనంమీద చూపు నిగిడించి
“నాల్లుసార్లు మెట్రిక్‌ పరీక్ష ఇచ్చాను అన్నాడు ముద్దమింగుతున్న నన్నుచూచి.

“ఏంచేయాలనుకుంటున్నారు”

“నాకు ఫలింలైనులో పోవాలని ఉంది. కొద్ది గొప్పు డ్యాన్సునేర్చుకున్నాను
పాటకూడావచ్చు" ఆవులిస్తూ అన్నాడు.

“చిన్నన్న జానీవాకర్‌ అవుతు ఖుర్లీద్‌ అందించాడు.

“నోర్మూయ్‌బే" ఒక్కతన్ను తన్నాడు అఖ్లాఖ్‌ సాహెబ్‌. “జానీవాకర్‌ అంటే
నాకిష్టం. తాగుబోతు పాత్ర వాడికంటే బాగా “చేయగలను. కాని ఫిలింఫీల్లులో
అందమైన అమ్మాయైనా ఉండాలి, గట్టిసిఫారసైనా కావాలి.”

“ఒకసారి చిన్నన్న వదిన గొలుసుతీసుకొని.... .... ... న్‌ ఖుర్లీద్‌ ఏదో చెప్పబోయాడు
కాని షాహీజాద్‌ పళ్లురాలేట్ట్లు చెంపవాయించాడు. ఈ “గొడవచూచి' బాబాయి
మేల్కొన్నాడు. లోకం 'ఎలాజందో చూడ్డానికి మేల్కొన్నట్లున్నాడు. లోకంలో వ్యాపించిన
అంధకారం, అన్యాయం, ఆక్రమంచూచి తన “ఉటోపియా” లోకి వెళ్లిపోయాడు.

“మా నాన్నగారికో పెచ్చి, కొడుకులను పెంచి పెద్దవాళ్లను చేస్తే పైస పైస
కాలం కొంటారు, వారికి తిండిని గురించి తీవరలొ ఎక్కువ. "అన్నను
బి.ఏ.చదివించడానికి నాలుగువేలు పోశాడు. ఆడా చూడండి ఇక్కడ మా వదిన
ఆరిపోతూంది. నన్నూ అలాగీ చేయాలని ఎత్తు”

మాట్లాడుతున్నా అతని దృష్టి నా తిండిమీదనే ఉంది.

“నేను ఒప్పుకోలేదు. మిలటరీలో దరఖాస్తు ఇచ్చాను-చేరాను. కాని ఏంచెప్పను-
నెలరోజుల్లోనే ఎముకలు నుసి అయినాయి. గండంగడిచి బయటపడ్డాను. ఇప్పుడిహ
ఉద్యోగం అంటే అసహ్యం నాకు. ఇవ్యాళకూడ రుచిగా ఉన్నట్టుంది.” అని గుటకలు

మింగాడు -మూడో రొట్టె ముట్టుకోకుండా భోజనం ముగించాలని అతని ఉద్దేశం.

“అన్న వస్తే కొంతడబ్బుతీసుకొని బొంబాయి వెళ్లి ప్రయత్నిస్తాను.”

“పాపం, ఇంటి కర్ఫుకు ఇబ్బందిగా ఉన్నట్లుంది.” అందమైన పాదాలను
చూచి అనాలని అన్నాను.

“ఖుర్షీద్‌ బాగా సంపాయిస్తాడు. కాని మా ఇల్లే అంత. ఎంతవచ్చినా ఇంతే.”
అన్నాడు కాళ్లు ఊపుతూ.

క్రమక్రమంగా ఆ ఇంటి విషయాలన్నీ నాకు తెలిసిపోయాయి. పరిచయాలూ
పెరిగాయి. పిన్ని తలుపు వారకూర్చొని తన పిల్లిగొంతుతో గంటల తరబడి మాట్టాడేది,
కొడుకుల లక్షణాలు, పారుగమ్మల ముచ్చట్లు, మొగుని నవాబులాంటి ఖర్చూ,
కోడలు టెక్కులూ ఎన్నో చెప్పేది. కోడలుమీద చాడీలు మెండు. కోడలుకు
హిస్టీరియా! వంట తప్పించుకోవాలని మూడుసార్లు పొయ్యి మీద పడిపోయింది !!
ఆమెకు తన అందంమీద గర్వం. భర్తంటే పడదు. పాపం వాడెంతో ప్రయత్నించాడు-
అయినా ఉద్యోగం దొరకంది వాడేంచేస్తాడు చెప్పుండి? తనకు కళ్ల కలకలు.
మురాద్‌ తిరిగివస్తే ముందు వైద్యం చేయించుకుంటుంది. షాహజాద్‌ వదిన నగలన్నీ

మాటలు అయిపోయాయనుకోండి - పాత ముచ్చట్లు అప్పగించేది. అప్పుడు
ఆమెకు అయిదు గేదెలుండేవి. బాబాయి పేష్కారు. నేతితో తప్ప వంటలు చేసేదికాదు

పిన్నితో వివరంగా మాట్లాడిన్నాడు నిద్రపట్టేదికాదు. ఆ నాజూకు పాదాలు
నిప్పుకలమీద ఉరుకు తాయి. ఏకుతున్న దూదిలా నిద చెదిరిపోతుంది. తెల్లని
పూలల్లో భూమ్యాకాశాలు దాక్కుంటాయి. (క్రమంగా పూలతెలుపుదనం పసుపుపచ్చగా
మారుతుంది. తరవాత ఎరుపు అవుతుంది. అగ్గిమంటలు లేస్తాయి మంటలు -
మంటలు - మంటలు

ఉదయం లేస్తే అలిసిపోయినట్టుంటుంది - రాత్రి సాంతం రాళ్లుమోసినట్టు
కనిపిస్తాను.

నెలచివరిరోజుల్లో కాళీగదిలో వంటరిగా కూర్చోవలసి వస్తుంది. లోన ఏదో
ఉడుకుతుంటుంది. బయటికి ఎవరు రారు. తుదకు పెన్ని తలుపు చాటుకు వచి
“చాల అలస్యంగా వచ్చారు. బయలు తినివచ్చారనుకున్నాం, సరే వండుతాలేండి.
ఎంతసేపూ) అంటుంది. నేను వద్దంటాను. అనవసరంగా వదినకు శ్రమ.

కొన్నాళ్లు జబ్బునెపంతో వెళ్లలేదు. నాలుగు దోజులువెనుక. ఇంటిల్లపాదీ
బిలబిలా బయటికి వచ్చారు. పాపం బాబాయికూడా ఈ పాడులోకాన్ని చూడాల్సి
వచ్చింది.

“బిడ్డా! ఈ నెలలో నాలుగురోజులు నీకు బాకీపడ్డాం. ఆ నాలుగు రోజులూ
బోంచేసిపో బిడ్డా!”

“అదేమిటి నాలుగురోజులేమిటి? తరవాత రావద్దంటారా ఏం?

అందరికీ ప్రాణాలు లేచివచ్చాయి.

అందమైన పాదాలు నన్ను పలకరించడం అదే తొలిసారీ - చివరిసారికూడా.

“మీరు చాలరోజులు రాలేదు

నేను గంతువేశాను నా చెవులను నమ్మలేకపోయాను. ఖుర్సీద్‌ నన్నే చూస్తున్నాడు
పెదవిని కొరుకుతున్నాడు.

ఆనందంతో ఉక్కిరి బిక్కిరయి ఆనందోత్సవాలు జరపాలనుకున్నాను.
ఖుర్దీద్‌నుచూచి అన్నీ మరచాను.

“ఆరోగ్యం బాగాలేకుండింది. మీరు బావున్నారా?

“బావుండడం! బావుండి చేసేదేముంది” నిరాశగా నిట్టూర్చింది.

నాకు ఏవేవో ఆలోచనలు వచ్చాయి. ఏమేమో అందామనుకున్నాను. అటుచూస్తే
తెర కనిబంచింది. పాదాలు కదిలిపోయాయి. ఎన్ని తలుపుచాటునుంచి
అడుగుతూంది.

“మీకు షాహీజాదాగాని కనిపించాడా? నాలుగు రోజులయింది ఇంటికిరాక

'ఆదేమిటి ఎక్కడికి వెళ్లినట్టు” నేను ఆశ్చర్యం వ్యక్తపరచాను.

“దోస్తుల దగ్గరికి వెళ్ళి ఉంటాడు. ఇంటిలో ఇబ్బంది అవుతే వెళ్లిపోతాడు.
ఇహ మా కోడలు చస్తానని ఉరుకుతుంది.” మెల్లగా గుసగుస చెప్పుతున్నట్లు
“ఇంటివాడు వెధవ బావికూడా తవ్వించాడు అన్నది.

నాకు కంపరం పుట్టింది. పారిపోవడానికి ఈ ఇంటికి చాలా దోవలున్నాయని
పంచింది.

సాయంకాలం ఆ పాదాలు దర్వాజా పక్కనుంచి కదులుతుంటే ఆరోగ్యాన్ని
గురించి అడిగాను.

'నేను జబ్బుగా ఉన్నానని ఎవరు చెప్పారు?

నేను దిముర పోయాను. ‘ఏదో అలాగే అనుకున్నాను.

“అయితే అనుకోటమే మీ పనా?

ఆ రోజు భోజనం బావుంది. మినప్పప్పు చేపలు వగైరా.

'ఇవ్వాలేమైన పండగా? ఖుర్తీద్‌ను అడిగాను.

'ఎంలెదు. మీరు వదిన ఆరోగ్యాన్ని గురించి అడిగారు. ఆమె మీకోసం
వంటచేసింది' అని గబగబా బయటికి వెళ్లిపోయాడు.

ఖుర్లీద్‌తో నా స్నేహం నామమాత్రం అయిపోయింది. అతడు అంతగా
మాట్లాడేవాడుకాడు. నేనుంటే లోనికి రావడం తక్కువ.

ఇవ్వాళ బాబాయిగారూ చాపమీంచి మాయం, పిన్నికూడా గడపమీద కూర్చొని
నా ముద్దలు లెక్కించడంలేదు. గాజుల గలగలలు మాతం వినిపిస్తున్నాయి.

కొద్దిసేపట్లో ఖుర్దీద్‌ షాహిజాద్‌ను లోనికి లాక్కొచ్చాడు, “చెప్పు ఎక్కడికెళ్ళావు?
అడుగుతున్నాడు.

అతడు జవాబు చెప్పలేదు, వంటకాల వాసన చూసి ముక్కుపుటాలు
ఎగరేశాడు, ప్లేట్లను చూస్తూ ఉండిపోయాడు.

“మళ్ళీ దొరికాడా ఆ దొంగవెథవ?

'ఉఊరుకోండి...ఊరుకోండి వదిన అక్కడితో ఆబంచింది.

“ఇంత మంచి వంటచేసినందుకు వదినకు కృతజతలు చెప్పండి అని పిన్నికి
(టే వాపసు ఇచ్చేశాను. ఇంతలో తెర లేచింది. పెరటిలో మెరుపు మెరిసింది, ఆమె
మురికిచీర కట్టుకుంది, నవ్వులు వలకపోస్తుండగా షాహీజాద్‌ ఫిలిం హీరోలా వచ్చి
ఆమె నడుం మీద చేయివేసి 'ఇవ్వాళ వెలిగిపోతున్నావ్‌ అన్నాడు.

ఒక దివ్వె వెలుగుతున్నా బాబాయి ఇంట్లో చీకటి ఉంది, ఈ దీపాన్ని
చేతపట్టుకొని వీరు దోవ ఏల వెదకరో?

'భోజనం అంత చెడ్డగా ఏంలేదు, మరో నాలుగు నెలలు ఉందామనుకున్నాను,

మరుసటిరోజు గదిలో ఖుర్దీద్‌ వంటరిగా కనిపించాడు. ఏమీ పనిలేనట్టున్నాడు
తీరిగ్గా ఉన్నాడు. ఇల్లుసాంతం నిశ్శబ్దంగా ఉంది. నా ప్రశ్నలన్నిటికీ అతని సమాధానం
ఒక్కటే

"పెద్దన్నయ్య వచ్చారు

'వచ్చారా? నా మీద ఒక హంటర్‌ దెబ్బ పడ్డట్టయింది.

“తరువాత?”

“ఏమిటది?”

వాస్తవంగా ఏమిటిది? ఆలోచించాను ఆసలు ఏమిటి?

పెద్దన్న ఏమీ తేలేదు. అన్నీ అబద్దాలే, ఉమ్మితో గోడమీది గీతలను చెడుపుతూ
నా పని సులభిం చేశాడు. పెన్సిలుతో కొమ్ములున్న మాంతికుని బొమ్మ గీస్తున్నాడు.

నేను వదినను గురించి ఆలోచిస్తున్నాను ఇప్పుడామె ఏంచేస్తుందని.

“వదినకు చెప్పు....భోజనం....భోజనం...” ఎలా చెప్పాలో అర్హం కాలేదు.

'వదిన లేదు. చిన్నన్నతో రాత్రి లేచిపోయింది. పెద్దన్న పోలీసుకి రిపోర్టు
ఇవ్వడానికి వెళ్ళాడు

అతడు గోడమీద కార్టూనులు వేస్తున్నాడు.

నేను నిశ్చేష్టుల్ణాయి కూలబడ్డాను. కదుల్తే ఇల్లంతా కూల్తుందన్నట్టు
కూర్చున్నాను. కనురెప్పలు చీల్చుకొని చూచినా ఏమీ “కనిపించదు. పట్టపగలు
ఆర్హర్మాత్రి ఎలా వచ్చింది?

మా ఇద్దరిమధ్య శతాబ్దాలు గడిచాయి. ఈలోగా ఎన్నో సిగరెట్లు కాల్చిపారేశాను.
ఖుర్తీద్‌ బాల్యం యౌవనందాటే దెబ్బయ్యేళ్ళ ముదివగ్గయి అంటున్నాడు.

'ఇహ మీరు మా ఇంటికి భోజనానికి రారు. వదిన వెళ్లిపోయిందిగా!'

పెన్సిల్‌ పారేసి తండ్రి దగ్గరికి వెళ్లి కూర్చున్నాడు. మోకాళ్ళలో తల ఇరికించుకుని
అతని అస్తిత్వాన్ని దాచుకో చూస్తున్నాడు.

వంటవాడు కూడా తనను తాను కళాకారుడను కుంటాడని అలావుద్దీన్‌
నా దగ్గరికి పా నాకు తెలిసింది. అతడు తనపేరు రాసి చీటీ పంపించాడు
దానిమీద 'ఆటిస్‌ అని వుంది.

అతడు చక్కగా అలంకరించుకొని వచ్చాడు ఉతికిన తెల్లని ప్యాంటు,
తెల్లనిషర్డు మామూలుచెప్పులు వేసు సుకున్నాడు. వెంటుకలు అభ్యుదయకవివెంట్రుకల్లా
కత్తిరించాడు. రూపంచూడగానే మనవర్గంవాడని తెలిసిపోయింది- అంటే అభ్యుదయ
వర్గం; తనను పరిచయం చేసుకోకముందే నన్ను పొగడ్డం (ప్రారంభించాడు.

“మీ కథలు చదువుతే నాలుక తుప్పు వదులుతుంది. ఇతరులు ఏంరాస్తారోగాని
చదువితే జీర్ణకోశం చెడిపోతుంది.”

నేనేం చేయను? చిరునవ్వునవ్వాను.

ఇహ అతడు కళను గురించిన నిర్వచనం సాగించాడు.

“కళాకారుడంటె ఏంది? తనను కలలో మాంసమోలె కరిగించాలె. తన
నెత్తురున్నదే-దాని ఆఖరిబొట్టుకూడా కల కోసం అర్పించాలె "

“కళాకారుడు కళ అనే మూకుడులో మాడిపోవటానికి తయారు గుండాల.

ఒకడు తనను కళాకారుడు అనుకోవడానికి భారత రాజ్యాంగంలోని ఏ
పరిచ్చేదమూ అడ్డురాదు. అలాంటప్పుడు నేనేం చేయగలను? మౌనమే భూషణం
అనుకున్నాను.

మీరేదైనా “గజల్‌ రాశారా 'నజమ్‌ రాయనున్నారా?

'నేనా! నన్ను నమలి మింగేట్టు చూశాడు. త్వరలో కవితాకదంబం అచ్చుకానున్న
కవికావచ్చు అనుకున్నా

“నేను బతుకులో ఒక్కకవితకూడా తయారుచేయలేదండీ! నా ఆట్‌ వేరే
ఉంది. ఉన్నత శిఖరాలను అధిరోహించినట్టు నవ్వాడు. అతని ముందు నేను
చీమలా కనిపించాను.

“శానరోజులనుండి పనిలేదండీ ఈ రోజుల్లో కలా పోసకులులేరు. శానరోజుల
నుంచి కలాపోసకులకోసం వెతుకుతున్నాను. లల్లూ చెప్పాడు మీరు కలాబిమానులని,
మీకు శానమంది నవాబులతో సంబందాలున్న యన్నాడు"

“లల్లూ ఎవరు? ఆశ్చర్యంగా అడిగాను.

“ఆదే వాడే రెడ్‌హిల్స్‌లో ఇంజనీరున్నడుగదా - అక్కడి వంటమనిషి

అతన్ని దీక్షగా చూశాను-తాగి ఉన్నాడా అని. నల్లని రంగు, ఎండిన పెదవులు,
తాపంగల కళ్తు-రోజూ పాయ్యి మీద కాలే గిన్నెలా ఉన్నాడు.

అతడు నా జవాబుకోసం నిరీక్షించాడు-రెండు మూడు నిముషాలు.

'నేను మీ దెగ్గరికెందు కొచ్చిన్నంటే - కలాకారునికే కలాకారుని విలువ
తెలుస్తుందని.....”

“మీరు కథ రాశారా? అది ఆచ్చుకావాలా? మాటమధ్యలో అందుకున్నాను.

“లేదండీ-చెప్ప్తుకుంటినిగా-నా రంగం వేదానేను మరో కలాకారున్ని ఆ తరువాత
ఆతడు కళాసమస్యలు నేడున్న కళానిరసనను గురించి గంభీరంగా మాట్లాడాడు.

'ఒక పెద్దకవి ఉన్నాడు. తనను 'ఆటిస్‌' అనుకుంటాడు. కాని మరో ఆటిస్‌ను
గౌరవించడండీ. వంటోడు కూడ కలాకారుడైతే నా పద్యాలన్ని పాయ్యిలోవేసి
తగలపెడ్డానంటాడు. విన్నారా? ఈ లోకంలో వ. మిగిలిపోయారు”

సకలప్రపంచంలో మిగిలిన ఒకే ఒక “ఆటిస్‌” కళ్లుతుడుచు కుంటున్నాడు.
కోపంతో అగ్గిబుగ్గి అయిపోతున్నాడు. కన్నీరు నా బలహీనత. కన్నీరు కార్చేవాళ్లను
ఊరడించడానిక్షే నేను కథలు రాయడం సాగించాను. అయినా అతణ్ణి
ఓదార్భలేకపోయాను.

ఆ రోజుల్లో మా వంటవాడు మమ్మల్ని చాలా సతాయిస్తున్నాడు. అతణ్ణి
వెళ్ళగొట్టటం ఆటురటి కోప్పుడ్డం చాతకావడంలే దు. పనివాళ్లు పదిపన్నెండేళ్లుం
యజమానుల హక్కులన్ని హరించేస్తారు. ఆలావుద్దీన్‌ కనిపించేవరకు మా వంటవానికి
బుద్ది చెప్పాలనిపించింది అంతేకాక 'అలావుద్దీన్‌ న ననా ఆటిస్టు. అతనికి
ఆట్‌ీసు పు బైజూబావర, ఆటిస్టు గాలిబ్‌, ఆటేస్టు సూరదాస్‌ కథలన్నీ తెలుసు.

అలావుద్దిన్‌ ఎనిమిదోక్షాసు పూర్తిగా పాస సైనాడు. తొమ్మిదోక్షాసులో మాత్రం
ఇంగ్లీషు, ఉరూ, , లెక్కల్లో + ఫెయిలై నాడు. ఫెయిలు కావడం తన లోపం కాదంటాడు.

మాస్టర్‌గారి క్రడా పెట్టకు రోగంవచ్చింది. ఆస్వతికి తీసికళ్తమన్నాడు. అలావుద్దిన్‌
సన. అందికోసం ఫెయిలయినాట్టు! ఆ కాస్తతప్పు “చేసి ఉండకపోతే అతడు
బడీపంతులయి పిల్లలను ముందు కైమా చేసీ ఆ తరువాత కవాబులకింద కాల్సేవాడు.

“కళాకారుడు కావటానికి నిజాయితీ ఉండాల్నండీ! నిజాయితీ గలవాడు
నరకాన్నికూడ దాటొచ్చు నేనూ తల ఆడించి ఆమోదం తెలపాల్సి వచ్చింది.

అలావుద్దీన్‌ వంటింటిలో దూరితే కోడిపందాల్లాంటిపోరు మొదలయింది.
మా వంటవాడు పోరులో ఓడి, పక్కచుట్ట కట్టసాగాడు. అలావుద్దీన్‌ కొలువు
కోసం రాలేదని, అతణ్ణి నేనో చోట పనికి కుదిరించేముందు కాస్త పని చూడ
దల్ఫ్సానని నచ్చచెప్పాను మా వంటమనిషికి. అంతలో ఆలావుద్ది న్‌లోని కలాకారుడు
ఉబతత్లాలా. అలిగి మెట్లెక్కి కూర్చున్నాడు.

“పూర్వకాలపు ఆటిస్టులు ఒకరికోసం ఒకరు పానాలిచ్చేవారు. అందుకే కల
అంత ఎదిగింది. ఇప్పుడు గుర్రాన్ని గాడిదనూ ఒకేతీరుగా చూస్తున్నారు.”

“నోరుముయ్యవోయ్‌ కలాకారుడా-నన్ను గుర్రం అన్నావంటే జేలుకు ప పట్టిస్తా"
పొయ్యి ఊదుతునే కాలుదువ్యాడు వంటమనిషి

తన వాగుడులో వినలేదు అలావుద్దిన్‌, మంచిదయింది. వింటే తనను
గాడిద అన్నాడని కుస్తీకి దిగేవాడు.

తొలిరోజు అతడు చేపల హల్యా చేస్తానన్నాడు.

నం పలహల్యా? నాకు చేపగొంతులో ఇరుకున్నట్టునిపెంచింది.

“అరే తినైతేచూడండి. వెధవహల్యాలన్నీ తిని మీ నాలుక తుప్పుపట్టింది.
తుప్పు వదులుతుంది.

“సరే కానివ్వు ఒప్పుకోక తప్పలేదు.

పొద్దుటినుంచి సాయంతందాకా చేపల్ని కడగడంతోనే సరిపోయిందని
వంటవాడు సమాచారం అందించాడు. సాయంకాలానికి చక్కగా ముస్తాబయి
వచ్చాడు.

'చేపలహల్యా ఇంకా తయారు కాలేదమ్మా!'

“సరే. రాతి భోజనం వరకు తయారుచేయి.

“ఇప్పుడు నేను ఆటు తిరగటానికి పోతున్న. కలాకారులు సాయంకాలల్లో
పనిచేయరు. మీరు శ్నితంగా కనపడుతున్నరు, సాయంకాలంకూడ చదువుతరు.

“అయ్యో దేవుడా! నేను కళాకారిణినని ఎప్పుడు చెప్పాను?! చిన్నపిల్లలా
మూతిముడి చాను.

హి హి హి అని వెకిలిగా నవ్వాడు. ప్పథ్వీరాజ్‌ తనను ఆనుకరిస్తున్న
హాస్యగాల్లో చూచి నవ్వినట్టుంది అతని నవ్వు,

రెండోరోజు తొమ్మది గంటలదాకా నిద్రలేచాడుకాడు. లేచాడా-లేచి కాలాన్ని
తిట్టాడు. పారుగువాళ్ళ గడబిడను నిందించాడు. తరవాత మరోగంట సిగరెట్టు
పీల్పాడు. టైన్‌ చేసి పన్నెండు గంటలకు పాయ్యిదగ్గరికి చేరాడు. రెండోరోజు
హల్యా తయారయింది.

అతని ముందు ఆడ్డంలేకుండా హల్యాను పొగిడాం, పికాసా చిత్రాన్ని చూచి
కళాకారుడు కీర్తించినట్టు. వాస్తవానికి హల్వా బావుంది. ఆర్టిస్టు అమ్మా మొగుడైనా
చేపకు సంబంధించిన 'వాసనగాని, రుచిగాని గుర్తించలేడు.

అతి కష్టంమీద అలావుద్దీన్ను ఒకపెద్ద హోటల్లో కొలువుకు పెట్టించాను.
జీతం నూటాయాబై. పని వంటవాళ్ళమీద పర్యవేక్షణ.

మరుసటిరోజు మళ్లీ అలావుద్దీన్‌ మా ఇంటికి వచ్చాడు. “ఆ కొలువు విడిచి
వచ్చిన్నమ్మా!' ఎంత రీవిగా' చెప్పాడంటే ఆతని మెళ్ళో వీరమాల వేయాలనిపించింది.

“ఏం? ఆ అర్థం అయింది. హోటల్‌ మేనేజరు ధనగర్వంతో ఇతనిలోని
కళాకారుణ్ణి అనాదరీంచి ఉంటాడు. “నాకు మొదలే తెలుసమ్మా! వుమ్ము
ఆదరించేవాండ్లు నవాబులుమాతమే. మా విలువ మరొకరికి తెలియదు. ఆ వెధవ

అదం

అ

నిలువుటద్దం అమ్మేసి “పప్పకు బత్తాయీలు తినిపించాలనుకుంది ఫాతిమా.
కాని అద్దం అమ్మేవిష షయం అత్తగారితో ' చెప్పలేకపోయింది. ఆ మాట చెపితే
అత్తగారు" ముందు అరవడం ప్రారంభిస్తారు. తరవాత భోజనం మానేస్తారు. గుండెదడ
పుట్టుకొస్తుంది. ఏడుపు లంకించుకుంటారు. అద్దం అమ్మడానికి అప్పగిస్తే ఇంట్లోంచి
పీనుగ వెళ్ళినట్టు ఏడుపులు, మొత్తుకోళ్లు సాగుతాయి. అది ఫాతిమాకు అనుభవమే.
ఇదివరకు ఇంట్లోంచి కదిలిన (ప్రతి 'వస్తువుకూ పీనుగు కదిలినంత అట్టహాసం
జరిగింది. అయినా “పప్పూ కు బత్తాయీలు లభించనేలేదు. “'పప్ఫూకు బత్తాయీలు
పెట్టాలంటే వేదే గత్యంతరం లేదు. అద్దం అమ్మాల్సిందే.

పప్వూకు మందుతోపాటు బత్తాయీలుకూడ ఇవ్వాలని డాక్టర్‌ సంవత్సరంగా
చెబుతున్నాడు. బత్తాయీలు ఇవ్వందే పపూ పేలకాళ్తకు పెలంరాదనీ చెపుతున్నాడు.
బతాయీలు ఇవ్వకుండానే పరిగెత్తిస్తా నంటూంది ఫాతిమా-భిర్త ఆస్తమ్‌తో
ఏడాదిగా. ఏడాదినుంచి అస్తమ్‌కు అదే అనుభవం. ఆఫీసు నుంచి వస్తాడు. మురికితిండి
ఈగలుముసిరే పపూను “చూస్తాడు. టీ పాగ చూరిన వాసన వస్తుంది. షతికలో
వెధవ వార్తలుంటాయి. ఫాలిమా మురికి బట్టలతో సిద్ధం. పైగా కోపంతో పిల్లలమీద
ఎగురుతుంటుంది. అత్త అవకాశం కోసం నీరీక్షిస్తుంటుంది, కోడలుమీద కొడుక్కు
చాడీలు చెప ప్పుడానికి.

ఆఫీసునుంచి వచ్చిన అస్టమ్‌ వళ్లుమండుతుంది. ఏదో అంటాడు. జగడం
మొదలు, పెళ్ళాం మొగుడి తగాదా చూడ్డానికి మ ఆవిడ వెంటిలేటర్‌లోంచి
తొంగి చూస్తుంది. ఆమె వ్యవహారమూ అంత భర్త ఆఫీ సునుంచి రాగానే తగాదాలు
మొదలు. నువ్వెంత అంటే నువ్వెంత అని సాగుతుంది. అలాంటపుడు ఫాతిమా
తన కన్నీరు తుడుచుకొని పారుగింటి పోట్లాట చూడ్డానికి వెంటిలేటర్‌లోంచి
తొంగిచూస్తుంది.

ఫాతిమా తన పంతం నెగ్గించుకోవడానికే పప్ఫూకు బతాయోలు ఇవ్వడం
లేదని అస్టమ్‌ అభిప్రాయం. కాని రెండువందల రూపాయలతో ఇల్లుగడవడం
ఎంతకష్టమో ఫాతిమాకు మాత్రమే తెలుసు.

' తొలిరోజుల్లో ఫాతిమా అన్ని గట్టిఏర్పాట్లుచేసింది. ఇంటి బడ్జెట్‌ కూడా
పకడ్చందీగా ఏరా యైజేసిలప; అప్పుడు అత్తగారు చాలసంతోషించారు. అయినా
అస్ట్లమ్‌ జీతం చాలందే. ఒకనెల్లో అద్దె అకరూోపకే కః మరోనెలలో కరెంటుబిల్లు.
ఇరవ్యయో తేదీ వచ్చిందంటే తల్లీ కొడుకుల గొనుగుడు మొదలు అయినా వచ్చినదానితో

సరిపెట్టుకుంటున్నందుకు అస్లంకు సంతోషంగా ఉండేది. సంవత్సరం గడిచేసరికల్లా
నియమాల బంధంలో ఇరుక్కొని విసగిపోయాడు.

అత్తగారు రోజూ పులగమే తింటూంది. పాలే తాగుతూంది. రోజూ పులగం
తినడం అంటే విషం తిన్నట్టుంది. ఇహ ఫాతిమా నెయ్యీ, చెక్కెరా తూచి వేసేది.
తులం అటుగాని ఇటుగాని కానిచ్చేదికాదు. అదే రుచి. అదే పులగం వేల
సంవత్సరాలనుంచి తింటున్నట్రనిపించేది, పులగంముందుకువస్తి తన్నేయాలనిపించేది.
రాత్రిమిగిలిన పాచిరొట్టైలు కుండలో మిగిలిన కూరనంజుకొని తినాలనిపించేది.
కాని కోడలు చదువుకున్నది. పాచి పదార్హం తిననిస్తుందా? కోడలు భయం ఏమంటే
అత్త అపథ్యం చేస్తే మందు తెప్పించాలి. మందు తెప్పిస్తే మరో ఖర్చు తగ్గించాలి.
ప ఖర్చు తగ్గించాలో తెలీదు. అన్నీ బొటాబొటిగా ఉన్నాయి ఖర్చులన్నీ పోటీలుపెట్టి
నిలబెట్టిన యింటిలా ఉంది. ఏది లాగినా ఇల్లంతా కూలేట్టుంది. అందువల్ల
కుటుంబంసాంతం కొయ్యబొమ్మల్లా ఫాతిమా సంజ్ఞల ప్రకారం కదలాల్సి వచ్చేది.

కొడుకును కోడలు కొంగున కట్టుకుంది అంటుంది అత్తగారు. అస్తమ్‌
పరమ సోమరి. అయినా సిగరెట్టు బూడిద నేలమీద పడనీయడు. జాగ్రత్తగా
“యాష్న్‌టిలో దులుపుతున్నాడు. ఎముకలు కొరికే చలిఉన్నా స్నానం చేయక
టిఫిన్‌ చేయడు. లోకం తలకిందులయినా రాత్రి పదింటికి పడకగదికి చేరుకుంటాడు.

అత్తగారు నేలమీద ఊయలేకపోతూంది. మూతికి కట్టిన ఉమ్మిపాత
వదిలించుకోవాలని తహతహ లాతుతూంది.

పారపాటున పక్కింటి బల్లలు ఇంటిలోకి వస్తే ఫాతిమా చిరచిరలాడేది.
వాళ్లఅల్లరి సహించలే కపోయేది. పిల్లల తల్లులను తూలనాడేది. 'నాదిరో పుట్టింతరవాత
ఫాతిమాకు తెలిసివచ్చింది. విటామిన్లున్నతిండి తినిపించేది. డిసంబర్‌ చలిలోను
రెండుసార్లు స్నానం పోసేది. అల్లం బెల్లం అన్నీ అంటనిచ్చేదికాదు. సమయానికి
ఆహారం గొంతులో కుక్కేది. అయినా నాదిరాకు అడ్డమయిన నాయనమ్మ
అలవాట్లన్నీ వచ్చేశాయి. ఫాతిమా చెప్పింది అస్సలు చేసేదికాదు. ఫాతిమా సంతాలు
తినిపించాలనుకునేది. నాదిరాకు అవి విషంలా తోచేవి. వద్దన్నపుడు సంతాలకోసం
పార్తి ఏడ్చేది. చప్పని కూరలంటే ఆమెకు అసహ్యం. మసాలాలు, కారం ఉన్న
కూరలకోసం ఉవ్విళ్ళూరేెది.

ఒక్క నాదిరాతోనే పడలేకుండా ఉంది ఫాతిమా, చూస్తూ చూస్తుండగానే
ఆల్లరిపిల్లలు అనేకమంది తయారయినారు. గిల్లి కయ్యాలు పెట్టుకునే పిల్లల సంఖ్య
పెరిగిపోతూంది. ఫాతిమా చాకిరిచేసే గొడ్డులా తయారయింది. ఒకనికి స్నానం
చేయించి, రెండోవాణ్ణి పట్టుకునేది. ఆప్పటికి మొదటివాడు మట్టి పులుముకొని
మళ్ళీతయారు.

కుటుంబంలో క్రమశిక్షణ తలక్రిందులైంది. ఎప్పుడూ ఇంట్లో అల్లరే! నాదిరా
జబ్బున పడుతుంది. ఆమెకు మందు వస్తుంది. ఇంతలో శన్నూ మెట్లమీంచి

'
అనువాద కుత పం పుటి ప అమ అ అ ముప స ము ముము అవు వమ ౨25

పడుతుంది. మరోరోజు పప్పు కాళ్తు చచ్చువడ్తాయి. ఫాతిమాను వెక్కిరించడానికా
అన్నట్లు పిల్లల జబ్బులు పఠిగెత్తుకొని వచ్చెవి.

క అప నిర్వహణ ఫాతిమాకు అలవికాకుండా పోయినపుడు ' అత్తగారు
పాతకొట్టు తాళం తీయాల్సివచ్చింది. అది అత్తగారితండి సామాను ఉన్నగది.
వీలునామాప్రకారం ఆ సామానుకు వారిసపి లలే వారసులు. (ప్రస్తుతం అత్తగారే
వాటికి వారసురాలు.

అత్తగారు గదితలుపు తెరిచింది. తప ప్పలేదు. అందులోని బట్టల్ను పట్టుకొని
బోరున ఏడ్చింది. అన్నం మానివేసింది. గుండెదడ ఎక్కువయింది. తండి
పోయింతరువాత వచ్చిన కష్టాలన్నీ గుర్తుకుతెచ్చుకుంది. అందులోనుంచి ఒక ఆల్మారీ
బయటికి తీసింది. అస్టమ్‌ వ్యాపారిని తీసుకవచ్చాడు. ఆ తరవాత పీనుగును
పారేసిన ఇంటిలా ఇల్లంతా వెలవెల బోయింది.

అలా ఒక నల హాయిగా గడిచింది. మళ్ళీ భార్యాభర్తల కీచులాట మొదలు.
పిల్లల ఏడ్పులు. ఇవన్నీ విన్న అత్తగారు కన్నీళ్లు తుడుచుకుంటుంది. కొట్టుకున్న

తుప్పుపట్టిన తాళం తీస్తుంది. ఒకనాడు ఆక్రమ్‌ ఖజానా చూచాడు. తల్తిపెట్టెలోంచి
తాళంచెవి తీశాడు. ఇప్పుడతనికి రెండో ఆట సినిమాచూడ్డం, అన్న చాటుగా
సిగరెట్లు కాల్చడం సుళువయింది.

తాతగారు మాత్రం చేసిందేమిటి-ఏడో కొద్దిపాటి వకాల్తీ, ఆమాతంతో
అతడేం బొక్కసాలు నింపిపోయాడా అత్తగారి వెలసిపోయిన కోరికల్లాంటి ముక్కలు
చెక్కలయిన సామగ్రి ఏడాదిలో దారిచూచుకుంది. మిగిలింది కొట్టుకొట్లో చిమ్మ
చీకటి, పందికొక్కులు తోడిపోపున మట్టిరాసులు, చిందర వందరగా పడిన
కుండపెంకులు, కాగితం ముక్కలు - చూడ్డానికి అసహ్యంగా ఉంది. మట్టరాసులు-
గాలిదూరని కొంపా. లోన అడుగుపెడ్తే తలతిరిగిపోతుంది. ఇహ 'ఆ గదిలో
మిగిలింది గోడకు తగిలించిన నిలువుటద్దం మాత్రమే. ఆ అద్దంచూస్తే అత్తగారికి
తండి గుర్తుకువస్తాడు. అతడు కొట్టుకు వెళ్ళేప్పుడు ఆ “అద్దంలో చూస్తూ
కోటువేసుకునేవాడు. ఆ ఆద్దంచూస్తే తండ్రి నుంచున్నట్టు అనిపించేది అత్తగారికి

పసిడిచాయ ముఖం, తెల్లని. గడ్డం, “నల్లని కోటు-నిలువెత్తు విగ్రహం - ఆమె కళ్లు
చెమ్మగిల్టుతాయి. అందుకే అద్దం 'గోడవైపుండేటట్లు తగిలించింది. గది కాళీ
అయినతరువాత అద్దం దాగలేదు బయటపడింది.

నెలలు దొర్ది “పోతున్నాయి, మందుకు డబ్బు లేనపుడు జబ్బులుమాతం
ఏంముఖం పెట్టుకొని వస్తాయి? అంటూ. పప్పూ కాళ్లు మాతం బత్తాయీలు
లేకుండా బాగుకావని బిరబిగిసి కూర్చున్నాయి. 'రోజుంతా పక్కలోపడి
మూలుగుతుంటాడు. ఫాతిమా వైద్యులచుట్టూ, డాక్షర్లచుట్టూ తిరిగీ తిరిగీ కాళ్లు
అరగతీసుకుంది. అస్లమ్‌ చెప్పిన సలహాలను అనుసరించీంది, ఆయితే ఎంతకాలమనీ!
రోజూ మందుకు అర్హరూపాయి పెట్టడం పెద్దసమస్య అయిపోయింది. పైసకు పైస

కూడబెట్టి వండిన వంట రాత్రిళ్లు అలాగే పడిఉండేది. అస్తమ్‌ ఇంటికి వచ్చి
ఫాతిమాతో పోట్లాటలో పడిపోయేవాడు. అలసిపోయి కన్ను మూతపడేది. ఫాతిమా
పిల్లలతో పడలేక. చెవులు మూసుకొని ఏడ్చేది. అస్తం నిరాకరించిన భోజనపు పుపతళ్ళెం
య ఫాతిమా ముందుంచేది. ఆమెతోనూ 'చీవాట్లుపడి పళ్ళెం అల్మారీమీద
పెట్టేసే

క అత్తగారు గుండె రాయిచేసుకుంది. కొట్లోనుంచి అద్దం తెచ్చింది
బయట పడేసింది. ఆనాడు సాంతం sess కొంగు తడుపుకుంది. “సాయరతం
అస్తమ్‌ ఆఫీసునుంచి వచ్చాడు. చూస్తే తనముందు నిలువెడు మనిషి నుంచొని
ఉన్నాడు. వేంగి జుట్టు సవరించుకున్నాడు. షేర్యానీ గుండిలు సవరించుకొని,
చిరునవ్వుపోజు పెట్టాడు తన అందానికి తానే మురిశాడు. చమటతోనూ, సిరాతోనూ
తడిసిన చేతులో అద్దపు గ్రమును అంటుకున్నాడు. ఎంతబావుందిె అనుకున్నాడు.

భర్త అద్దంలో చూచుకొని మురిసిపోవడం చూచింది ఫాతిమా. పొయ్యి
దగ్గర్శుంచి లేచింది. మసిచేతులు తుడుచుకుంటూ వచ్చేసింది.

“పాతిక, ముపెరూపాయలకు పోవచ్చు...” మాటు నాకంత బెదిరినట్లయి
వెనకడుగు వేసింది. 'ఆద్దంలో మామిడి వరుగులాంటి ఎండిపోయిన సీ స్త కనిపించింది,
ఎండిన దేహం, కీచువలె రేగిన జుట్టు, మురికి కారుతున్న శత అస్రమ్‌ పక్కన
నుంచుంటే భయంకరంగా కనిపిస్తుంది. ఈమె ఎవరు? తన కన్నుల్లో దివ్వెలు
దాచుకొన్న హాతిమాయేనా? అందంలో పందెం వేసి గెల్చుకున్న ఫాతిమాయేసా?
ఏచీర కట్టినా అద్దినట్టు కనిపించిన ఫాతిమాయేనా? తన పొడవైన కురులను
చూచి పొంగిపోయిన 'పాతిమాయేనా?

లోన కుండ మాడి మసిబొగ్గయింది. అక్కడినుంచి అమాంతంగా పరుగు
తీసింది.

ఆ రాతి కుటుంబపు సాంభఖుక, ఆర్హిక, రాజకీయ సమస్యలన్నింటికీ ఒకేఒక
పరిష్కారం నిలువు టద్దంగా నిర్ణయించింది. అయినా ఆ విషయం అస్తమ్‌ బ్య్మురకు
బొత్తిగా ఎక్కలేదు. ఆతనికి అది మాం(తికుని అద్దంలా కనిపించింది. అందులో
భవిష్యత్తుకు సంబంధించిన అందమైన అప్పరసల నాట్యాలు గోచరించాయి.

ఫాతిమా చెప్పిన ప్రతిమాటకూ అడ్డు తగిలాడు అస్లమ్‌. అద్దం అమ్మినా
ఆరరూపాయను మించి రాదు. అద్దం అమ్మితే అము గండ మముంద్‌
పప్పూకు ఇప్పుడూ బత్తాయీలు పెట్టినా ప్రయోజనంలేదు. ఫారూఖ్‌ భాయి
ఇచ్చిన అప్పు అడగడం మానేశాడు. ఇదీ వరస.

తల్లి కొడుకునే వెనకేసుకు వస్తుంది. ఆమె ఆ అద్దంలో తనతండ్రి ప్రతిరూపం
చూచుకుంటుంది. ఇహ అస్తమ్‌ ఇంట్లో 5 ఉన్నంతసేపూ అద్దం చుట్టూ తిరుగుతుంటాడు.
అక్కడే బోంచేస్తాడు. “గడ్డం గీక్కుంటాడు, దువు కుంటాడు. అద్దంలో
చూచుకున్నప్పటినుంచి ఆతనికి వళ్తుపెంచుకోవాలనే రంధి పట్టింది. ఫాతిమా

ఏమో అతని ఆరోగ్యం అడుగంటడానికి కావలసిన ప్రయత్నాలన్నీ చేస్తూంది.
అస్లమ్‌ ఇంటికి వస్తాడా పల్లలంతా స్వరయుక్తంగా ఏడుస్తారు. రోజూ అదే కేబేజీకూరు
అస్రమ్‌కు అదంటే బొత్తిగా ఇష్టం ఉండదు.

ఒకనాడు అ(కవ్‌ తల్రి కొంగులోంచి డబ్బు దొంగిలించాడు. లక్క
పెట్టుకుంటున్నాడు చప్పున అద్దం కనిపించింది. బయటవాడికి ఎంత పనో! అయినా
లెక్కచేయలేదు. దీక్షగా చూచాడు, అద్దాన్నిచూస్తే ఏం కనిపిస్తుంది? అతడే
కనిపించాడు. ముఖం బిడ్డుకారుతూంది, దొంగల్లా వెంట్రుకలు పెరిగాయి, కాచ్లకు
చెప్పుల్లేవు, అంగలార్చుకుంటూ నడుస్తున్నాడు, అద్దంలోని గూండాను ఆపాదమస్తకం
చూశాడు, ఊశాడు ఛ అన్నీ పోయినాయి. ఇంకా ఈ అద్దం బద్దలు కాదు
అనుకున్నాడు అదృష్టం ఏమంటే, దేనిమీదా అతని ధ్యాస నిముషాన్ని మించి
ఉండదు. అదీకాక సిగరెట్లుకోసం మండిపడుతున్నాడు. కాకుంటే అద్దం రెండు
తన్నుల్ను మించి తట్టుకోగలదా?

రెండోరోజు అక్రమ్‌ సైకిలు ఎత్తుకొచ్చాడు. మల్లేశం దుకాణానికి తెచ్చాడు.
మళ్ళీ ఆ అద్రం ముందున్నట్లనిపంచింది, అదే బిడ్డుముఖం, దొంగల్లాంటి పొడవైన
జుట్టు! మల్లేశం దుకాణంలో అద్దంకాదు వెలుగుముఖం కనిపించదు. చిమ్మచీకటి.
అంతటా సైకిళ్ళ స్పేర్స్‌ పడిఉన్నాయి. దొంగ సైకిళ్ళను విడదీసి ముక్కలమ్మడం
అతని వ్యాపారం.

ఆ సాయంత్రం అక్రమ్‌ రిక్షాతెచ్చాడు. అద్దం తీసికెళ్ళి అమ్మేయడానికి
సిద్దపడ్డాడు. మల్లేశం పదిహేను రూపాయలకు కొంటానన్నాడని చెప్పాడు. అస్తమ్‌కు
అమ్మడం ఇష్టంలేదు. అమ్మ అద్దానికి యాబై రావాలంది. వాళ్ళనాన్ల దాన్ని నూటికి
కొన్నాడంది. నుంచుంటే దానిలో నలుగురి రూపాలు కనిపిస్తాయంది.

అక్రమ్‌ ఫాతిమా అద్దంవెంట అలా ఎందుకు పడారో అర్హంకాలేదు అస్రమ్‌కు.
అతనికి అద్దం అంటే గర్వం ఆలాంటిది. బంగళాల్లో" కూడా ఉండదని అతని
అభిప్రాయం. అందంగా అమర్చిన గదిలో ఈ అద్దం ఉంచితే వెలిగిపోతుందను
కుంటాడు. రావాలంటే అన్నీ ఒకేసారి వస్తాయా? ఇవ్వాళ అద్దం ఉంది. రేపు సోఫా
వస్తుంది. ఆ తరవాత రేడియో, అటుపై ఫర్నీచర్‌. ఇలాగే అన్నీ, అలా ఊహల్లో
ఇంటినంతా తీర్చిదిద్దాడు. అయితే కనిపించింది ఒక్క అద్దం మ్యాతమె. దాన్ని తన
గదిలో పెట్టుకున్నాడు. చూడగానే తాను సాంతం కనిపించేట్టు పెట్టాడు. మంచం
దానిపక్కనేవేసి పడుకుంటున్నాడు. ఫాతిమా కేకలు కాస్త తగ్గాయి. ఎంచేతంటే
అతని జీతమూ అలవెన్సులూ కాస్త పెరిగాయి. అందువల్ల పప్పూకు బత్తాయీలు
లభిస్తున్నాయి.

అస్తమ్‌ ఆఫీసునుంచి వచ్చేపుడు (ప్రతిరోజు నాలుగు బత్తాయీలు తెచ్చేవాడు.
అతని అలికిడి విని పిల్లలంతా పరిగెత్తి వచ్చేవాళ్లు. కాళ్లకు చుట్టెసుకుంటారు అవి
పళ్లుకావు మందు మ్యాతలంటాడు. పప్పూ చేదుమందు అందులో ఉందంటాడు.

పిల్లలు వినరు ఏడుపు లంకించుకుంటారు. అప్పుడు ఫాతిమా లేచి పిల్లలను
నాలుగు బాదుతుంది. పిల్లలు ప్రాణం పోయినట్టే పార్దిపార్హి ఏడుస్తారు.

ఈ పత్తవల్ల ఒకని ఆరోగ్యం బాగుపడుతుందనుకుంటే పాపం, ఇందరు
బల్లలప్రాణాలు 'పోతున్నాయి! ఇందును గురించి అస్ల వ్‌ం తప్ప ఎవరూ
ఆలోచించేవారుకారు. అందువల్ల పప్ఫూ దగ్గరకూర్చుని జాగ్రత్తగా వలచిపెట్టెవాడు.
వజ్రాలతోచేసిన లేహ్యం తినిపించినట్టు, మరొక బత్తాయి పిల్లలందరికీ పెట్టైవాడు.
తాను కష్ట బడుతున్నాడు. సంపాదిస్తున్నాడు. తాను ఆరోగ్యంగా ఉండాలి.
అద్దంచూసుకుంటే ఆర-గ్యం దిగజారుతున్నట్లుంది. 'బల్లలకేం-ఎలాగూ ఎదుగుతారు.
తినాల్సింది మనం. తానుంటేనే లోకం అనేది అమ్మ. ' అందువల్ల మూడో బత్తాయి
అస్తమ్‌ తినేవాడు. ఇహ నాలుగోది ఉట్టిలో వేశాడు. తెల్లవారేవరకు ఉండేదికాదు.
ముందు ఫాతిమా చూచింది. ఆమె “గుండె దడదడలొడింది. భర్తను లేపింది.
అస్తమ్‌ కళ్లు నలుపుకుంటూ లేచాడు.

“కాకి ఎత్తుకపోయిందే మో?" ముఖం కడుక్కుంటూ అత్తగారు అన్నారు.

న పళ్లు తినవమా ప

లలింకా లేవనేలేదు” ఫాతిమా పిల్లల్ని కాపాడుకుంది. ఈ నేరం బల్లల
మీద ee ఆమె భయం. “పడుకునేపుడు నేను స్వయంగా చూచాను.”

“ఈ ఇంట్లో దేనికీ ఒక పద్దతిలేదు. అంత కరీదైనపళ్లు అలా ఎందుకు
పారేశారు?” అత్తగారు అటూ ఇటూ తిప్పి కోడలు మీద నేరం మోపటానికి
చూచింది.

“ఏమిటి? ఏమన్నావు”ొ అని కోడలు లేచింది. పప్వూను నాలుగంటించింది.
నువ్వెంత అంటే న అని జగడం సాగింది. దాన్ని ఆపడం అస్రవుకు
సాధ్యంపడలేదు. అల్లరివిని పిల్లలు లేచారు చూస్తే చిక్కంలో బత్తాయి కనిపించలేదు
పప్ఫూకు. అతడు ఎక్కెక్కి ఏడుపు సాగించాడు.

రెండోరోజు ఉదయం మళ్ళీ బత్తాయి మాయం.

అది ఆక్రమ్‌ పనేనని పాతిమా - అస్టమ్‌ అనుకున్నారు. అందుకు కారణం
లేకపోలేదు. అత్తగారూ తానూ, అక్రమ్‌ నిర్లోషులమని గంటకొట్టి చెబుతూంది.
అక్రమ్‌ మాతం 'ఉలకడంలేదు. వలకడంలేదు. తనకేమీ పట్టిలేనట్లు ప్రవర్తిస్తున్నాడు.
భోజనాలపూడు కందగడ్డయిన అన్న ముఖం చూస్తాడు. “చెమ్మగిలిన వదిన కళ్లు
చూస్తాడు. “ఏమైంది? అలా ఉన్నారు." అని అడుగుతాడు అత్తగారు నోరు
కదపదు. అన్నం కలుపుకుంటుంది. ఫాతిమా అర్హయుక్తం అయిన చూపులో
అస్టమ్‌ను చూస్తుంది. అస్తమ్‌ విషపు చూపుల్లో దుంగలాగా ఉన్న అక్రమ్‌ను

అస్తమ్‌ భోంచేసి పడుకుంటే అద్దంలో అక్రమ్‌ కనిపించాడు. నిశ్చింతగా
పిలలతో 'ఆడుకుంటున్నాడు. వెథభవ ఇంత పెద్దవాడయినాడు - ఆటలాడాడు

పనిలేదు పాటలేదు భోజనానికి సిద్దం. సరే చదివించడానికి డబ్బులేదు నిజమే.
ఏదైనా పని చేసుకోవచ్చుగా. వెదుకుతే భగవంతుడైనా దొరుకుతాడు. వాడికేం
పట్టింది. తిండి దొరుకుతూంది. పనికోసం ఎందుకు వెదుకుతాడు! దొరకదని
ఇంట్లో కూర్చున్నాడు. బల్పల్లో ఆడుకుంటున్నాడు బత్తాయిల తినీతినీ
వళ్లుపేంచుకుంటున్నాడు వెధవ.

మొలకెత్తుతున్న యవ్యన దశలో ఉన్నాడు అక్రమ్‌. ఆతన్నిచూస్తే అస్రమ్‌కు
మంట. అద్దంలో తన ఉంగరాల జుట్టు చూసుకున్నాడు. అది రోజుకింత
రాలిపోతుంది. ఇద్దరూ ఒకే తర్హి సంతానం-అయినా ఎంత వ్యత్యాసం! అస్తమ్‌
బక్కపల్చగా ఉంటాడు. అక్రమ్‌ “ఆరోగ్యంగా నిర్హక్ష్యంగా ఉంటాడు.

అద్దంలో పొయ్యిదగ్గర కూర్చున్న తల్లి కనిపించింది. తల్లి అమాంతంగా
ముసలిది" అయిపోయినట్ల నిపించింది. పరిగ చేనులా ఆమె వెంట్రుకలన్ని
ఊడిపోయాయి. జనపనారలా తెల్లబడిపోయాయి. ముఖం మీద ముడుతలు
వచ్చేశాయి. ఇదంతా క్షణంలో జరిగిపోయింది. త్రి అస్షమ్‌ ముందు కూర్చొని
అవతారం మార్పినట్లనిపంచింది.

బత్తాయిలు మాయం అయిన్నాటినుంచి ముసలమ్మ నోరు మూతపడింది.
ఆమెకు బత్తాయి ఒక్కలెక్కా? ఆమె రోజుల్లో ఇల్లాంటిపళ్లను తొక్కి పాడేసి
ఉంటుంద నోకు కదపకున్నా ఫాతిమా ఏమనుకుంటూందో ఆమెకు తెలుసు. నేరం
సాంతం ఆక్రమ్‌ మీద మోపే ప్రయత్నం జరుగుతూంది.

ఫాతిమా నోరు తర్హి నోరు మూయించిందని అస్లమ (గ్రహించాడు. ఏమిటిది-
ఒక్క బత్తాయి కోసం ఇలంతా తలక్రిందు చేస్తుంది అనుకున్నాడు. పగలంతా
ఆఫీసులో వళ్లు హూనం చేసు కొని ఇంటికివస్తీ ఏముంది? ఆతాకోడలు పోట్లాడీ
పోట్లాడి అలసీపోయి ఉంటారు. బల్లలు విసిగిపోయి బయటికి వెళ్ళిపోయారు.

పూూ ఏడ్చి ఏడ్చి సాక్కి పోయాడు. అందువల్ల అతని రాకనే ఎవరూ గమనించలేదు.
అ ఒళ్లువిరుస్తూ కూర్చున్నాడు. అప్పుడు ఫాతిమా లేచింది. పొరుగింటి
నుంచి పేపరు' అడిగి తెచ్చింది. ప్యతికలో సినిమా ప్రకటనలు మ్యాతమే చదవలేదని
నిరూపించడానికి, లోకంలోని వార్తలను సమీక్షించింది.

“రోజూ ఈ జగడాలో చచ్చిపోతున్నానమ్మా! ఒక్కసారే గొంతుపిసికి నీళ్లుతాగి
చల్లబడ రాదూ?”

“ఎవరో చంపడం ఎందుకూ. ఎవరు చావాలనుకుంటే వాళ్లు ఉరిపోసుకుంటే
సరిపోదూ? అత్తగారు వక్కలు కత్తిరిస్తూ తాజాయుద్దానికి తయారయింది.

“ఎందుకూ మీ సందుకా హఠదాను వేరేపెట్తెపాయె.” ఫాతిమాకు తెలుసు
ఆత్తగారి ప్రాణం వాటిలోనే కొట్టుకులాడుతుందని.

“అవును నా ప్రాణం వాటిలోనే దాచుకున్నాకదూ!” ఆత్తగారికి ఆనేక పాత
స్మృతులు గుర్తుకు వచ్చాయి. డిల్లీలో చిన్నకొడుకు గోరీ ఉంది. ఈ ఇంట్లో నేరెడు

చెట్టు నాటింది. ఇంకా ఎన్నెన్నో జ్ఞాపకాలు ఆమె ముఖంలో మసలాయి. అరరాతి
డా

అమాంతంగా దివ్వెలు వెలిగించినట్టుంది ఆమె వదనం!

అస్తవ్‌ అన్నీ విన్నాడు. అన్నీ చూశాడు. ఆయినా కిమ్మనలేదు. రాత్రి
సాంతం మెలుకువతో ఉండి దొంగను పటాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. అప్పుడు
ఫాతిమా అంతుతేల్చాలనుకున్నాడు. నోరుపారేసుకునే ఈ ముండవల్ల తల్లి బానిసలా
పడిఉంటుందనుకున్నాడు. ఆమె పాపం విషం మింగి ఊరుకుంటుంది.

రాత్రి పదకొండు దాకా “మేడమ్‌ బావరీ' చదువుతూ మేలికతో ఉండడానికి
ప్రయత్నించాడు చిక్కం పక్కనుంచి అద్దం వైపుకు తిరిగాడు బత్తాయి దొంగిలిస్తున్న
ఆ(క్రమ్‌ను అద్దంలో చూచి పట్టుకోవాలని అతని ప్రయత్నం. తెల్లవారుజామైంది.
ఎక్కడో కనిపించే కలల ఊహలు పొద్దుటి సందడిలో కరిగిపోతున్నాయి. అస్లమ్‌
చప్పున లే చికూర్చున్నాడు. కళ్లుతెరిచి చూశాడు. శరీరం అలసిఉంది. చిరాగ్గా
ఉంది. వేళ్లు విరుచుకోడానికి సిద్దపడుతున్నాడు.

అతడు 'మేడమ్‌ బావరి చదువుతూ పడుకున్నాడు. రాల్‌ స్తానంలో తాను
ఎమ్మాను కూర్చోబెట్టుకుని 'కోచొ నడిపించాడు. మంచులాంటి ఎమ్మా శరీరం
అతని చేతుల్లో కరిగిపోతూంది. ఉలిక్కిపడి లేచికూర్చున్నాడు. రాత్రంతా మేలికతో
ఉండి దొంగను పట్టార్సింది గుర్తుకు వచ్చింది. ఉలిక్కిపడి లేచాడు.

అటు తిరక్కుండానే చిక్కాన్ని చూచాడు. గుడ్డి సంజవెలుగులో బలహీనం
అయిన ఒక చేయి చిక్కంవైపు సాగింది. పరిగచేనులాంటి జుట్టు వంగింది. అస్లమ్‌
పరిగముళ్ళల్లో ఇరుక్కున్నాడు. కిమ్మనలేదు.

పదకొండు గంటలకు ఫాతిమా వంటలో ఉంది. అస్తవ్‌ పొద్దున్నే అద్దం
తీసుకొని బయల్లేరాడు. అద్దం అమ్మకుంటే ఆటంబాంబు పేలుతుందన్నంత
ఆదుర్దాతో వెళ్ళాడు.

“నాలుగు నెలనుంచి మొత్తుకుంటున్నాను. చెవికెక్కలేదు. అద్దంలో ఏ దయ్యం
కనిపించిందో... ఫాతిమా ఆలోచించలేకపోయింది.

“శతిదానికి ఇలాగే ఏడుస్తుంది. నయం, ఈ గొడవలో దానికి బత్తాయి
గుర్తుకురాలేదు” అని ముసిముసి నవ్వుకుంది అత్తగారు. ఎండిపోయిన చేతులకు
బలం వచ్చిందేమోనని చికిలించిన కళ్ళతో చూచుకుంది.

ఆజ ఆటా ఆటా

మి

అది రావణుని బొమ్మ తగలపెట్టే రోజ- విజయదశమి.

నేడు లోకంలోని అన్యాయానికీ, దుష్టత్యా;నికీ అగ్గిపెట్టడం జరుగుతుంది.
నేడు తమ ఆత్మకు మోక్షం లభించనున్నదన్నట్టు, జనుల వదనాల్లో హృదయాల
ఉత్సాహం వెల్లివిరిస్తూంది.

రావణుని పేరు ఇంకా నిలిచి ఉండేందుకు, లోకం చెడును గుర్తించడానికి.
శిక్షించడానికి. అగ్గి పెట్టడానికి.

ఇది పండుగరోజు. వాన పడ్తూంది. అయినా సహిస్తున్నారు జనం -
పాతప్రియురాలి టెక్కును సహించినట్టు.

మేఘాలు, జనుల నిరాశల్లు, కమ్ముకుంటున్నాయి. వేల చూషులు,
మళ్ళిపోవాల్సిందని మేఘాల్ను వేడుకుంటున్నాయి. ఊరి జాతరనాడు వాన రావడం
సీతారాములమధ్య రావణుడు ఊడిపడ్తట్టుంది.

చాలసేపు సుందరం కవితలు చదివాను. కాస్త మిశాంతికోసం కిటికీ ముందు
నుంచున్నాను.

దూరంగా కొండల్లో దేవాలయం ఉంది. అక్కడికి జనుల రాకపోకలు
అప్పుడే సాగాయి. అయినా విశేషం ఏమీలేదు. కొత్తదనమూ కనిపించడంలేదు.
బురదలో పార్తేపందులు, కుక్కలు, కోళ్లు, చెత్తకుప్పలు, అత్తాకోడళ్ళ అరుపులు,
తోటికోడళ్ళకేకలు అన్నీమామూలే. ఊరుదాటి కాలిబాటల పక్కన కూరగాయల
తోటలు, తోటలను చుట్టేసిన కొండలు. చిత్రకారుని కేన్వాస్‌ మీది బొమ్మల్లా
చిన్నచిన్నగా కనిపిస్తున్నాయి. కాని వాటికి మనం దగ్గరవుతుంటే నరుని కోరికల్లా
పెరిగిపోతుంటాయి. గుడికివెళ్ళేదోవలో అనేకరాళ్ళకు రంగులు వేసి బంతిపూలూ,
దీపాలూ పెట్టారు ఈ రాళ్ళూ కొన్నిరోజుల్లో గుళ్లయిపోతాయి. ఎంచాతంటే,
వాటిచుట్టూ అనేక కథలూ, ఆచారాలూ కూడి ఉన్నాయి. నావరకూ నా
కనిపించేదేమంటే జానపదుల ఆచారవ్యవహారాలు ఒకదానిమీద ఒకటి పేరుకొని
పర్వతాలుగా మారి ఉంటాయని! వీటిలో కొత్త ఏమీలేదు. చూడాల్సిందీలేదు.
అయినా కిటికీ దగ్గరికి వచ్చి నుంచుంటాను. అనుకోకుండానే అలావచ్చి నుంచుంటాను.

మా ఇంటిముందు రత్తమ్మ గుడిసె ఉందని బహుశా మీకు తెలియదు.
రత్నమ్మ ఎవరు? అని మీరు నన్ను అడిగారనుకోండి నేను ప్రపంచ ప్రఖ్యాతమైన
రొమాంటిక్‌ కవుల కవితలన్నీ వినిపించేస్తాను.

|

జాతరకు బయలుడేరడానికి ఇంకా సమయం ఉంది. ముందున్న గొందిలో
అడావుడిగా ఉంది. బల్లలు కొత్త బట్టలు కట్టుకొని సంబరపడుతున్నారు. ముకుతాడు
వేయని ఎద్దుల్లా ఇవ్వాళ వారి ఆనందానికి వ్యవధుల్లేవు. వంటిమీది బట్టవిడిచి
ఎరుగని మగాళ్లుసైతం బట్టలు మార్చారు. వాళ్లను చూస్తుంటే అక్కడక్కడా
సున్నంకొట్టిన పాతగుడిలా ఉన్నారు. వారు పిల్లల్ను ఎత్తుకొని చంకనేసుకుంటున్నారు,

ఆడపిల్లలతో పరాచికాలాడుతున్నారు.

ప్ర లు మామూలుకన్నా గంభీరంగా ఉన్నారు. అలంకరించుకున్నా అందులో

ప్రత్యేకత లేదని కనబరచ ప్రయత్నిస్తున్నారు. డబ్బు ఎక్కువ ఖర్చవుతూందని, పని
ఎక్కువ అయిందనీ విసుగుతున్నారు. అంత శృంగారం ఎందుకని అమ్మాయిలను
కసురుతున్నారు. అమ్మాయిలు మామూలే - వాళ్లను పట్టించుకోవడంలేదు.
పందాలు వేసుకున్నట్లు ఒకరినిమించి ఒకరు అలంకరించుకుంటున్నారు. అయితే
అందరూ కొప్పుల్లో బంతిపూలు తురుముకున్నారు కాళ్లకు పసుపు రాసుకున్నారు,
వారు కదలిపోయినా బంతిపూల పచ్చదనం వాతావరణంలో కనిపిస్తూంది. ఆది
క్రమంగా ఆకాశంలో మబ్బులా వా పెస్తుంది. చెమ్మగిలిన కండ్లకు అది వర్షంలా
కనిటస్తూంది. గుండెల్లో మబ్బులు చేరుకుంటున్నాయి. ఆ మబ్బుల్లోంచి వడగళ్లు
నామీద పడకముందే లోనికి వెళదామనుకున్నాను అమాంతంగా మెరుపు మెరిసింది.

కాదు - మెరిసింది మెరుపుకాదు. పరిసరాలు నవ్వాయి. పరిసరాలుకాదు -
రత్తమ్మ నవ్వింది. ఆమె తన చిరునవ్వుల వెలుగులు నా కళ్లలో కురిసింది. అంతే.
ఉత్తరదిశకు తిరిగింది. అయినా అందంగానే ఉంది. తాజ్‌మహల్‌ను ఏ కోణంనుంచి
చూచినా సుందరంగానే ఉంటుంది.

రత్తమ్మను సంవత్సరంగా చూస్తున్నాను. వంగినమెడ నాసికపు నీడలో పాడవై
ముఖాన్ని అందుకుంటూ నలుపు వైటుకల కొండల్లోని సెలఏటిలాంటి పాపిటను
అంటుకుంటాయి. ఆమె కళ్లు అవనతంగా ఉంటాయి. కన్నెత్తదు. చూపు నేలకానించి
కూర్చుంటుంది.

అందుకు విరుద్దంగా నేడు చీకటి గదిలో ఉదయించింది. ఆమె పెదవులు
స్వర్గద్వారాల్లా ఉన్నాయి. ఆమె గుండెలోనుంచి వచ్చిన చిరునవ్వు చెంపలమీద
తాండవమాడింది.

ఈ రోజు ఆమెకూడా తన చిరునవ్వును కానుకగా అర్పించి తన అందాన్ని
కోరికల చూపు తూప్పులనుంచి రక్షించుకొని పవ్మితం కాదలచుకుందేమో!

ఆమె కనురప్పులు నా దిశగా తెరుచుకున్నాయి-ఒక దేవాలయ ద్వారాలు
హరిజనులకు తెరచుకున్నట్టు. నేను ఇందుకు అర్హుడనా? ఒక మాలలా ఆలోచించాను.

రత్తమ్మ ముఖంమీద నా చూపు గుమ్మరించేముందు, ఎందుకో తెలీదు.
బదరీనాథుని పవమితదేవాలయం గుర్తుకు వస్తుంది. ఆ దేవాలయంలోని భక్యావేశాలను
చూచి అక్కడి మెట్టు ఎక్కలేను.

అస్పృశ్యులు చేసిన పాపం ఏమిటి! వారు ఏ దేవాలయానికి వెళ్ళినా
ద్వారాలు తెరుచుకోవు. వారి అపవిత్ర పాదాలు నేలనంటుతే భగవంతుడు ఎందుకలా
మూతి ముడుచుకొని పారిపోతాడు.? వీరికీ భగవానునికీమధ్య పాపాలగోడ అడ్డుంది.
భగవంతుడు ఆలోచనల అడుగులసవ్వడిసైతం వినగలడటా- హరిజనుల ఆక్రందనలు
ఎందుకు వినడు?

నాకు రత్తమ్మ గుర్తుకు వచ్చినప్పుడల్లా నా మనసులో దాగిన మాల గుర్తుకు
వస్తాడు నయం ఈ విషయం మా అమ్మకు తెలియలేదు. తెలుస్తే నా మనసులో
మాలను ప్రవేశపెట్టే రత్తమ్మను ఇంటికే రానిచ్చేదికాదు.

పట్నంలోని నా మితులు నా మానసిక ప్రమను ఆపహాస్యం చేసేవారు.
ప్రేమ పిడకల్లో రగులుకొనవలసిన నిప్పురవ్వ అంటే వారికి గిట్టదు. "షెటోలుపోసి
తగల పెట్టడం వారి అలవాటు. వారు దీన్ని గ్రేమగా భావించరు. నేను క్రమంగా
వేదాంతంలోకి దిగజారుతున్నానని వారి నమ్మకం. మూడు నాలుగేళ్లలో నేను
భక్తుణ్ణి అయిపోతాననీ ఒక మందిరంలో కూర్చుంటాననీ అప్పుడు తమ వలపుల
వరాలు ఆడగడానికి వస్తామనీ భవిష్యద్దర్శనం చేసేవాళ్లు

కాని నేడు పరిసరాల్లోని మానసికశక్తులు మాట్లాడుతున్నట్టున్నాయి ఇది
భగవానుడు దుష్టత్వాన్ని అంతంచేసీరోజు. అతనికి నా మూగ కోరికల గుసగుసలు
వినిపించాయేమో! క్షణంలో ఈ ఆలోచనలన్నీ వచ్చేశాయి. మరుక్షణంలో నిరాశా
వేఘాలు తొంగిచూచాయి. వురుక్షణం జాతరకు వెళ్ళేవాళ్ళ గడబడలు
ఎక్కువయినాయి నేను తడబడి నలువైపులా చూచాను నాకూ రత్తమ్మకూ ఉన్నదూరం
కౌలిచాను అది ఏడేడు సందాలంత ఉంది.

మానవుని హృదయం పరితప్తం అయినపుడు, పేదవాని ఆలోచనల్లా, చూపు
నలువైపుల పరుగుతీస్తుంది.

విజయదశమి హడావుడి తారస్థాయిని అందుకుంది. మురికిమీద మక్షికాల్లా
సాధువులు సన్యాసులు గుమికూడారు. ద్వారాలకు మామిడి తోరణాలు పచ్చగా
కనిపస్తున్నాయి. మామిడి ఆకుల కొసలకు చెరిన వర్షబిందువులు ముత్యాల మాలలా
ఉన్నాయి. కాస్తంత కదలికకు ముత్యాలు వెండితీగఅయి జారుతున్నాయి. వాకిళ్లలో
కలాపి చల్లారు. ఆంగనలు రంగవల్లులు తీర్చారు. కాని అవి వానకు కొట్టుకుపోయాయి

ఆడవారంతా తలంట్టుపోసుకొని, వెంటుకలు విరబోసుకున్నారు. వారి దేహాలు
పరిశుద్దములు అయినాయి. ఆత్మల పారిశుద్ద్యంకోసం చేతుల్లో పళ్ళారాలతో
చెరువువైపు తరలిపోతున్నారు.

కాళికా దేవాలయానికి బస్తీనుంచి సాధువులు వచ్చారట. వారి దగ్గర రకరకాల
దేవతల గుర్తులున్నాయట. వారిదగ్గరున్న మంత్రాల్లో మహత్యం ఏమోగాని ఆడవారి
కోరికల్ని గ్యారెంటిగా తీరుస్తారట. సర్వపాప పరిహారానికి బాధ్యత వహిస్తారట,
సాధువులగుంపు దేవాలయపువెనుక ఉన్న సత్రంలో విడిసిందట.

బస్తీవాళ్ళ కోరికల్ని వీళ్లు తీర్చి ఉండాలి, లేదా పాపం, వాళ్ల గుండెల్లో
కోర్కెలే లేకుండాలి. ఈ సాధువులు మా (గ్రామానికి విచ్చేశారు. గ "

ఈ వార్త ఊళ్ళో అగ్గిలా వ్యాపించింది. ఊరివాళ్ళకు ఉన్నవీ లేనివీ కోరికలు
మొలకెత్తాయి. చేసిన చిన్నా, పెద్దా పాపాలు వాళ్ళను చిరాకు పరుస్తున్నాయి.

మా ఇంట్లోకూడా అడావుడిగా ఉంది గిన్నెల చప్పుళ్లు, కోళ్ళ అరుపులు
మా చెలెళ్ళ కేకలూరొదగా ఉంది. వసారాలో పూజకు పళ్ళాలు తయారవుతున్నాయి.
మా అమ్మ చందనం, కొబ్బరికాయలు, కుంకుమ సర్హుతూంది. బలిహరణానికి
అయిదు రంగుల బియ్యం ఉడుకుతున్నాయి. మా చెల్లెళ్లు మంచి మంచి చీరలు
తీస్తున్నారు కట్టడానికి, వాళ్ల అలంకారాలకు అంతులేదు.

దసరా అసలు ఆడపల్లలపండుగ. కొన్నివారాలు ముందునుంచే సీతకథ
పాడుకుంటారు. రాసలీల జరుగుతంది. భరతనాట్యం ఆడ్డారు. పూలు, (ప్రమిదల
మధ్యనుంచీ చుట్టు తిరుగుతూ సీత్రావనవాసానికి సంబంధించిన కధలు గానం
చేస్తూ రావణుని దుష్టతలంపు మరిచిపోతారు. వారికి చిత్రాంగదా అర్హునుల
(ప్రేమగాధలు గుర్తుకువస్తాయి ఒక్కొకసారి కృష్ణలీలలు గానంచేస్తూ వెన్నెల్లో చెట్లక్రింద,
తమను తాము మరిచిపోతారు.

నా చెల్లెళ్లు పోట్లాడి మరీ కొత్తగాజులు వేయించుకున్నారు. సిగలో బంతిపూలు
తురుము కున్నారు. కాళ్లకు పసుపు రాసుకున్నారు. కోడిపుంజులా వళ్లువిరుచుకునే
గంజిపెట్టిన చీరలు కట్టుకున్నారు. వాళ్లు నడుస్తుంటే గాలి తాకిడికి చీరలు సవ్వడి
చేస్తున్నాయి. గత నాలుగయిదు రోజులుగా ఆటల్లో మునిగి గది ఊడ్వడం సహితం
వమురచారు.

“ని స్నేహితురాలు రత్తమ్మ ఇవ్యాళకూడా మురికి చీర కట్టుకుంది. చూస్తే
ఎలాగో అనిపిస్తూంది” నా చెల్లెలు వనితాలక్ష్మితో అన్నాను.

“పాపం, వాళ్ళ ఆవు చచ్చిపోయింది. ఆ దుఃఖంతో ఆటల్లోకూడా పాల్గొనలేదు”
అని నీళ్ళల్లో తననీడ చూచుకొని బొట్టు సవరించుకుంది.

ఆవు చావుకూ-ఆటకూ ఏం సంబంధం? ఆవు చనిపోతే పండుగ చేసుకోదాఐ

నాన్న చనిపోయి ఎంతోకాలం కాలేదు. మేము మరిచిపోలేదూ? నాన్నను
వారు ప్రతి నిత్యం గీత చదవకుండా అమ్మను కొట్టేవారుకాదు. రైతుల దగ్గర
డబ్బువసూలుచేసి భూమిలో పాతిపెట్టందే మాకు సీతాఫలాలు కొనుక్కోవడానికి
పైస ఇచ్చేవారు కారు. అలాంటివారుపోతే ఏడవకుండా ఎలా ఉంటాం? మా నాన్న
మట్లోకలిస్తే వారు పాతిపెట్టిన ఆనందాలన్ని వెలలికి వచ్చాయి.

“ఇప్పుడీ డబ్బంతా ఏంకాను”ొ డబ్బునుచూచి మా అమ్మ మూర్చపోయినంత
పనిచేసింది, రత్తమ్మ తల్లి విధవరాలు నన స ఆతర్వాత డబ్బుల అజ్లీర్ణంతో
రోజులకొద్ది మంచంలోపడి రత్తమ్మ ధ్యాసలో రోజులు గడపసాగాను.

పనేమీలే నప్పుడు వలపువెల్లువ ముంచుకొస్తుంది.

మనం మన వలపుల చావుకు ఏడవం. కాని తన్నిమిత్తపదార్హం మననుండి
దూరం అయినపుడు దుఃఖిస్తాం. అది మాత కావచ్చు లేదా గోమాత కావచ్చు.

“రత్తమ్మకు ఆవు అమ్మను మించింది.” అమ్మ రత్తమ్మ యింటికి వెళ్లి
మందలించి వచ్చిఅన్నది. “పాపం, ఆ ఆవువల్లనే ఇంటి ఖర్చంతా వెళ్ళేది. ఇహ
వీధివాళ్లు అప్పు సహితం ఇస్తారనే నమ్మకం లేదు.”

భూమినిమోసే ఆవు అలసిపోతుందట. అప్పుడది కొమ్ము మార్చుకుంటుందట
అప్పుడే భూకంపం వచ్చేది. బావుంది. కాని ఆవు అలసిపడిపోతే!

నాకు భయం వేసింది. రత్తమ్మఇంటిని చూశాను. ఇంకా అక్కడికి దసరా
చేరలేదు. ఒక తెల్లపెల్లి గుమ్మంలో కూర్చొని పాదాలు నాకుతూంది. అప్పుడప్పుడు
కత్తుతెరిచి, ముకు పుటాలు పెంచి వీధిలో వండే వంటల వాసన చూస్తూంది.

అప్పుడే బాజాలవాళ్ళు వచ్చేశారు. డోళ్ళు మోగుతున్నాయి. శంఖనాదం
విన్న (స్త్రీలు మైమరచి, తాగినవారివలె వెంట్రుకలు విరయబోసుకొని నాట్యం
సాగించారు. వీధిలోని మగాళ్ళు వేపాకు నీళ్ళలో ముంచి దిగతుడుపు తీస్తున్నారు.
కాని నేడు ఏ ఆడది భర్తడ్రేవుగాని. సంతానంగాని, సంపదగాని అడగలేదు.
కన్నెపిల్లలు తమ కళ్ళలో కోరికలదీపాలు వెలిగించి, వాటిని తీర్చమనే వరాలు
కోరడానికి రాలేదు.

వీరు దేవదాసీలు. పురుషుని గ్రేమించిన నేరానికి దేవాలయంనుండి
గెంటివేయబడ్డారు. ఇది పూజాదినం. ఈ రోజు మళ్లీ వారు జ్ఞానంతో ఎలుగొందుతారు
అలాంటప్పుడు అందరూ తమతమ విన్నపాలతో వీరిని ఆశ్రయిస్తారు. కాని నేటి
స్తితి వేరు. సాధువులబ్బృందం చేరింది. అందువలన వీరి ప్రాముఖ్యత తగ్గింది.
కొందరు ముదుసళ్లు మాతం ఆచారం ప్రకారం కేకలు పెట్టి ప్రార్థిస్తున్నారు.

చెరువులో విడవడానికి పూజపశళ్ళాలు తీసుకొని ఆడవాళ్లు కూడుతున్నారు.
వాతావరణంలో ఒక వెలుగు పరుచుకుంది. బుట్టలో రంగురంగుల పూలు విసురుతే
ఎలా ఉంటుంది - అలా ఉన్నారు రంగురంగుల చీరలు కట్టిన చిన్నారులు. వీరి
నల్లని శిరోజాల్లో తెల్లని నీటి బిందువుల ముత్యాలు లక్షలకొద్ది మెరుస్తున్నాయి.
పళ్ళెంలోఉన్న ప్రమిదలు నేరం వప్పుకున్న నేరస్తుల్లా గడగడలాడుతున్నాయి.
అమ్మాయిలు వేరు వేరు వరుసలుగా నుంచున్నారు. ఒకరిని ఒకరు విమర్శించు
కుంటున్నారు. రేయింబవళ్ళు కనిపించే ఈ అమ్మాయిలు ఎంతో అందంగా
కనిపిస్తున్నారు. ప్రియంగా కనిపిస్తున్నారు.

నేటి రత్తమ్మ నవ్వు ప్రకృతి శోభను ఎంతో పెంచింది.

నేనూ గబగబా జాతరకు వెళ్ళీ ఏర్పాట్లలో మునిగిపోయాను. పట్నంలో
ఎగ్టిబిషన్‌కన్నా పల్లెజాతర నాకు బాగనిపిస్తుంది. జాతరలో పిల్లల్లా సంతోషపడ్డాన్నను.
అక్కడ గేదెలు ఆవులు, కుండలు అమ్ముతారు. అప్పుడాలు, ఎండుచేపలు, మేకపేగుల

కూర తిని, కల్లు తాగుతారు. ఊళ్ళోని అందమైన అమ్మాయిదగ్గర నుంచుని
బుర్రకథ వినవచ్చు.

ఇవాళ మ్నతులకు దూరంగా ఉండాలని అమకున్నా చెల్ల త్లవెంటు ఉండడం
మంచిది. ఊరి అమ్మాయిలంతా వాళ్ళదగ్గరికి వస్తారు. నా ప్యాంటును చేత్తో ఇస్తరీ
చేస్తుండగా రత్తమ్మ పిలుపు లోకానికి వినవచ్చింది.

“లోనికి రావాలా రాజ్యలక్ష్మీ!

“రావమ్మ రా-రా' వనితాలక్ష్మి అన్నది.

'రా-రా.......” నేనూ పిలవాలనుకున్నాను. చీమఇంటికి శివుడు చెప్పివస్తాడా?
వసంతం అడిగి వస్తుందా? సూర్యుడు వచ్చేముందు హెచ్చరిస్తాడా?

ఇహ గుమ్మందగ్గరికి ఎవరినీ రానివ్వరు. రత్తమ్మ అడుగుపెట్టి లోనికి వచ్చిన
భూభాగం కదిలి రయిందనుకున్నాా ఆర్హంకాదు లోకం ఈరోజే దిపావళి పండుగ
ఎందుకు చేయదు? ఏమీ ఒక్కసీత రాముని ఇంటికి వస్తే దీపావళి అవుతుందా?

రత్తమ రోజులాగే పాతచీర కట్టుకుంది. వెంట్రుకలు చింబదరిగా ఉన్నాయి.
చిరిగిన చీరలోంచి కనిపించే.....

రత్తమ్మ సిగకెక్కిన పూవును మించిన అదృష్టంగల పూవు ఇహ ఈ ఊళ్ళో
లేదు.

లోపలినుంచి ఆమె మాట మెల్లగా వినిపిస్తూంది. ఆమె వనితాలక్ష్మికి జడ
అల్లింది. రాజ్యలక్ష్మికి నగలు పెట్టింది.

“ఇవ్వాళ పులగం వండుతారుకదూ! మా నాయన బతికిఉన్నప్పుడు అమ్మకూడా
వండేది” అన్నది రత్తమ్మ.

శ్‌ చేసుకునేవాళ్ణి ఆగిపోయాను. గదిదాటి బయటికి వెళ్ళే ధైర్యం లేదు.
ఆమె అప్పుడే మొలకెత్తిన మొలక లాంటిది. నా కంటివేడికి కమిలిపోతుందేమో,
పారిపోతుందేమో!

“పులగం వండారుగా రాజూ, మీ స్నేహితురాలికి పెట్టరాదూ అందామనుకున్నా,
కాని మాట పెకల్లేదు. అమ్మకు రత్తమ్మంటే అంత అభిమానంలేదు. ఎందుకంటే
వాళ్ళు మా రైతులు.

ఆ ముందున్న మట్టిఇళ్లు జాగీర్షారు ఆస్తిగా మారకముందు ఎప్పుడో మా
తాతలనాడు మూ ఆస్తి ఆటు. అందుకే ఆడవాళ్ళంతా మమ్ములను యజమూానులవలె
గౌరవిస్తారు.

మా ఊరివాళ్ళ జ్ఞాపకశక్తి గొప్పది. వారు మంచీ, చెడూ అన్నింటినీ గూర్చి
శతాబ్దాల తరబడి గుర్తుంచుకుంటారు, వారు రత్తమ్మ తండ్రివీ మరచిపోలేదు.
అతడు కాలుకుంటి అనే నెపంతో ఏ పనీ చేసేవాడు కాడు. చేలల్లో దొంగతనం
చేసేవాడు. ఒకసారి సారకాయ దొంగతనం చేస్తూంటే పంతులు పట్టుకున్నాడు.

దేవుని గుడికి పిలిచాడు. అలాంటి వెధవ పనులు చేసినందుకు కులం నుంచి వారు
వెలివేశారు. సుందరంపేట చెరువులో పడి చచ్చాడు.

తరువాత అతని భార్య పిడకలు చేస్తుంది. ఆవుపాలు అమ్ముతూంది.
రత్తమ్మ కూలినాలికి పోతుంది. ఆ కష్టం, ఆ కులం తక్కువదనం ఆమె పెదవుల
మీంచి ఎరువు చెరిపివేశారు. ఆమె ముఖంలో ముకుళించిన మొగ్గలు వణుకు
తుంటాయి అవి పదతనపు ఎండకు, జనుల కొంచెపుచూపు తుపానులకు వికసించవు.

రత్తమ్మ దూఖపూరిత విశాలన్నేతాల్లో నాకు ఆమె తండ్రి శవం కనిపిస్తుంది.

“రత్తమ్మా! ఇవ్వాళ జాతరకుకూడా వెళ్లవా” వనితాలక్ష్మి విచారంగా అడిగింది.
కాని ఆమె జవాబు వినిపించలేదు. బహుశా తల ఆడించి చెబ్బ ఉంటుంది.

“అయితే వరాలు అడగటానికి సాధువుల దగ్గరికీ వెళ్లవా?” రాజ్యలక్ష్మి
బెదిరినట్లు అడిగింది. నేను గోడకు చెవిపెట్టాను.

“రాజూ, ఇవ్వాళ నా కోరిక ఒక్కటే-ఎక్కడైనా ఒక రూపాయి దొరకాలి”
ఆమె ధ్వని బావిలోనుంచి మాట్లాడినట్లున్నది.

కాని రాజ్యలక్ష్మి, వనిత ఆమెను వదలలేదు. ఏవేవో గుసగుసలు చెప్పారు.
ముచ్చట్లు చెప్పారు. ఆమెను మురిపించారు. ఆమె ఒకసారి నవ్వినట్లూ ఉంది.

నేను వణికే చేతులతో అమ్మ పెట్టె తెరిచాను. ఒక రూపాయినోటు తీశాను.
గడపమీద పెట్టాను. నా గుండె దడదడలాడుతుంది. గడపమీది రూపాయి రత్తమ్మ
అందుకోకుంటే జీవితాంతం రత్తమ్మను పాందలే ననుకున్నాను. నేను తొలుసారి
హనుమంతుని పటానికి మొక్కాను. రెండు (ప్రేమించుకునే హృదయాల నడుమ
ఉన్న లంకను ముంచేయమని (స్రార్టించాను.

“చిన్నమ్మా! ఏదన్నా పనిచెప్పండి చేస్తా అని పొయ్యిదగ్గర కూర్చున్న
అమ్మదగ్గరికి వెళ్ళింది రత్తమ్మ.

“మీ అమ్మకు జబ్బుగా ఉంది. ఆమె దగ్గరికివెళ్లు. ఈ పనికేంలే....... మా
అమ్మ పండుగనాడు ఇలాంటివాళ్ళను చేరనివ్వదు.

దానమే ఇవ్వాలనుకుంటే గుడిదగ్గర కూడిన సాధువులకివ్వు. ఇలా చప్పుడు
కాకుండా ఇస్తే దేవుడైనా చూడడు.

“ఆగు” ఆమెను గడపమీద ఆపాను “వెళ్ళేప్పుడు తలుపు వేసుకుంటూ
వెళ్లు అన్నాను.

అప్పుడు నాకు పరీక్షలో పాసైన విద్యార్థిలా సంతోషం కలిగింది-పొంగిపోయాను.

జాతరనుంచి తిరిగివచ్చేప్పుడు బాగా అలిసిపోయాం. జాతరలో పాత
సంబరాలే వు. నేను గాడిద బరువు మోస్తున్నాను. గాజులం, దువ్వెనలు, చెక్కు
బొమ్మలు, జల్లెళ్లు, కుండలు, అవికాక చాటుగా నేనొక ముత్యాలహారం కొన్నాను.
అది గుండె దగ్గరున్న నా జేబులో ఉంది. ఎవరైనా నావైపు సంజ్ఞచేస్తే అదరిపోతున్నాను

వ రాళ్లు కట్టినట్టున్నారు. గుంపు తోపిడిలో ఎన్నాసార్డు రత్తమ్మ ఇల్లుచేరాను

ఆన్‌
- “తొలగించండి. ఏమిటిది ఇంకా ఎందుకు తగలపెట్టరువొ నేను కేకలేస్తు స్తున్నాను.

“ఈ ఊరి వాళ్ళకు ఇష్టంలేదు.” ఆమె భయ-ంపిత స స్వరంతో అంటుంది.

జాతరకు తిరిగివస్తుంది. ఒక్కోసారి వనితకు మట్టిబొమ్మలు బేరమాడుతున్నాను.
మరోసారి రాజా అదృష్టం పరీక్షించడానికి లాటరీ వేస్తున్నా

“రత్తమ్మా....రత్తమ్మా......” రాజ్యలక్ష్మి కేకవిని అదిరిపడ్డాను. వాస్తవంగానే
రత్తమ్మ మా దగ్గరికి వస్తూంది. వెంట వాళ్ళ పిన్ని ఉంది. దండం పెట్టింది.
ఊర్గోంచి వెళ్ళగొట్టిన దుఃఖం సాంతం రత్తమ్మముఖంలో కూడింది. ఇప్పటికీ ఆమె
ఆ "బట్టలే కట్టింది. కుడి చెంపకు ఏదో ఆంటింది. నల్లని మచ్చలా వుంది.
పాయ్యిదగ్గర్శుంచి వచ్చినట్టుంది. ఆ మచ్చ అసహ్యంగా “ఉంది. "నాకెందుకో
చిరాకనిపించింది. ఆ మచ్చను ఎవరూ చెరపరేం? వనిత రత్తమ్మ దగ్గరికి చేరింది.

“బట్టలు మార్చుకొని రాకపోయావాఐో

“జాతరలో ఏమేమి చూశావు?

“చూడు నేను ఏమేమి కొన్నానో” ఆమెను చూచి పిల్లలు ఆనందం పట్టలేనంతగా
ఉంది.

రత్తమ్మ తన స్నేహితురాండ్ర మెరిసే చీరలు చూచింది. జాతరలో కొన్న
వస్తువులు చూచింది. తరవాత ఆమెదృష్టి నా ప్యాంటుమీద పడింది. ఆమె కనుల్లో
అనాధ బాలల దీనత్వం గోచరించిందే.

ఆమె నా కనుచూపు చూడడం ఇది రెండోసారి. నా మనసు చిచ్చుబుడ్డిలా
ఎగిసిపోతూంది.

“వినండి వినండి, అని చేయిచాచి బుర్రకథవాత్తలా అందరినీ పలవాలను
కుంటాను. ఆ తదుపరి వినేవాళ్లు విన్నారు, అనేవాళ్లు అన్నారు. ఏమని? దేవి
రెండోసారి ఈ పురుషుని కురు. చూసిందని. అంతేకాదు, చిరునవ్వు నవ్విందని.
అంతేకాదు, ఆ పురుషునిముందు స్వర్గద్వారాలు తెరుచుకున్నాయని, ఇంకా
ఏమయిందయ్యా అంటే ఆకాశవాణి పలికింది..... ఆకాశవాణి.

నా చేయి మాటి మాటికి హారమున్న జేబులోకి పోతూంది. నేను ఏ
ఆకాశాల్లో విహరించానో తెలియదు. వనిత నా చేయి పట్టిలాగింది.

“కాస్త మళ్లి గుడిదాకా వెళ్లాంపా. రత్తమ్మ వెళ్ళాలంటూంది.”

బావుందనుకున్నాను. ఇదీ మంచికే. మేమిద్దరం ఒకేసారి సాధువులను వరాలు
కోర్దాం. ఈ రోజు ఎలాంటిది? పవిత్ర హృదయాల నడుమ నడయాడే రావణున్ని
తగలపెట్టేది.

గుళ్లో మళ్ళీ అవే బేరాలు.

మెట్లమీద ఉన్న సాధువులు తమకు తగిలిన గాయాల ప్రదర్శనం ఏర్పాటు
చేసి అణా వసూలుచేశారు.

“ఇక్కడ నుంచొని దేవికి నమస్కరించండి' అని చెప్పి మరో సాధువు ఇంకో
అణా వసూలు చేశాడు.

“ఇది విష్ణుస్ణానం. ఇక్కడ్నుంచే అతడు వరాలు కురిపిస్తాడు.

వనిత, రాజా గబగబా నాలుగేసి అణాలు మట్టిముంతలో వేశారు. రత్తమ్మ
వెనక నుంచుంది కాని నేను ముందడుగు వేశాను. మా ఇద్దరికి చెరిపావలా పుణ్యం
కొన్నాను.

మరోసాధువు మాకు బాట చూపడానికి వచ్చాడు. “ఇదిగో ఇలారండి,
ఇదిగో శివుడు. మీ ఇష్టంవచ్చిన పాపాలు శమింప చేసుకోండి. ఇష్టంవచ్చిన వరాలు
కోరుకోండి.” అతని ఉదార హృదయాన్ని చూస్తుంటే రైతులకు ఉచితంగా భూములు
పంచిపెడ్డావని ప్రకటించే ఆచార్య వినోబాభావే గుర్తుకు వస్తున్నారు.

ఎదుట విలయతాండవం చేస్తున్న శివస్వామి పటం ఉంది. శివుడు శవాలమీద
నృత్యం చేస్తున్నాడు. శివుడు ప్రతయదేవత. ప్రళయం తరవాత ఆతడే ఉంటాడు.
మరేమీ మిగలదు.

దిగువన సాధువు కళ్లుమూసుకున్నాడు. ఏదో జపిస్తున్నాడు, అనేక సాంబ్రాణి
పాత్రల్లోంచి సుగంధ ధూపం చుట్టుకుంటూంది. ప్రాణాలు కూడా ఆవిరిగా
మారి పోతున్నట్ల్టుంది. శదీరం సెగలు పొగలయి ఆత్మనుంచి విడిపోతూంది.
నిరాకారుడైన భగవచ్చక్తి సర్వతా వ్యాపిస్తున్నట్టుంది. మాకు నిద్రలో ఉన్నట్టుంది.
ఏదో కలగంటున్నట్టుంది.

ఇక్కడి Ry రూపాయి. వనిత, రాజు ముందడుగు వేయడానికి జంకారు
కాని రత్రమ్మ సాధువుల మాట పూర్తిగా వినకుండానే ముందడుగు వేసింది.
పెళ్లికాని తల్లి తన బిడ్డను పారేసినట్లు, రత్తమ్మ అదే రూపాయని అక్కడ పడేసింది.

“నన్ను క్షమించండి. నేను దొంగతనం చేశాను... దొంగ.......... ” రత్తమ్మ
గునుస్తూంది.

నాకు తొలిసారి రత్తమ్మమీద కోపం వచ్చింది. ఆమెను పక్కకులాగి నేనే ఈ
రూపాయి ఇచ్చానని అందామనిపంచింది. కాని నాకన్నముందే ఒక పొడుగుపాటి
సాధువు ముందడుగువేశాడు. అతడు రత్తమ్మను తీక్షణంగా చూశాడు. మెడపట్టి
దగ్గరికి లాక్కున్నాడు. “నువ్వు మహాపాపం చేశావు. పాప పరిహారం కోసం వచ్చావు
అన్నాడు. అతని చూపులు రత్తమ్మ శరీరాన్ని చీల్చి ఆత్మకోసం అన్వేషిస్తున్నట్టున్నాడు.

'అయితే ఇటురా, మోక్షం ఇక్కడ లభించదు.”

రత్తమ్మ భయంతో గడగడలాడూతూంది. సాధు భయంకరంగా కనిపించాడు.
అతన్ని చూస్తూ ఉండిపోయింది. ఇంతలో చుట్టుపక్కలవాళ్లు కనిపించారు. వాళ్లను
చూచింది.

అప్పుడు రత్తమ్మ కళ్ళలో తండ్రిశవం తేలుతూ కనిపించింది.

సాధువు, రత్తమ్మను గుడివెనుక అంధకారం వ్యాపించిన అరణ్యంలోకి
తీసికెళ్ళాడు.

మా చుట్టూ జనం ఉన్నారు. గుడిగంటలు మోగుతున్నాయి. బలి ఇస్తున్న
మేకల, కోళ్ల అరుషుటు మిన్ను ముడ్తున్నాయి. వరాలు కోరుకునేవాళ్ళ వరుస వేచి
ఉంది. కళ్లు మూసుకొని కూర్చున్న సాధువు అమాంతంగా కళ్లుతెరచి ఆడవాళ్ళను
చూస్తున్నాడు. ఒకర్తను చూస్తున్నాడు. తన దగ్గరికి పిలుస్తున్నాడు.

మరో పడుచు సాధువు వచ్చాడు. అతడు అందంగా ఉన్నాడు. జాజు
రాసుకునే ముందు వంటికి తైల మర్దనం చెసుకున్నట్లున్నాడు. నిగనిగలాడుతున్నాడు.
కమండలం అందుకొని ఆడవాళ్ళ మీదికి వంగుతున్నాడు. “ముందు మీశరీరాలను
శుభ్రపరచుకొండి. కళ్లనుంచి కామమును దూరం చేయండి అప్పుడు భగవంతుడు
మీ ఆటల? సవితత ప్రసాదిస్తాడు అంటున్నాడు. సాగిపోతున్నాడు. అలా
వెళ్ళేప్పుడు స్త్రీ బృ రక్షణా చేయాల్సివస్తూ స్తూంది. వారి పైటలు దీపాలకు అంటుకోకుండా
చూడాల్సివస్తూంది. అలా కొంత ఆలస్యం జరుగుతూంది.

“వూ పాపాలు భూమికి భారం అయినాయి. అందుకే భగవంతుడు అదృశ్యుడు
అయినాడు. మేం పాపులం.....పాపాలు చేశాం.”

రత్తమ్మను తీసుకొని సాధువెటువెళ్ళాడు? చీకట్లో చాలదూరంవరకు చూచాను.
ఒకే కొట్లో కుక్కిన కై కైదీల్లా అనుమానాలు నా గుండెలో కూడుకుంటున్నాయి.

'దానివెంట ఎవరైనా వెళ్ళినా బాగుండేది. అనుకుంటూంది రత్తమ్మ పిన్ని

హరిఃఓమ్‌... ..హరిఓమ్‌, శాంతిశ్ళాంతి.” పడుచు సాధువు అనుమాన దృక్కుల్తో

చూస్తూ నా దగ్గరికి విచ్చేశాడు ధూమప్యాత నా ముఖం ముందుంచాడు.

“అమ్మా, “మనసులో పాపం చేరనీయకు. ఇది దేవాలయం” అన్నాడు రత్తమ్మ
పిన్నితో.

మేమిద్దరమూ అవమానంతో కుంగిపోయాం ఆ మాదక వాతావరణంలో
నా వళ్లు జరజరలాడింది. చేసుకున్న పాపాల పశ్చాత్తాప తృష్ణ వెలికివచ్చింది. నా
దేహం మాయం అయింది. పాపాలే కళ్ళకు కనిపిస్తున్నాయి. ఎదుట నిలిచిన
సాధువు నన్ను పరిహసిస్తున్నాడు.

గంట గడిచింది. మేము మా హృదయాల్లోని పాపాలను దూరంచేయడానికి
ప్రయత్నస్తున్నాం.

శివుని పటం ఎదుగుతూంది. నృత్య, తాళ స్తాయి పెరుగుతూంది. కింద
శవాల రాసులు పెరుగుతున్నాయి. (ప్రళయకాలం వచ్చినట్టుంది. శివుడు ఏలయాన్ని
గురించి ప్రకటిస్తున్నట్లున్నాడు.

దూరం తరిమిన పాపాలు నామీద oe సాగించాయి. వివశుల్లాయి చీకటి
వెపు సాగిపోతున్నాను. నా వెనుక కొందరు ప్రీ లూ సాగారు. మేం అంధకారంలోకి
అడుగువేయక ముందే బైరాగి కనిపించాడు. రత్తమ్మను ఈడ్చుకొని వస్తున్నాడు.

రత్తమ్మ జుట్టు ఛెదిరింది. చీర అక్కడక్కడా చిరిగింది. ఆమెదేహం చెమటతో
తడిసింది. నేను ఎనవారిన ఆమె చెంపను చూచాను. అక్కడ ఆ మచ్చలేదు.
చెరిగిపోయింది.

“రాం.....రాం” బైరాగి రెండూ చేతులూఎత్తి కళ్ళు మూసుకొని ఆకాశాన్ని
చూస్తూ “ఈ దేవి చాల మంకుది. భగవద్దర్శనం అవుతే బెదిరిపోయింది”
అన్నాడు. అన్నాడు అంతే, గుంపులోకి మాయం అయినాడు.

చేష్ట ష్టలుడిగిన రత్తమ్మను చేతుల్లో పట్టుకున్నాను. ఈ మందిరంలో అడుగుపెడ్తే
భగవంతునికి కోపం వస్తు రుందని నాకు “తెరియలేదు. అప్పుడు ఈ గుళ్ళో అడుగుపె ట్రే

భాగ్యానికి మళ్ళీ నోచుకోనని అర్దంకాలేదు.

రత్తమ్మ పిన్ని భయంతో వణకిపోయింది. వనిత, రాజు రత్తమ్మ చీర
సవరించారు. ముఖం మీదపడ్డ వెంట్రుకలు తొలగించారు.

'రత్తమ్మా....రత్తమ్మా అని పిలిచారు.

“ఇహనేను ఇంటికి రాను.” రత్తమ్మ మెడ నా భుజంమీద కదులుతూంది

“నాకు.....మోక్షం....లభించింది.”

మీరు మరిచిపోలేదుగదా, అది ఏరోజో గుర్తుందా? దుష్ట్రత్వపు (ప్రతిమకు
అగ్గి పెట్టె రోజు.

WET

మనసోర్‌చోటి....,

'హాఫిజ్‌ గారు వచ్చారు! వణుకుతున్న బామ్మ తలను కదలకుండా పట్టుకొని
చెవిలో మూతిపెట్టి చెప్పింది. జరీనా.

హాఫిజ్‌గారు వస్తున్నారనే కబురు విన్న బామ్మ ముగ్గుబుట్టలాంటి తల నిగ్గుదేరింది.
నల్లమందు డబ్బా చప్పున దిండుకింద దాచేసింది. ఖురాన్‌ మంచపుపట్టై మీద
పెట్టింది. కాంతి హీనవములైన కన్నుల్లోంచి కారే కన్నీరు తుడుచుకుంది.
ముసుగువేసుకోవడానికి దుప్పటి వెదుకుతూంది.

ఆమె మనుమడు సలీం. అతనికి ముసలమ్మ చేష్టలు బొత్తిగా గిట్టవు.
డెబ్బెఅయిదేళ్ళ ముసలిదానికి ముసుగేమిటి? హాఫిజ్‌గారు వస్తున్నారనే వార్త విని
ముసుగుకు దుప్పటి వెదుకుతుంది. ఎటన్నా వెళ్ళాలంటే టాంగాకు తెరలు కట్టాలి.
ఆడది బామ్మలా ఎండిన నారింజపండు ఆయినా అహంభావం చావదు. హ్వోజ్‌
గారికి పాపం, కళ్ళు కనిపించవు, చెవులు వినిపించవు. అయినా బామ్మ పెళ్ళిచూపులకు
వచ్చినట్లు ఉలికిపడుతూంది.

కదిలే సలీం పెదవులు చూచి బామ్మ గ్రహించింది, సలీం తనకేదో నీతి
బోధిస్తున్నాడని.

“చచ్చినా ఆడదానికి సిగ్గుభారం తప్పుదు. ఇంతవరకూ పరాయి మగాని
కంటపడలేదు. నీ అక్క చెల్లెళ్ళలా వెంట్రుకలు విరబోసుకుని, నోరువెళ్లబెట్టుకొని,
రొమ్ములు కనబరుస్తూ టిక్కు టిక్కుమని తిరగమంటావా?ో

ఇంతకూ ఆ హాఫిజ్‌గారు ఎవరయ్యా అంటే బామ్మ శతువర్లంలోనివారు.
బామ్మ కుటుంబానికీ, ఉప్పు నీటి బావి దారికీ కలకాలంగా కారుణ్యం రగులుతూంది.
తగాదా వచ్చింది ఎప్పుడయ్యా అంటే తాతలకాలం నాడు హోఫొజ్‌ బీ తాతకూ
బామ్మతాతకూ భూముల విషయంలో తగాదా వచింది. అది అంతటితో ఆగలేదు.
అగ్గి రగులసాగింది. బామ్మతాత హాఫిజ్‌గారి పెద్దల్లో ఎవరితోనో నడి వీధిలో
అన్నాట్టు: 'ఇవ్వాళ్ళినుంచి మాకూ ఉప్పునీటి బావి వారిక్తీ బంధుత్వాలు తెగిపోయాయి.
ఇహ నుంచి మా సంతానంలో ఎవరైనా మీ గడపతొక్కుతే మహాపాపం చేసినట్లే.”

ఆ అన్న పెద్దలు ఎలాంటి వారయ్యా అంటే యునానీ దేవతల్లా ప్రకృతి
రహస్యాలన్నీ గుప్పెట్లో పెట్టుకున్నవారు. ఆందుకే వారిమాట వేదం అయింది.
ఎవరూ ఆతిక్రమించలేదు. చచ్చినవాళ్లు చచ్చారు కాని పిల్లలను ఇచ్చి పుచ్చుకోవడం
మాతం చేయలేదు. ఎదురుబదురు ఇండ్లు- మూతికుట్టుకొని ఎలా కూచుంటారు?
పిల్లలు కలసి ఆడుకొౌనేవారు. యువతీ యువకులు స్నేహంలో ఒకరిని మించాలని

ఒకరు చూచేవాదు. ముసలివాళ్లుకూడా వంటరిగా కలుసుకునే వాళ్లు కాని నలుగురిలో
పడితే ఒకరిమీద ఒకరు సవరించడానికి చూచేవారు.

హాఫిజ్‌గారికి ఎనభయ్యోపడి. ఆ కాలపు తిండి కాబట్టి ఈ వయస్సులోనూ
కర్రపట్టుకొని వీధిదాటగలరు. ఆరిపోనున్న కళ్ళతో విరిగిన విల్దులాంటి సులోచనాల్లోంచి
మనుషుల ముఖాల్ను గుర్తించ యత్నించేవారు. కాళ్లుబతులూవణుకు. భూమి
దగ్గరకు పిలుస్తున్నట్లు వంగిపోయారు. పైగా దమ్మురోగం. క్షణం విరామంలేదు.
యముజ్షిమోసగించి (బ్రతుకు తున్నారు.

అసలు విషయం ఏమంటే - బామ్మవారిని పిలువనంపింది. పిలిపించిన
కారణం విని హాఫిజ్‌గారి చల్లారిన రక్తం సెగలు పొగలు లేచింది. ఆవేశంతో
ఊగిపోయారు కదలడం చాతకాకున్నా కదిలారు. ఒక చేయి కుర్రాని భుజంమీద
వేశారు. మరో చేత్తో కర్ర పట్టుకున్నారు. కదిలారు బామ్మను చూడ్డానికి. వారి
కర్రచప్పుడు విన్నది. అమ్మ చిన్నకోడలు ఉరికివచ్చింది, చెయి పట్టుకొని దోవ
చూపింతామని. హ్వోఫిజ్‌గారు విదిలించారు. “ఇదేం నాకు కొత్తచోటా? ఈ ముంగిలిలోనే
బిల్లంగోడు ఆడాం అన్నాడు.

హాఫిజ్‌గారి మాట విని అంతా గొల్లున నవ్వారు. ఏమిటీ-వీరు ఆటా
లాడారా? ఏమో? ఎవరికీ నమ్మకం కలుగలేదు.

“బావున్నావా? వారికి పుట్టెడు చెవుడు. చెవిటివానికి చెప్పినట్టు ఆరిచేవారు.
బామ్మకూ చెవుడే! ఆమెకు వనం వవట్టులవి జవాబు ఇవ్వడానికి నారి సారించింది.

“బాగుంది ఎవర్ని ఉదరించడానికి. కాటికి కాళ్లు చాచుక్కూర్చున్నా ఆ
గడియ రావడంలేదు. ఉల వణికే తలను దిండుకానిచ్చింది. ఆలోచనలో
పడిపోయింది. దేనిగురించి ముందు వివరించాలి-దగ్గును గురించి చెప్పాలా?
గుండె దడను గురించి చెప్పాలా? కాళ్లకు వచ్చిన నంజును గురించి చెప్పాలా?
కీళ్ళనొప్పులను గురించి చెప్పాలా?

అందరూ కలిసి హాఫుజ్‌ గారిని మంచం మీద పడేశారు, దాంతో వారు
ఉక్కిరి బిక్కిరి అయినారు, కాస్త సర్దుకొని నిట్టూర్పు విడుస్తూ అన్నారు. “బాగా
చెప్పావు మనదేముంది కొసకు వచ్చాం, చేసుకున్న పుణ్యం చెట్టంతయి రక్షించింది.
ఏం వెంట తీసికెళతుతాంామంచీ చెడూ రెండే ఇంతలో ఒక నౌకరు హుక్కా
తెచ్చిపెట్టాడు, గొట్టం హాఫిజ్‌గారి చేతికి అందించాడు.

బామ్మ వారి పూర్తివాక్యం వినలేదు, ఏదో పోగాలాన్ని గురించి ఆమె చెవిని
పడింది.

“కాకుంటే ఏమిటి-కలికాలం దాపురించింది, ఈ పాపాలు చూస్తున్నా ప్రాణం
పోదుగదా!”

ఆమె నల్లమందు డబ్బాకోసం వెదుకుతూంది. అప్పుడే ఆవలింతలు వస్తున్నాయి

“అంతా వానిలీలొ హఫిజ్‌ జీ హుక్కా పొగ గుప్పుగుప్పున వదులుతూ
వేలుపైకి చూపించి “కాలం కాగిపోతూంది. చూస్తుండు ప్రతయం వస్తుంది అని
చప్పున నోరుమూసుకొన్నారు. ప్రతయం వచ్చి పడ్తుందేమో అన్నట్టు,

“ఇదేం కపతయం కంటే తక్కువా” బామ్మ ముక్కుమీద వేలేసుకొని “హవ్వ!
ఆడపిల్లలు యొగుళ్లో కోరుకుంటున్నారు! అన్నది.

హాఫిజ్‌గారు ఉలిక్కిపడ్డాడు. చేతినుంచి హుక్కాగొట్టం జారిపడింది, ప్రళభయపు
తొలిరాయి తన మీదనే పడినట్టు జంకారు. ఇంకా ఆ దెబ్బకు కోలుకోకముందే
బామ్మ రాళ్లు విసరడం సాగించింది.

“ఏడ పోయిందా పౌరుషం? మాటకు పొడుస్తాం చీరుస్తాం అని ఉరికారే!
పడుచు పిల్లలు లేచిపోతున్నారు!! ఆ దేవుడు దయదలచడు ఇవన్నీ చూడ్డానికి
ఇంకా నూకలుంచాడు నేలమీద”

హాఫొజ్‌ గారు దగ్గుతో తల్లడిల్లారు. మాట పెకలడంలేదు. నిస్సహాయంగా
చేతులు మాతం ఆడిస్తున్నారు.

బామ్మకు వాస్తవంగానే బతుకంటే విసుగు పుట్టింది. జగన్నాటకం సాంతం
చూచింది. భర్రమీద పెత్తనం చలాయించింది. అత్తతో తన్నులు తిన్నది. ఒక
పడుచు కొడుక్కు పాడె కట్ట్రంది. ఇద్దరి కొడుకులకు బాసింగాలు కట్టింది. వాళ్ళ
కొడుకులనూ తన చేతులతో పెళ్లికొడుకులను చేసింది. ముగ్గురు అల్లుళ్ళకు స్వాగతం
పలికింది. ముప్పె ఏళ్లయింది ముంజేతి గాజులు చిట్టిపోయాయి. జీవితపు హాలాహలం
కూడా (గ్రుక్కల కొద్ది మింగాల్సి వచ్చింది. ఇహ ఇప్పుడు వీధివాళ్తందరి తోనూ
“బామ్మ” అనిపించుకుంటూంది. ముసలిముఖపు ముడుతలుచూచి దారేపోయేవాడు
నిలిచిపోతాడు. నమస్కరిస్తాడు. వినముడై బామ్మ దీవెనలకోసం వేచి ఉంటాడు.
బామ్మ మనస్ఫూర్తిగా దీవిస్తే కోరిన కోరిక తీరుతుందంటారు లోకులు.

వెండి తీగల్లాంటి వెంట్రుకల్లో దాగిన ముఖపు ముడతల్లో అనుభవాల
అంబరాలు కనిపిస్తాయి ఆమె ముఖంలో అస్తమిస్తున్న సూర్యుని అందాలు కనిపిస్తాయి.
ఇవాల్లికి ఆమె ఇంటేవాళ్లకు సలసల కాగే పాలలా పరిణమించింది. మింగాలేరు
కక్కాలేరు. ఆమె వాగుడుకు అంతా విసిగిపోయారు. .మాట్టాడితే మా కాలంలోనైతేనా?
అంటుంది. ప్రతిదానికీ తప్పుపడుతుంది. మనవలు వునవరాళ్ళది కల్తీరక్తం
అనుకుందాం-స్యంతకొడుకులూ-కూతుళ్ళకే ఆమె అంటే గిట్టేదికాడు దేవుని దగ్గర
ఈవెం ఆయుఎర్జ్హాయానికి సంబందించిన లెక్కుపథ(ఉతాలు ఎలుకల
ఈడ్చుకుపోయినట్లున్నాయి! అందుకే ఇంకా బతుకుతూంది.

ఇది చూడండి-ఏడు తరాలనుంచి ఉప్పునీటి బావివాళ్ళతో సంబంధాలు
తెగిపోయాయా ఇవ్వాళ బామ్మ మనమడు సలీం పెళ్ళాడ్తే హఫిజ్‌గారి మనవరాలు
“గజాలానే పెళ్ళాడ్డానని కూర్చున్నాడు. ఉభయుల తల్లిదండ్రులా సంబంధం చేయడానికి
సంబరంగా ఒప్పుకుంటున్నారు.

ఈ విషయం బామ్మకు తెలిసింది. ఇహ తలబాదుకుంది. కేకలుపెట్టి ఇల్లంతా
ఒక్కటి చేసింది. తనను ముందు గోరీలో పడేసి రమ్మని కొడుకుని పట్టుకొని
ఏడ్చింది. అప్పుడు ఉప్పునీటి నూతి వాళ్ళపిల్లను కోడలుగా తెచ్చుకొమ్మంది..

బామ్మ కొడుకు ఈమధ్యనే (పొఫె సర్‌గా రిటైర్‌ అయి ఇంట్లో కూర్చున్నాడు.
రిటైర్‌ అయింతరవాత కుటుంబాన్ని చక్కదిద్దాలనీ, పాత ఆచారాల్ను పట్టుకొని
వేళ్ళాడాలనీ బుద్దులు పుడుతాయి. కాని వీస్తున్న గాలికి అడ్డుకట్టలు కట్టలేం. ఈ
విషయం డెబ జ అయిదేళ్ళ బామ్మకు అర్హంకాక పోవచ్చు కాని రిటైరన ' పాఫెసర్‌
అర్హంచేసు కోగలడు కదా!

బామ్మ నిరాశ చెందింది. హాఫిజ్‌గారిని పిలిచింది. ఆమె వీధికంతటికి
బామ్మ. అతను కుటుంబంలో పవ్విత విగ్రహంలాంటివారు. కొడుకులు, కూతుళ్లు,
మనువులు, మనువురాండ్రు, మునిమనుములు అంతాకలసి వారిసంతతి వందదాకా
ఉంటుంది. వాళ్ళకే వీరంటే గిట్టదు. తమ పూర్వులు ఎవరో ఒంటెల మీద
కుంకుమపూవుతెచ్చి వ్యాపారం చేశారట. వాళ్ళసంతతిగా చెప్పుకుంటారు వీళ్లు.
ఏది చెప్పినా వినాల్సిందే. ఎవడు చూచాడు వాళ్ళరాక, వంశగౌరవం కాపాడుకోవాలని
హాఫఖీజ్‌గారి ఆరాటం. హాఫీజ్‌గారి ఆజ్ఞకేబలం ఉంటే “గజాలాను” పూడ్చిపెట్టైవారు.
అయితే గజాలా తన తండిమాటే లెక్క చేయదు.

“అదేం అః మెడిసన్‌ చదివింది. తన మంచిచెడు ఆలోచించుకోగలదు”
అంటాడు హఫీజ్‌గారి అల్లుడు-గజాల తండ్రి. అల్లుని మాటవిని హఫీజ్‌ తల
తిరిగిపోయింది. ఏమిటీ ఆడపిల్లలకూ మెదడుంటుందా? వారూ మంచీ-చెడూ
ఆలోచించగలరా? అప్పుడు కర్ర అందుకొని బామ్మదగ్గరికి బయల్లేరారు.

ఆందరూ ఒకే పడవలో ఉన్నారు. ae దేనికి? ఆదస బామ్మ ముళ్ళ
పొదలా మీదపడింది. ఒకటి దగ్గు, అటుపై షం కక్కే te nhs జవాబుకోసం
పదాల అన్వేషణ. వడిగాలికి రెప న పతాకంలా ఉంది హఫీజ్‌గారి స్టితి.

“నీ ఎత్తులన్నీ నాకు తెలుసు. అదే భూముల పగ తీర్చుకోవాలనుకుంటున్నావూ
కాని జ్ఞాపకం పెట్టుకో-నువ్వు కాటికి కాళ్తుచాచే-”

'బామ్మ వాక్యం పూర్తికానివ్వలేదు. 'అడ్డుకుంది. సాగించింది.

“అరే వచ్చావయ్యా మొనగాడు గోరీగుర్తు తెచ్చేవాడు. బుద్ది చెప్పుకో
మనుమరాలుకు ని ముఖాన్నే మసి Me ఏంలాభం గడ్డం తెల్లపడినో

“ఇదిగో ...... నూ స ..... మనుమరాలిని ఏమనా అంటే......”
అటువెనుక మాట పెకల్లేదు. సంజ్ఞతో న. పూర్తిచేశారు. వాదన మరి సాగలేదు.
పూర్తిచేశారు. హఫీజ్‌గారికి బామ్మలాంటి వకీళ్ళతో తలపడ్డం తటస్థపడలేదు.

“వచ్చాడయ్య్యా పెద్ద మొనగాడు అందరికీ తెలుసు నీ మనుమరాలు వేషాలు.
పెంచండి పాపాలు. పడుచుదనం పొడుచుకొచ్చిందయ్యా మిండళ్లి ఎన్నుకోవడానికి
ఊపరి సలుపకున్నా గబగబా అనేసింది.

“అయితే నీ ..... వగా. ” హఫీజ్‌ జీ కోపంతో వణికిపోయారు. చేయెత్తి
ఏదో ఇహ న న ఇంతలో హుక్కా. నేలపడి ముక్కలయింది.

“చాల్చాలు చెప్పావు. నా తప్పులు ఎన్నుతావా! శీలంకోసం నా శా

ఆడదానితో వాదించి ఎవడు నెగ్గాడూహఫీజ్‌ జీ నెగ్గడానికి! హఫీజుగారి
నరాల్లో రక్తం సలసలకాగింది. ఆ నోటిదురుసు ముసలానికి బుద్ది చెప్పాలనిపించింది.
చాతనైతే చేతికరతో బాదాలనిపించింది. ఆడదాని నోటిని ఎదుర్కోడానికి మగాడు
ఉపయోగించే ఒకేఒక ఆయుధం ఆతని బలం-బలప్రయోగం కాని హాఫీజుగారిసితి
ఎలాఉంది? కాలూచేయీ కదల్భలేని అవిటి. అడుగు వేయాలంటే ఆసరా కావాలి.
నోటికి బలంలేదు. కళ్లు వెలవెల పోతున్నాయి. పురుషునికి అంతకంటే అవమోనకరం
అయిన శిక్ష మరోటి ఉండదు.

ఈ గొడవ విన్నారు. ఇంటివాళ్లంతా పనులు వదులుకొని ఉరికివచ్చారు. ఆ
మాటా, ఈ మాటా చెప్పి ఇద్దరినీ శాంతపరిచారు.

“ఏమిటిది పిల్లల్లా పోట్లాడుకొనే వయసా మీది?

“హాఫీజ్‌జీ మా తాతగారితో సమానం బామ్మ మనవరాలు జరీనా అన్నది

“అనండి అనండి. ఇంకా అనండి. నీకే చాతనయితే నన్ను బతికిఉండగానే
పూడ్చివచ్చేదానివొ బామ్మ కోపం తారాస్థాయి న

'ఈకాలపు పోరల....హు.....మా కాలంలో....” హాఫీజ్‌జీ వెక్కిరిస్తూ అని,.
ఆకాశం చూడసాగారు.

“కాకుంటే మా కాలంలో నయితే..... బామ్మ కోపంగా హాఫీజ్‌జీని చూచింది.
ఎవరో వెనక్కు. నెట్టినట్లు పడిపోయింది. అలా పడడం దుఃఖతప్త బాష్పగాధల్లోకి
పడిపోయింది. లిప్త ప్తలో గతంమీద పడిపోయిన తెర తొలగింది. ఎదుట అంగణంలో
మామిడి చెట్టు కనిపించింది. ఆది ఆమె నాటిన మొక్క. ఈనాడు శాఖోపశాఖలయి
ముంగిలి సాంతం ఆక్రమించింది.

ఈ మొక్కను బామ్మ నాన్న తెచ్చారు. మొక్కను చూచి పిల్లలంతా
గుమిగూడారు. దాంతో ఆడుకుంటామన్నారు. తమకు ఇచ్చెయ్యమన్నారు. అది
మంచిజాతి మామిడి మొక్క. అందుకే నాన్న అందరినీ అదిలించారు. బామ్మకు
mE అప్పటికి పసిపిల్ల. బామ్మ గువపం తీసుకొని తవ్వుతుంటే

హాఫిజ్‌గారు వచ్చి పక్క కూర్చున్నారు. బామ్మ హాఫీజ్‌ను రజూూభయ్యా అని పలిచేది.
ఆమెకు ప్రాయంలో ఉన్న రజ్ఞూ అగుపడ్డాడు. తనచేయి పట్టుకొని ట్‌ సు
బావుల్లో ముంచుతున్నాడు. ఆయినా ఆ విప షయం తల్లికి ఎన చెప్పలేదు.
ఆమెకు భయం. అప్పుడు ఆమె వయసెంతో గుర్తులేదుకాని చేలల్లో పిల్లలతో
ఉరకడం మానేసి నెమ్నది నడక సాగించింది. ఆయినా అత్త పగలంతా క! దగ్గరే
ఉంచుకునేది. కుటు నే ళ్‌ నేపంతో తన పిల్లల బట్టలు కుట్టించుకునేది. కుట్టు తప ప్ప
పడితే సూది గుచ్చేది. అయినా నవ్వుతుండేది.

రజ్ఞూ బామ్మదగ్గర్నుంచి గునపం లాక్కుపోయాడు. ఆమె విదిలించింది
రజ్ఞూకు ఆశ్చర్యం కలిగింది. అతను బాధగా బామ్మను చూచాడు. ఒక బాప్పుబిందువు
నా జారి, ముక్కెరలో ముత్యంలా మెరిసింది. రజ్ఞూ మనసుకు బానిసఅయ్యే

సులో ఉన్నాడు. మెదడు మాట మనసు వినని ప్రాయం అది.

ఉప్పునీటిబావి వాళ్ళతో సంబంధం కుదరదు. ఈ విషయం ఆమెకు బాగా
తెలుసు. అయినా రజ్ఞూతో చింతకాయలు తెప్పించుకునేది. తల్తి ఎంతకని ఓరుస్తుంది?
రజూూతో గట్టిగా చెప్పేసింది- ' “పిల్ల పెద్దది అవుతూంది-కలవడానికి రావద్దని.”

రజూ ఆ మాట విన్నాడు. కాళ్లు వేళ్ళాడబడ్డాయి. కాళ్లు విరిగినట్టు
బల్లమీదినుంచి లేవలేకపోయాడు. ఇహ అక్కడ అతనికి మెగిలిందేమిటి? నాలుగు
చేతులు కలిపి మామిడి మొక్క నాటిన్నాడు, కన్నీటితో మొక్కను తడుపుతూ
“కావాలనుకుంటే జీవితాంతం నీతో గడపాలనిఉంది” అన్నాడు. తరవాత చేతుల
మట్టి దులుపుకుంటూ వెళ్లిపోయేప్పుడు “ఆలోచించుకో అన్నాడు

“అయితే వెళ్లకు అనే పదాలు ఆమె గుండె లోతుల్ని "పెకలించుకొని
బయటపడాయి కొని పెదవిని కదిలించలేక పోయాయి. తరవాత ఆమె
ఆలోచించనేలేదు, ఆడపిల్లలకు ఆలోచన ఏమిటీ?

ఒకనాడు వీధిలో బాజాలు మోగాయి. వీధివాళ్ళంతా బొమ్మషపెళ్లి ఊరేగింపు
చూడకూడారు. రజ్జు కూడా వీధిలోకి వచ్చాడు మతాబుల వెలుగు చూడ్డానికి .
ఒకడు చిచ్చుబుడ్డికీ నిప ప్పంటించాడు. చిచ్చుబుడ్డి కిలకిల నవ్వుతూ ఆకాశానికి
ఎగిసింది. నవ్వుల దివ్వెలు నలువైపులా వెలిగాయి. ఇంతలో ఊడిపడ్డ నక్షత్రాల్లా
నలువైపులా గాఢాంధకారం అలముకుంది. నలువైపులా చీకట్లు నడయాడాయి
అతడు అడుగు వముందఎకు వేశాడు. కాలిపోయిన చిచ్చుబుడ్డని
ఆందుకోవాలనుకున్నాడు. చేతికి చురుక్కుమని తాకింది. వేలుపట్టుకొని చాలసేపు
ఉస్స్ఫురుమంటూ ఉండిపోయాడు.

ఆరోజు బామ్మ ఆలోచనలకు అంతులేదు. కన్నీరు కాలువల కట్టింది.
అప్పగింతలప్పుడు తల్లిని పట్టుకొని భోరున ఏడ్చేసింది. “అమ్మా, నేను నిజంగా
మామిడి చెట్టును వదిలి పోతున్నానా? అంటూ ఏడ్చింది.

నాటినుంచి రజ్జు అమ్మాయిల జోలికి పోవడం మానేశాడు. అమా ఈతను
చూస్తి అగ్నికణాలు గుర్తుకువ శివి పస పిల్లలకు పరిచయంలేని ముఖం కనిపే
భయపడ్డట్టు ఆడ పెల్లల్ను చూసి ఆతనికి" బుగులుగా ఉండేది.

న అతడు ఖురాన్ను హఫీజ్‌- కంరోపఠం- చేయడంవల్ల హఫీజ్‌ అనే
బిరుదం పొందాడు. తరవాత 'గులిస్తానొ బోస్తాన్‌ చదివాడు. ఆతనికి చదువు
చెప్పే మౌలానా తాహరలీ అతని జ్ఞాపకశక్తిని అతిగా మెచ్చుకునేవారు. హఫీజ్‌
పారంగాని, మాటగాని మరిచిపోడు అనేవాడు గురువు.

“మరిచిపోలేనా? అనుకుంటే అనేకం మరచిపోగలనూ అని బెదిరినట్టు
గురువుగారి ముఖం చూస్తూ ఉండిపోయేవారు హాఫీజ్‌గారు.
తరవాత వీధిపె ద్రఅయి అనేకుల అదృష్ట్రాలను నిముషాల్లో తేల్చేశాడు-
తగాదాల్లో తీర్పులు ఇచ్చి.
ఒక శుభవేళ వీధిలో సన్నాయి మోగింది. వీధిలో అడావుడి కనిపించింది.
అ బాసింగం సవరించుకుంటూ గరం ఎక్కారు. ఒకడు చిచ్చుబుడ్డి అంటించాడు.
హాఫీజ్‌ గారి వేలు చురుక్కుమంది. ఆ నిప్పు బట్టల్లో పడింది. అంటుకుంది. వారు
మ పడిపోయారు. ఉక్కిరి బిక్కిరి అయినారు. కాని కొండప ల్లి బొమ్మలాంటి
వధువు ఆప్యాయతతో మంటలు ఆరిపోయాయి. జీవితంలో ఆనందం 'ప్రవేశించింది-
హాయిగా గడి చిపోతూంది
వేసవి పగలు కొడుకులు పాట మామిడి పళ్లు తినడానికి కూర్చునేవారు.
బామ్మనుంచి వచ్చిన మామిడి పళ్లు హాఫీజ్‌గారి పళ్లు 'పులపించేవి, పులుపుదనం
నరనరాల్లో వ్యాబంచేది. ఆ చెట్టుపళ్లు ఇంత పులుపుదేరాయి.!
బామ్మ ఏండ్లకు పుట్టింటికి వచ్చేది.
“అమ్మా, కలలు వస్తాయా! చాల కలల్లో ఈ మామిడి చెట్టు కనిపిస్తుంది.
నేను కనిబసాను. నేనే మామిడి చెట్టుకు నిప్పంటిస్తుః = "చు కలగంటాను
కలల వృత్తాంతం విని అంతా = దిగ్గునలేచి కూర్చుంటారు . 'నువ్వేగదనే ఈ
చెట్టును పసిపిల్లను సాకినట్టు సాకావు అంతురడి అమ్మ,
“ఆ రోజంతా గుండె “దడదడలాడుతుంది. పిల్లలమీద కోపం తీర్చుకుంటాను.
వాళ్ళతో పోట్లాడుతాను. అయినా వాళ్లు మాట్లాడరు. పాపం చూస్తూ ఉండిపోతారు.”
భర్త పోయింతరవాత ఈ ఇంటికే వచ్చేసింది. అప్పుడు అమాంతంగా తన
పెత్తనం గుర్తుకువచ్చింది. ఉప్పు నీటి నూతివాళ్ళు పాళవైరాన్ని గురించి పిల్లల
బుర్రలకు ఎక్కించింది. వాళ్ళవల్లనే తనకు జీవితంలో అనేక ఇక్కట్లు వచ్చాయనీ
నూరిపోసింది.
ఇటు రజూా హఫీజ్‌ అయినాడు. వీధిపె ద్ద అయినాడు తాత అయినాడు.
అన్ని దశలుదాటి వీధి వాళ్ళకు హఫీజ్‌ అయ్యాడు. పిల్లలకు ఇరాన్‌ చదివించేవారు.
ఎవరో ఒక తల్లి వచ్చి దీవనలు కోరేది. వారి ఆయువుకూడా ఆనందంగా
కొనసాగుతూంది. మంచంమీద కూర్చొని, జపమాల లిప్పుతూ సర్యజగత్తూనూ
దూషిస్తారు. ప్రార్థన సార్థకం కావాలంటే మనస్ఫూర్తి కావాలి. ఎందుకో తెలియదు
ల వారెన్నడూ మనస్ఫూర్తిగా ప్రార్థించినట్టులేదు. నమాజు చేసేప్పుడు పరధ్యానం,
మస్కరించేపుడూ అన్యమనస్కత వార్హక్యంలోనూ వదల్లేదు. ర్యాతులకు రాత్రులు
sass (ప్రాయశ్సిత్తం చేసుకుంటారు. గంటలతరబడి సాష్టాంగపడి —
నేలకు రాస్తారు. జీవితంలోని సుఖాలన్నీ అనుభవించారు అయినా ఏమిటీ మనస్తాపం

జీవితాంతం ఒక దోసెడు చల్లనినీళ్ళకోసం నిరీక్షించినట్టు తల్లడిల్లిపోతారు. జపమాల
మ

“ముసలివాళ్ళను చాలమందిని చూచాను కాని మామగారివలె ముక్కు మీద
కోపం ఉండేవాళ్ళను మాతం చూడలేదు.” పెద్ద కోడలు అజిజా అంటుంది.

“ఊరుకో-పెద్దమనిషా- ఏమిటిది” కొడుకు వారిస్తాడు.

ఇంతలో గజాలా పెద్దగా నవ్వేస్తుంది. ఆ నమ్మ విని వారి నరాల్లో
చిచ్చురగుల్తుంది. “మేమూ ఒకప్పుడు పడుచువాళ్ళమే-కాని మ్సీవలె కుక్కల్లా
తిరగలేదు మనుషుల్లా ప్రవర్తించాం.....” మరేదో అనబోయారు కాని మరకు
ఇచ్చిన బిస వడిసిపోయింది. దగ్గుతెరవచ్చి సతమతం అయినారు. “భగవంతుడు
ఎల్లరను రక్షించుగాక!" అన్నారు సంపూర్ణ విశ్వాసంతో.

అలా ఏదో మత్తులో ఉభయుల మధ్య కొన్ని గంటలు జారిపోయాయి. వారి
మనో న్నేతాల్లో మరెన్ని దృశ్యాలు కనిపించాయో!

“అయితే వెళ్ళనా...... ...” అమాంతంగా అన్నాడు-ఏదో స్వప్ప జగత్తునుంచి
బయలు పడినట్టు.

“ఎక్కడికి వెళ్లుతావు, కూర్చో... ౨. == " అనడం అన్నదికాని బామ్మకి
గుర్తొచింది, అది ఈనాడు అనాల్సిన మాట కాదని.

“ఏమిటి నేనన్నది... .... ...” చెయ్యి నొసటపెట్టుకొని ఆలోచించసాగింది.

అచిణాకుణ

ళు
“ఇంకా అనేదేమున్నది.....!” హఫఖీజ్‌జీ వణికే చేతుల్లో కర్ర అందుకొని
లేవబోయారు.

“ఇప్పుడు నువ్వూ; నేను అంటే వినేదెవడు........” అంటూ చప్పున ఆగిపోయింది-
నొపుతో తల్లడిల్లే వానికి ముందు గుర్తుకు వచ్చినట్లు.

“నేననేదేమంటే చేసెయ్యండి ఆ వెధవలపెళ్ళి-కనీసం అర్థంలేని (ప్రార్ధనలు
చేయరూమనసయినా నిర్మలంగా ఉంటుంది -”
హఫీజ్‌ అన్నారు.

ఆజాకజిటకడా

కొంతకాలం గుసగుసలు - ఇరుగు పారుగుల గుట్టు గుండెలో దాచుకోలేక
గుబగుబలాడారు.

పొరుగున కొత్తవారు వస్తే కొత్తవార్తలు, వృత్తాంతాలూ వెంటతెస్తారు.
ఏడు తరాలవారి కథలు బయటపడ్డాయి, ఆడవాళ్ల ఆరాటం చెప్పలేం-రాత్రిళ్తు
నిద్దర్గుండవు-పల్లలు నిముషానికి ఒక వార్త తెస్తుంటారు.

“ఛాయ మార్కెట్టునుంచి కొబ్బరిబొండాలు తెచ్చింది”

“ఛాయ మిద్దెమీద బట్టలు ఆరేస్తుంది”

“ఛాయ వండే సెమ్మెలు నరసమ్మకు అమ్ముతూంది"

కొత్త పారుగుల (ప్రతి కదలికలో రహస్యాలు దాగి ఉంటాయి. వాళ్ళ
ప్రతిమాటలో అనేక అర్జాలు కనిపిస్తాయి. వారి ప్రతి ప్రవర్తనా వీధిసాంతాన్ని
కదలిస్తుంది.

కాని ఛాయ, ఆమె తల్లి అతిగుట్టుగా ఉంటున్నారు. వారి విషయాలేమీ
బయటికి రావడంలేదు.

ఛాయ తండి అమాంతంగా చనిపోతే సంసారం నెత్తిన వేసుకొని ఇక్కడికి
వచ్చారనీ, ఉద్యోగం వెదుక్కుంటామనీ చెప్పుకున్నారు. అయితే ఆమాట ఎవరూ
నమ్మలేదు. ఇద్దరు ఆడవాళ్లు-వంటరిగా- ఉపాధి వెతుక్కోవడానికి ప్రయత్నించడం
మామూలు నేరమా? అంత్‌ తేలిగ్గా ఎలా వదిలేయడం!

వీధిలోని మగాళ్లకు జులు మగదిక్కులేదని తెలిసిపోయింది. వారందరికీ
ఆమె మీద అమాంతంగా సానుభూతి పుట్టుకొచ్చింది. దాంతో ఆడవాళ్ళంతా
ఆ(ప్రమత్తలయ్యారు.

నాకు చాలాసార్లు కనిపించింది ఛాయాకిటికీిలోనుంచొని. తల దువ్వు
ప ఆమె వెంట్రుకలు చాల పొడవు. అక్కణ్టుంచే నన్ను చూస్తుంది.

మస్కరించి మాట్లాడాలను కుంటుంది. అప్పుడు నాకున్న వేలెడుజుట్టు గుర్తుకు
వస్తుంది. మాట్లాడలేను. అంతేకాదు ఏముంది-దానిదగ్గర? రంగు పచ్చుదే కాని
ఆకర్షణలేదు. కళ్లు ఎడారుల్లా ఉంటాయి. ఎప ప్పుడూ విరిగిపోయిన హార్మోనియం
మీద్‌ స్వరంలేని రాగం ఆలాపీస్తుంటుంది. ఇంగ్లీ షునవల చదువుతుంటుంది-డిక్షరీ
సాయంతో. అంత ఓపికపనులు చేస్తే నాకు "వళ్లు మంట. ముఖ్యంగా కాలేజీకి
వెళ్ళేప్పుడు ఆమె కాటుక కంటిచూపు నా గుండెలోకి దూసుకుపోతుంది.

ఆ తల్లీ కూతుళ్లతో పరిచయం కలిగించుకోవడం ఏమోగాని పట్టించుకునే
వాళ్లుకారు వీధివాళ్లు. అంతేకాదు, వళృంటి వీళ్ళకు గిట్టదు-మంట కూడా. “అందుకు
మూడు కారణాలు వాది సంపదా స్వేచ్భృ-సౌందర్యం..

వాస్తవానికి ఆ తల్లీకూతుళ్ళవద్ద ఆ మూడిట్లో ఏదిలేదు. పాపం, ఛాయతల్లి
రెక్కలు ముక్కలుచేసుకోని అప్పడాలు చేస్తుంది. వాటిని మార్కెట్లో అమ్ముతుంది.
దాంతోనూ పొట్టు నిండకుంటే భాయ పారుగింట్లో ఉంగరం అమ్ముతుంది-కడయాలు
కుదువపెడ్డుందీ.

వీధిలోని ఆడవాళ్ళంతా అనేక తర్హనభిర్హనల తరువాత న్నిరయించిందే మనగా
- అదంతా దొంగసామ్మని. ఈ నిర్భయం “అనేకమంది ఆరాటాన్ని తగ్గించింది
అందులో ఏదో మహారహస్యం ఉందని నిరీక్షించినవారికి నిరాశ కలిగింది. వాళ్ళకు
ఆ న్నిరయంలో నమ్మకం కలగలేదు ఎందుకంటారా, అంతటితో ఆ కథ ముగిసిందిగా!
కథ ముగియడం చాలమందికి ఇష్టం ఉండదు. అయినా ఏం చేయగలరు? కొత్తగా
వచ్చిన పారుగులమీద కుక్కల్లా మొరగ్గలరు.

ఆ రోజు ఒక నిర్ణయానికి వచ్చారూఛాయ తెచ్చిన వస్తువులు కొనరాదని
మా అమ్మ మరో అడుగు ముందుకు వేసింది. ఎప్పుడో ఒకప్పుడు పోలీసులు
విరుచుకు పడ్డారనీ-దొంగసామ్ము కొన్న వీధివాళ్ళందరినీ పట్టుకపోతారని!

పనులు ముగించుకున్న అమ్మలక్కలు మధ్యాహ్నం మా ఇంట్లో కూడుతారు.
అప్పుడు వారికి ఛాయ, ఛాయతల్లిని గురించిన ముచ్చట్లకంటే ఆసక్తికరమైన
విషయం మరొకటి కనిపించదు. ఏమిటిది? ఎందుకిలా జరుగుతుంది? అనేక
పుష్పాలు వికసిస్తే వాతావరణం సురభిళమౌతుంది. అనేక చుక్కల వెలుగుకు
ఆకాశం వెలుగుతోంది. అనేకమంది ఆడవాళ్లు కూడుతే ద్వేషానల జ్వాలలు రగులాయి

గుసగుసలు, కర్కశదృక్కులు, మగమహారాయిల హావభావాలు ఛాయను
కుంగదీశాయి, వెండిగిన్నె పయ్యద మాటునదాచి, బిచ్చగత్తెవలె ఇంటింటికి తిరిగేది.
ఆడపిల్లలు గారడివానిచుట్టువలె ఆమె చుట్టూ గుమిగూడేవారు. దర్వాజాల్లో ae
ఆడవాళ్లు ఆమెను చూచి తలుపులు మూసుకొని గునిసేవారు- “వెండిగిన్నైలు మి
ఇంట్లో 'ఉండగలవు-మేం వాటిని కొనగలమా” అని.

తరవాత ఛాయతల్రి దుకాణాలకు తిరిగింది. ఇహ మా ఇళ్ళకు వాళ్ళ
రాకపోకలు తగ్గాయి (క్రమ (క్రమంగా నగలు, వెండి సామగ్రి హరించింది. పాతచీరలు,
పాత హర్మోనియం తీసుకొని తిరిగారు తరవాత రోజులు తరబడి బయటికి
వచ్చేవారుకారు.

తన్నులుపడి తిట్టు తిట్టినవార్శి మరో తన్ను తన్నొచ్చుు... ఒకే దెబ్బకు
పడిపోయినవాళ్లో లేవనెత్తక తప్పదు. ఛాయ ఇంటిపాయ్యిలో పిల్లిలేవకపోవడం,
వారి వేడి నిట్టూర్పులు అందరి గుండెలు కరిగించాయి. తల్లీ కూతుళ్ళ శవాలు ఆ
యింట్లో కుళ్ళాలనుకున్నారా ఎవరన్నా? అలా జరుగుతే ఆ పీడ సాంతం వాడవాళ్ళకు
కొట్టదూ!

తమ ప్రాముఖ్యాన్ని గుర్తింపజేసుకున్న వీధి వనితలు మళ్ళీ ఛాయను తమ
ఇళ్ళకు రానిచ్చారు. వాళ్ళంతా ఛాయకు సాయపడాలనీ చిత్తశుద్ది తోనే అలా

చేశారనుకో గండి, అయితే పదిరూపాయీల సరకు ఒక్కరూపాయికే కొన్నారు
అదీ ఏదో దానధర్మం చేసినట్లే!

ఒకనాడు కాలేజీకి వెళ్ళడానికి సిద్దంగా ఉన్నాను. గుమ్మంలో నుంచున్నాను,
రిక్షా పిలుస్తున్నాను. ఛాయ కిటికిలోనుంచి చూచింది. నా దగ్గరికి వచ్చింది. ఆమె
కళ్ళల్లో కన్నీరు నిండనుంది. నలువైపులా భయం భయంగా చూస్తూంది. ఆమె
చేతిలో చిన్న పాలరాతి తాజుమహల్‌ ఉంది. ఎండకు ఆ చిన్న తాజుమహల్‌ నీడ
వణుకుతూంది. మార్గశీర్రపు చలిలో చన్నీళ్లుస్నానం చేసినట్లు వణికిపోతూంది ఛాయ.

బుట్టపట్టుకొని మార్కెట్టుకువెళ్ళ రామయ్య భార్యను భయం భయంగా
చూచింది. ఆమె వెళ్ళిపోయేవరకూచూచి చిన్నతాజుమహల్‌ నా చేతికి అందించింది-
చూడమన్నట్టు. నాకు అమ్మ చెప్పిన నీతులు గుర్తుకు వచ్చాయి. అయినా ఎలా
కాదనడం?

“ఇదిమీకు ఎలా వచ్చింది?” మెల్లగా అడిగాను.

ఆమె నేలమీద ఏదో వెదికినటు చూచింది. తరువాత తన చేతులు
చూచుకుంది. తరువాత ఆమె విశాల నేత్రాలు నన్ను చూచాయి నా గుండెలో
గుచ్చుకున్నాయి.

“తాజ్‌, చాల మంది అమ్మాయిల దగ్గరికి ఎలాగో వచ్చేస్తుంది. నా దగ్గరికీ
వచ్చేసింది. అయితే అది దొంగ సామ్ముకాదని నమ్మండి. అవునూ తాజ్‌ మహల్‌ను
ఎవడు దొంగలించగలడు?”

ఆ రోజు తొలిసారి ఛాయను ధ్యాసగా చూచాను. వికారంగా లేదు. ఈమె
కోసం ఒక తాజ్‌మహల్‌ కట్టించవచ్చు.

“అవును-ఎందుకీ “తాజ్‌ ను అమ్ముతున్నారు?"

“ఇది అమ్ముడుపోయే వస్తువు కాదు కాబట్టి.”

ఆమె “తాజు ను తన చేతిలోకి తీసుకొని, తల్లి తన వంటరి బిడ్డను
తుడి చినట్లు, తుడిచింది ఇహ ఇప్పుడిది ఆటబొమ్మ-అంతే, బొమ్మల దుకాణాల్లో
మీరు చూచి ఉంటారు ఇలాంటివి వరసలుగా పెట్టిఉంటాయి. అయిదు రూపాయీల
కొక త్రి అమ్ముతారు

వీధిలోని ఆడపిల్లల గుంపు నావైపు వస్తూంది. ఛాయ బెదరు చూపులు
చూచింది. చప్పున ఆమె చేతిలో రెండు రూపాయిలు పెట్టాను. “తాజొను టిఫిన్‌
తీసికెళ్చీ డబ్బాలో దాచేశాను.

అలా ఛాయకు అంత ఉదార హృదయంతో సాయం చేసినందుకు నా
కెంతో గర్వంగా ఉంది-ఆ దోజంతా-రెండురూపాయీలు ఆమెకు దానం చేశానను
కున్నాను. ఎరైవనా ఛాయ కష్టాల్లు గురించి ప్రస్తావిస్తే నేనిచ్చిన రెండు రూపాయీలు
నాకు చప్పున గుర్తొస్తాయి-కాని నా టేబుల్‌ మీద ఉన్న చిన్న “తాజ్‌ గుర్తుకు రాదు.

అనువాద కగులు ౬. అందం STAD SOE, Det ons 63

ఆ చిన్ని తాజ్‌ వెనుక సిరాతో ఏదో రాసి ఉంది. ఛాయ దాన్ని దాచడానికి
యత్నించిందిాకాని చెరపలేకపోయింది. జారిన బాష్పబిందువులా, ఒక సిరాచుక్క
అక్కడ చెదిరిపోయింది. తాజ్‌ నా టేబుల్‌ మీద ఉంది. రాత్రికి లాంపు వెలిగిస్తాను
చదువుకోడానికి. అప్పుడు దాని నీడ గోడమీద మహా సౌధంలా విరాజిల్లుతుంది.
దీన్ని తయారుచేయడానికీ, దీన్ని ప్రేమ కానుకగా అందించడానికి ఎన్ని కొండలు
మలచారో? ఎన్ని పూల రేకులు వజపు గుండెకు గాట్టుపెట్టాయో! తాజుమహల్‌
అణువు అణువునాఎన్ని స్వప్పుదీపాలు వెలిగాయో! విడిపోయిన షాహ్‌జహాం ఎన్ని
కన్నీటి దీపావళులు జరుపుకున్నాడో!

ఛాయ మరోసారి నాదగ్గరికి వచ్చింది.

ఆ రోజు జాగ్రత్తపడి వచ్చింది-అయినా కనకొనల్లో చెమ్మా. చెదరిన వెంట్రుకలు
ఆమె బాధను వ్యక్తపరుస్తూనే ఉన్నాయి. ఎవరో లోపలికి బలవంతంగా నెట్టినట్టు
బెదురుతూ గదిలో ప్రవేశించింది. ఆమె చేతిలో ఒక బట్టల ప్యాకెట్‌ ఉంది. అది
చేతిలోంచి జారిపోకుండా గట్టిగా పట్టుకుంది. గదిలో (ప్రవేశించి వేళ్ళు ఆడిస్తూ
నుంచుంది. నాతో మాట్లాడే దైర్యం లేనట్టు నుంచుంది. ఎలా చెప్పాలో తెలియక
తడబడుఎతూంది.

నేను ఆమె చెప్పకుండానే గ్రహించానూ ఏదో పనికిరాని వస్తువు
తెచ్చింది అమ్మడానికని. దాన్ని కొనాలి. ఈ లోగా ఎవరైనా వస్తే ఛాయ వెళ్ళిపోతుంది.
అమ్మలేదు అమ్మే రావచ్చు గద్దించి వెళ్ళగొట్టచ్చు. ఈ ఛాయకు మేమే దొరకినట్టున్నాం
దోచుకోడానికి? రూపాయీ, అర్జా ఇచ్చి వదిలించుకోవడం మంచిదనుకున్నాను.

“అచ్చా! ఒక రూపాయి ఇస్తే గడుస్తుందా?”

“నాకు మీ రూపాయి అక్కరలేదు' ఆమె ధ్యనిలో దుఃఖపు జీరలున్నాయి
ఆమె కన్నుల్లో దిగంతవ్యాప్తమైన ఎడారులు కనిపించాయి. వాటిల్లో అడుగుపెట్టాలంటే
జంకాను.

“అయితే ఆ ప్యాకెట్‌లో ఏముంది” త్వరగా వదిలించుకోవాలని అడిగాను.

ఆమె కష్టాలు గట్టెక్కినట్టు ఒక నిట్టూర్వు విడిచింది. ప్యాకట్‌ విప్పింది.
అందులోంచి చిరిగిన ఒక ఉర్తూనవల 'జుర్‌ ఇన్సాన్‌ మర్‌గయా' (మానవత
చచ్చిపోయింది), ఒక పెన్ను, ఒక బనారస్‌ పట్టుచీర తీసింది.

“ఇది దొంగసామ్ముకాదు. ఇవన్నీనావి.”

నేను నిరయగా పుస్తకం అందుకున్నాను. పాత పుస్తకాన్ని అంటుకోవడం
అంటే గిట్టదు నాకు. అయినా (శ్రద్రగా చూడాల్సి వచ్చింది. పుస్తకానికి అట్టలేదు.
తొలి పుటమీద 'నా ఛాయకు, అస్తమ్‌' అని రాసి ఉంది. పుస్తకం పక్కన పెట్టి చీర
అందుకున్నాను. సర్రున జారిపడపోయింది.

“కాస్తజాగ్రత్తగా పరిశీలించండి” నా నిర్హక్షాన్ని ఓర్పలేకపోయింది.

అది ఎరుపు జరీచీర. రంగు వెలసిపోయింది. ఇలాంటి చీరలు సాధారణంగా
కాందూ వధువులు ధరిస్తారు.

“ఈ చీర మీదేనా?”

“అవును. కాని ఎన్నడూ కట్టలేదు” చప్పున వివరించింది.

“అలాగా! అయితే పెళ్ళినాడు కట్టుకుంటారేమో!”

ఆమె సిగ్గుతో తలవంచుకుంది. వెంటనే బొట్టు చెదిపేసింది. అప్పుడు ఆమె
ముఖంమీద చీకట్లు మదీ పెరిగాయి.

కరత అమ్మడానికి తెచ్చాను.”

అయితే ఇందులో ఏదో ఒకటి కొనక తప్పదన్నట్టు తలమీద చేతులు
పెట్టుకొని కూర్చున్నాను. ఛాయకు సాయపడ్డానికి నా దగ్గర అంతడబ్బులేదు.
కాదని మాతం ఎలా అనడం?

“ఏమిటిలా చిరాగ్గా ఉన్నారివాళ్ళ?” ఆమె నా దగ్గరకు జరిగింది.

“అవును చిరాకేమరి, నిన్నటినుంచి కాలేజీకి వెళ్ళలేదు.” “దిరాకుకు ఏదో
కారణం ఉండాలికదా అని అన్నాను.

“మీరు కాలేజీ మానేశారా?” ఆమె చీర తీసి పక్కకు పెట్టింది. “మీరు
కాలేజీకి వెళ్తుంటే నాకు చాల సంతోషంగా ఉంటుంది. నాకూ మీలాగే కాలేజీకి
వెళ్ళాలని ఉంటుంది.”

జవాబుకోసం చాలసేపు ఎదురుచూచి బలవంతంగా నాతల పైకెత్తి “మీరు
ఫీజు కట్టలేక పోయారా? అని ఆడిగింది.

“అవునూ నేను కృతజ్ఞతా దృక్కులో చూచాను. అవును, నేను విచారంగా
ఉండడానికి ఇలాంటిదీ కారణం కావచ్చు ననుకున్నాను.

ఆవెం వుళ్ళ వేళ్లు ఆడించింది. ఆమె కనుల ఎడార్లలో మబ్బుల
కమ్ముకోసాగేయి. నా మాట పూర్తిగా నమ్మింది పాపం. “మీరు విచారించకండి-
నేనేదో ఏర్పాటు చేస్తాను అన్నది.

“నిజం!” ఆశ్చర్యంగా అడిగాను

ఇంత తొందరగా విముక్తి లభిస్తుందనుకోలేదు. ఎంతో కృతజ్ఞత నటిస్తూ
ఆమె వస్తువులు ఆమెకు అందించాను నన్ను ఓదారుస్తూ వెళ్ళిపోయింది.

అయిదారురోజులు గడిచాయి. ఛాయ వచ్చింది. నాముందు నిలిచింది.
నేను జంకాను చూస్తే ఆమె చేతిలో కవరుంది. ఏముందబ్బా కవర్దో......

ఆమెకూడా నావలెనే బెదిరిపోతుంది-ముఖంలో రక్తపుచుక్కలేదు. బాగా
అలసినట్టుంది. అలసట కొట్టవచ్చినట్టు కనిపిస్తూంది.

“మీరు చాల బాధ పడుతున్నారు.......” అని నా చేయి అందుకుంది. ఆమె
చేయి చల్లగా ఉంది. నా చేతిని వెనక్కు లాక్కుంటున్నాను-ఆ కవరు చేతిలో
పెడ్తుందని తెలుసు నాకు. అయినా బలవంతంగా కవరు నా చేతిలో పెట్టింది.

“ఇందులో మీ ఫీజుందిో

నేను అదిరిపడ్డాను. నేనిచ్చిన రూపాయలు ఛాయ నాముఖాన విస్సిరి
కొట్టినట్లనిపించింది.

ఆమె వీధివాళ్ళందరి వ్యర్ణద్వేషానికి జవాబు చెప్పుతున్నట్టు నుంచుంది.

ఇంత (ప్రేమను, ఆత్మీయతను ఎలా భరించడం!

“అయితే ఆ చీర అమ్మేశారా?”

“అవును, దానికి తగినంత డబ్బురాలేదు.” ఆమె కుర్చీలో కూలబడి తల
వెనక్కు. ఆనించింది.

“నా రక్తం అమ్మాను”

“ఏమిటి” నేను ఎగిరి గంతేశాను. పక్కనే బాంబు పేలినట్లవినిపించింది.
కొన్ని క్షణాలు మెదడు మొద్దుబారిపోయింది. మళ్ళీ చైతన్యం కలుగుతున్నప్పుడు
మెల్లగా ఏవో మాటలు వినిపించాయి.

"ఆస్నతి వాళ్లు సంతోషంగా రక్తం కొనేస్తారు. వాళ్ళకు ఇది దొంగసామ్ము
అనే అనుమానం రాదు”

Crm

సతీ సావిత్రి

ఆడపిల్లలు “ఆవారాలుూ ఎందుకు అవుతారో అరంకాదూఎంత ఆలోచించినా.

న్ని

ఆడదాని కదలాడే ఎడదను కాపాడే కనుల ముకురర ఉండదా వీళ్ళ దగ్గర?

దేవునితోడు నాకైతే వాళ్లు కాకమ్మ కథలో కనిపించే గంధర్యాంగనల్లా
కనిపిస్తారు. ఏమిటి పరపురుషులో కళ్లు కలపడం-ట్రమలేఖలురాయడం. మ
ఇంకా ..... ఇంకా ..... అబ్బా! సిగ్గేస్తుందబ్బా! విన్న మాటలుకాదు కంటితో కన్న కథ
చెపుతాను.

ఇంకా నేను ఏడో క్లాసులోనే ఉన్నాను. పారాల్లో కాదు కొని అమా అక్క
చెప్పేది నరకాన్ని గురించి. అబ్బో వణికిపోయేదాన్ని, ఎంత ఏడ్చేదాన్ష్నో- నన్నుమించిన
వారుండేవారు కారు. పన్నెండెళ్ళన్నా లేవూమాటంటే పడదు-మూతిముడుచు
కూర్చుంటుంది అనేది బామ్మ అవును అర్హంలేని ఆలోచనలు - నా గుండె అంత
- ఏం చేయమంటారు?

మరిస్తిని....ఏమిటీ చెప్పదల్పకున్న కథ.....? ఆ జ్ఞాపకం వచ్చింది- నేను ఏడో
క్లాసులో ఉన్నప్పుడు ఒక అప్పరసను చూచాను. షీలా మెట్రిక్‌లో ఉంది. అబ్బా
మటిక్‌ చదివేవాళ్ళటెక్కు. (క్రింది కాసులవాళ్లు వాళ్ళను నిజంగానే అప్పరలనుకుంటారు
నేనైతే క్ష లాకంటే అందమైన అమ్మాయిని చూళ్చేదబ్బా! రానా అంటుంది. సజ్ఞూ!
శీలా నీ కాలిగోటికి కొరగాదని. సిరాజు ఏమంటాడంటే నా కళు చేయడానికి
దేవుడు పాపం చాల కష్టపడ్డాట్టు. ఐ లక్షసార్లో స్కెచ్చులు వేసిచెరిపి ఉంటాడంటాడు.

ఏమిటిది. నా కథ వినిపిస్తున్నానా మీకు!

ఏమోనబ్బా బాగా చదువుతారు-అందంగానూ ఉంటారు.....వాళ్ళ చేష్టలు
చూస్తేనే చిర్రు. షీలావిషయమే చూడరాదూ-ఎపుడూ ఫస్టుడివిజన్‌లో పాసవుతుంది.
స్కూలు వార్షికోత్సవం అవుతుందా పది పది (పైజులు కొట్టేస్తుంది. డాన్స్‌లో ఫస్టు,
(డ్రామాలో ఫస్టు, రన్నింగ్‌లో ఫస్టు, ఆమె పరుగువేగం ఒకనాడు (గ్రహించాను. ఆమె
చేతిలో గులాబీ కవరుంది. ఉరుకుతూంది. ఆష్షఫ్‌ ఆమెను అడ్డగించాడూ- నిండు
క్లాసులో. అప్పుడు చూడాలి ఆమెగతి! ఏమైందనుకున్నారు-బిక్కచచ్చిపోయింది.
ఇహ అష్రఫ్‌ ఏంచేశాడో తెలుసా? ఉత్తరం తెరిచాడు. టీచర్స్‌రూములో గట్టిగా
చదివాడు. అమ్మాయిలంతా కిటికీల్లోంచి తొంగి తొంగి చూడ్డం. టీచర్లు గద్దిస్తే
ఊరుకుంటున్నారా-పగలపడి నవ్వుతున్నారు. అది నవ్వడానికి కరువులేని కాలం.
ఎందుకు నవ్వాలేమిటి? నవ్వడమే పని. ఏమీ లేదనుకోండి-అమ్మా అక్క ఎలకతోక

జడచాలూలేదా తొంబ హెడ్‌మిస్టెస్‌ టిక్కు టిక్కు నడక! ఏదైతేనేం నవ్వడం-అది
నవ్వుల కాలం.

రెండోరోజు స్కూలుకెళ్లుతే కీలా భుర్‌. మాకంటే చిన్నపిల్లలు కూడా
గుటుకలు మింగుతూ చెప్పుకుంటున్నారూషీలామీద మహమూద్‌ పడిచస్తాడని.
ఈ విష షయాల్లో అబ్బాయిలంత మొద్దులు నన వ అబ్బో వాళ్ళు
చాల తెలివైనవాళ్లు బొమ్మలాటలోనే (గ్రహిస్తారు. ఏ బొమ్మంటే ఏ బొమ్మపడి చస్తుందో,
ఆహా-షీలా అదృష్టమే అదృష్టం. ఏమంటారా? మహమూద్‌కు మోటర్‌ సైకిలుంది.
మహమూద్‌ అంటే బళ్ళో ఆడపిల్లలందరికీ ప్రాణం. సాదిఖ్‌ అక్కను స్కూలుకు
తెచ్చేవాడు మోటర్‌సైకిల్‌మీద. ఇహ మా ఆషూ అత్తఉంది. అబద్దం ఎందుకు
చెప్పాలి కాని వరుసకు బావల్ను నలుగురైదుగురిని ఎంచుకుంది. వారిమీద పడిచస్తానని
ఆఫర్‌ ఇచ్చింది.

అబ్బో! మా అమ్మమ్మకు వలపు వాసన మైళ్లదూరంనుంచే వస్తుంది. వాసనబటి

మొరుగుడు సాగిస్తుంది. ఇహ మా అమ్మ! | "వయసులో ఉన్న ఆడపిల్లలం
టైంబాంబుకంటె తక్కువగా భావించదు. అయినా ఆషూఅత్త ఆటలు చూస్తూ
ఊరుకునేవాళ్లు-పెదవి కదిలేదికాదు, ఎందుకంటారా ఆమె వయసు మా చిన్నమ్మకంటే
ఎక్కువ. చిన్నమ్మ కూతురు రాహత్‌ నా క్లాస్‌మేటు సరే అమ్మ అన్నదే నిజం
అనుకుందాం. ఆషూఆఅత్త నల్లది-అందవికారి. _ అయితేమాత్రం-వరునీ వాళ్లు మా
ఇంటి గడపేతొక్కడం మానేయడం ఎందుకు? ఇహ నసీం పిన్ని ఉంది పెళ్ళికోసం
నిరీక్షిస్తూనే మెటిక్‌ పాసైంది. ఎఫ్‌ ఏ. అయింది, బి. ఏ. ఐంది. ఎం. ఏ దాకా
వచ్చేసింది. బామ్మ వరునికోసం కుట్టించిపె టన బటుల ఫేషన్‌ మారిపోయింది.
జలతారు మాసిపోయింది. అమ్మ, బామ్మ పారుగున జరిగ్‌ = పెళ్లిని గురించి ముచ్చుటపడ్డే,
నసీం పిన్ని కాలేజీ కథలు వందలు చెపుతుంది. ఒక అమ్మాయి అబ్బాయిని
పేమించింది. కట్టం గిట్టం లేవు-క్షణంలో పెళ్ళి జరిగిపోయింది. మొదలు మొదలు
ఇలాంటి కథలు వినేదా క -బీరాలు తీసేది. తుదకు నసీం బన్నిని తనదారి
చూచుకొమ్మంది. అయినా పప్పులు ఉడకలేదు. కాలేజిలో నసీంను అంతా “అక్కా”
అని పలువసాగారు.

ఇంతకూ ఏమిటబ్బా నేను చెప సనన ఆం గుర్తుకు వచ్చింది. స్కూలు
విషయంగదా! ఆ మోటార్‌ సైకిల్‌ అబ్బాయి ష్‌ల్రా కళ్తమీదపడి చచ్చేవాడు. అలా
అనుకునేవారు స్కూల్లో అంతా. ఆ రోజుల్లోనే అమాంతంగా నాకు నా కనుల
వెలుగును గురించి ధ్యాస కలిగింది. రానాకు నాకళ్ళంటే చాల ఇష్టం. నా కనుచూపు
చాలా విలువైందని ఆర్థం అయింది. అబ్బ ఎంత భయం నాకు? (ప్రతివాడూ
దోచుకునేవాడే అనిపింటేది. రాత్రిళ్లు దడుచుకొని లేచేదాన్ని ఎవరో నా పక్కన
ఉన్నాడని భయం! వెధవ కళ్లుూవాటివెలుగు ఎక్కువవుతూంది. స్కూలుకు వెళ్తుంటానా

దారినడిచేవాళ్ళంతా తిరిగి చూసేవాళ్లు. ఇహ టీచర్లు బుగ్గలు నిమురుతూ వెళ్ళేవారు,
నా వళ్లు మండేది. మ త

దిన్ని మీరు కథఅని చదువుతుంటారు. అవునా! మీకెలాంటి అపోహలు
కలుగుతాయో చెప్పనా. చందమామలాంటి నా ముఖంతో నేనేదో చాల లాభపడానని.
మట్టి అలాంటిదేమీ లేదు. నన్నేం షీలా అనుకున్నారా మీరు రాత్రికి రాత్రేలేచి
పోవడానికి! బాల్యం నుంచే నా ప్రణాళిక వేరు. ఒక ఆదర్శ పురుషుణ్ణి గురించి
కలలు కంటున్నాను, ఇహ ఈ నేలమీద నడిచేవాళ్ళూ పురుగుల్లాంటి జనం,
కోరికలు మింగిన కొంచపు యువకులూ నా కళ్ళకు ఆనుతారా? పూర్వకాలంలోవైతే
నావలె అసదృశ చాతుర్యం కలిగి), అసమాన రూప సౌందర్యం గల రాజకుమారి
జన్మిస్తే భగవంతుడు ఆమెకోసం దూరదేశాల్డుంచి చంద్రునిలాంటి రాజకుమారుళ్లో
పంటవాడటు. అట్టి సుందర రాజకుమారుడు ఏడు (ప్రశ్నలకు సమాధానం చెప్పేవాడు,
ఏడు సముద్రాలు దాటేవాడు. ఏడు పర్వతాలు ఎక్కేవాడు. అప్పుడు రాజకుమారి
దగ్గరికి వచ్చేవాడు. ఆమె ఏంచేసేది? తన హృదయ కమలంలో అతళ్ణి దాచేది.
అందుకే నాకాలేజీ మితులతోను, వరుసకు సోదరులతోనూ ఢంకా బజాయించి
చెప్పాను నేను అలాంటి ఇలాంటి అమ్మాయిని కానని. నా చాయలకు వచ్చిచూడండి,
నేనెలాంటి బట్టలు కట్టినా, ఎంత మెకప్‌ చేసినా, నా కళ్లు ఎన్ని వెలుగులు
విరజిమ్మినా, నా బుగ్గలో ఎన్ని గులాబీలు విరిసినా....నా.... నా... ఛ ఈ మగాళ్ళ
చూపులు ఎంత చెడ్డవి! మగాళ్లా! వాళ్ళకు గుణపారం చెప్పడం నా దగ్గర నేర్చుకోండి.
ఎంతోమందికి బుద్ది చెప్పాను. ఎంతోమంది బుర్రలు సరిచేశాను, ఆయినా ఏడీ
నన్ను ఆదరించేవాడు? నా విలువ కనుగొన్నవాడు?

నిన్నంటే నిన్నటిమాట బల్టీస్‌లేదూ వెధవముండ. అది ఒక వెధవ బట్టల
దుకాణంముందు నుంచుంది. దానిపక్కన వాడులేడూ కళ్లు నెత్తికెక్కిన అహమద్‌
వాడున్నాడు. ఆ ఏడుపుముఖం ముండ ఒక చీమిడిముక్కు పోరళ్లి ఎత్తుకుంది.
ఆ పుండాకోరు వేషంలోకూడ తనను ఫిలిం హీరోయిన్‌ అనుకుంటుంది. హం
అందరూ అనుకునేదేమంటే ఏ సినీతారా బల్టీస్‌ అందంతో పోటీ పడలేదని. నా
కళ్ళకేమో దానికంటే వికారి కనిపించందే! అహమద్‌ ఉన్నాడే వాడు నన్ను గుటకలు
మింగుతూ చూస్తున్నాడు. అప్పుడు బల్టీస్‌ నామీద (ప్రేమ ఒలకబోసింది. “ఆరే
సజూ ఎంత మారిపోయావ్‌ సురేందర్‌ నిన్ను వదిలేశాడని తెలిసి చాల బాధపడ్డాననుకో.
అరే నువ్వు మా పాపను చూశావా? మాటలు నేర్పించి. నిన్న ఏమందో విన్నావా
“మమ్మీ నా పెళ్లి చేసెయ్‌ అంటూంది.” తరవాత పెళ్ళాం మొగుడు నవ్వుకుంటూ
వెళ్లిపోయారు. జనానికి ఈ నవ్వుల ఖజానా ఎక్కడ దొరికిందో!

సురేందర్‌ నన్ను వదిలేశాడమ్మా బల్టీస్‌కు ఎందుకుబాధ? ఏమనుకుంటుందని?
నేను ముగ్గురు చీమిడికాదే పల్లల్ను ఎత్తుకొని నా సౌందర్యం వడిపంచుకోవాలనా!
నేనేంచేశానో తెలుసా? సురేందర్‌ ముఖాన ఊశాను. నన్ను వలచేవారు తక్కువ

ఉన్నారనా! నె నేనేమిటో దానికి తెలీదు. ఒక్క కులుకు కులికానో వేలమంది చావడానికి
సంసిద్దం. అయినా నాకు అహమద్‌ను గురించి ఆశ్చరం కలుగుతుంది! ఎంత
రసికుడు ఎలా పాడైైనాడు. అతనికి “ఆడదాని ఆత్మ" అని పేరుపెట్టాడు సిరాజ్‌.
వేలుమంది ఆడవాళ్ళలో ఆడదాని ఆత్మను వెదుకుతున్నానంటాట్ట! వెర్రివాడు!!!
రాజుతో వెళ్తినపుడు అహమద్‌ కనిపించేవాడు ఎవతో ఆంగ్లో ఇండియన్‌తో
- సినిమాలోనో - క్షబ్బులోనో - నేను అడిగేదాన్ని ఆత లభించిందా అని. అతడు
నిట్టూర్చి 'ఆత్మదాకానా సజీవశరీరాలే దొరకడంలేదు అనేవాడు. అహమద్‌ ఈ
వాగుడుంది చూచారూ. నాకూ నచ్చదు. ఏమనుకుంటాడు మొనగాడు. నన్నూ
లెక్కచేయడు. నేను సజీవశరీరాన్నికాను నాకు ఆత్మలేదా? కొందరు మొగాళ్లు
తాము మొనగాళ్ళమనుకుంటారు.

సిరాజ్‌ కూడా అలాంటివాడే. మా దగ్గరికి వచ్చేవాడు గంటలతరబడి
కూర్చునేవాడు భోజనభాజనాలూ జరిగేవి. కాని, నాప్రాముఖ్యత గమనించేవాడుకాడు.
నేను ఇంట్లో ఉన్నట్లే అనిపించేదికాదు. రాగానే పాపల దగ్గర కూర్చునేవాడు.
ఆటలాడేవాడు. అరే నన్ను చూడడే! నా కన్నుల్లో ఆకర్షణలేదా నా నవ్వు గారడి
చేయదా నాకు వాడి ముఖం చూస్తే అసహ్యం కలిగింది. ఆంటే ఏమనుకుంటున్నారు?
నేను వాళ్లో లెక్కచేసీదాన్ననా! ఛ చ. అయినా మీకెలా చెప్పడం సాక్ష్యానికి
పెరాజాను ఏడినుంచితేను, నేను ధిక్కంరిస్తి పెళ్ళాం పిల్లల్లు తీసికొని అమెరికా
oe కాదు లండన్‌ అనుకొండి. ఆతని పెళ్ళానికి నేనంటే భయం,
మొగుణ్ణి ఏసుకొని ఎక్కడికో ఎగిరిపోయింది, ఛ ఈ ఆడ జాతి ఉంది చూచారు
దినికున్నంత స్వార్ధం మరెవరికీ లేదేమో! మొత్తం జీవితపు కోరికలన్నీ ఒకే పురుషుడు
చెల్లించాలంటారు. ఇహ మగాళ్లు మురిసిపోతారు, ఆత్మ లభించిందని వాళ్ళ
సంబరం.

ఆ ఏమిటీ చెబుతుంటివి? ఆరా జ్ఞాపకం వచ్చింది, షిలాముండ కథకదా!
చీ నీ ఆడదానికి బగ్గుండాలి, సిగ్గులేని పోరి. దొంగచాటుగా మహమూద్‌ను
కలుసుకునేది, తల్లితో ' చెప్పేసింది, ' మహముద్‌ లేకుంటే తాను చచ్చిపోతానని
ఎంతధైర్యం ఆమాట విన్నామా, ఆడపిల్లల మంతా వణకిపోయాం. గొంతులు
ఆరిపోయాయి అరచేతులు చెమటతో తడిసిపోయాయి.

ఒకసారి నవ్వులాటకన్నాను పెళ్ళాడనని, మగాని మోచేతికింది నీళ్లుతాగడం
నా కిష్టంలేదని, అంతే అన్నది నవ్వులాటకే. మా అమ్మ ఏడ్చిఏడ్పి సుడిబడ్డది.
అమ్మమ్మకు నా మాటలు విషంలా తోచాయి. మీకు చాతనైతే ప్రపంచంలో ఉన్న
ముసలివాళ్ళందర్ని పరీక్షించండి. నవ్వుమీద “కంటోల్‌ “ఉన్న ముసలిది మా
అమ్మమ్యాతమే అని తేల్చుకుంటారు. ఇప్పుడు చచ్చిందట లేండి. నా చెల్లెళ్ళు (పతి
తద్దినానికి ఆమె పేరుమీద బిర్యానీ తింటుంటారు.

సిరాజు తన మిత్రుడు నవాజు రొమాన్సునుగురించి వినిపిస్తున్నాడండి. మీరే
చెప్పండి నవ్వు ఎలా ఆగుతుంది? సరిపోయింది. ఇహ ఇప్పుడు నవాజు కథ
చెప్పాలిగావా౭లు. సరే వినండి. అతడు రసికుడు గొప్పవారి బిడ్డ. వలపుల పందేలు
అతని హాబీ. కాని ఒకటి నిజం. అంత అందగాణి నేను చూడలేదు. అతడు
సూదంటురాయంటే నమ్మండి. అమ్మాయీలు అతడంటే (బాణాలు ఆర్పించేవారు.
అయితే అతనికో నియమం ఉంది. ఏడాదికి ఇద్దరితో మాత్రమే వలపులాడుతాడు
అందును గురించి సిరాజు రుచికరంగా చెపుతాడు ఒకదాని ముదతు అయిపోకముందే
నవాజు మిత్రులు బయలైర్హారట. బావుల్లో వలలువేసి వెదకుతారట. అందరూ
సంప్రదించి ఒక అమ్మాయిని న్నిర్ణయిస్తారట. ముందు మిత్రులు పరికిస్తారట. ఆ
తరువాత నవాజు (ప్రియురాలు అవుతుంది. ఆర్నెల్లు నవాజు కథలు వింటుంటే
నాకు ఒకటేనవ్వు. వేయిరూపాయీల ఉంగరంతో అతని పారితోషికాలు (ప్రారంభం
అవుతాయని సిరాజు చెబుతాడు.

వేయా! ఖర్మ ఇక్కడ వెండి ఉంగరమే గతిలేదు. నాన్న సంపాదన ఆడ,
మగపిల్లల చదువులకే సరిపోయేది. మగపిల్లల్ను చదివించడం రూపాయాలు వడికి
నడపడంలాంటిదని నాన్న అభిప్రాయం. తరవాత వడ్తిసహితంగా వసూలవుతాయి.
సిరాజు మాటల్లో స్వారస్యం ఉంది! గంటలు విన్నా గుండెనిండదు. కాని అమ్మమ్మకు
నా ఆనందం అం వైరం.

“ఒసే! ఏమిటే సిరాజు నీకు తవ్వి తలకెత్తేది? మూతిలో మూతిపెట్టి
ముచ్చట్లాడుతూ గంటలు కూర్చుంటావు”ో చూశారా చేయని నేరానికి మోసిన
శిక్ష!

షీలాకథ ప్రచారమయిన నాటినుంచి అమ్మ నన్ను దయ్యంలా చూచేది.
ఇంతకూ చెప్పుతున్నది ఫీలా కథ! అబ్బ! దాని ధైర్యాన్ని మెచ్చుకోవాల. తండి
గదిలో పెట్టాశాట్ట. రెండో ఆంతస్సునుండి దూకిందట. పారిపోయిందట. వలపువెంట
ఏదో మనోబలం ఉంటుందని ఆనాడు నాకు అర్హం అయింది. కాకుంటే రెండో
అంతస్సునుంచే దూకిన మనిషి బతికి బయట పడడం ఏమిటి? అమాంతంగా
షీలా స్కూల్లో హీరోయిన్‌ అయిపోయింది. ఆమెతో మాట్లాడిన విషయమూ,
ఆటలాడిన విషయమూ, తిట్టుతిన్న విషయమూ అమ్మాయిలంతా బహు గర్వంతో
చెప్పుకోసాగారు. ఈ ఆడపిల్లల మనస్తత్వమే విచితం. పుట్టింటిని ఇట్టైమరిచిపోతారు.
ముఖమెరుగని మగానివెంట బురుున లేచిపోతారు!

ఎక్కుడిదాకానో ఎందుకు వూ కుటుంబంలోనే ఒకళ్ళనంమించిన
వాళ్ళాకళ్లున్నారు. మా కుటుంబం అంటారా- ఉన్నతం అయింది. ఖ్యాతిగలది.
కుటుంబం పెద్దదే అనుకోండి-నాకేం ఒరగపెటిందని! కుటుంబంలోని లొసుగులు
దాచుకుంటే దాగుతాయా? ఇంకా నేను ఓణీవేసుకొవడమే ఎదుగను మా సదీఖా
అక్క తన పసందు పెళ్లి చేసుకుంది. ఇహ షమీమా పిన్నివిషయం ఏంచెప్పను?

స్వయంగా ఆమె తండి ఉత్తరాలు పట్టేశాడు. ఇలాంటి కుటుంబమండీ మాది.
ఇహ నేను చేసిన తప్పూ చెప్పాద్దూ-ఏంలేదండీ-సిరాజ్‌తో సినిమాకెళ్ళాను. ఇహ
చూడండి ఏదో ఆపదముంచుకు వచ్చినట్లే విరుచుకుపడ్డారు.

నేనేం తక్కువ తిన్నదాన్నా! 9౨రాజ్‌కు పాపం నేనంటే వణుకు. నా సాహసానికి
అదిరిపోయేవాడు. నేను అతని వెంట సినిమాలు చూచాను, హోటళ్ళకు వెళ్ళాను,
గంటల తరబడి అతనిగదిలో కూర్చున్నాను. ఇదంతా ఎందుకు చేశానంటారు?
అతడంటే నాకు భయంలేదని నిరూపించడానికే! అంతేకాదు నాకు ఏ యువకుడన్నా
భయంలేదు. ఆది సిరాజ్‌కు తలవంపులయింది. అలిగాడు “సజ్టూ నే నంటే
భయంలేదా?” అన్నాడు. తరవాత నా నవ్వులో గర్వంలేదు. ఎగిరిపోయింది. నా
కన్నుల కాంతి కరిగిపోతుంది. చూచాడు. నివ్వెరపోయాడు. కన్నీరు నింపుకున్నాడు.
నన్ను దీనురాలిని చూచినట్లు చూచాడు. నిజం చెప్పాలంటే నేను ఆతని కన్నీటిలో
కొట్టుకపోయాను.

నేనెందుకని పనికొస్తాను? నాతో జరిగే పనేమిటి? ఇంటికీ కాలేజీకి తిరగడం-
అంతే నా పని. సిరాజ్‌కు విజయగర్వం రాకూడదనుకున్నాను, నేను మరచాను
అతడు మరవందే! జీవితాంతపు బంధం రన మా ఎక జ్తించో
ఒక ఉంగరం కొనితెచ్చాడు. ఆ ఉంగరంలో ఇరుక్కొని నా జీవితాంతషు స్వచ్చను
పోగొట్టుకుంటా ననుకున్నాడు తన గెలుపును చూచుకొని పొంగిపోదామనుకున్నాడు.
రాజ్‌ అంటే నాకు అసహ్యత ఏర్పడింది.

షీలా ఆ మహామూద్‌ అంటే ఎలా పడి చచ్చిందబ్బా! బతుకంతా వాడితోనే
ఉండడానికి ఒప్పుకుంది- వరించింది. ఏమోనబ్బా ఈ ఆడ పిల్లల్ను గురించి
ఆలోచిస్తే ఆశ్చర్యం వేస్తుంది. వాళ్ళనంటే ఏంలాభం? ఈ మగాళ్లున్నారే వాళ్ళది
అసలు తప్పు. ఈ మగాళ్ళదగ్గర ఏదోగారడి ఉంది. అందాకా ఎందుకూ నవాజ్‌
సంగతి చూడరాదూ! ఒకనాడు నన్ను సిరాజ్‌ గదిలో చూచాడు. ఇహ నా
విషయం నేను అతన్ని చూస్తూనే ఉండిపోయా, అప్పుడు నాకు అర్హం అయింది
అతని నవ్వులో ఆకర్షణ ఉందని. అమ్మాయీలు అతనుతెచ్చే ఉంగరాలక్కాదు.
అతని చిరునవ్వుకు కట్టుబడిపోతారని. నా కళ్ళలో ఎలాంటి కాంతి ఉందో.....2 నా
బుగ్గల్లో ఎలాంటి గులాబీల పరిమళం ఉందో.....? ఏమో.... ఏమో....నాకేమీ
గుర్తులేదు. నవాజ్‌ నాకు నగలు తెచ్చాడు. విలువైన చీరలు తెచ్చాడు. అవన్నీ
ఎప్పుడు గుర్తుకు వచ్చాయంటారు నాకు? సురేందర్‌ ఇంట్లోంచి నూలు చీర
కట్టుకొని బయటపడి, రాత్రి సాంతం రోడ్డుమీద చలికి వణికిన్నాడు! అప్పుడలా
ఎందుకు చేశానంటారు? మా ఇంటివాళ్లను ఏడిపించడానికి, ఎందుకూ వాళ్లు
నేనంటే నిప్పులు పోసుకుంటారు నా మీద వారికి నమ్మకం ఎందుకుండకూడదు?

ఆ సాయంత్రం కాస్త ఆలస్యంగా ఇంటికి వచ్చానండీ. ఇహ మా అమ్మమ్మ
వంటికాలిమీద లేచింది. మా అమ్మ తలబాదుకుంటుంది. ఒక్కొక్కప్పుడు నా

కేమనిపించేదంటే మా అమ్మకు ఒక పోకిరి కూతురు ఉండాల్సిందని నవాజ్‌ అనేది
నిజం అనిపస్తుంది- లోకం మనకు ఎన్నడూ అనుకూలం కాదూ అలాంటప్పుడు
స్వేచ్చగా తిరిగి చుద్దాం.

రొమాన్స్‌ దట్టించిన ఇంగ్రీష్‌ఫిలిం చూడాలని మంచి మంచి చీరలుకట్టి
పింగాదించుకొెని అబ్బాయి వెంట ఆలా అలా విహరించాలనిపిస్తుంది. సిరాజ్‌
అనేమాట నిజం-అణిగి ఉండే ఆడవాళ్ళనే ఇంకా అణగదొక్కుతారు. ఆడవాళ్ళు
తమను గురించి తాము ఆలోచించుకోంది పరులకేం పట్టింది? స్వేచ్చా సుమాలు
పళ్ళారంలో పెట్ట హాజరుపరుస్తారా? నేను అదే ఆలోచించాను నా విషయం నేను
చూచుకోవాలి ఏం! లోకంలోని అమ్మాయిలంతా ఈ మగా కోసమే జీవించాలా?
వాళ్ళకోసమే చచ్చి పడకడు బూడిద కావాలా? నాకు సతలు, సావితులు,
మరియమ్మలంటే అసహ్యం. వాళ్ళంతా వుగాళ్ళకోసం చచ్చారు. మట్టిలో
కలిసిపోయారు! అత్మ ఆత్మ అంటారు.....అదేమిటో నాకు ఇంతవరకూ అర్హం
కాలేదు.

జీవితం జీవితమే-దాన్ని బాష్పుబిందువు చేసుకొంటావో నవాజ్‌వలె నవ్వులగని
చేసుకొంటావో.... నా కోరికల్లో నవాజు తీర్చనిదంటూలేదు. జీవితంలో మళ్ళీ
ఆనందతరంగాలు ఆందకపోవచ్చు కాని అందిన ఆనందాలు పరిహారం కోరవుగా!
నవాజ్యుపేమ సూర్యకాంతివలె నమ్మకమైందనుకున్నాను. కాని అమాంతంగా కటిక
చీకటి అయిపోయింది-కాళరాతి అయింది. నవాజు గడవు, కేలండర్‌లా
మారిపోయింది.

మా వాళ్లకు చాతవైతే నన్ను నమిలి మింగేవాళ్లు. నాకేంతెలుసు మగవాళ్లకు
మరుపెక్కువని-అన్నీ ఇట్టే మరుస్తారని. నేను అమాయికను! ఆడపిల్లను! నేనేమన్నా
గడుగ్గాయనా? పది మందిని పాడుచేశానా!

ఛీ అసలు నా అదృష్టం బావుండలేదు. నా రాత వంకర. ఎంత మగాళ్లకు
దూరంగా ఉందామనుకుంటానో అంతగా అవతరిస్తుంటారు. మా ఇంటిపక్కన
లలిత ఉంది. ఆమె చేయనిదంటూ లేదు. చివరకు బొంబాయి వెళ్లింది. తల్లి
అయింది. కూతురుతో దిగింది. విచ్శితం విన్నారా? తెచ్చిన కూతురును ఆమెకు
చెల్లెలన్నారు. అలాంటిదండి లలిత. ఆమె ఇవ్వాళ మొగునితో సంసారం చేస్తూంది.
పాపం మొగుడు పిల్లిలాంటివాడు. ఎటు ఉరకమంటే అటు ఉరుకుతాడు.

రాత్రింబగళ్లు మా అమ్మ ఒహటే సాపించడం ఇహ ఎవడూ ఊఊయడానికి
కూడా మా ఇంటికి రాడని. ఇంటి వాళ్ల సాపెనలు పడలేక లలితను శరణు
వేడాను. లలిత అన్న సురేందర్‌. అతడు నన్ను శరణు వేడాడు. బావుంది కాదూ!
'సజూ ఈ జనం మనసు ఊరికే బద్నాం చేస్తారు. ఈ మగాళ్ల మాయలు ఎవరూ
గమనించరు అంటుంది లలిత. నిజం. ఆమె అనేది అక్షరాలా నిజం.

సురేందర్‌ ఒక వింతమనిషి ఒక స్పోటకం మచ్చల అమ్మాయంటే చచ్చేవాడు.
అబ్బ! అది అందవికారి. ఇహ ఆమె టెక్కువిన్నారా కన్నెత్తి చూచేదికాదు. సురేందర్‌
విరహం భరించలేకపోయాడు. యోగి అయినాడు, యోగి! అందమైన అమ్మాయి
కనిపిస్తే చాలు తనప్రేయసిని ఆమెలో చూచేవాడు. ఆ అమ్మాయి ప్రస్తావన
రాగానే “గాజర్‌ హల్వా గుర్తుకు వచ్చేది. మరి ఆమెలో ఉన్న మాధుర్యం ఏమోగాని
విరహవిషాన్నికూడా అమృతంగా భావించేవాడు అతని విరహాగ్నిలో నేను దగ్గం
కాసాగాను అలా అవి సురేందర్‌ అంటే నాకు సానుభూతి ఉందనుకునేరు. బొత్తిగాలేము
అసలు విషయం ఏమంటే, మా వాళ్ళమీద పంతం నెగ్గించుకోవాలని! నాకు
పెళ్లికాకుండా చూచేవారున్నారే వారిమీద పగతీర్భుకోవాలని పంతం ఒకనాడు మా
నాన్న నన్ను కొట్టడానికే వచ్చాడు. ఇహ ఆ రోజు న్నిరయించుకున్నాను ఆ ఇంట్లో
ఉండరాదని. ఆమ్మాయిలు పోకిరు అవుతారని (పీమికులవెంట లేచిపోతారనీ
అపవాదులు వేస్తుంది లోకం. ఆ డ్రేమికులు పాడుకాను-నాకేమీ తెలియదు వటి
ఆమాయకురాలిని. నేను ఇంటినుంచి బయటపడ్డానా! అప్పుడు నావెంట ఎవరున్నారు
చెప్పుండి. వంటరిదాన్నేగా! ఒక్కర్తినేగా బయటపడింది!

ఆ రాతి ఏమిటో అంతా విచితంగా జరిగిపోయింది. కలలోవలె లేచాను
సురేందర్‌ ఇంటికి చేరాను అతడు నన్ను చూచాడు. నివ్వెరపోయాడు. నాలాంటి
గర్విష్టి అందకత్తె అర్దరాత్రి శరణుకోరి తన ఇంటికి వస్తుందని అతడు కలనైనా
అనుకొని ఉండడు. ఏంచేయను, తప్పేమైనా నాదా? మా నాన్నది. సురేందర్‌
కారులో తమ ఊరికి తీసికెళ్ళాడు. వారం తరవాత కలలోంచి మేల్కున్నాను.
నెలదాకా గదిదాటి బయటికి రాలేదు ఆ తరవాత లోకంలో మిగిలిందేమి!

తన ప్రియురాలి ముఖంలోలా నాముఖంలోనూ స్ఫ్పోటకపు మచ్చలుండాలను
కున్నాడు సురేందర్‌. నేను తనకు వండిపెట్టాలనుకున్నాడు. గాజర్‌హల్యాలో బాగా
తీపి నింపాలనుకున్నాడు ఉదయం ఊరు మేల్కొంటే మొగుళ్లు పెళ్ళాలను బాదడంతో
ప్రారంభం అయ్యేది. సురేందర్‌ కన్నీటితో ఆ దృశ్యాలు చూచేవాడు. వింత
జీవితాలు! గుమించుకోవడం - ద్వేషించుకోవడం! (పేమాద్వేషం-ద్వేషం-'ప్రేమ!
సురేందర్‌కు నేనంటే ప్రాణం. క్షణం విడిచి ఉండేవాడుకాడు. కాని నాకు మనశ్చాంతి
ఏది? ప్రతి అలికిడికి ఉలికిపడేదాన్ని సురేందర్‌ నన్ను వకీలుదగ్గరికి తీసికెల్లాడు.
మా నాన్నకు వ్యతిరేకంగా కోర్టులో చెప్పాల్సిన సాక్ష్యాల్ను అతడు బట్టీపెట్టించాడు.
బయటికి వెళ్లాలంటే భయరానాన్న కనిపిస్తాడని! ఎవరో బలవంతగా ఇంటికి
లాక్కుపోతారని బుగులు! ఒకనాడు అహమద్‌ చెప్పాడూనాన్న నామీద ఎలాంటి
కేసూ పెట్టలేదని. వాళ్లకు నన్ను ఇంటికి తీసుకెళ్చాలనీ లేదట. నాకు అగ్గిలో
దూకినట్లనిపించింది. ఈ అవమానం సహించడం ఎలా? కిర్చ్సనాయిలు పోసుకుని
నిప్పంటించుకోవాలనిపించింది. ఇటు ఆ స్ఫోటకపు మచ్చలది నా జీవితంలో
హాలాహలం నింపింది. ఆ ముండ ఏదో మందు 'పెట్టంది. కాకుంటే ఎందుకు

దానిమీద అలా పడిచస్తాడు? అలాంటి ముండలు ఏదైనా చేయగలరు. 'గాజర్‌హల్యా
వండిపెట్టిందట ఏమిటాగొప్ప? అదేం అమృతమా? రోజూ మిఠాయి దుకాణంనుంచి
తెప్పించిపెడ్తానన్నానండీ అదీ తప్పు. అయ్యగారు అలిగారు. అంతే ఆ దారం
తెగిపోయింది. ఆ బంధం విడిపోయింది. నేను మాతం వీడితో బతుకంతా
పడిఉండడానికి కంకణం కట్టుకున్నానా నేనే వాడి ముఖాన ఊద్దామనుకున్నాను.
ఎందుకంటారా, చింపిరి చిరలకోసం వాడివెంట విరాగివి అయిందేమిరా అనుకోరూ
లోకం. నా స్కూలు పిల్లలు కలిసినపుడు నవ్వేవాళ్లు నాబట్టలు చూచి ఎగతాళి
చేసేవాళ్లు. ఒక స్నేహితురాలు ఇంటికే వచ్చేసింది. ఈ పిసినాదిగాణి కట్టుకోవడానికేనా
కలలు కన్నావు? అన్నది. ఇహ ప్రళయమే వచ్చేసింది. న్‌

అబ్బ ఎంత పోకిరితనం పెరిగిపోయిందబ్బా! షీలానూ ఆమె మిండణి రైలో
పట్టుకున్నారట! హవ్య ఎంత అన్యాయం! ఎంతధ్ధైెర్యమండి ఈ ఆడపిల్లలకు! అ
ఎంత సాహసం దానికి! కోర్టులో వాగ్మూలం ఇచ్చిందట! ఆ వకీళ్లు ఎన్ని ప్రశ్నలు
వేసిఉంటారు? ఛ ఎమోనబ్బా నాకైతే వంటికి ముళు_ వస్తున్నాయి. ఎలుకనయి
కన్నంలో కాలం గడుపుతే బావుండుననిపిస్తూంది. అలా కాకుంటే నాలాంటి
శీలవంతులకు రక్షణలేదండీ. నా కళ్లల్లో వెలుగు, ముఖంలోని వర్చస్సు, ఏం
చేయమంటారు చెప్పండి. చూసినవాడల్లా గుటకలు మింగడమేనాయె.

ఒట్టు నిజం చెబుతున్నాను షీలావలె లేచిపోవాలనే ఆలోచన నాకు క్షణంపాటు
కూడా రాతేదు. నమ్మండి అంటే నాకు సతీ సావిత్రి కావాలనే కాంక్ష ఉందనుకునేరు!
బొత్తిగా లేదు, మగవాని అదుపు ఆజ్ఞల్లో పడిఉండడం నాకు అసహ్యం. మగాడు
సాధించిన విజయం ఏమిటి? పెళ్ళాం! పెళ్ళామేనండీ అది ఆడదాని నికృష్ణరూపం
అనిపిస్తుంది నాకు. మగానికి బానిసగా పడుండడమే ఆడదాని (బ్రతుకా?

ఆడదానికి స్వాతంత్ర్యం అక్కరలేదా? ఆమెకు స్వేచ్చవద్దూ? నా ఎదలో
కదలాడే గుండెలేదా? నా గుండెలోతుల్లో ఉన్న ముత్యాలు వెలికి తీయగల పురుషుళ్లి
వెదుక్కోవడం తప్పా? నేరమా! ఆ అన్వేషణలోనే ఇంతదూరం వచ్చాను. కాని ప్రతి
స్రీ ఒక పురుషుని ఆశయం వెదుక్కుంటుంది. ప్రతిపురుషుడు తన భార్యను
తన సొత్తుగానే భావిస్తాడు. గర్విస్తాడు. ఇది తలచుకుంటే బాధ కలుగుతుంది.

సురేశ్‌ పాపం మంచి యువకుడు. అతనిభార్య అతన్ని ఆటలాడిస్తుంది.
వచ్చిన జీతం సాంతం లాక్కుంటుంది. తాది వస్తే ఇంట్లోనుంచి గెంటేస్తుంది.
మరో ఆడదాన్ని కన్నెత్తిచూస్తే పుట్టింటికి వెళ్లిపోతుంది. సురేశ్‌ను సంతోషపెట్టడానికి
ఎన్నెన్నిచేశానని! ఎందుకు చేశావు అంటారు. ఏంలేదూ ఆడదాని సాహచర్యం
గొప్పుది-అందుకు పెళ్ళాం అనే గుదిబండే అక్కరలేదని నిరూపించడానికి మేమిద్దరం
స్వేచ్చగా ఎగిరే పక్షుల్లా ఎందుకుండలేం? అతల నా ఇంటికి పెలిచేదాన్ని,
తాగించేదాన్ని, రోజూ సినిమా చూపించేదాన్ని. మంచి హోటల్లో భోజనాలు చేసేవాళ్లం.
రోజంతా రమ్మీ ఆడేవాళ్లం. ఒకనాడు అతడు ఓడఉిపోసాగాడు. రూపాయీలు

అఇరుపోయాయి. గడియారం వంతు వచ్చింది. అది అయిపోయింది. ఉంగరం
లాక్కోపోయాను. అతనికి చప్పున కోపం వచ్చింది. “ఈ ఉంగరం సీత గురు. దిన్ని
పణం పెట్టలేను. దీన్ని నీవు తాకకు” అన్నాడు.

అమాంతంగా ఆ ఉంగరంలో నాకు పాముపడగ కనిపించింది. ఈ మగాళు
తమను గురించి ఎన్ని గొప్పలు చెప్పుకున్నా ఆడదాని దగ్గరికివస్తే పాత చింతకాయ
పచ్చడే కావాలి. అదిలేకుంటే వాళ్ల కడుపు నిండదు.

నా మనసు పరితపెంచింది. గడచినకాలం గిర్రున తిరిగిరావాలనిపించింది,
మళ్లీ నేను పుట్టాలి. అమ్మమ్మ కోప్పుడాలి. కన్నీరు దిగమింగాలి. లోకాన్ని చూడకుండా
కళ్లు మూసుకోవాలి. నా గుండెను తన గుండెలో దాచుకోగల పురుషుణ్ణి
చేయిపట్టు కోవాలి. అలాంటివాడికోసం రెండో అంతస్సునుంచి దూకగలను.
జీవితాంతం పొయ్యిముందు కూర్చొని కళ్తుపోగొట్టుకోగలను. అతనికి “గాజర్‌హలాళో
వండిపెట్టగలను. ఆలాంటివానికి ఆత్మార్పణం చేసేకోగలను.

తన పాతివ్రత్యం నిరూపించడానికి శకుంతల పన్నెండేళ్లు తపస్సు చేసింది.
పునీత సీతకోసం భూదేవి తన హృదయ కవాటాలు తెరిచిందాసీతను తనలో
తాచుకొని సీత పాతివ్రత్య ప్రకాశాన్ని సూర్యునిలా సర్వదా వెలిగించడానికి. నేనూ
క్రమక్రమంగా భూమిలోకి కూరుకుపోతున్నాను. నా కనుల ఖజానాలు ఖాళీ
అయినాయి. నా బుగ్గల్లోని గులాబీలు వాడిపోయాయి-ఏడీ ఆ రాకుమారుడు
నన్ను వెదుక్కుంటూ రాడేమి? ఎవత్తో తొత్తుముండ పెళ్ళాం రూపం ధరించి
అతన్ని చెరపెట్టలేదుకదా? నేను నా జీవిత హవన కుండంలో కోరికలు ఆహుతి
చేశానని ఎవరికి తెలుసు? నేనూ వికసించని కుసుమంలా పమిత హృదయం
కలదాన్న అని ఎవరు గ్రహిస్తారు? గమనిస్తారు?

ఓ సావిత్రీ! ఓ సీతా! ఓ మరియమ్మా! మీకు నా కథ వినిపించబోవడంలేదు.

ఆడపిల్లలు “అవారాలుూ ఎందుకు అవుతారో నాకు అర్థంకాదు ఆడదాని
కదలాడే ఎడదను కాపాడే కనుల ముకురం ఉండదా వీళ్ల దగ్గర?

ఆ ఏమిటి నేను చెప్పింది.....? ఆ ఏమిటి నేను చెపుతున్నది?

ఆజాఆజా ఆడు

డిసంబర్‌ నెల చలి. అమాంతంగా వాన చుట్టుకుంది. అలాంటపుడు ఏ
రిపోర్టరూ మంచి రిపోర్టు రాయలేడు. పైగా శ్యామలాదేవి ఇంకా గేటే తెరువలేదు.

నేను ఆ కవయితిని అంతకుముందు చూడలేదు. ఆమె తన కవితకంటె
అందం అయిందని అనుకుంటారు. అందుకే చలిలోనూ వానలోనూ గేటు ముందు
నుంచున్నాను.

అప్పటికి రాతి తొమ్మిదిమాత్రం అయింది. అయినా ఇంట్లో చీకటి ఉంది.
ఇల్లుసాంతం మౌనంగా ఉంది. వర్షం పడుతున్నప్పుడు, పిడుగుల రొద వినిపించినపుడు
కవులు కలవరంగా కదులుతుంటారని విన్నాను. కాని శ్యామలాదేవి ఏమో కలల్లో
కరిగిపోతూందేమో!

శ్యామలాదేవి ఇంటరూళ్తచూచి జాయంట్‌ ఎడిటర్‌ని చేస్తానన్నారు ఎడిటర్‌.
జాయంట్‌ ఎడిటర్‌ అవుతానన్న ఆశతో మరోసారి గేటు చప్పుడు చేశాను. చప్పున
పోర్టికోలోని లైటు వెలిగింది. ఒక స్త్రీ తలుపు తెరిచింది. తల బయటికి పెట్టింది.

“ఎవరది? ఇప్పుడెందుకొచ్చారు? ఉదయంరండి" చిరాకుగా అన్నది.

'నేనండీ-నేను 'ఊహ' షతిక ఆఫీసునుండి......

“అవును బాబూ. కావచ్చు. ఎవరివైనా ఒక తల్లికి బిడ్డవేగా. అలాంటప్పుడు
ఈ వానలో (ప్రాణాలు ఎందుకు తీసుకుంటావ్‌!”

అది నా భవిష్యత్తుకు సంబంధించిన సమస్య. అదృష్ట ద్వారంముందు
నుంచున్నాను. ఆది తెరుచుకుంది. అందులో ఒక మర్యాద తెలియని ఆడది
వెధవవాగుడు వాగుతూంది. ఎలా ఉంటుందంటారు? విషంలా తోచదూ! నాకు
శ్యామలాదేవిమీద కోపం వచ్చింది. ఇంటరూూూకు టైమ్‌ ఇచ్చింది. ఇప్పుడీ అమర్యాద
ఏమిటి? రిపోర్లర్‌ కలం ఆమెను శిక్షించలేదనా ఏమిటి ధీమా!

'చూడండి ఇవ్వాళ వారి ఇంటర్వ్యూ చేయడం అత్యవసరం. కొద్ది సమయం
దొరికినా ఇది చాల ముఖ్యమైన పని అని వారికి నచ్చచెప్పుగలను.... ఇంకా.....

“అచా....అచా” ఆమె చేయిచాచి నా మాటను ఆపేసింది.

'రండి.....లోపలికిరాండి. రేపు ఉదయం శ్యామలాదేవి ఇంటరూగ్రరాదు
సరిగదా-ఒక మంచి రిపోర్రరును కోల్పోయిన వార్త తప్పక వస్తుంది. రండి లోనికి
రండి.

ఎంత స్వచ్చంగా ఉంది పనిమనిషి భాషీ ఒక మంచి కళాకారుడు ఎన్నుకునే
ప్రతిదాంట్లోనూ అందం తొంగి చూస్తుంటుంది. నేను గదిలో అడుగుపెట్టాను.
హేటుమీంచి కారే నీటిధారల్లోంచి ఆమెను చూచాను. ఎందుకో పాత పుస్తకం

గుర్తుకు వచ్చింది. దుమ్మునిండిన పుస్తకం-పాత పుస్తకాల దుకాణంలోపడి-
చదలుతినని పుస్తకం-పిల్లలు చించిన పుస్తకం-చదివేవాళ్ళ చేతి చెమటకు తడిసిన
పుస్తకం.

శ్యామలాదేవి అందమైన కవిత రాస్తుంది. ఇలాంటి అందవికారం అయిన
పాతపుస్తకం లాంటి ముఖం ఉన్నదాన్ని పనికి పెట్టుకుంది.

గదిలో విలువైన వస్తువులు ఉన్నాయి అయినా చిందర వందరగ పడిఉన్నాయి
బల్లమీది తివాచీమీద కుర్చీలమీద ఎక్కడ చూచినా పుస్తకాలు పడిఉన్నాయి. పాత
కాపీలు పడిఉన్నాయి కాగితాల గుట్టలు పడిఉన్నాయి. గోడలకు చాల పటాలున్నాయి.
దంపతులపటం ఒకటుంది. అందులోని వధువు ముఖంమీద ముసుగుంది. వరుడు
కెమెరాను తొలిసారి చూచినట్లు కళ్లు వెళ్ళబె టాడు. ఒక అందమైన అమ్మాయిపటం
ఉంది. అది పెద్దగా ఉంది. ఆమె ముఖంలోని కొంటెదనపు కిరణాలు ఈ గదిలోని
జుదాసీన్యపు చీకటిని పారదోలుతున్నాయి. ఒక యువకుని పటంజఉంది. అతడు
బక్క పల్చగా ఉన్నాడు. రెండు చేతుల్లో తలపట్టుకొని కూర్చున్నాడు. ఏదో ఆలోచనలో
మునిగినట్టున్నాడు. అందమైన ఒక కాశ్మీర దృశ్యపు పెయింటింగ్‌ ఉంది. అందులో
ఒక వేటకాడు వెళ్లిపోతున్నాడు వడ్డుననుంచున్న యువతి చేయెత్తి వీడ్కోలు ఇస్తూంది.

నేను గదిలో ఆడుగు పెట్టగానే ఆమె స్టూలుమీంచి ఒక సీసా, అగ్గిపెట్లె
తీసింది. అప్పుడు ఆమె నన్ను చూచిన చూపు ఎలా ఉందంటే నేను ఆమెను షూటీ
చేస్తానేమో అని భయపడటుంది. ఆమె వణికే చేతులో అగిపెటై సీసా బలకింద
దాస్తుంటే అది 'పెటోలుసస అనే విషయం నా ముక్కు కనిపెట్టేసింది. న

ఆమె లోనికి వెళ్లిపోయింది. శ్యామలాదేవికి చెప్పడానికేమో? చాల సమయం
గడిచింది. ఈలోగా తడిసిన హేటు తీశాను. బూట్టువిప్పి ఒక పక్కన పెట్టాను.
ఎన్నో సిగరెట్లు కాల్చేశాను. గదిలో ఉన్నవాటినన్నిటినీ పరిశీలించాను. దిండుకింద
ఒక ఉత్తరం కనిపించింది. అది రంజన్‌ శ్యామలాదేవికి రాసింది. ఆదీ చదివేశాను.
రంజన్‌ శ్యామలాదేవి భర్త. కాని ఆ ఉత్తరంలో అలా లేదు. ఆమె అతని (ప్రేయసి
అని ఉంది. ఆమె మందిరంలో సింహాసనం మీద కూర్చున్న దేవి. ఆమెను కన్నైత్తిచూడ్లం
రంజన్‌కు జీవితంలాగూ ఉంది, మృత్యువులానూ ఉంది.

తివాచీని ఒక పక్కకు జరిపి, తడిసిన బట్టలు ముడుచుకుని కూర్చుందామంటే
దానికిందినుంచి కొన్ని కాగితాలు ఊడిపడ్డాయి. అందులో మాఎడిటర్‌గారి ఉత్తరం
కనిపించింది. ఆది వారు శ్యామలాదేవికి రాశారు. ఒక మంచి కవిత పంపమని
ప్రార్థించిన లేఖ అది.

శ్యామలాదేవి కవితలో దుఃఖం మెరుపులా కనిపిస్తుంది. ఆమె ఒక సుందర
యువకుని ప్రియమైన భార్య. ఆమె జీవితం అందాలరాశి అని విన్నాను. అయినా
ఆమె కవితలో వంటరితనం, ఉదాసీనతా చోటు చేసుకుంటాయి. శ్యామలాదేవి
ఏక్నాగంగా రాయగలుగుతే అజరామరమైన అతిసుందర కవిత రచించగలదని మా

ఎడిటర్‌గారి అభిప్రాయం. వచ్చేపుడు వారు నాకు ఆ మాటా చెప్పారు. కవయితితో
అందును గురించి ముచ్చటించవలసిందని ఆదేశించారు.

పదిహేను నిమిషాలు గడిచాయి. ఎవరూ రాలేదు. నాకు విసుగుపుట్టింది.
తలుపు తట్టామనుకుంటుండగానే అప్పటి ఆడది కప్పులో వేడి కాఫీ తీసుకొని
ప్రవేశించింది.

“మిమ్మల్ని చాలసేషు వర్షంలో నుంచోపెట్టాను. ఇదిగో అందుకీ పరిహారం”
అని కాపీ కప్పు అందించింది. '

“కృతజ్ఞతలు అని కప్పు బల్లమీద పెట్టాను. “శ్యామలాదేవికి చెప్పారా-?”
అని అడిగాను.

అది విన్నానూనాకు వణుకు వచ్చింది చేతులు వత్తుకున్నాను. బట్టలు
చించుకునేంత పనిచేశాను. కాఫీ కప్పు పవ్యిత (గ్రంథమా అన్నట్టు అందుకున్నాను.
నిప్పును అంటుకున్నట్టు వదిలేశాను. నమస్కరించడం, క్షమాపణ కోరడం కూడా
మరచాను. నన్ను చూచుకుంటే నాకే నవ్వు వచ్చింది. నాలో నేను నవ్వుకున్నాను.
నాకు నేను నాటకంలో హాస్యప్యాతలా కనిపించాను.

శ్యామలాదేవిది విశాల హృదయం, ఆమెను చూస్తూనుంచున్నాను. ఆమె
నిరాడంబరతకు ముగ్గుల్లో అయ్యాను. తెల్లని మామూలు చీర నగలులేని మెడ,
అలంకరణ లేని వదనం ఆతి సాధారణంగా ఉంది. వయసు 3౦,35 ఉంటుందేమో!
అయినా వదనంలో బాల్యపు అమాయికత కనిపిస్తుంది. జీవితపు ఓటమి గుండెలో
దాగదు. కామిలా రోగంలా ముఖం మీద తాండవం ఆడుతుంటుంది. శ్యామలాదేవి
వదనంలో అలాంటి “కామిలి కనిపించింది. అది ఆమె కవితను గుండె లోతుల్లో
నొక్కివేస్తుందేమో అనిపిస్తుంది ఆమె అంత అందం అయిందేమీ కాదు అయినా
జనం అలా ఎందుకనుకుంటారు?

“మీరు ఇంటరూరా చేయడానికి వచ్చారు కదూ! నా జీవిత విషయాలు
కూడా అడుగుతారనుకుంటా”

“అవును నేను అబద్దంచెప్పేశాను. నేను వచ్చింది సాహిత్య విషయాలు
చర్చించడానికి.

“అలాగా?” ఆమెలో విషాదచాయలు గోచరించాయి. అరచేయి గద్రువకు
ఆనించి ఆలోచించింది.

“శ్యామల జీవితాన్ని గురించి ఇప్పుడే వినండి. రేపు ఈ సుందరకావ్యం మీద
ఎవరి దృష్టి పడకపోవచ్చు" ఆమెలో అశాంతి, ఆవేదన గోచరించాయి.

“శ్యామల ఒక ఆటోగ్రాఫ్‌ పుస్తకం. అది జీర్ణం అయిపోయింది. దానిలోని
రాతలు చెరిగిపోతున్నాయి- చదువరావు మెల్లగా, మెల మెల్లగా చెపుతూంది.

అనువాద కత్తులు ..........-ఎ ౨౨౨౨౨౨౨ మ న మ టల అదలా ని లద టి న టలు నవలా వదన డలం యర దయం 79

కొందరు స్ర్తిలు జలతారు అట్టగల పుస్తకాలు అవుతారు. అవి ఆదరణీయుల
ఆస్తి అవుతాయి. వాటిని అద్దాల అలమారులో దాచిపెడ్డారు. వాటిని గ్రేమగల
చేతులతో విప్పుతారు, చదువుతారు. కొందరు స్రీలు మరోరకం పుస్తకాలు అవుతారు.
పారకుడు దాని శీరిక చూస్తాడు, విసిరివేస్తాడు. పనికిమాలినవారు వీటిని చదివి
కాలక్షేపంచేయాలనుకుంటారు. సంచార గ్రంథాలయం వాటిని ఊరూరా తిప్పుతుంది.
రెండుపైసలకు ఒకని చొప్పున చేతులు మారుతుంది. చివరకు పచారీ దుకాణానికి
వెళ్లిపోతుంది. అక్కడ వాడు పొట్లాలు కట్టేసాడు. అంతటితో ఆ పుస్తక జీవితం
ముగుస్తుంది.

ఆమె నిట్టూర్వు విడిచింది.

“పుస్తకాలకూ జీవితం ఉంటుందా? నాకు నవ్వువస్తూంది. “పుస్తకాలు స్త్రీ
లుగా మారిపోతున్నాయి" :

“అయితే పుస్తకాలకూ స్త్రీ లకూ ఏదో వ్యత్యాసం ఉందనుకుంటున్నారు.
రెండూ ఒకలాంటివే. రెంటిలో దేనినీ చదవకుండా కొనడానికి ఇష్టపడరు. అంతేకాదు
చదివిన కథల్ను వినడానికీ ఎవరూ ఇచ్చగించరు.”

మాట్లాడేప్పుడు ఆవెలో అందం వెల్తి విరుస్తుంది. గేయాల్లో ఈ వెం
భాషాసౌందర్యం తొణి కిసలాడుతుంటుంది.

“మీరూ జలతారు అట్టగల పుస్తకమే కదా!” అడిగానూఅంత ధైర్యం ఎలా
వచ్చిందో

“నేను....నేనా?” తొలిసారిగా అంతర్రర్శనం అయినట్టు చూచుకుంది. తరువాత
నన్ను చూచింది. ఆమె చూపుల్లో జుదాసీన్యం కనిపించింది.

“నేను ఆటోగ్రాఫ్‌ పుస్తకాన్ని. దాని సాదాపుటలమీద జనం అభిప్రాయాలు
రాశారు. సంతకాలు చేశారు. వెళ్లిపోయారు" ఆమెకళ్ళలో నీళ్ళు నిండుకున్నాయి.
దుముకడానికి సిద్దంగా ఉన్నాయి. నేను భయపడ్డాను. నా రిపోర్టు పుట్టి
మునిగిందనుకున్నాను.

అను మిమ్మల్ని మీ పూర్వ జీవితాన్ని గురించి అడిగాను. ఆడవాళ్ళ పూర్వజీవితం
రోమాంచకంగా ఉంటుందని నా ఉద్దేశం.”

“అవును అదే చెపుతున్నాను ఇంకా నాకు పధ్నాలుగేళ్ళు నిండకముందే
విధవను అయినాను

“విధవ... నేను ఉలిక్కిపడ్డాను. నా మనోనేత్రంలో శ్యామలాదేవి భర్త రంజన్‌
కనిపించాడు. అతడు తరచుగా మా ఆఫీసుకు వస్తుంటాడు. ఆమె నన్ను చూడ్డంలేదు
నా అవస్త చూడ్డంలేదు. శూన్యంలోకి చూస్తూంది.

“విరల్‌, నేను చిన్ననాటి నుంచి కలిసి ఆడుకున్నాం. కలిసి పెరిగాం. నేను
అతని భార్యను అయినాను. అతడు ఆలిగాడు. విరల్‌ చనిపోయాడంటే నమ్మకం

కఠిగేది కాదు. దాగుడు మూతల్లో దాక్కున్నాడనిపించేది. ఆనాడే నా ముఖంమీద
ముద్రవేశారు ‘అరిష్టము అని.

“సరే అదంతా రాయకండి. ఇరవైఏళ్ళ వయసులో మెటిక్‌ పాసైనానని
రాయండి. అది మాతం ఎలా? నాకు చదువుమీద ధాాసపడింది కుట్టిపెళ్ళి
తరవాత కాకుంటే ఒక మహాకవి నాకు చదువుమీద ధ్యాస కలిగించాడని రాయండి.
అతనే నన్ను శ్యామలాదేవిని చేశాడు. అవును అది మాత్రం ఎందుకు? రాశారా?
కొట్టేయండి, అక్కర్లేదు.”

ఆమె సోఫాకు తల ఆనించి ఇంటి కప్పును చూస్తూంది. నిముషాలు
గడుస్తున్నాయి.

నేను కలంపట్టుకుని కూర్చున్నాను.

“వింత జీవితం గడిపాను” తనలోతాను గునుసుకుంది.

“ఈ దరినుంచి ఆ దరిదాకా నావెంట ఎవరూ లేరు. నేను వంటరినికాను. ఏ
ఆడదయినా ఆలా జీవించగలదా? తను సంబాళించుకొని నన్ను అడిగింది. ఆమె
పెదవులు అదరుతున్నాయి ఎంత నిగ్రహించినా కన్నీరు చెంపలమీంచి జారుతోంది.

నేను జవాబు చెప్పలేదు ఇదంతా నా నెత్తిన వేసుకొని సిగ్గుతో కుంగిపోయాను.

“ఇహ ఇలా చెప్పడం సాధ్యపడదు. రాసిస్తాను ఏమంటారు? మీరు మాతం
ఇక్కడే కూర్చోవాలి. ఈ పని ఇవ్వాళే చెయ్యాలి.” అన్నది గొంతు సవరించుకుంటూ.

సర, ఆలాగేకానివ్వండి' నేను అన్ని షరతులకూ సిద్దంగా ఉన్నాను. నేను
కలంమూసి జేబులో పెట్టుకుంటే పద్నాలుగు సంవత్సరాల జేలు జీవితం నుంచి
విముక్తి కలిగినట్లు నిట్టూర్చింది.

నేను ఫైలు కట్టిశాను. సిగరెట్టు ముట్టించాను.

“రంజన్‌ గారు ఇంట్లోలేరా?”

“లేరు, బయటికి వెళ్ళారు. రేపు వస్తారు.”

“ఈ పోటో మీ పెళ్లినాటిది అనుకుంటా. అవునా?

'అవును అప్పటికి నాకు పధ్నాలుగేళ్లు. ఆయినా పసిపిల్లలా 'ప్రవర్తించేదాన్ని.
నేనువెభవను అవుతే మా అమ్మ సైతం నన్ను మృత్యువును చూసినట్టు చూసేది.
పగలంతా ఒక మూలకు కూలబడేదాన్ని. ఏంచెయాలో ఆర్హం అయ్యేదికాదు.
ఆలోచనలకు అంతు ఉండేది కాదు. ఒకనాడు ఉదాసీనంగా ఉన్న నన్ను రత్నం
చూశాడు. 'ఎన్నాళ్లయింది నువ్వు నవ్వక..... అన్నాడు నన్ను ఎవరో కుదిపినట్లునిపించింది.

“మనం మనకోసం నవుఇతాం, మనకోసం ఏడుస్తాం. ఆ విషయం పరులకు
ఎందుకు? అయినా జీవితంలో ఒక రోజు వస్తుంది ఆనాడు తెలుస్తుంది మన
కన్నీటి" వైఫెయత్తులు, నవ్వుల లెక్కలు మరొకని దగ్గర ఉన్నాయని. అది తెలిసిన్నాడు
ఎలా ఉంటుంది? కుదిపినట్టుంటుంది. కదిపినట్లుంటఎంది. విద్యుల్ల తను
అంటుకున్నట్లుంటుంది. అప్పుడు మనం సూర్యునిలా వెలుగుతున్నామనీ, భూమి

మన చుట్టే గుండ్రంగా పర్మిభమిస్తూందనీ అనుకుంటాం. రత్నం మా బాబాయి
కొడుకు. నాకంటే అయిదారేళ్లుపెద్ద. వరసకు మేం అన్నా చెల్లెళ్ళం. చిన్ననాటి
పోట్లాటలు ఇంకా మరపురాని రోజులు. అతని పెళ్ళాం ముందే అతని జుట్టుపట్టుకొని
లాగేదాన్ని అతడు నా ముఖాన మసి పూసేవాడు అతడు మసిపూసినా నేను
నవ్వేదాన్ని. నాలుక బయటపెట్టి వెక్కిరించేదాన్ని.

“నేను వెక్తిరించానా? అతడు నా జుట్లు పట్టుకోడానికి వచ్చేవాడుకాదు.
ఎంచేతంటే అది తెలుసుకొని ముండే నేను కేకలు పెట్టేదాన్ని. ఏదైనా మనం
అనుకున్నట్టు కాకుంటే సిగ్గువేస్తుంది. ఎవరో నోటిముందటి ముద్దలాక్కున్నట్లు
అనిపస్తుంది.

“నేను తిరిగి చూచాను-పెళ్ళాం రత్నం జుట్టుపట్టుకొని ఊపుతూంది-ఇద్దరూ
విరగబడి నవ్వుతున్నారు. నాకేమైందో తెలియదు-ఉరికానూ- రత్నాన్ని విడిపించాను-
జారిపోయిన వదిన పయ్యద సవరించాను.

“ఎందుకలా సతాయిస్తావు రత్నాన్ని? అన్నాను. ఎవరూ మాట్లాల్లేదు. ఇద్దరూ
ప్రతిమల్లా నుంచున్నారు. రత్నం తలవంచుకున్నాడు. చొక్కాకు అంటిన దుమ్ము
దులుపు కుంటున్నాడు. వదిన రెప్పవాల్బడంలెదు. నన్నే చూస్తుంది. నాకే
బుగులయింది. తలవంచుకున్నాను-ముఖం దాచుకున్నాను. మళ్ళీ ఎవరో నోటిముందరి
ముద్ద లాక్కుంటున్నట్లు అనిపంచింది.

“నా కాళ్ళు బలవంతంగా నన్ను గదివైపు లాక్కెత్తుంటే వదిన చూపుల
ఆగ్నికణాలు దోవలో పరుచుకున్నట్టు ఆనిపించింది. రాజ్యం శృతువశమైన రాజులా
నేను మంచంలో పడిపోయాను నాకు తెలియకుండానే కన్నీరు దుమికింది. ఆడపెల్లలు
పెళ్ళాలు కాగానే ఇలా ఎందుకవుతారు? రత్నానికి తలనొట్బ లే చిందనుకోండి-
పెళ్ళానికెందుకు బాధ?

“మాడండి-ఒకే చోట ఉండే పశువులతో కూడా అనుబంధం కలుగుతుంది-
ఏమంటారు? అలాంటిది రతం నా చిన్ననాటి తోటివాడు. రతం నా సావాసకాడు-
ముద్దుల అన్న నేను విధవను అయినప్పుడు మా పిన్ని చాల దుఃఖించింది. మా
అమ్మను తిట్టి, సాపించింది. నాకు పెళ్లి చేసి బావిలో తోశావంది. కాస్త ఓపికపడ్తే
రత్నానికి చేసుకునేదాన్ని అన్నది. వారిద్దరూ ఎంత (పీమించుకునేవారు!

“వారిద్దరూ ఎంత డ్రేమించుకునేవారు! నేను కళ్లుమూసుకున్నాను.
ఆలోచించాను-ఒకడు ఒకే ఒకడున్నాడు నాకన్నీరు తుడిచేవాడు. అలాంటి నాడు
నాకు అన్యాయం జరుగుతే సహించగలడా? అతడు నాముందుంటే నేను మనిషినే
అనిపించేది. నా ప్రాముఖ్యం కనిపించేది. కాంతి కిరణం అద్దం మీద పడి
చమక్కుమంటుందే అలా!

“అదిగో అదీ రత్మంపటం" అని ఆలోచనలు ముసిరిన ఒక యువకుని పటం
చూపింది.

“పటంలో ఏముంది? రతృం అంశామాత్రంగా కూడా లేడు అతన్ని ఒక్కసారి
చూస్తే జీవితాంతం మరచిపోలేరు. అసలు అతన్ని మరచిపోవడం అసంభవం.
రత్షంతో మాట్లాడుతుంటే కలల లోకంలో విహరించినట్టుంటుంది. మన చుట్టు
పట్ల ఉన్నవారు కల్పనాజగత్తులోని ప్యాతల్లా కనిపిస్తారు. లోకంలో అన్నింటినీ
మించిన వాస్తవం రతం. అతడు మనముందుంటే మనం ఏమీ ఆలోచించలేం.
అతడు గారడి-అవిశ్వాసి. కాని అతడు తన భార్య ఒడిలోంచి తన బిడ్డను
లాక్కున్నప్పుడు నేను అతణ్ణి గుర్తించలేనంతగా మారిపోయేవాడు. అదొక వింతా
విడ్డూరం. క్షణంలో ఒకవ్యక్తి ఒక వలపుకథలో పాత అవుతాడూమరుక్షణంలో
చంద్రునిలో పోయి కూర్చుంటాడు. తెగిపడిన తారలా మనసునుంచి రాలిపోతాడు.
కన్సీరు జల జల రాల్తుంది.

“కన్నీటి వలె రత్నాన్ని నా కంటినుంచి రాలుస్తున్నప్పుడు రత్నం భార్య
ఆపడానికి చాల ప్రయతిించింది. ఆ రోజుల్లో రత్నం నాతో మాట్లాడ్డం మానేశాడు.
ఎడిటర్‌ గారు! ఎందుకో నాకు అర్థంకాదూ భార్యలు భిర్తల్ను పండిన మామిడి
, పళ్ళనుకుంటారు-అలా రెప్పవాలిందో దొంగలు విరుచుకుపడ్డారని భయపడ్డారు”
“అవునండీ ఆడవాళ్ళకు అనుమానాలు మెండు" నేను విన్నవించుకున్నాను.

“అంతేకాదు విధవల కోరికలు ఆక్రమసంతానం లాంటివి ఆమె నా మాట
విన్నట్లులేదు.

“జనం వేలెత్తిచూపీ కోరికల గొంతు నులిమెయ్యడం మంచిది. నేను వెళ్ళిపోతానని
తెలిసింది. రత్నం జబ్బునపడ్డాడు. అతని బాధ చూడలేకపోయాను. మామగారి
సేవలో జీవితం గడుపుదామని నిశ్చయించుకున్నాను. ఏ మాట కామాటే-వదిన
వారించింది-వద్దంది. రత్నం అది విన్నాడు. కోపంగా ఉరికి వచ్చాడు 'లలితా!
ఆమెను, ఆమెను ఆపకు. మామగారింట్లో మనకన్నా తనవారు దొరకుతారు' అన్నాడు.

“రత్నం అన్నదానికి నేను ఏమీ అనుకోలేదు. నా జీవితం తెల్లకాగితంలాంటిది.
ఇష్టం వచ్చిన అభిప్రాయాలు రాసుకుంటారు. ఎడిటర్‌గారు! గుండెలో అనుమానాల
అగ్గి రగులతుంటే చేతిలో ప్రమ పుష్పాల వాడిపోకుండా ఉంటాయా?”

“అవునండీ. నిజమేనండీ” అన్నాను. నాకు తెలుసు నేను ఉన్నాననే విషయం
ఆమెకు అనవసరం అని.

“అప్పుడు మామగారి ఇంటికి వెళ్ళిపోయాను"

“అయితే మీరు రత్నంను మరచి పోయారా”? అడిగాను.

“ఆవును ఆమె నిట్టూర్పు దిగమింగుతూ అన్నది. మరచిపోవడం అంత
పెద్దవిషయమేమీకాదు.

నగల దుకాణంలో ఉన్న వ్రజాల ఉంగరం ఊహా మాత్రంగా ఎంతకాలం
ధరించగలం౫

“అయితే మామగారింట్లో ఆనందంగా ఉండిపోయారన్నమాట.”

“ఉంటాననుకోలేదు. ఎంచాతంటే మా అత్తస స్వభావం మంచిదికాదు. జగడాల
మారి. మా ఇంటికి వచ్చినప్పుడు పోట్లాడి వెళ్ళిపోయేది. పాపం మా మామ
మంచివాడు. ఈమెతో పడలేక మొత్తుకునేవాడు.”

“తన పిల్లల్లు కూడా బాడదేదేమో!”

“ఎక్కడిపి ల్లలూఒక్కతే కూతురు కుట్టి" ఎంతో ఆప్యాయంగా అన్నది.

“పన్సెండు, పదమూడేళ్ళుంటాయి. ఎంత మంచిదనుకున్నారు? మతాబాలాగా
వెలుగుతుండేది. పూలలా నవ్వుతుండేది. అలాంటి అమ్మాయిని మీరు చూచి
ఉండరు. చూచిన వాడల్లా ముగ్గుడు అయ్యేవాడు. ఆమె నా మనసులో కాపురం
పెట్టింది. ఇంతకాలం ఆమెకు దూరంగా ఎలా ఉండగలిగానో అర్ధంకాదు. అంత
మంచి బిడ్డనుకని అత్త కొంతమెత్తపడింది. వేయిసార్లు దెబ్బలు స్‌డ్తి ఒక్కసారి
సీమగా బలిచేది.”

“అవును తల్గ్జులైతే ఆడవాళ్ళ గుండె మెత్తపడుతుంది” నేను అన్నానూకొత్త
సిగరెట్టు వెలిగిస్తూ.

“మెత్తదనంలేదు మన్నులేదు మోసం చేయడంలో మొనగత్తె, కడుపుకట్టుకొని
పైస pa కూడపెట్టేది. కుండలో డబ్బు, బంగారం ఉంచి న. దగ్గర పాతిపెట్టింది.

కుట్టి పెళ్ళిని గురించిన ఆలోచన ఆమెను కుంగ దిసిం

“అలాంటిది మిమ్మల్ని ఎలా సహించింది?

“అది నిజమేకాని అత్త చాల దూరదృష్టి గలది. వయసులో ఉన్న విధవ ఇష్టం
వచ్చినట్టు తిరిగిందనుకోండి. : నిప్పులు ఎవరిమీద కురుస్తాయి? పెళ్లికాని పిల్ల లమీదనేగా!
కుట్టి భవిష్యత్తును తీర్చిదిద్దాలంటే నన్ను పోషించడం అవసరం ఉయిపోయంది.
కుట్టి ఎప్పుడూ నా చుట్టూ తిరుగు తుండేది. ఆమె నా మనసులో పీరం వేసింది.
ఆమేను “పొంది రత్నాన్ని “మరచాను నా గుండెలో బల్లెములై గుచ్చుకున్న అతని
కటువైన పదాల్ను మరిచిపోయాను. కుట్టి స్కూలుకు. వెలితే ఆమె వసు స్తువులు
సర్రేదాన్ని ఆమెకోసం బొమ్మలు తయారుచేసేదాన్ని. ఫాకులు మ. స్వెటర్లు
అల్రేదాన్ని. అయినా పొద్దుగడిచేదికాదు. అంత చిన్న వయసులో | ఎల్లలు చదువుకు
అంటుకుపోవడం నాకు "బాగనిపించేదికాదు. కుట్ట సాయంతం ఇంటికి వచ్చేది.
హోంవర్క్‌ స్యయంగా చేసుకునేది. నా కాళ్లమీద పడుకొని మొక్కజొన్న కంకులు
తినేది. రిజల్టు వచ్చింది. కుట్టి ఫెయిలయింది. నా గుండెలో ఎవరో తుపాకి
దట్టించినట్లయింది. ఏడ్చిఏడ్పి పిచ్చిదాన్ని అయినాను. నన్నుచూచి కుట్టి ఎడ్చింది.
ఇవ్వాళ లేపు చదువుకున్న అమ్మాయిలకు ఆదరం ఉంది. మామ 'దగ్గర డబ్బే
ముందని బంగారంలాంటి పిల్ల వాళ్లో తేవడానికి? గుణాన్ని చూచే చేసు కుంటాడని
పెళ్లిచేయాలని నిశ్చయించారు.”

“అదేమిటి?” ఆశ్చర్యంగా ఆడిగాను.

“మికు ఇదికూడా తెలియదా? బాల్య వివాహాల వలన ఎన్నో ప్రయోజనా
లున్నాయి. పిల్లచిన్నదయితే ఆమె ప్రవర్తన చూడరు. పిల్లవాడు చిన్నవాడయితే
ఎలాంటి పల్లనయినా కట్టబెట్టవచ్చు.”

“అయితే కుట్టి పెళ్లి అయింది?”

“అవును ఎంత ఆప్యాయంగా రత్నాన్ని పెళ్లికొడుకును చేశానో, అంత
ఆప్యాయంగా కుట్టిని పెళ్ళికూతుర్ను చేశాను. కుట్టి వెళ్ళిపోతే నా సర్వస్వం
దొంగలు దోచుకున్నట్లు అనిపించింది. ఎడిటర్‌ గారూ! ఎంత బుదైహీనురాలిని
నేను. ఒకేసారి విరల్‌తో సహగమనం చేస్తే సరిపోయేది. ఇహ ఇప్పుడు సగంకాలిన
నా దేహాన్ని చితినుంచి తెస్తున్నారు.

“కుట్టి భర్త రంజన్‌ మంచివాడు.”

'ఏమిటి రంజన్‌ కుట్టికి మొగుడా? నేను కూర్చున్నచోట నిలువలే కపోయాను.

'అవును..... నిబ్బరంగా అన్నది. “మంచి కుర్రాడు కుట్టి అత్తవారింట్లో ఏడుస్తే
మోటర్‌ సైకిల్‌మీద నాదగ్గరికి తెచ్చేవాడు.

“మేమిద్దరమూ మీ కోసం ఏడుస్తున్నాం అనేవాడు.

“అది విని ముగ్గురమూ నవ్వాం. అతను బాగా చదువుకున్నవాడు. కాలేజీలో
చదువు చెప్పుతాడు. అందుకే కుట్టి అంటే అంత ఇష్టం. నా విషయంలో చాల శ్రద్ద
తీసుకునేవాడు. నా వంటరితనం చూళ్చేకపోయేవాడు. ప్రతి ఆదివారం ఇంటికి
వచ్చేవాడు. నాతో మెటిక్‌ పరీక్ష ఇప్పిస్తానన్నాడు. బస్తీకి తీసికెళ్ళాడు. అతడు
మంచి కవి. అతని అందమైన గేయాలు విని నేను ఏడ్చేదాన్ని నేను పటికిబెల్లపు
గడ్డను. కాస్త తడి తగుల్తే చాలు, కరిగిపోతాను.

“ఊరికి ఆవల, చేలపక్కన, చింతచెట్టుకింద మేము చదువుకునేవాళ్ళం.
కుట్టి సీతాకోక చిలుకల్ను పట్టడానికి వెళ్ళిపోయేది. మేమిద్దరం చెరకు తింటూ
షేక్సియర్‌ “హామ్లెట్‌ చదివే వాళ్ళం. అప్పుడప్పుడు అతడు 'ఒడిసీ వినిపించేవాడు.
పెనూలౌస్‌' సహనం చూస్తే నాకు ఏడుపువచ్చేది. నా కన్నీరుచూచి అతను
కళ్ళుతుడుచుకునేవాడు. రాత్రిళ్లు చాలసేపు మేలికతో ఉండి కవిత రాసివాడు.
మరుసటిరోజు పొలాల ప్రక్కన కూర్చున్నప్పుడు తన కొత్తకవిత నా పదముల వద్ద
పెట్టి పోయేవాడు. మేమిద్దరం అలా మిన్నకుండడం చూసి కుట్టి నవ్వేది. నా
పేరుతో ప్రచురించబడిన రంజన్‌ కవితలుగల పత్రికలు చూపాడు. అది చూచి
నేను వణకుచున్నాను. నేను అనాధను. పేరూ ఊరు తెలియని ఆడదాన్ని. ఎవరికన్నా
తెలిస్తి? అతను నన్ను చాల ప్రఖ్యాతిపాలు చేశాడు! ఆ మాట అంటే నవ్వేవాడు"

“మిమ్మల్ని గురించి నా అభిప్రాయం అదే”

“అభిప్రాయం! నేను అదిరి పడ్డాను. “నన్ను గురించి మీకూ అభిప్రాయం
ఉంది” అని ఏడ్చేశాను. ఏమిటిది నా జీవితపు అన్ని పుటల మీదా పరుల
అభిప్రాయాలు రాసేస్తున్నారు!

“ఒకరోజు ముగ్గురం ఇంటికి తిరిగి వస్తే అత్తకు చాల కోపం వచ్చింది.
రంజన్ను కూడా రత్నం అనుకుంటున్నావా అన్నది

“ఇవాళ మళ్ళీ విషం పూసిన బాణం నా గుండెలో దిగింది. ఇన్ని స్మృతుల
సమాధులున్న గుండెల ఆడదానికి అది ఎంత బాధాకరమో మీకు తెలియదు.”

ఆమె కళ్ళను కొంగుతో తుడుచుకుంది. గదిలో గంభీరమైన _ నిశ్శబ్దం
ఆవహించింది. నేను ఊపిరి బిగపట్టి కూర్చున్నాను. ఎన్ని కరకు తలపులు తలచుకుందో
కొంతసీపు అలాగే ఉండిపోయింది. తరువాత మెల్లగా చెప్పింది.

“మరుసటి రోజు నన్ను పొగడుతూ వచ్చీన సంపాదక లేఖలు చూచాను.
రంజన్‌ రాసిన కవితలన్నీ కుట్టివడిలో వేశాను నేటినుంచి కవితలు నీవి, పేరు నాది
అన్నాను. రంజన్ను కోప్పడ్డాను. “ఇహ మీరిద్దరూ పట్నం వెళ్లిపాండి. మళ్ళీ ఇటు
ముఖం చూపించ వదు తెలిసిందా? అన్నాను.

“అది విన్నాడు అతడు అలిగాడు “ఇంత రాతి గుండెదానివని అనుకోలేదు,
అన్నాడు.

“వెళ్లిపోయేప్పుడు వాస్తవంగానే కోపంతో పెదివి కొరికేస్తున్నాడు.

“సరే నేను విఫల కామనల స్వష్నాల మధ్య నున్నాను నన్ను గురించిన
ఆభిప్రాయాలన్నీ మున్నెప్పుడో విన్నట్లే ఉంటాయి. కాని కుట్టి పట్నంపోయి చాల
సుఖపడింది. ఆమె బి ఏ పాసైంది. ఆమె గొప్ప కవయిత్రి అయింది. ఆమెకు
పట్నంలో గొప్ప ఆదరాభిమానాలు ఉన్నాయని విన్నాను. రంజనంటే ఆమెకు చాల
ఇష్టం. ప్రతివారం నాకు ఉత్తరం రాస్తుంది. దాన్నిండా రంజన్‌ (పీమకు సంబంధించిన
ముచ్చట్లే ఉంటాయి గతవారం మీ సంపాదకుని ఒక లేఖ నాకు పంపింది. మీ
ఎడిటర్‌ చాల కరినుడు”

“ఏమి? ఏమైంది?

ఆమె మాట్లాడలేదు. కాని ఆమె ముఖంలో ఆవేదన చూచి నాకే
సిగ్గనిపించింది.

“మీగీతాల్లో వేదన చూచి మీరు రుచికరమైన బాధాకవిత రాయగలరనిపిస్తూంది.
ప్రయత్నించగూడదూ అని రాశారు కుట్టికి మీ సంపాదకుడు' ఆ ఉత్తరం చదివి
రంజన్‌ చాల బాధపడ్డాట్టు. శ్యామలాదేవి ఊళ్ళో నవ్వుతూ ఉన్నన్నాళ్ళు నా కలా
ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. (టాజిడీ రాయలేను అన్నాట్ట. అసలా ఉత్తరం అతడు
చించేసివాడేనట. కుట్టి లాక్కొని రహస్యంగా నాకు పంపింది.”

“నిజం!” నేను నిస్సహాయునిలా కేక పెట్టాను. ఆమె జారిపడనున్న
బాష్పుబిందువులా వణికింది.

“అయితే మీరు కుట్టికి ఏంరాశారు?

“ఏమీలేదు ఆమె పంటితో పెదవిని కొరుకుతూ అన్నది.

'ఆ ఉత్తరానికి జవాబుగా ఇక్కడికే వచ్చేశాను. నేను ఇక్కడికి రావడం
కుట్టికి ఏమాత్రం ఇష్టంలేదు. ఇంకా ఆమె పసిపిల్ల కాదుగా, ఊరికే నవ్వుతూ
ఉండిపోవడానికి అయినా నేను ఆమెను సమాధానపరచగలను. ఇక్కడే రంజన్‌ముందే
అకస్మాత్తుగా ఏదైనా ప్రమాదం జరుగుతే రంజన్‌ చాల బాధ పడ్డాడు. కుట్టి కోరిక
తప్పక పూర్తిఅవుతుంది.

నాకు భయం అయింది. శ్యామల దాచిపెట్టిన సస అగ్గిపెట్టె చూడసాగాను.
పదాలు గొంతులో ఇరుక్కున్నాయి. బయటపడ్డంలేదు. నేను చకి తుజయి
కూర్యున్నానూప్రతిమలా. ఆమె మెల్లగా కళ్లుతెరిచింది. నన్ను చూచింది. ఉలికిపడ్డది.
చప్పున చంది. నుంచుంది.

“క్షమించండి. అనవసరంగా మీ సమయం వ్యర్షపరచాను. లోకం శ్యామలాదేవి
అని పలిచేవారి ఇంటరూకాకోసం వచ్చారు మీరు అని లోనికి వెళ్ళిపోయింది.

నేను నిశ్చేష్టుణ్ణయినాను. మొత్తంమీద కదలడానికి సిద్దపడ్డాను అదే సమయంలో
జలతారు బైండు పుస్తకంలాంటి అందమైన ఆడది గదిలో ప్రవేశించింది. ఆమె
ధరించిన అందమైన బట్టలు వలపుకవితల సంకలనంలా ఉన్నాయి.

“క్షవింంచండి-ఆలస్యం అయింది. నా కవితా శిల్వాన్నిగంరించి
ఆడగదలచుకున్నారు కదూ? అన్నది. ఆమె ఒక మహాకళాకారిణికి ఉండే
దర్పం ఉంది. సోయగం వలకబోస్తూ సోఫాలో కూర్చుంది.

“అవును నిజమే - కాని ఇప్పటికే ఆలస్యం అయింది' అని లేచి నుంచున్నాను.

అకా

సర్వర్‌కు ఎలా చెప్పడం? ఎలా సమాధానపర్చడం? తల్లికి అది సాధ్యం
కాలేదు. ఆమె ఓడిపోయింది - కాదు - మాతృహృదయం ఓడిపోయింది. ఆమె
వార్హక్యపు బరువుకు కుంగిపోయింది. శక్తి ఉడిగింది. పగిలిన ట్రంకు పెట్టెకు తాళ్లుకట్టి
వసారాలో పెట్టేరోజు వచ్చేసింది. సర్వర్‌ పురికొసతో కట్టన పక్కచుట్ట పెట్టేమీద
పెట్టాడు. పల్లెం, పాందాన్‌, లోటా పక్కన పెట్టేశాడు. ఆమెకో బురఖా ఉంది అది
పాతబడ్డది. “దిరుగులు పడ్డాయి. దాన్ని బాగు చేసింది కోడలు. తెచ్చి అందించింది.
బురఖా అవసరం అయిన వయసుకాదు ఆమెది. పరువం దొర్దిపోయింది. వదనంలో
వర్చస్సులేదు.

ఆమె వేసుకునే 'సలీంషాహో చెప్పులు ఆరిగిపోయాయి, విరిగిపోయాయి.
వాటినే వేసుకుంటుంది. అవి సగం కాళ్లకే వస్తాయి. ఆ చెప్పుల్లో 'సటర్‌ పటర్‌
మంటూ ఇల్లంతా తిరిగుతూంది. తము చెదిరిన స్మృతులను కూడగడ్తూంది.
సర్హాల్సిన వస్తువులను గురించి ఆలోచిస్తూంది. ప్రయాణానికి ముందు ఒకరకపు
భయం ఆవహిస్తుంది. ఆలాంటి బుగులు పట్టుకుంది ఆమెకు.

ఆమె గది దాటింది. అంతే మనుమడు తోఖిర్‌, అతని చెల్లెలు “జమాల్‌
గదిలో (ప్రవేశించారు. సర్వే ప్రారంభించారు. అక్కడ ఉన్నదల్లా విరిగిన సామగికుప్ప
- దానిమీద సాలీళ్ళగూళ్లు! ఆ కుప్పకు ఈ ముసలమ్మ కాపలా! ధన రాసులకు
కాపుంటుందంటాడే సర్పం, అలా కాషుంటుందా కుప్పుకు. మనవలకు బామ్మను
సతాయించాలని సరదా. తమలపాకు తొడిమపడుంది. దాన్ని అందుకుంది జమాల్‌.

“బేటా! ఏమిటి తీశావు? అది నాకు అక్కరకు వచ్చేది అనేసింది. అంత
దూరంనుంచి కనిపిస్తుందా ఏమన్నా, ఏదో అనాలని అనేసిం

“తమలపాకు తొడిమ....... తొడిమ చూపుతూ అనది జమాల్‌

“ఏదీ చూసా” అంటుంది. అరచేతిలో వేసికొని కంటి దగ్గరగా పెట్టుకొని
చూస్తుంది. అప్పుడు గాని నమ్మకం కుదరదు ఆమెకు. అయినా ఊరుకోదు.
“ఏమిటా వెధవ అలవాటు (ప్రతీది అందుకుంటావు అని గునుస్తుంది.

ఈ పిల్లలు ఆమె మెడమీది కత్తిలా తయారయ్యారు. తలప్రాణం తోకకు
తెస్తున్నారు. మనవలంటే ఆమెకేం ద్వేషంలేదు. ప న. దోషం అది. ఉన్నవారి
గుండెలు ఎప్పుడూ దడదడ లాడుతుంటాయి. వారికి సర్వత్రా దొంగలే కనిపిస్తారు.

నలుగురు కొడుకులు, ఒక కూతురూ పాకిస్తాన్‌ వెళ్లిపోయారు. మిగిలినవాడు
చిన్న కొడుకు “సర్వర్‌ కారు ఉద్యోగం వెలగ పెడ్తున్నాడు ఇది పాతకొంప. తండి
తాతల సొత్తు. ఈ కొంపలో దిపం పెట్టడానికి ఉన్నాడు సర్వర్‌. కొంప చాల

పాతది. అమ్మ నడుంలాగే వంగింది. దానికి పళ్లులేవు. రాలిపోయాయి. అత్తకింద
సంసారం చేయడం సర్వర్‌ పెళ్ళానికి గిట్టదు. అత్తేమో ఇల్లు వదలనని కూర్చుంది.
కోడలు మెడమీద అంకుశంలా నిలిచింది.

ఆది పాతకొంప. కొంపలా లేదు. గోడులా ఉంది. అందులోకి కోడళ్లు
వచ్చారు. వారికి పిల్లలు కలిగారు. ఆమె వెనక్కు జరుగుతూ పోయింది. ఇప్పుడామె
ఉన్నది ఇల్లుకాదు. కొట్టిడి. కప్పు కురుస్తుంది. అయినా దాన్నే పట్టుకొని కూర్చుంది.
ఎక్కడెక్కడి నుంచో తెస్తుంది. ఏవేవో తెస్తుంది. అక్కడ దాస్తుంది. అవన్నీ వెధవ
సామాన్లు, పారేయాల్సినవి అని కోడళ్ల అభిప్రాయము.

అక్కడ విదిగిన ముక్కలున్నాయి. చిలుం పట్టిన తుక్కుంది. రంగు రంగుల
గాజు ముక్కలున్నాయి. కత్తిరించిన బట్టల ముక్కలున్నాయి. పాతబొమ్మలున్నాయి.
ఆ బొమ్మలు ఆమె బిడ్డలవి. బిడ్డలకూ అవి పనికిరావివ్యాళ. వీటన్నింటినీ సందుకల్లో
పెట్టి దాచింది. జాగ్రత్తగా కట్టిపెట్టింది. పురాతన స్మృతులను భద్రపరచుకున్నంత
పదిలంగా భద్రపరచింది.

వాటిల్లో ఒక జరీ చొక్కా ఉంది. అది ఆమె తండ్రి పెండ్లికి కుట్టించింది.
కొన్ని బంగాణీ' రికాబీల ముక్కలున్నాయి. ఆ రికాబీలు వాళ్ళమ్మ పుట్టింటినుంచి
అరణంగా తెచ్చినవి. వాటిల్లో ఆమె తండ్రి బొంత ఉంది. అతని తాతకు సంబంధించిన
చర్మితాత్మకమైన శాలువా ఉంది.

ఆమె జీవితపు అన్ని పోరాటాల్లోనూ ఓడిపోయింది. ఇప్పుడు దరిలేని జీవన
సముద్రంలో మున్కలు వేస్తూంది. అలాంటప్పుడు ఆ శాలువ మీద అభిమానం
ఏర్పడింది. అది సంద్రంలో దీవిలా ఉపకరిస్తూంది.- మునగకుండా కాపాడుతూంది.
ఆమె ఉన్నది చీకటీ కొట్టాడి. అందులో ఈ శాలువ వేయి క్యాండల్భ్‌బల్పుగా
వెలుగు నిస్తూంది. ఆ వెలుగులో ఆమె కఠినాతికరినం అయిన మార్గాన్నయినా
పయనించగలదు.

శాలువలో పట్టెంలేదు. అది అప్పడంలా ముక్కలయింది. అయినా జరీ
ఉంది. అందులోంచి కొన్ని సిర్ల వెండి రాగలదు. ఈ విషయం ఒకానొకనాడు
సర్వర్‌భార్య భర్తతో చెప్పింది.

మర్నాడు ముసలమ్మ గది వదిలి వెళ్ళింది. ఆమె మేనల్లుడు జబ్బుగా
ఉన్నాడు. చూచి రావడానికి వెళ్ళింది. పెళ్ళాం మొగుడూ కలిశారు. శాలువ
జాగత్తగా తీశారు. దానిస్థానంలో పెళ్ళాం తన పాతదుప్పటి ఉంచింది. జాగ్రత్తగా
పెట్టె మూసింది. పెట్టెమీది మూటలు మళ్ళీ మామూలుగా సర్దింది. దానిమీద
మూటలు, నల్లమందు డబ్బా, మందుల సీసాలు వగైరా అన్నీ ఉన్నవి ఉన్నట్లు
ఏర్పాటు చేశారు. దుమ్ముకుతప్ప దేనికీ స్థానచలనం కలిగినట్లు కనిపించదు.

అన్నిటినీ దింపి, పెట్టె తెరిచి, శాలువను చూచుకొనేంత శక్తిలేదు ముసలమ్మకు.
కాబట్టి కోడలు పెట్టిన పాత దుప్పటినే శాలువ అనుకుంటూ బతుకు లాగుతూంది.

దాన్ని కాపాడ్డానికి రాత్రిళ్లు నిద్రపోదు. కోడలు మీదికి వంటికాలిమీద లేస్తుంది.
కొడుకంటే లెక్కేలేదామెకు. ఏమిటీ పైస పైసకు పరితపిస్తాడు? తానో-శాలువ
అమ్మితే స్నామాజ్యాన్ని కొనేయగలదు. శాలువ ఆమె సర్వస్వం, దాన్ని కాపాడ్డానికి
రంగు రంగుల కలలు వాకిటి దాకా వచ్చి నిలిచి పోతాయి. ఏ మాతం కన్ను
మలిగినా శాలువ ఉండదు. అదిపోతే ఆమె అందమైన బాల్యం పోతుంది. సాగసెన
కౌమార్యం పోతుంది. వివాహ జీవితపు మాధుర్యం పోతుంది. ఈ ముసలి తనప్పు
ముక్కి_ళో.... ఇన్నిటి కోసం ఏడవడానికి కన్నీరేది? ఏడ మిగిలింది? ఎక్కడ ఉంది?
అందుకోసమే అయిదుగురు బిడ్డల్ను మరిచింది. వారి సంతానాన్ని మరిచింది.
అక్కణ్ణించి వచ్చే ప్రతి ఉత్తరంలోనూ తల్లికోసం పరితాపమే ఉంటుంది.
వారికేంతెలుసు దేనికోసం తల్లి ఈ ఇంటిని ఆంటిపెట్టుకొనిఉందో? చిన్నకొడుకు
మీద పడిచస్తూందంటారు. అయినా స్వదేశం వదల్లేదనుకుంటారు కాని ఈ కొట్టిడిని
నరకంలో పారేయండి. అక్కడా ఆమె హాయిగా ఉండగలదు. అక్కడా ఆమె
సందుగను ఆనుకొని జపమాల తిప్పుగలదు. అక్కరకు రెండు మూడుసార్లు తప
ఆకాశం ముఖం చూడదామె-అది హిందూస్తాన్‌ ఆకాశం అయితేనేం? పాకిస్తా
ఆకాశం అయితేనేం?

అప్పుడప్పుడు జమాల్‌ ముసలమ్మ కొంగు పట్టుకొని “అవా! మా ముత్తాత
శాలువ చూపెట్టవా? అని గీమాలుతుంది.

“చూపిస్తాలే” అని తప్పుకొనేది. ఆమెకు పెట్టె తెరవడం ఇష్టంలేదు. సామాను
పరచడం అంటే భయం. ఎంచేతంటే మనవలు సామాను మీద పడ్డారు. ఒకరు
రంగుల అద్దాలు లాక్కొని ఉరుకుతారు. ఇంకొకరు మట్టి బొమ్మ అందుకుని
మాయం అవుతారు. ఇలా దానం చేయడం మొదలుపెడ్తే ఇన్ఫింటిని ఎలా
కూడబెట్టకలిగేది? ఆ కూడబెట్టడంలో ఉన్న కష్టం ఏమిటో ఆమెకే తెలియాలి.
ఇందుకొ”సం ఆమె అన్ని సుఖాలు వదులుకుంది.

ఇహ మిగిలిన రోజులు ఇలాగే వెళ్ళబుచ్వాలనుకుంది. ఇంతలో పెద్ద
కొడుకునుంచి ఉత్తరం వచ్చింది. మనవరాలు పెళ్ళి నిశ్చయం అయింది. ఆమె
ఇప్పుడు రాలేకుంటే ఎప్పటికీ రాలేదని రాశాడు కొడుకు. ఆ మూటల కింద
ముస బంగారు ఇటుకలు దాచిందని కొడుకుల నమ్మకం. ముసల్తి గుటుక్కుమంటే
సర్వర్‌ అదృష్టం పండుతుందని వాళ్ళమంట.

ముసలమ్మకు కొట్టిడిలో సంపద (పొాణంలా ప్రియమైందేగాని (పాణం మాతం
కాదుగా! ఎవడికి తెలుసు అమాంతంగా కళ్లుమూస్తే పాకిస్తాన్‌లో బిడ్డలు పిలుస్తూనే
ఉండిపోతారు. అందుకే ఆమె పాకిస్తాన్‌ వెళ్ళడానికి ఆంగీకరించింది. దాంతో
సర్వర్‌ అదృష్టం పండింది. పాస్‌పోర్టు తయారుచేయించాడు. వెంటవెళ్ళడానికి ఒక
మితుణ్ణి వెదికి వెలికి తీశాడు. కోడలు గబ గబా ముసలము సామాను
బయటపెట్టింది. కోడలుకు ప్రమ అమాంతంగా పుట్టుకవచ్చింది. మంచినేతివని
వనస్పతి ఖర్జూరకాయలు వేపి పెట్టింది.

శాలువ అతి విలువయింది. దాన్ని వెంట తీసికెళ్ళడం బాగనిపించలేదు.
అక్కడ కొడుకులు ఆమాటా ఈమాటా చెప్పి లాగేసుకున్నా లాగేసుకోవచ్చు.
అందుకే పెట్టెలో పట్టనన్ని పెట్టుకుంది. కొట్టిడికి తాళం పెట్టింది. తాళాన్ని చూస్తే
ఆమె కళ్లకు. వరదలు వచ్చాయి. ఆమె జీవితపు తళా. తోలు మూటకట్టి
అందులో దాచుకుంది. అందుకే ఆమెగుండె పొంగింది. కోడలుమీదపడి ఏడ్చింది.

“ఈ కొట్టిడి నీకు అప్పగిస్తున్నాను. నా తరవాత ఇదంతా నీదీ ఈ మాట
ఆమె బాగా ఆలోచించే అన్నది. న. కోడలుకు నమ్మకం కలగాలని ఆమె
తొందర పడొద్దని!

'అవ్వా, మా ముత్తాత శాలువ ఏ పెట్టెలో దాచిపోతున్నావు? తోఖీర్‌
అడిగాడు. “వెధవ, వెళ్ళేప్పుడు సతాయిస్తాడు అని కొడుకును నాలుగు బాదింది
తల్తి. తాను కొట్లోని ఏ వస్తూవూ అంటుకోనని ప్రమాణంచేసి చెప్పింది ముసలమ్మకు.

రైల్లోకూర్చుంటే ఆమెప్రాణం హాయిగా ఉంది. గదికి ఆలీగఢ్‌ తాళంవేసి
వచ్చింది. అది చాల లావుపాటిది. ఎంతా మూణ్ణల్లేగా అనుకుంది. సంచీలో
తాళంచేయి చూచుకుంది.

బొంబాయి చేరారు. వారంరోజులు హోటల్లో ఉండాల్సి వచ్చింది. ఆఖరుకు
అల్లా అల్లా అని అవ్వ ఓడలో కూర్చుంది. సర్వర్‌ స్నేహితుడు వెంట ఉన్నాడు.
అతడు జేబులోంచి ఒక కార్డు తీశాడు. అది ఆమెమనవడు తోఫీర్‌ రాసింది.
మంచి ఉర్లూలో రాశాడు. సర్వర్‌ మిత్రుడు చదివి వినిపిస్తున్నాడు.

“ప్రాణసమానురాలైన నాన్నమ్మకు,

పాదాభివందనములు. ఇక్కడ మేమంతా క్షేమం. మీ క్షేమం తెలియపరచవలెను.
ఇంకను విశేషములేమనగా, మా ముత్తాతగారి శాలువ ఎక్కడను కనిపించలేదు.
నేనూ జమాల్‌ గది సాంతం గాలించాం. శాలువ ఎక్కడ దాచిన విషయం తిరుగు
టపాలో తెలియజేయవలసింది.

మీ సేవకుడు

తోన్‌ అముర్దాఅయిదవ తరగతి (అలీఫ్‌)
స్వదస్తూరితో రాసినది.”

మిత్రుడు ఉత్తరం వినిపించాడు. చూస్తే ముసలమ్మ శాలువ వెదకడానికి
ఎక్కడికో వెళ్ళిపోయింది. ఆశ్చర్యంతో ఆమె నోరు తెరిచేవుంది. శాలువను పట్టుకొని
(వ్రేలాడుతున్నట్లు పిడికిళ్లు బిగించి ఉన్నాయి.

ఈ చౌరస్తా మీదనే నా గౌరవ మర్యాదలూ, వలప్త్పూ ముక్కలు ముక్కలయి
పోయాయి. ఆ ముక్కల్ను వెదకడంలో నా వేళ్లు రక్తసిక్త్షములు అయినాయి.

ఆ పాత స్మృతులు నా మెదడును రక్తపంకిలం చేస్తున్నాయి. నౌ జీవితపు
వెలుగుల దొంతరను ఎంచుతున్నానూ ఎకనామిక్స్‌ నోట్సు రాస్తున్నాను.

ఆనాడు నా కుడికన్ను అదే పనిగా అదురుతూంది. సూర్యుడు ఎన్నడూ
లేనంతగా వెలిగిపోతున్నాడు- కప్పులో గూళ్ళు Er పిచ్చుకలు కిచకిచ మని
సందేశాలు ఇస్తున్నాయి. బచ్చుకతో నాకు చిక్కనిస్నేహం. అది నా చిరిగిన బట్టలు
చూచి నవ్వదూఆవహీళన చేయదు. అందువల్ల అలాంటి శే న్నిహం నాకు. ఆవి చాల
గడురోజులు అతి కష్టంగా కాలం గడుస్తూంది. ఆతము ఆ రోజుల్లో మంచిఆలోచనలు
వచ్చేవి. నేను బి.ఏ “హెసౌతాను. అపుడు నా జీతం పెరుగుతుంది. అంత డబ్బు
ఎలా కర్ఫుచేయడం - అలాంటి ఆలోచలు వచ్చేవి.

ఈలోగా పిచ్చుక కిచ కిచ మన్నది. స్వాగతం పలికింది. రాస్తున్న నోట్‌
బుక్కు మూశాను. తల పైకెత్తి చూచాను. గద్దువ మీద ఏదో వేడిగా పడ్డది. చేత్తో
తాకి చూచానూపిట్ట రెట్టవేసింది.

చేపలు వేపుతున్నారని నా ముక్కు పసి కట్టింది. చేపలు రుచికరములు.
అవి వేగుచున్నాయి. అయినా నాకు అందుబాటులో లేవు. నేనూ మొండివాన్ని
వేన్నీత్ల నెపంతో వంటింట్లో దూరాను. చలి కాగుడని పొయ్యి ఊదడం సాగించాను.
మా పిన్ని తెలివైంది. వెంటనే వారించింది. వాకిట్లో కట్టెలు పడిఉన్నాయివాటిని
కొట్టమని ఆజ్ఞాపించింది. బొగ్గును పాలల్లో వని సయురడి. యనా హూ
పిన్నిలాంటి రంగురాదు. నేను కట్టెలు కొట్టడంలో పడిపోయాను. చాల చురుగ్గా
పనిచేస్తున్నాను. దగ్గు వచ్చింది. 'అెక్రు చేయలేదు. చేతులకు బొబ్బలు వచ్చాయి.
చూచుకోలేదు. క్షణంలో కర్రలు చీల్సిపారేశాను. చేపల వేపుడు వాసన అంతపనీ
చేయించింది. ఇహ నీరసించిపోయాను. వంటింటివరకు వెళ్ఫేధైర్యం లేకపోయింది.
అయినా నా కెందుకో ఒక ఆశ చెలరేగింది-పిన్ని నాకివ్వాళ చేపలు పెడుతుందని!

నా ఆలోచనలకు అంతులేదు. అవి సాగుతూనే ఉన్నాయి. వయసు
స అయినా కంటిచూపు పోయింది. వెంట్రుకల నలుపుపోయింది.
మెరోస్‌ పళ్లు రాలేయి. చూస్తేచాలు జనం జోకర్నుచూచినట్టు నవ్వుతారు. మరి ఈ
మని నవ్వాలంట్లేనో? అబ్బా చాలా బొమ్మలు కావలసివస్తాయి.

ఇంతలో చప్పుళ్లు వినిపించాయి-అనేక ఇంజన్లు షంటింగ్‌ చేస్తున్నట్టు, యుద్ధం
జరుగుతున్నట్టు- బాంబులు పేలుతున్నట్టు, నా గది తలుపు విరుగుతున్నట్లనిబ పంచింది.

నేను అదిరిపడ్డాను. లేచి నుంచున్నాను. అమాంతంగా నా కంటివెలుగు తిరిగి
వచ్చింది. మనసు ఒకచోట నిలిచింది. చూపుకు పన్ని కనిపించింది. ఆమెకు ఉన్నదే
ఒక్కపన్ను. అది బల్లెంలా ఉంది. ఆమె శరీరం భారమైంది. అంత బరువుమోస్తూ
అంగలారుస్తూ వస్తూంది.
నన్ను కొట్టేపుడు పిన్ని తన ఒంటి పన్ను ఎన్నడూ ఉపయోగించలేదు.
అయినా ఆ పన్నే గుచ్చుకున్నట్లనిపించేది నాకు. అనేక సార్లు మొక్కుకున్నానూపిన్ని
పన్నుపోతే హ్‌ అణాది “బర్సీ" తింటానని! అబ్బో! మిడతల దండులా పిన్ని నా
మీద దాడి చేసిం
“అరే! సా కొత్తగద బద్దలు కొట్టావు. అంత పెద్ద గద కనిపించలేదూ-
కళ్లు చితికిపోయాయా?”
మళ్ళీ మామూలు కథే. పిన్ని రౌద్దాళించింది. ఇంట్లోనుంచి వెళ్లిపొమ్మంది.
పుటిలానే నేనది విననట్టు నటించాను. తరవాత కావలసిందే అయింది. పిన్ని నా
న స ఒక్కొక్కటీ తీసి వీధిలోకి విసిరివేసింది. నేను చౌరస్తాలో కూర్చొని
ప్రాణాలకంటే ప్రియం అయిన పుస్తకాలను, గాయం తగిలిన బిడ్రల్ను దుఃఖంలో
ఉన్న తల్లి ఓదార్చినట్లు ఓదారుస్తున్నాను. చుట్టుపక్కవాళ్లు కూడి “తమాషా
చూస్తున్నారు. నన్ను సతాయించడానికి పిల్లలు పుస్తకాలు తీసుకొని పరిగెత్తుతున్నారు.
ఆడవాళ్లు నా స్థితిని చూచి చకితులై చూస్తు స్తున్నారు. అమ్మాయిలు వణకుతున్న నా
చేతులను అనుకరిస్తూ నా జనాన్ని నవ్విస్తున్నారు.
“సుందరం మామా, పుస్తకం కావాలా?
“అరే మామా! మొదలు ఉరుకు. పిన్ని పారక తెస్తుంది బాదడానికి
నేను అదిరిపడ్డాను దర్వాజా వైపు చూచాను. నాకు ఆతి ప్రియం అయిన
నవల “కలని కిటికీలోంచి బయలుడేరింది ఒక అమ్మాయికి తాకింది. నేల కూలింది.
స్టేజిమీది హాస్యగాడు 'జోకొ విసిరినట్లు అంతా ఫక్కున ననా అమ్మలా
పాణాలు పైపైనే పోయాయి. ప్రాణాలు మళ్ళీ తెచ్చుకుంది. చూస్తే నన్ను ఢీ
కొన్నది.
ప. తాతా!”
మ్మాయిని తీవ్రంగా చూచాను. అద్దంలో చూచినట్టు చూచాను ఆ
క. అనక అర్జాలున్నాయి. ముప్పెఅయిదేళ్ళ మనిషి నీకు తాత కాలేడు. నా
వెంట్రుకలు నెరిశాంపానా స ఎప్పుడూ నీరు కారుస్తుంటాయిాపిన్ని కోపానికి
నేను గడ గడలాడుతుంటాను. అన్నీ నిజమేకాని వీటన్నింటికీ యవానంతో ఏమి
న నేను చదువురాని మొద్దునుకాను నా వద్ద మెట్రిక్‌ సర్రిఫికేటుంది.
త్వరలో ఎఫ్‌ ఫ ఏ పాసవుతాను అని ఆ "అమ్మాయికి వివేరించాలనుకున్నాను. నిజం
నమ్మండి.
ఏం చెయ్యను? ఆ అమ్మాయి పిన్ని ఇంట్లోకి వెళ్ళింది.

నేను పుస్తకాలు, బట్టలు మూట కట్టుకున్నాను. మూట పట్టుకుని ఫుట్‌పాత్‌
మీద కూర్చున్నాను. ఎలా కూర్చున్నాననుకున్నారుమయూర సింహాసనం మీద
కూర్చున్నట్లు! డకు ఆనుకొని కూర్చున్నాను. పిన్ని పిలుప్తుకై నిరీక్షించసాగాను.
ఎంచేతంటే, పిన్ని నా సామాను ఎప్పుడూ ఇలాగే పారెస్తుంటుంది. మళ్ళీ ఎవరినైనా
పంపుతుంది నన్ను పిలవడానికి ఆమె పిలవ నంపడం భాయం.ఆదీ నా నమ్మకం.

ఇప్పుటి బాధ అది కాదు. నా కుడి కన్ను అదిరింది. అది అబద్దం ఎందుకు
చెప్పింది? అది మోసం ఎందుకు చేసింది?

కాస్త ఆగండి. నన్ను పరిచయం చేసుకుంటాను. పోనీండి అక్కరలేదు.
మీరు నా మాట నమ్మరు. పిన్ని చెప్పిందే నమ్ముతారు. ఆమె మా చెల్లెలు పెళ్ళి
కోసం మా నాన్నకు వంద రూపాయీలు అప్పు పెట్టింది. మా నాన్న మోసం
చేశాడు. పెళ్ళాన్ని తోడుచేసుకొని చచ్చాడు.

పాపం, పిన్ని ఏడ్చింది. మొత్తుకుంది. తల బాదుకుంది. అలాంటి సమయంలో
నేను కనిపించానామెకు. నేనెలా ఉన్నానయా అంటే 'టిముగా ఉన్నాను పాంటూ,
షర్టూ వేసుకున్నాను. కాళ్లకు కొత్త చెప్పులున్నాయి. రీవిగా సిగరెట్టు కాలుస్తున్నాను.
మీరు నమ్మరు నాకు తెలుసు. కావాలంటే పిన్నినే అడగండి. ఆనాడు ఆమెకు
నన్నుగురించి కొన్నివిషయాలు తెలిశాయి. అవి ఏవిఐ నేను అంట్టుతోముకుంటూ
మెట్రిక్‌ పాసయ్యాను. నేను స్కూల్లో టీచర్‌గా ఉన్నాను. నెలకు ఇరవైఅయిదు
సంపాదిస్తున్నాను.

ఇంకేముంది-మా పిన్ని తలదాచుకుంది. మా అమ్మను నరకంనుంచి
తప్పించమంది. తనకు నెలకు పది చొప్పున అప్పు తీర్చమంది. అప్పుతీర్చకుంటే మా
అమ్మ నరకంలోనే ఉండిపోతుందని బెదిరించింది. ఇహ మా అమ్మ జీవితం అనే
నరకాన్ని మృత్యువు అనే స్వర్గం కోసం నిరీక్షించుతూ గడిపింది. ఇంకా ఆమెను
నరకంలో ఉంచడం ఇష్టంలేదు. నెలకు పదిచ్చి మూ అమ్మకు స్వర్గం కొని పెట్టడానికి
అంగీకరించాను.

నాకు పదిహేనే మిగిలాయి. పదిహేనుతో బతకడం అసంభవం. అంటే
బన్నికి పదిరూపాయిలు అందడం లేదని అర్హం. అందుకే ఆమె నా కుటుంబానికి
మరో ఉపకారం తలపెట్టింది. నా పిల్లలనుండి ఇరవై వసూలు చేయొచ్చునుకుంది.
నన్ను పోషించే బాధ్యత వహించింది.

తరవాత ఏమైంది? నా స్టితి చూచి వీధివాళ్లు జాలిపడ్డారు. దూరంగా
వెళ్లిపామ్మన్నారు. మరోవీధికి పారిపోమ్మన్నారు మా పిన్ని బాగా బలిసిపోయింది.
కదల్లేదు. నన్ను వెదకడానికి రాలేదు ఆన్నారు. అయినా నేను పిన్ని ఇల్లు వదల్లేదు.
వదిలిఉంటే పిన్ని ఇంట్లోకి సరస్వతి వచ్చివుండేదికాదు.

పిన్ని చిన్నిచిన్నిమోసాలు చేయడంలో మొనగత్తై కూరగాయలు అమ్మడానికి
వస్తారా- వాళ్ళబుట్టలోంచి టమాటాలు కొట్టేస్తుంది. పాల్లో నీళ్లుపోసి అమ్ముతుంది.

సరుకులు అమ్మేవాళ్ళతో తగాదా పడుతుంది. ఆమె భర్త లక్షరూపాయల ఆస్తి
సహాతంగా ఆమెను వదలి చనిపోయాడు. ఒక కొడుకు యూరొషు వెళ్ళాడు.
భారతదేశపు బాట మరిచాడు. అక్కడ పిన్నికి కోడలుందని, కోడలుకు పిల్లలున్నారనీ
వినికిడి.

కొడుకు రాడని తెలుసుకుంది. పిన్ని మరిది విరల్‌ను ఇంటికి తెచ్చుకుంది.
విరల్ను సాంత సంతానంలా సాకింది. ఇప్పుడు కదిలే పన్నులా సహిస్తూంది.
డబ్బుసాంతం అతనికి దోచిపెట్టింది. అతనికి మౌనం అంటేనూ, వంటరితనం
అంటేనూ ఇష్టం. రోజుంతా మత్తులో మునిగి గదిలో పడి ఉంటాడు. అప్పుడప్పుడూ
అతని కాళ్ళకు సత్తువ వస్తుంది. లేచి నుంచో గలుగుతాడు. అలాంటప్పుడు పిన్ని
మెత్తని డొక్కలో తంతాడు. ఈ మాట పిన్ని ఎవరికీ చెప్పదు, దాచిపెడ్తుంది.
నాకూ సరస్వతికి కూడా అబద్దాలు చెపుతుంది. విరల్‌ కొట్టాడనే విషయం దాచి
ఉంచుతుంది.

నేను ఆ విషయాలు మీకు చెప్పాలనుకోవడం లేదు. నా విషయంలో మీకు
చెప్పాలని-అదీ నేను జన్మతః కవినని. నాకు అందమైనవన్నీ బాగనిపిస్తాయి. రంగు
రంగుల కలలు వస్తాయి. మంచి మంచి.ఆలోచనలు వస్తాయి. నేను మెటిక్‌
పాసైనాను. అందుకే నన్ను పుస్తక బండారం అంటారు. నా దగ్గర “కల్పని నవల
ఉంది. “కల్పన నాకు చాల ఇష్టం. ఆ నవలా రచయిత నా ఎదలో చేరిపోయాడు.
ఆ నవలా నాయిక అందకత్తా అమాయకురాలు అమాంతంగా ఆకాశం నుంచి
దిగివచ్చిన అప్పురలా అనిపిస్తుంది.

ఉలికిపడ్డాను. లేచి నుంచున్నాను. తరవాత కూర్చున్నాను. కన్నీరు
తుడుచుకున్నాను. చూస్తే పిన్ని ఇంట్లోంచి ఆ అమ్మాయే వస్తూంది-అదే “కల్పన
నాయిక-ఆకాశం నుంచి దిగి వస్తూంది-నా వైపి.

'పిన్ని పిలుస్తూందో పయట సాంతం పంటితో చించుతూ అన్నది. కవిని
అవుతే ఎంత బావుండేది? జీవితంలో ఒక్క ఒకే ఒక కవిత రాయగలిగినా దాని
శీర్షిక ఇప్పుడే రాసివాళ్ణి!

ఆనందంతో గుండె గంతులు వేసింది. అమాంతంగా లేచాను. కాళ్లు
ఊగిసలాడాయి. పడిపోయాను. మూట విచ్చుకుంది. మళ్ళి బాటనపోయేపిల్లలు
పక పకా నవారు.

మళ్ళీ ఇంట్లో చేరాను. గదిలో సామాను సర్దుతున్నాను. పిన్ని కేకలు పెడ్తూంది.
“వరో పుక్కిటి మనిషి పెరిగింది. ఉంచుకోవద్దనుకుంటే పిచ్చిముండ ఎక్కడెక్కడ
చూవులు కలుపుతూ తిరుగుతుందో! నా వంశానికేం మచ్చ తెస్తుందో! నా
ముఖాన మసి పూస్తుందో! పిచ్చిముండ దాని ముఖం చెక్కిపారేస్తా

ఇప్పుడు అర్హం అయింది. కుడికన్ను ఎందుకు అదిరిందో!

పిన్ని నాకు పాసిపోయిన అన్నం, పప్పు పెట్టేది. అదే అమృతంలా ఉండేది
అందమైన కలలు వచ్చేవి. ఆకాశంలో ఎగిరేవాళ్లో. నా బలహీనత మరిచాను.
సేదరికం మరచాను. బన్ని నాకు మరోగదిచ్చంది. అందులో కూర్చుంటాను. ఆ
గది సగంలో పిడకలున్నాయి మధ్యన నా చాప ఉంది. ఒక మూలకు పుస్తకాలున్నాయి.
చూరులో పిచ్చుకల బృందం ఉంది. ఆ పిచ్చుకలు నాకు బంధువులు. అది
ఎడతెగని బంధం. పిడకలకింద తేళ్లు బస్తిలు ఏర్పరచుకున్నాయి. అవీ నాకు
పారుగులే. వాటి అలవాట్లు పిన్ని అలవాట్ల లాంటివి. రాత్రిళ్లు నేను మొత్తుకునేవాణ్ణి-
సరస్వతి నిద్రలేవాల్సివచ్చేది. ఉల్లిరసం అంటించేది. సిరా రాసేది. ఏది రాసినా
ఆమె తాకితే తేలు విషం అమృతం అయిపోయేది. ఆమెలో ఏదో ఆ ఆకరణ
ఉంది. అలాచూస్తే ఇలా తనదే చేసుకుంటుంది. ఇహ నా విషయం చెబుతా
వినండి. పొద్దుతిరుగుడు పూవులా నా చూపు ఆమెనే అంటి వుంటుంది.

ఆమెకు పూలంటే చాల ఇష్టం. రంగు రంగుల బట్టలు, నగలు, అందమైన
ఆడవాళ్లు, రీవిగల మగాళ్ళ మీదినుంచి ఆమె చూపు కదలదు. ఆవిడా నాలాంటిదే.
పేదరికం ఏమిటో తెలీదు. పేదవాళ్ళకోరికలు అక్రమ సంతానంలాంటివి. వాటిని
ఎవడూ పట్టించుకోడు. పేదలు తమ కోరికలు తాబేలుతలలా దాచుకోవాల్సిందే.
వెళ్ళబెట్టలేరు-రాదు అయినా ఆమె తెలివైంది. నేను ఆమె ముందు మూర్చుజ్ణి
అయినాను. ఆవిడ మెటిక్‌ పాస్‌ కాలేదు అయినా నాకు తెలివి చెప్పేది. సరే నేనైతే
మొద్దునే. పిన్ని నన్ను గాడిదగా నిరూపించింది. అందుకు ఆవిడ దగ్గర అనేక
ఆధారాలున్నాయి స్కూల్లో బల్లలు నన్ను ఆటలాడిస్తారు. రాత్రికి మున్నా, షబ్బో
చదువుకోవడానికని వస్తారు. వాళ్లు సతాయిస్తారు. సరస్వతే అడ్డుతగుల్తుంది.
నన్ను కాపాడుతుంది. ఈ వెధవలకు చదువు చెప్పొద్దు అంటుంది. కాని ఎలా?
జీతంసాంతం పిన్ని తన్నుకపోతుంది. ఈ రెండు రూపాయలే నా స్వంతం.

ఒకోసారి బని విరలు సంతోషపెట్టడానికి నా “కల్పన లాక్కుంటానని
బెదిరించేది. అది విని నేను ఏడ్చెవాళణ్లి. ఆ పుస్తకం నాకు ప్రాణం అంలాంటిది.
దుఃఖం దిగమింగడానికీ, ఆనందం ఆనుభివించడానికీ నా ధనం. అందులోనే
సరస్వతికి అందమైన విషయాలు వివరిస్తాను అని అంటుంది. ఆమె నవ్వుతుంది.
అలాంటి పుస్తకం లాక్కుంటానంటే ఏడ్సు రాక ఏమవుతుంది? నేను ఏడుస్తానా?
నన్ను చూస్తాడూవాగుతున్న విరల్‌ నవ్వుతాడు, విన్నారా-నా కన్నీరు ఈ ఇంటిలో
వెలుగులు నింపుతుంది. ఏమంటారా? విరల్‌ నవ్వుతాడుగా! అది పిన్నికున్న ఒక్క
పన్నూ బయట పెడుతుంది. సరస్వతి నవ్వడం తప్పనిసరి. అలాంటప్పుడు ఏదైనా
మన్నిస్తుంది. అది (గ్రబాస్తుంది సరస్వతి. అన్నంలోకి ఆవకాయ చేయమని సిఫార్సు
చేస్తుంది. ఇంత బెల్లం గడ్డపడేయిస్తుంది. సరసంతి నా “కల్పన సాయిక. ఆమె
కోరికలన్నీ తీర్చాలనిపిస్తుంది. ఆమెకు “ఖలాఖంద్‌' తినిపించాలనిపిస్తుంది. మంచి
మంచి బట్టలు కొనిపెట్టాలనిపిస్తుంది. కారులో షికార్లు చేయించాలనిపిస్తుంది. ఇవి

—

ఏమంత పెద్ద కోరికలు చెప్పండి. అయినా ఈ విషయాలు ముచ్చటిస్తే పాపాలు
చేసినవాడు స్వర్గసుఖాలు కోరినట్టు చూస్తుంది సరస్వతి.

'కారులో కూర్చుంటే కళ్ళు తిరగవా? మీ పుస్తకాల్లో ఏం రాసి ఉంది?” అని
వింతగా అడుగుతుంది. ఆమె మాటలు వింటుంటే నాకు ఎకనామిక్స్‌ గుర్తుకు
వస్తుంది. ఇందుకు కారణం అందులో వెదుకుతాను.

“ఎంత చదివారు-మీకేదో పెద్ద ఉద్యోగమే దొరుకుతుంది. కారు కొంటారుగాో
అంటుంది అమాయకంగా.

ఒకటేమిటి పది కార్లు కొందామనుకుంటాను!

ఆ రోజు నా సంతోషానికి అంతు లేదు, ఎంతో కష్టపడి దాచి పెట్టిన
పావలా తవ్వి బయటికి తీశాను. స్కూలుకు వెళ్ళేప్పుడు నేల మీద కాళు నిలవడం
లేదు. కార్లు, టాంగాలు, సైకిళ్లు అన్నంటిపైగా ఎగిరిపోతున్నాను. వీధుల్లో ఆనందం
వెల్లివిరుస్తూంది. నాలుక వెళ్ళపెట్టి ఒక చిన్నపిల్లవాళ్లీ దడిపించాను. ఒక అమ్మాయి
నా చిరునవ్వు చూచి నన్ను వెక్కిరించింది. ఆ రోజు నాకు చాల కవితలు గుర్తుకు
వచ్చాయి. గునిశాను, కూనిరాగాలు తీశాను. అణా మిషనులో వేశాను బరువు
చూచుకున్నాను. చిన్న టిక్కెట్టు వచ్చింది. “అదృష్టపు తాళం చెవి మీ చేతిలో ఉంది
- టిక్కెటు మీద ఉంది. పిడికిలి తెరిచాను. మూడణాలున్నాయి మల్లెపూలు
కొన్నాను. సరస్వతికి ఇలాంటి బహుమానమే ఇవ్వాలి. పూలు అందంగా ఉన్నాయి.
పూలలాగే సరస్వతి నాజూకుగా ఉంది.

పిన్ని దుకాణానికి లావుపాటి స్త్రీలు వస్తుంటారూబట్టలు కుట్టించుకోవడానికి
సరస్వతి వారి కొలతలు తీసుకుంటుంది. వాళ్ళను అదోలా చూస్తుంది. బట్టలు
కుడ్తున్నప్పుడు పిన్నితో అంటుంది: “ఎంత సుఖం ఉందో-ఇంత ఊరింది-ఏనుగు
అయింది” అని. ఆ మాట వింటుంది పిన్ని. ఆమె ఏనుగులాంటి దేహాన్ని దాచుకొని
ఒంటి పంటిని బయట పడేస్తుంది. పిన్ని ఎందుకలా నవ్వుతుంది అంటే దానికీ
అర్హం ఉంది. సరస్వతి సంతోషంగా ఉండాలని పిన్ని సంకల్పం. ఎంచేతటారా, బట్టులు
కుట్టిన డబ్బంతా పిన్ని బొక్కసంలోకి పోతుంది. దిక్కులేని సరస్వతి పిన్ని
పాలబడ్డప్పుడు సరస్వతికి తనకూ ఎలాంటి సంబంధమూ లేదని చెప్పుకుంది. ఏ
పుణ్యమని ఇంత తిండి పడేస్తున్నానంది. సరస్వతి కుట్టుపని చూచి వన్నైల విసనకర్రలు
కూడా ముగులవుతే సరసథతి పిన్నికి సాక్షాత్తు కేనకోడలు అయిపోయింది.
'తేడీస్‌టైలరింగ్‌ఫర్న్‌ అని బోర్డు తగిలించింది. ఇప్పుడు సరస్వతి ముందు ఎప్పుడూ
రంగు రంగుల బట్టలు పడుంటాయి. ఆమె సదా మిషను మీద వంగి ఉంటుంది.

ఇంటికి చేరుకున్నాను. సరస్వతికి పూలు సమర్పించాలి. ఎలా సమర్సించాలో
అరం కాలేదు. దోవ పొడుగునా ఎన్నో ఆలోచిస్తూ వచ్చాను. ఆమెను చూచాను,
అన్నీ మరచాను. మాటలు మోసం చేశాయి. పలుకు బయటపడ్డంలేదు. మౌనంగా,
వణికే చేతుల్తో పూలు మిషను మీద ఉంచాను. రెండుమూడు రాలి పడ్డాయి.

ఒకటి ఆమె వడిలోకి దొర్లింది. మరొక లేత మొగ్గ సూదికిందపడి ముక్కలు
ముక్కలయింది. ఈ ప్రమాదం నన్ను నిశ్సేష్టుల్లి చేసేంది. ఆమె మిషను ఆపింది.
నన్ను చూచింది. ఆ చూపులో గౌరవం ఉంది.

Lhd ఆ డబ్బుతో క్ష కారం చేయించుకోక పోయారా?”

సరూ! ఎందుకలా అంటావు? క్షౌరం కూడా అవుతుంది మాసిన గడ్డాన్ని
చేతో రుద్దాను. “అంతేకాదు. నీకోసం ఒక చీర కొనాలనే పానూఉంది. ఎరత్తో
మరొక ఏడాది. ఎఫ్‌ ఏ. పాసవుతాను. ఆ తరువాత బి. ఏ. ఇహ ఎమ్‌. ఏ. కావడం
ఎంతసేపు అప్పుడు నువ్వు రాణివి నా జీవిత ప్రణాళిక సాంతం గబగబా ఆమె
చెవుల్లో గుమ్మరిస్తుండగానే పిన్ని వచ్చేసింది.

“వచ్చాడయ్యా చదువులదొర! దాన్ని పని చేయని అని న. ఉద్దేశించి
“మొనగాడినని నరుకుతున్నాడు. వట్టి ఆబద్దాలకోరు. మూడేళ్లయిందే ఎఫ్‌. ఏ లో
భఖయిలవుతూ కష్టం లేకుండా తిండి దొరుకుతుంటే తల ఎరుక. బద లు
చేసుకుంటాడు" అని తనలో తాను నవ్వింది. సరస్వతి నవ్వలేదు. మల్లె మొగ్గ
అందుకుంది. తల్లో పెట్టుకుంది.

“పూలు నచ్చలేదా? నా ధ్వనిలో (పాణంలేదు.

ఆమె నవ్వింది. ఒక పూవుతో నన్ను కొట్టింది. పూవు విసిరింది. దాని
తాకిడికి నా కోరికల కవాటాలు తెరచుకున్నాయి-విచ్చుకున్నాయి. నా హృదయనౌక
ఆనందభారంతో కుంగ సాగింది. కోరికలు తీరడంలోనూ భరించరాని వ్యథ వుందని
అప్పుడు నాకు అనిపించింది.

నా చీకటిగదిలో చప్పున వెన్నెల పరచుకుంది. చూరులోని పిచ్చుకలకూ

లిసిందీ విషయం. అవీ నన్ను అభినందిస్తున్నాయి. వెంటనే “కల్పనొ తెరిచాను.
య. సమయాల్లో హీరో ఏంచేస్తాడు? షబ్బూ, మున్నూూ ఇచ్చే రెండు
రూపాయీలపఫీజు దాచశక్యం కావడంలేదు. అందం ఆయిన అ ఏమిటది?
అర్హంకావడం లేదు. నిన్నటి సాయంత్రం కంటిముందు కదిలింది. ఒక స్త్రీ పట్టుబ్లవుజు
కుట్టించుకోవడానికి వచ్చింది. సరస్వతి పట్టుబట్టమీద తన తెల్లని వేళ్ళను తిప్పుతూంది.
ఎంతబావుంది! దినిమీద గుండ్రని అద్దాలు కుడ్తే ఎంతో బావుంటుంది. చాల
ఖరీదు కావచ్చు.

ఆనాటి సాయంతం అదే నల్లని బ్లవుజ్‌ తనముందు పరచుకొని కూర్చుంది

రసల. నేను అద్దాలు దానిమీద గుమ్మరించాను.

“ఎంత బావున్నాయి! ఎవరివి? ఆమె కళ్లు అల్లల్లార్భి అడిగింది. ఆమె కన్నుల్లో
అద్దాల మెరుపు నిండిపోయింది.

"నేనే తెచ్చానూనీకోసం' నేను ఎగిరి గంతేసి అన్నాను. నా తల నిక్కింది.
తలవంచి చూస్తే దిపాలు మలిగాయి.

కణకణలాడే నిప్తుకణికల్ను ఏరినట్లు ఏరి పక్కకు పెట్టింది. “ఇంత డబ్బు

ఆం

ఎందుకు ఖర్చు పెట్టారు? వీటితో నేనేం చేసుకుంటాను? అన్నది.

“నల్లని పట్టు బ్రవుజ్‌మీద అద్దాలు కుట్టుకో. చుక్కలునిండిన ఆకాశం
కప్పుకున్నట్టుంటావు. నీవు నేలమీద నిలిచిన సరస్వతిలాకాక కాళిదాసు శకుంతలవు
అవుతావు.

మన్ని కన్నుకొట్టినపుడు బల్లలు చూచేట్టు చూసింది. అద్దాలన్నీ ఏరి ఒక
పొట్లం కట్టింది. లేచి వెళ్లిపోయింది. 3

సాయంకాలం ఇంటికి వచ్చాను. పిన్ని లేదు. బయటకుపోయింది. సరస్వతి
కనిపించలేదు. పొయ్యిమీది కుండ కనిపించింది. కూర ఉడుకుతూంది. కూర
నన్ను పిలిచింది. కాస్త రుచి చూడమన్నది. ఇంకా నేను మూత తీయనే లేదు.
సరస్వతి వూడిపడ్డది. అద్దాల ఆనందం ఆమె ముఖంలో ఇంకా కనిపిస్తూనే ఉంది.
ఆమె ఎగురుతూంది. గంతులు వేస్తూంది. గుండ్రంగా తిరుగుతూ వస్తూ ఢీకొన్నది.

“మీకు సుబ్రమణ్యం కలిశాడా? ఆమె ఆనందంతో ఉక్కిరి బిక్కిరి అవుతూంది.

“'స్నుబమణ్యం! ఎవడా స్నుబమణ్యం? నేను గుర్తుతెచ్చుకోవడానికి తంటాలు
పడుతున్నాను.

“వెండి బంగారం వ్యాపారం చేయడూ అతనే - ఇవ్వాళ పన్ని దగ్గరికి
వచ్చాడు.' నేను దొంగనై, నా నుండి వెండి బంగారు రాసులను దాచినట్టు సిగ్గుతో
తన శరీరాన్ని చింపుల చీరతో దాచుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తూంది.

“ఏమి! మీరు అతన్ని చూళ్చేదా? ఇహ మేం అతని కార్లో కూర్చొని వెళ్ళిపోతాం.”

అది విన్నాను. నేను కొయ్యబొమ్మనైనాను. చేతులు సైతం వణకలేదు.
వేళ్ళసందున బీడీ పడిపోలేదు.

ఆమె అటూ ఇటూ చూచింది. నా దగ్గరికి వచ్చింది. “వారు ఏడు చీరలు
తెస్తున్నారు. ఏడు నగలు.' వేళ్లు చూపించి చెప్పింది. తరవాత నవ్వింది. పొట్టు
చెక్కలయ్యేట్టు నవ్వింది. తరవాత గిర గిరా తిరిగింది. కట్టెల్లో పడబోయింది.
నన్ను పట్టుకుంది. నిలదొక్కుకుంది. “క్షమించు బాబా....” బీడీ గట్టిగా
దమ్ములాగుదామనుకున్నాను. అనుకోగానే బీడీ చేయిజారి పడిపోయింది.

ఆమె కనులు ఆనందాశువుల్లో ఓలలాడుతున్నాయి. అటుచూస్తే ఎవరో
“కల్పనోను కిటికీలోంచి విసిరారు అది వచ్చి నా ముఖానికి తగిలింది. అప్పుడు
నేను ఏడవడానికీ, నవ్వడానికీ ప్రయత్నించాను. ఏదీ చేయలేకపోయాను.

ఏదో విధంగా గదిలోకి చేరాను. నా ముందు ఏ పుస్తకం ఉన్నదీ తెలియదు.
ఏంచదువు తున్నానో అర్హం కాదు. అమాంతంగా మల్లెపూల పరిమళం వచ్చింది.
ఉలిక్కిపడి చూచాను. ఆవెఎ చేతుల్లో షూలున్నాయి. షూలలా పదరివుతం
వ్యాపింపచేస్తూ వచ్చింది.

అనువాద కభలు.....-.-..౧౨౨ కటల అంద జణల వదిన శని నతి ఉల sa wo we 99

ఆమె నా చేతిలోంచి పుస్తకం లాక్కుంది. “నేను వెళ్లిపోతానంటే మీకు
దుఃఖంగా ఉంది కదూ! అన్నది.

'సరే ఏవైనా మంచి ముచ్చట్లు చెప్పు. చూతాం నీ అదృష్టం ఎలా ఉందో?

నా మౌనాన్ని చూసింది. విసిగింది “మాట్లాడరాదూ? అన్నది.

'ఏం మాట్లాడను” అదే ఆలోచిస్తున్నాను.

'అబ్బా! నాకు ఎలాంటి రంగులు బావుంటాయో చెప్పండి. డబ్బుకు లెక్క
చేయకు అన్నాడు సుబ్రమణ్యం. వారితో చెప్పి మీకూ ఒక కొత్తచొక్కా కుట్టిస్తా

'నాకు తేలు కరిచినట్టుంది అన్నాను.

'హయ్యోరామా! ఎక్కడ? అని కాళ్ళూ చేతులూ చూచింది.

“ఎక్కడో తెలియడం లేదు. ఇదిగో ఈ చేయి, ఇదిగో ఇక్కడ...” శరీరం
సాంతం పరుగులు పెడుతున్న బాధను ఒకచోట నిలపడానికి ప్రయత్నించాను.

“ఆగండి ఉల్లిగడ్డ రసం తెస్తాను అని ఉరికింది-చీర కుచ్చెళ్లు పట్టుకొని.

రెండో రోజు తెరిచిన మొసలినోరులాంటి నల్లని కారు వచ్చింది. స్నబమణ్యం
దిగాడు. భారమైన దేహం, పెరుగుతున్న బొర్ర, ముఖాన ముడుతలు అన్నింటిలోనూ
ఒక రీవి ఉంది. అతని సూటునుంచి బూటుదాకా అన్నీ మెరుస్తున్నాయి అతను
తళ తళ మెరిసే బంగారు ముద్దలా ఉన్నాడు. అణచి దువ్విన అతని తెల్లని
వెంట్రుకల అందాన్ని చూచి నల్లని వెంట్రుకలు సిగ్గుపడేట్టున్నాయి. అతను నా
గదిలో అడుగు పెడితే సువాసనల వాన కురిసినట్టయింది. లోపలికి వచ్చి మనిషి
ముడుచుకుపోయాడు. అతని ముఖం మొత్తం సీసా ఆముదం తాగినట్లయింది.

అతని మొదటి అడుగు “కల్పన మీద పడింది. తరువాత నా దిండును
తొక్కాడు. తరువాత రాత్రి బాపతు మల్లెపూలను తొక్కాడు. అన్నీ అతని బూట్ల
అడుగులకింద నలిగి పోతున్నాయి. నేను ఒక మూలకు నక్కి వణుకుతున్నానూనా
మీదా ఒక అడుగువేసి వెళ్ళి పోతాడా అనిపించింది.

ఇల్లంతా తలక్రిందులు అవుతూంది. బన్ని పయ్యదలాక్కొని మెటికలు
విరవాలని ఉబలాట పడుతూంది. మడమల మీద లేచినా వాడి బుజాలదాకా ఆమె
చేతులు పోలేదు. సరస్వతి పయ్యద సాంతం పంటితో పట్టుకొని, తలవంచి తన
ముందున్న చీరలను ఆశ్చర్యంగా చూస్తూంది.

“బాగాచూడూ స్నుబమణ్యం చీరల్ను సరస్వతి ముందు పరిచేశాడు.

“పెచ్చిదానా! కలలో సైతం ఇలాంటి చీరలు చూచి ఉండవు. అచ్చం అమీరులు
కట్టే చీరలు” అన్న బన్నినిచూచి 'నిజంపిన్ని-నీ తోడు అయిదు వందల రూపొయీల
చీరలు అన్నాడు.

ఆ మాట విని సరస్వతి పంటిసందు పయ్యద ఊడిపోయింది. చూపుల్తో
స్యబమణ్యాన్ని కొలిచింది. తరువాత సిగ్గుపడ్డది చిరునవ్వునవ్వింది. తేలుకొండిని
పట్టినట్టు చీరలు తాకింది.

“అయితే నాకు తెలీదనా! మీరు నాసిసరుకు ఎందుకు తెస్తారు” పిన్ని పన్ను
ఆనందంతో ఊగిసలాడింది “అయినా ఈ బచ్చిదానికి కట్టడం వచ్చా ఏమన్నానా?
రెండు రోజుల్లో చించేస్తుంది.

'నేనుమాత్రం రెండురోజుల్లో దీన్ని సరిచేయనూ! స్వబ్రమణ్యం తల నిక్కించి
గర్వంగా అన్నాడు.

“కొడుకో ఈ పేద ముసలిదాన్ని మాత్రం మరువకు. చంద్రునిలాంటి వధువును
ఇప్పిస్తున్నాను. వాడ వాళ్ళంతా ఆడిపోసుకుంటారు - పదిహేనేళ్ళ పిల్లను యాబైఏండ్ల
వాడికి అంటగట్టిందని"

“సరేసరే ఇహ వాగకు. రేపు చెక్కుబుక్కు తెచ్చినపుడు జ్ఞాపకంచేయి
అనేశాడు సబమణ్యం అయిష్టంగా.

బన్నీ చీరలు సుందరానికి కూడా చూపించు అని సరస్వతి చీరలను
నావైపు నెట్టింది. సుబ్రమణ్యానికి అది నచ్చలేదు. నేనూ కళవరపడ్డాను. ఏంచేయాలో
బోధపడలేదు. ఇదంతా మామూలుగా కనిపించాలని ఒక చిరునవ్వు నవ్వాను.
వణికే నా చేతులు చీరలకోసం కదలనేలేదు. స్నుబమణ్యాం చీరలు లాగేశాడు. “ఇస్త్రీ
చెడిపోతుంది. మురికి చేతులతో ముట్టవద్దు” అన్నాడు.

సరస్వతి లేచి వెళ్లిపోయింది. తిరిగి వచ్చేప్పుడు పారుగింటివారి విరిగిన కుర్చీ
తెచ్చింది. కుర్చీ గది మధ్యలో వేసింది. సరిగ్గా నా ముందు కూర్చుంది. పయటి
కొంగు పంటితో చించుతూంది.

“కూర్చోండి” అని పిన్ని తన చెంగుతో కుర్చీమీది దుమ్ముదులిపింది. అది
సాంతం స్నుబమణ్యం సూటుమీద సవారి చేసింది.

“ఉహ్‌ స్నుబమణ్యాం మరికొంత ఆముదం నాకాడు దస్తీతో దుమ్ము దులిపాడు.
రెండు జేబుల్లో చేతులు పెట్టుకొని, తలఎత్తి మిడుకుతున్నాడూఏదో తన కాళ్లకింద
నేల తలకిందులవుతున్నట్లు

“అద్దాలు ఊపిరి బిగపట్టి చూచాడు. సరస్వతి చేతిలో అద్దాలు మెరుస్తున్నాయి
అవి నేను తెచ్చినవి!

“ఇవేం ముక్కలు? అతను సరస్వతి చేతిని తన కంటి ముందుకు తీసుకున్నాడు.

“ఇవి బట్టమీద కుట్టే అద్దాలు. దీనికి నల్లబట్ట కావాలో వాడి తీవదృక్కుల్నుచూచి
బెదిరి వెనక్కు. జరిగింది సరస్వతి.

'వెధవ అద్దాలు, ఈ పల్లెవేషాలు మానెయ్యి అతడు సరస్వళత్తిడస్‌న్‌ నెట్టాడు
అద్దాలన్నీ ఎగిరి నేలమీద పడ్డాయి. నేను వేయి ముక్కలుగా విర్తి yaa గోననిపించింటె
ఒక్క ముక్క నా తొడమీద పడింది. అందులో సరస్వతీ హసరదంతో. ఉక్కిరి
బిక్కిరి అవుతూంది. ఇవ్వాళ ఆమె ముఖం మల్లెపూలళీ? జేదు-గులాబి మొగ్గలా
ఉంది.

సరస్వతి తొలిగిపోయింది. సుబ్రమణ్యం కనిపించాడు. ఆతని టై మీద ఉన
రంగురంగుల పిట్టను గద్ద తన్నుకుపోతూంది. కాలర్‌లో ఒక వాడిన ఎర్రగులాబీ
మొగ్గఉంది. అతనీ ముక్కు. ఎండిన పిడకలవాసన భిరించలేకపోయింది. “అయితే
మళ్లీ ఎల్లుండి వస్తానని వెళ్ళిపోయాడు.

అద్రంలోకి పిన్ని వచ్చేసింది. ఉన్న ఒక్క పన్ను ఫిరంగిలా ఉంది. ముఖం
తటతతత అయంది: నవ్వడం వల్ల మెడకింద మాంస్యగ్రంధుల సంఖ్య పెరిగిపోయింది.
“పాము చచ్చింది. కర్ర విరగలేదు. రేపు అయిదువందల రూపాయలు అందుతాయి"
అన్నది.

పనికూడా తొలగిపోతే వికారి అయిన ముసలివాడు అద్దంలో మిగిలి
పోయాడు. అతని ముఖంమీద బిచ్చగాని చాయలున్నాయి. రోడ్డుపక్కన ః కూర్చున్నా
అంతా చ. తప్పుకొని వెళ్తున్నారు. “క్షమించు బాబా అని సాగిపోతున్నారు.

పెళ్ళి ఏర్పాట్లు-బట్టలు కుట్టడం - ఇంటికి వెల్లవేయడం అడావుడిగా
ఉంది. సరస్వతి నన్ను స్కూలుకు వెళ్ళనీ యలేదు. ఆనందంతో ఆమె గుండె
ఉప్పాంగుతూంది. ఎప్పుడూ ఏదోఒకటి మరుసూ నాంది. గోరింటాకు కోసం ఉరక
మంటుంది. కంసాలి దగ్గరికి పరిగెత్రమంటుంది.

“నేనంటే నీకెంత ఇష్టం! నా కోసం ఎంత కష్టపడుతున్నావు” అంటుంది.
కృతజ్ఞతా దృక్కులో చూస్తుంది. చాలు ఆ చూపుల నీడలో అలసట మరచాను.
ee మింగేశాను.

“పిన్నిలా లావెక్కుతానేమో నని భయంగా ఉంది” ఎరుపు చీరమీద పూలు
కుడ్తూ అన్నది.

'ఛ నువ్వెన్నడూ లావు కావు నేల మీద కూర్చొని తెగిన చెప్పుకు మేకు
దిగేస్తూ అన్నాను.

“పనివాళ్ళే అన్నిపనులూ చేస్తారాయె-రోజంతా నేనేం చేయను?"

'అబ్బ! ఎంత వేడిగా ఉంది! అని ముఖం మీది చెమట తుడుచుకున్నాను.

రెండోరోజు సుబమణ్యం ఉత్తరం తెచ్చాడు నౌకరు. నౌకరు పిన్ని ఇంటి
బెల్లపుచాయ్‌ తాగనన్నాడు. స్నుబమణ్యం దస్తూరి మహాచెడ్డది. ఒక్కొక్క అక్షరం
గుణించుకొని చదవాల్సివచ్చింది.

పిన్ని ఇంట్లో పెల్లి చేయడం అతనికి ఇష్టంలేదట. రేపు సాయంత్రం సరస్వతిని
కారులో తీసీకెళ్తాట్ట. అక్కడే అతని బంగళాలో పెళ్లి జరుగుతుందట.

కాలానికి 'కరుణలేదు. ఉదయానికి హృదయంలేదు. సాయంకాలానిది
చచ్చుగుండె. ఎందరు విన్నవించుకున్నా చెవినిపెట్టదు. నా విన్నపాలు-ప్రార్ధనలు ఆ
సాయంత్రానికి అందినట్టులేదు-ఉరికి వచ్చేసింది.

సరస్వతి పెళ్ళికూతురు అయింది. ఆమెను చూచాను. నా కళ్ళను నేనే
నమ్మలేకపోయాను. నావి మసక కళ్లు. వాటికి ఇంత వెలుగు ఎలా వచ్చింది? నా

గుండె గుండెలోనే ఉంది. నేను మామూలు మనిషిలా ఉన్నాను. ఇంటికి చాల
మంది వచ్చారు. అల్లరిగా ఉంది. ఏమీ అర్హం కావడం లేదు.

వచ్చిన వాళ్లు వధువును చూచారు. వెళ్ళిపోయారు. నన్ను ఉడికించడానికి
ఎవరూ లేరు. అలసినట్టు కూలబడ్డాను. నన్ను చూచింది సరస్వతి. నవ్వింది.

“ఏమిటి ఆలోచిస్తున్నారు...”

'అదే...... నువ్వు వెళ్ళిపోతావు గదా అని

“ఆలో సరస్వతి ఉలికిపడ్డది. అప్పుడే నిద్ర లేచినట్లు నలువైపులా పరికించింది.
తన బట్టలను చూచుకుంది. ఎమి? నిజం! మిమ్మల్ని వదిలి వె తానా? అది
సంతోషసమయం. అయినా ఎక్కెక్కి ఏడ్చింది. నేనూ కన్నీటి సం తపించాను
కాని ఎడారిలో మబ్బుముక్కలేడ!

సరస్వతిని పిన్ని ఓదార్చింది. ఇతర స్త్రీలు ఏడవరాదన్నారు విఠల్‌కూడా
వచ్చాడు. అయినా ఆగలేదు. నగలు ఒక్కొక్కటే తీసి విసరుతూంది.

“సరే ఇహ బుద్ది తెచ్చుకో. అతడు వచ్చేవేళ అయింది

“ఎవరూ....” ఆమె పిచ్చిదానిలా గుమ్మంవైపు చూచింది. 'నాకు భయంగా
ఉంది. కార్లో కూర్చుంటే కల్లు తిరుగుతాయి. నేను పోను అనేసింది.

అది విన్నాను. లేచాను. ఎక్కడికి వెళ్ళడం? ముందు కటిక చీకటి. బుద్ధికి
సంబంధించిన దీపాలన్నీ ఆరిపోయాయి. మండుతున్న జ్యాలల్లోంచి బయట
పడినట్టు సరస్వతిని తప్పుకొని బయటపడ్డాను. ఒక్కొక్కమెట్టు దిగాను. దర్వాజాలోకి
వచ్చాను.

“స్నుబమణ్యం వస్తున్నాడు...” ఎవడో రోడ్డుమీదనుంచి ఆరచాడు.

'ఎక్కడికి వెళ్తున్నారు? వెలళ్ఫొద్దు....... సరస్వతి అరుస్తూంది.

నేను మాట్లాళ్ళేదు. ఫుట్‌పాత్‌ దాటాను. చౌరస్తావైపు సాగాను.

“వెళ్ఫొద్దు....వెళ్ఫొద్దు ఆమె వేగంగా మెట్టుదిగి ఉరికివస్తూంది-నన్ను ఫిరంగుల
గుళ్ళనుంచి రక్షించడానికన్నట్లు - బయట హంతకుల వీరవిహారం విన్నట్లు
ఉరికివస్తూంది-

“వెళ్ళొద్దు మల ఓ” వాతావరణంలో ఒక ఫిరంగి పేలింది.

తరవాత ఆకాశంలో ఎరుపు వలయాలు ఏర్పడాయి. మలిగాయి. చెరిగాయి.
మండే కళ్ళమొసలి నోరు తెరచుకొని దుమికింది. చిన్నారి మల్లెమొగ్గ కేకపెట్టింది.......

భయంకర స్వపస్నంనుంచి బయటపడ్డట్టు ఆంతా అచేతనంగా ఉంది. మౌనంగా
ఉంది. నిశ్శబ్దంగా ఉంది.

పన్ని సరస్వతి బంగారు నగలను ఒకచోట పోగుచేసింది. స్నబమణ్యం
వాటిమీద వంగి విరిగిన అవయవాల్లో ఇరుక్కున్న గాజులనూ, ఉంగరాలూ
గొలుసుల్నూ గుర్తిస్తున్నాడు. పిన్ని నా “కల్పనను వీధిలోకి విసిరితే జాగ్రత్తగా
దానిగాయాలు సవరించినట్లు అతి జాగ్రత్తగా నగలు తొలగిస్తున్నాను.

ముందు అందరూ నన్ను రాణిని చేశారు. తరవాత నేను దొంగనయినాను.

నా కళ్లకు గుడ్డ కట్టారు. నేను చేతులతో వెదుకుతూ తిరుగుతున్నాను.
ఎవరివో ఎరుగని చూప్‌లు నా చేయిపట్టుకొని నడుస్తున్నాయి. నేను బెదిరాను.
కట్టినగుడ్డ డ విప్పిపారేశాను. వా ఎవరూలేరు. పిల్లలందరూ నన్ను వదిలేశారు.
బామ్మల “దుప్పట్లలో చేరారు. పేదరాశి పెద్దమ్మ కథల్లో మునిగిపోయారు.

నేను వంటరిగా నుంచున్నాను. ముందు బామ్మను నిదపుత్తునా? నేను
నిద్రపోదునా? అని ఆలోచిస్తున్నాను.

అప్పుడు ఉరికి వచ్చాడు. ఎక్కళ్లించి వచ్చాడో తెలీదు. బరువుతో వంగి
పోతున్నాడు. పూలతో నిండిన బుట్టనాకు అందించాడు. వెళ్లిపోయాడు.
వెళుతూవెళుతూ నిలిచాడు.

'ఇక్కడేఉండు, ఇప్పుడే వస్తాను అన్నాడు.

నా నోట మాట రాలేదు. బుట్టనూ చూడలేదు ఎంత నిర్రయుడు -
మొగ్గల్ను తెంచాడు! ఇవి వికసి ంచడానికీ ఇంకా చాలరోజులు కావాలి.

ఇదేమిటి? జీవితాంతం ఇక్కడే నుంచొని ఉంటానా? షబ్బూ, మున్నీ,
సారా అంతా నను వదిలేశారు. అత్తవారిండ్లకు వెళ్ళిపోయారు. అటు అమ్మ
కేకలూఏమోనమా మెరగం-మనిషి జాడ పడనీయరు మేంరాము - మమ్ములను
ఎవరూ బలవదు! బావుంది. ఏమిటీ బలవంతం! ఎప్పుడూ గదిలోనే కూర్చోవాలా?
ఏమిటో ఈ మ్‌ కఆఠతటాయాన్‌కతటాతు గుర్తించగలడా ఎవడైనా? వెదకడానికి వస్తే
వెళ్ళిపోవాల్సి ందే.

ఇవ్వాళ తేదీఎంత? ఓ చిన్నకోడలా ఇవ్వాళ “గుడ్లూ జన్మదినం. ఈ కాలపు
పిల్లల తెలివి తెల్లవారినట్టే ఉంది. ఏదీ గుర్తుండదు." కాస్త తేదీలు వారాలు
గుర్తుంచుకోండి. ప కొండలాంటి జీవితాన్ని హాదా దం ఏది మరువలేదు.
ఇప్పుడు ర అయినానా? అయినా (ప్రతి ఒక్కటీ గుర్తు ఉంటుంది.

ఏయ్‌ * బల్లలూ కాస్త రొద తగ్గించండి. గుమ్మంలోకి ఎవరొచ్చారో చూడండి.
ఇప్పుడు నాకేమీ “వినరావడంలేదూ-గుమ్మందాకా ఎవరో వసు స్తున్నట్లు మళ్లీ పోతున్నట్లూ
అనిపిస్తోంది.

చాలు కొడకా! చాలించు. ముసలితనానికి మందెక్కడ? చావును
తప్పించగలవా? నన్ను వంటరిగా ఉండనీ! కదులు ఇక్కలణ్ణించి. అవును, ఇప్పుడు
అల్లాను ఎందుకు స్మరిస్తాను! నా కష్టాలు గట్టెక్కించే అల్లాను పలుస్తాను-అతడు

నా కనుల వెలుగు లాక్కొని వెళ్లిపోతాడు. నా కళ్లు మంకువి-మొండివి-ఇంత
ముసలితనంలో కళ్ళలో ఈ వెలుగేమిటి? గుండె పడిపోయింది. కాళ్లు చేతులు
మాట వినడంలేదు. అయినా కళ్ళల్లో జ్యోతులు వెలుగుతూనే ఉన్నాయి. కంటికీ,
కంటి వెలుగుకూ వార్హక్యం లేదా?

పిల్లలూ! నా ప్రాణం దేనిమీదా లేదు. నేను డబ్బు దాచుకోలేదు-మూట
కట్టలేదు. నా పూలబుట్టుంది. చూచారా? దాన్ని జాగ్రత్తపరచండి. పిల్లలు తాకకుండా
కాపాడండి. పిల్లలకు తెలివి ఉండదు.

ఎవడైనా ఇలాంటి మొగ్గలను తెంపుతాడా?

WYER TRY Ty

ue. 1

“ఇళ్ళన్నీ ఒకేరకంగా ఉన్నాయి. నేను పరులఇంట్లో ప్రవేశించలేదుకదా?'

నన్ను ఆస్సతినుంచి ఇంటికి తీసికెచ్చేప్పుడు తేప తేప నాకు అదే ఆలోచన
వచ్చింది.

కారు (ప్రమాదంలో బలమైన గాయం తగిలిందనాారు డాక్టర్లు. అంతా అబద్దం.
గాయం తగిల్తే బాధపెట్టాలిగా? నాకేమి బాధలేందే!

వాళ్లంతా హి. చూస్తున్నారు నన్ను నాకు కాపలా కాస్తున్నారు. నేను
పారిపోతానేమో అన్నట్లు చుట్టివేశారు.

నేను అనుకున్నంతా ము

నన్ను పరుల ఇంట్లొ వదిలి వెళ్ళారు. నన్నుపట్టి మంచంలో పడుకోబెట్టారు.
ఎవరో ఆడది పెద్దగా ఏడుస్తూంది. “హయ్యో! ఏమాయే!! ఇతడు నా హామిద్‌ 'ఎలా
అవుతాడు? ఎందుకిలా అయింది? అని మొత్తుకుంటూంది.

“అమ్మా! ఆ దుప్పటి కప్పుకున్నదె వరు? నాన్న మంచంమీద ఎందుకు
పడుకున్నాడు? ఒక పిల్లవాడు అడుగుతున్నా

ఇహ ఎలాంటి అనుమానం లేదు. పొరపాటున మరో ఇంటికి వచ్చేశాను.

పొరపాటున మరొకరి ఇంటిలో దూరితే ఏమౌతుంది అని నేను. ఎప్పుడూ
ఆలోచిస్తుండేవాళ్లో. ఏమౌతుంది ఇంట్లోవాళ్లు వస్తారు. నన్ను తరుముతారు. నేను
పారిపోతాను.

కాని ఇక్కడ అలాలేదే! నాలుగువేపులా మనుషులున్నారు. నన్ను పట్టుకుని
కూర్చున్నారు!

“వదినా ఊరుకో, ఏమిటా ఏడుపు అని ఎవరో వారిస్తున్నారు. “మీరు
ఇంతగోలచేస్తి అతడు ఇప్పుడే పిచ్చివాడయిపోతాడు. మీరంతా శాంతంగా ఉండాలి.
అతలణ్ణి మరిపించాలి. అతని ధ్యాస ఇంటివైపు మళ్ఫేట్లు చేయాలి”

“వమరిపించండి-మరిపించండి” ఏమిటిది? ఎందుకు అంటున్నారు వీళ్ళంతా
ఇలా? అంటే నేను పరాయి ఇంటికి వచ్చినట్లేగా? ఎవడా వెధవ-పిరికిపంద- పెళ్ళాం
పిల్లల్ను సాదలేక పారిపోయాడు? నన్నెందుకు ఇలా పడుకోబెడ్తున్నారు? అందరూ
దొంగల్లా ఉన్నారు-దోపిడీదార్లు. నన్ను న అవును. నా తళం
చెవులేవి? తాళంచెవులివ్వండిా-నా తాళంచెవులు!

ఏమిటీ వెధవ ఇల్లు-ఈ గదిలో వెలుగేలేదు! ఏమిటి-ఇవ్యాళ ఇంకా సూర్యుడు
రాలేదా? సూర్యుణ్ణి మరొకరి ఇంట్లో చెరపెట్టారేమో! ఉహూ! ఇది రాత్రిలాఉంది.
రాత్రి అవుతే చంద్రుడుండాలిగా! చుక్కలుండాలి.

చందమామ రావే

జాబిల్లి రావే

ఓహో వచ్చిందెవరు? సూర్యుడుగారా! రాండి. రాండి. ఇహ సూర్యుడు
రావలసిందే. సూర్యుడులేని పగలు! ఏమిటిది? ప్రళయం కాదూ!

సూర్యుడు రాకుంటే నేను గడ్డం ఎలా గీక్కుంటాను. టీ ఎలా తాగుతాను?
చీకటిగదిలో షేవ్‌ చేసుకోను వస్తుందా? ఛీ మెడకోసుకోను అదేమిటి డాక్టర్‌ నన్ను
షేవ్‌ చేసుకోవద్దంటాడు? ఏమీ, నాకేమైంది? కారు ప్రమాదంలో చేతులుకూడా
విరిగాయనుకుంటున్నారా? వెర్రివాళ్లు.

నాకు షేవ్‌ సామాను ఎలా దొరుకుతుంది? తాళంచెవులు పోయినాయే!
అన్నీ పోయినాయి అంతా మాయం అయింది. దొంగలూదొంగలు నా సాత్తంతా
దోచుకున్నారు. పారిపోయారు. ఇది ఇల్లుకాదు దొంగల బస్తీ, ఏమిటలా చూస్తారు-
అందరూ నన్ను-వింతగా-విచితంగా. ఏమిటా గుసగుసలు? వాడెవడు? అన్నంతెచ్చే
ఫజ్ఞూ. వాడూ నన్ను చూచి నవ్వుతున్నాడు వెధవ.

పాపం, వీళ్ళంతా పిచ్చివాళ్ళలా ఉన్నారు. కారు ప్రమాదంలో కావచ్చు.
అంతా కార్లో వెళ్తున్నారు ఎకు_డికో-అమాంతంగా-అబు! ఏమిటి నా తల ఇలా
బద్దలవుతూందేమీ? అవును. నిజమే ఎవడో SEE కొట్టాడు నన్ను, నేనేం
చేయాలి? నేనూ మళ్ళీ రాయితోనే కొట్టాలి. అందరినీ కొట్టాలి. కసితీర్చుకోవాలి.
కాని ఇపుడెలా? ఈ పరుపు మెత్తగా ఉంది. హాయిగా ఉంది. తేవాలనిపించడంలేదు.
ఎవడా మనిషాకిటికీలో కూర్చున్నాడు. నన్నే చూస్తున్నాడు. ఎందుకలా చూస్తాడు
నన్ను? భయంకరంగా ఉన్నాడు. నాకు భయంగా ఉంది. ఎలా లేస్తానుమరి, వాడే
“చూశావా పట్టేశాం” అంటున్నాడు. వాడెవడు నన్ను పట్టడానికి?

“అరే వెధవా! పో ఇక్కణ్టుంచీ వెళ్లు. నన్ను వదులు” కేక పెట్టాను

నా కేకలు విన్నారు. ఒకస్తీ గదిలోకి వచ్చింది. ఆమె లావుగా ఉంది.
బొద్దుగా ఉంది. ఆమెపేరు “నిమ్మో”

అవును ఆమెపేరు నాకెలా తెలిసింది? విచితమే. ఇందులో ఒక నాటకం
ఉంది. ఆమె నా భార్యట! ఛ. చూస్తేనే అసహ్యంగా ఉంది. దాని ముఖం అదీ,
అబ్బే! “చూడు. నిన నా కాలితోకూడా తాకను ఆ అని చెప్పేశాను ముందే.
అయినా నా గదిలొకి వస్తుంది. ఒక్కసారికాదు. అనేకసార్లు. అంతేకాదు,
కోప్పుడుతుంది. మెదలకుండా పడుకొమ్మంటుంది. హుకుం జారీ చేస్తుంది.
వచ్చేజన్మలో నాలాంటివాడి పెళ్ళాం కావడం ఖాయం.

ఆమె గదిలోకి వచ్చింది. “ఎవరు వచ్చారు? ఎందుకా కేకలు? అని అడిగింది.

“ఎవడువాడు? ఎందుకు ఎప్పుడూ నన్ను కొరకొర చూస్తుంటాడు? అడిగాను
కిటికీలో కూర్చున్నవాణ్తి చూపి.

“యా! అల్లా! నామీద దయదలచు అని నొసలు బాదుకుంది.

“వాడు మనిషా? వాళ్షోచూచి దడుపేమి? అది ఫోటో! ఏమిటి మిమ్ముల్నే
వీరు మురచారాలో

కాదు కావడానికి వీల్లేదు. వాడు “నేను ఎలా అవుతాను? తప్పు “వాడు
“నేను అవుతే మరి నేనెవరుకే కాదు ఏదో గొడవ అయింది. మా ఇద్దరిలో “అసలు
నేను ఎవరు? అరే నిజం మనిషి మరొకడని తెలుస్తే! ఇంకేముంది” వీలేదు-నేను
దాకో._వాలి. ఏది నా దుప ప్పటి. ఇహ ఎవరన్నా మొత్తుకోనీ-పలకను" ఆహం
పలకన పలకను.

మరోగదిలోనుంచి ఎవరో అంటున్నారు. అవును. అతను పలికేది నా పేరే!
ఏమంటున్నాడు.

“వాడికి పిచ్చెక్కలేదు. మీరు పొడికి చికిత్స చేయించరు. వాడు బాగుకావడం
మీకు ఇష్టంలేదు. బాగవుతే మీ మీద పెత్తనం చలాయిస్తాడని భయం.

ఇంత ఆస్తి! బ్యాంకులో డబు బు! ఏడువందల పెన్లన్‌!!!

ఎవడు వాడు? 'నిమ్మో మొగుడు కావచ్చు. హం వాటే. పిచ్చెక్కినట్లుంది.
అంతా కలిసి నన పిచ్చివాణ్ణి చేయాలనుకుంటున్నారు. కుట్ర చేస్తున్నారు. 'నన్ను
రెండు ముక్కలు చేశారు. వ్రేలాడతీశారు. ఇదీ కుట్రలో భాగమే. నన్ను ఆస్వత్రినుంచి
ఎత్తుకొని వచ్చారు. నన్ను దొంగిలించారు. వీళ్లు దొంగలు.

ఎవరది, ఎవరు నా దుప్పటి గుంజేది? నేనిక్కడ లేను, పైన ఉన్నాను-
గోడకు. కిటికీలోంచి తొంగిచూస్తున్నాను.

అబ్బా నిమ్మో మళ్ళీ వచ్చింది. ఆమె చేతిలో (దాక్షపళ్ల పాట్లుంఉంది.
వెంటుకొందరు జనం ఉన్నారు. వింత చూడ్డానికీ వచ్చినట్టున్నారు. వాళ్ళకు నన్ను
చూపించాలనుకుంది. తీసుకు వచ్చింది.

(ప్రేమగా ద్రాక్షపండు నా నోటిలో పెట్టింది. 'హమిద్‌ కాస్త తెలివి తెచ్చుకోండి.
చూడండి ఎవరొచ్చారో? మీ పిన్ని వచ్చింది. నిషాతా, న వచ్చారు. వీళ్ళమా
మరచారా' అడిగింది.

ఒక 'పెద్దమనిషి నా దగ్గరకు వచ్చాడు. కూర్చున్నాడు. అడిగాడు “ఎలా
ఉంద ని.

న అచ్చా అర్థమైంది. మీరు ఆస్వతి మనుషులు, ఇంజక్షన్‌ ఇవ్వడానికి
వచ్చారు,” అని లేచాను షా రక్షణకు పక్కనున్న గా గాసు అందుకున్నాను. “వెళ్ళండి.
ఇక్కడినుంచి కదలకుంటే కాళ్ళు విరక్కొడ్డాను అని అరచాను.

నిమ్మో ఏడుస్తూంది. ఆమెను ఒక తన్నుతన్నాను. “ఏమిటీ నటన! నన్ను

గారడి చేయాలనుకున్నావు. అందరికీ ఆట చూపాలనుకున్నావు. ఏమనుకున్నావో జా
నీ ఆట కట్టించగలనూ

ఇహ ఇక్కడ ఉండలేను. వెళ్ళిపోవాలి. పారిపోవాలి. ఎంతబావుంటుంది.
వీళ్ళకు కనిపించను. కాళీమంచం కనిపిస్తుంది. వాళ్లు ఏడుస్తారూనా ఆస్తికోసం-
పెన్షన్‌ కోసం విలపిస్తారు! వాహ్‌! వాహ్‌! చాలా బావుంటుంది. సరదాగా ఉంటుంది.
మజాగా ఉంటుంది.

హయ్య! ఎలా? ఈ రెండో “నేను ఉన్నాడు. వాడు పథకం పాడుచేశాడు]!
వెధవీ వాడు నాకు కాపలా! అసలు నేను రెండు ముక్కలు ఎందుకయినట్టు?
ముక్కలయిన మనిషి ఏంచేయగలడు?

ఆ రోజు ఇద్దరు పిల్లల్లు గదిలోకి పంపించారు.

ఒకడు పదిపదకొండేళ్ల పిల్లవాడు. వాడికి బెదురు. భయం, అనుమానం.
నా చేతిని చూస్తున్నాడూరాయి ఉందేమోనని భయం. వాడు “పపూ్యూ”. ఇంకో
అమ్మాయి మున్నీ, అందంగా ఉంది, చేతిలో బొమ్మ ఉంది, కీ ఇస్తే కదులుతుంది

“చూ చూ ఆవో ఆవో అంటూంది బొమ్మ.

మున్నీని నేను పిలవలేదు. “పప్పూ” వారిస్తున్నాడు. అయినా ఉరికి వచ్చింది.
నామీద పడ్డది. ఆమె బంగారు వెంట్రుకలు నా గుండెమీద పరచుకున్నాయి.

“నాన్నా! నాన్నా! మీకు దెబ్బ ఎలా తగిలిందీ? పప్పూ ఉన్నాడు చూశారా,
వాడికి మీరంటే భయం! నాన్నా మీరు మమ్ముల్ని కొట్టరుగా?” మున్నీ రెండు చిన్ని
చేతుల్తో నా చెంపలు పట్టుకొని అడిగింది-మెల్లగా-సన్నగా!

“మాకొక విమానం తెచ్చివ్యండ అందులో కూర్చుందాం. ఎగిరిపోదాం-
దూరం-చాలదూరం...... వెళ్ళిపోదాంానాన్నా!"

అమాంతంగా మేమిద్దరం విమానంలో పడ్డాం. ఎగిరిపోతూంది విమానం.
పోతూంది....పోతుంది.

బొమ్మ మా వెంట ఎలా వస్తుంది? వెధవది నేలమీద పడుండేది?

“టాటా....టాటా! ఆగండి. మీరెక్కడికి” కొత్తఇంటివారిని వారించాను.

“ఆగండి....ఎక్కడికి వెళ్ళడం”

వెధవలు మళ్ళీ పట్టేశారు!

“మీ ఆరోగ్యం బావుండలేదు. అంతవేగంగా పరిగెత్తకండి" “నిమ్మో వెనుకనుంచి
నన్ను పట్టుకుంది.

“మున్నీ దిగు. మీనాన్న బుజం ఎక్కే సరదా మానుకో... వారి ఆరోగ్యం
అంత బావుండలేదు.”

“విడువండి....వదలండి....మేం విమానంలో డిల్లీ పోతున్నాం. దూరం....
చాలదూరం వెత్తున్నాం....టాటా!”

మున్నీని బలవంతంగా దింపారు. నేను నా గదిలోకి వచ్చి పడుకోవాల్సివచ్చింది.

నిమ్మో నాదగ్గర కూర్చుంటుంది. “భగవంతుని దయ మీరు పిల్లలు
మదిచిపోలేదూ గారాబంగా అంటుంది. “నిజం. మీరు పిల్లల్లు మరిచిపోతే మాగతేం
కాను?”

“ఏం. నీకేమి అవుతుంది? నేను దూరంగా జరిగి కూర్చుంటాను.

“బావుంది. నేనేం సంపాదించగలను మీ పెన్షన్‌ వస్తుంటే గడుస్తూంది. ఏదో
కొద్దిగా ఆస్తిఉంది. ఇమ్రీయాజ్‌ తల్లి బాగా సుఖపడ్డది. వెళ్ళిపోయింది. మీరు నన్ను
చేసుకున్నారు. పిల్లల్లు తీసుకొని నేను ఎక్కడికి వెళ్ళను?”

ఇది నిజంగా పిచ్చిదే. దీనికి పిచ్చెక్కింది. ఇప్పుడే ఏడ్చింది. మళ్ళీ నవ్వుతూంది.

“ఇదిగో, దీనిమీద సంతకం చేయండి”

ఏమిటిది? జాగ్రత్తగా చూశాను. నన్ను బానిసను చేసే కాగితం కాదు కదా!
నేను రెండుగా విడిపోయాననే ఖరారునామా కాదుకదా! నాలో ఒకభాగం కిటికీలోంచి
తొంగిచూస్తూంది. మదోభాగం ఈ దుర్మార్గుల చేతికి చిక్కింది.

“ఏమిటి చూస్తారు? సంతకం చేయండి.” నిమ్మో నిప్పులమీద నుంచున్నట్టుంది.
ఆమెకు తొందరగా ఉంది. ఆరాటంగా ఉంది.

నేను కాగితాన్ని చూచాను. దీక్షగా చూచాను. ఒకవేయి ఏదోవేలమాట.
ఇది డబ్బునుగురించింది. ఇంతే! డబ్బేగా! సంతకం పెట్టేశాను.

“అమ్మా! నాన్న సంతకం చేయడమూ మరచారనుకో, ఆప్పుడు ఏమి
అవుతుంది? దగ్గరనుంచున్న పప్పూ అడుగుతున్నాడు. పప్వూ పక్కని ఫజూూ,
పజూ పక్కన షమ్మీ, ఇంకెవరో అమ్మీ టమ్మీ అంతా ఉన్నారు.

“అయ్య కలంపట్టటం వమరిచిండనుక్‌ -ఇగ పైస చేతికేడ వచ్చును?

ఫజూాగారు పాకురు పళ్ళతో ఇకిలించారు.

“ముయ్‌ూానోరుయ్‌” నేను వాడిమీద వంటికాలితో లేచాను “వచ్చాడయా
మహా డబ్బులగారడీ చూడ్డానికి ఎందుకుబే-అదే నన్నుచూచి నవ్వుతామ్‌ ఆ ఇక్కడేం
కోతులు ఆడుతున్నాయా? నా తలకు కొమ్ములు వచ్చాయా?

నా మాటు విన్నారు. అంతా భళ్లున నవ్యారు.

అప్పుడు నాకు నిజంగానే అనుమానం కలిగింది. అవును నా ముఖంలో ఏదో
మార్పు వచ్చింది. కాకుంటే వాళ్ళందరూ ఎందుకు నవ్వుతారు ఆ తెలిసింది. నేను
విడిపోయానుగా- రెండుగా! ఆందుకే అలా చూస్తున్నారు ఆంతా. అంతేకాదు,
నేను కిటికీలో కూర్చున్నానుగా. ఆ నేనూ నమ్మి ఆశ్చర్యంగా చూస్తున్నాను. ఏమిటీ
వెధవవేషాలు! ఇహ మానెయ్యాలి.

నిన్న ఏం జరిగింది? ఈగను చంపాలనుకున్నాను. కర అందుకున్నాను
ఇల్లంతా ఉరికాను. దాంతో బల్ఫులన్నీ పగిలిపోయాయి. అద్దాల బీరువా తల
కిందులైంది. జనమంతా కూడారు “తమాషా' చూడానికి. ఏమిటిది-జనం ఇంతగా
వచ్చేశారు? పట్నంలో సినీ మాహాళ్ళన్నీ మూసేశారాో

నిన్నపగలు మా డైనింగ్‌ హాల్లో మాట్నీషో ఆడింది! అందంగా ఉంది
అమ్మాయి షమీ్మీ-హీరోయిన్‌. నల్లగా పొడుగ్గా ఉన్నాడు యువకుడు హీరో, వాళ్లు
'రొమాంటిక్‌మూడ్‌ లో ఉన్నారు. వలపు ఒలకబోస్తున్నారు. ఇది చాటు ఏడుపు!
వీళ్ళది దొంగ ఏడుపు! అయినా వింత ఏముంది? ఇది అన్ని భారతీయ పిక్నర్ణలో
ఉండేదే. అదిగో పాట ప్రారంభిం'తూ మేరా చాంద్‌....మై తెరీ చాంద్నీ' అది పాట.
పాటేగా. ఆ పాట నిజంగా వినిపిస్తే నేను పిచ్చివాణ్ణి అవుతాను.

“ఆపండి. ఆపండి” ఆరిచాన్నేను.

నా అరుషువిని అర్జాంతరంగానే ఆగిపోయింది సీను.

హీరో పరుగు లంకించుకున్నాడు. కూరోయిన్‌ నా కాళ్ళకు చుట్టేసింది.
“నాన్నా క్షమించు ఆమె ఉత్తుత్త కన్నీరు కారుస్తుంది.

నేను చేయిచాపి సినీమాలో హీరోయిన్‌ తండ్రిలా “నన్ను క్షమించు అర్థంలేని
మీ డ్రామాలో నేను వేషం వేయలేను అన్నాను.

ఇంతలో చూ చూ వచ్చింది. ఆమె వడినిండా కాగితం ముక్కలున్నాయి.

“నాన్నా! చూడండి ఎన్ని నోట్లు తెచ్చానో!” ఆని వడిలో కాగితాలన్నీ
గుమ్మరించింది. అవి నిజంగానే నోట్లు అయిపోయాయి చిన్న చిన్న నోట్లు - బుల్లి
బుల్లి నోట్లు!

“ఈ నోటుతో కేకులు కొంటా...ఈ నోటుతో విమానం....ఈ నోటుతో
నాన్నకు సిగంట్టు... ఒక్కొక్క నోటుతీసి మహా ఇల్లాలులా లెక్కపెడ్తూంది.

“ఈనోటుతో నాన్న...”

“హుత్‌ పిచ్చిదానా! నోటుతో నాన్నను కొంటారా ఎక్కడన్నా!” పప్పు అంటాడు

“అవును, కొనవచ్చు" చూ6 చూ6 చాల నిబ్బరంగా అంటుంది.

“పినాన్నా! నువ్వు మా అందర్ని ఒక్కనోటిచ్చి కొన్నావుకదూ!”

“అవును అలాగే కొన్నాను. మీరంతా నా బానిసలు. నేను ఆజ్ఞాపిస్తున్నాను.
ఇలారండి ఇక్కడ నుంచొండి”

“పప్పు వట్టిమొద్దు” మున్నీ అంటుంది.

“డబ్బుంటే అన్నీ కొనవచ్చంటుంది అమ్మ”

అయితే నాలో రెండోభాగం ఉందే - దాన్ని కొంటాను. భలే అయిడియా!
మున్నీదగ్గరున్న రూపాయలన్నీ లాక్కున్నాను.

“వెళ్లండి వెళ్లిపాండి. ఈ రూపాయలన్నీ నావి"

“కాదు నావి” మున్నీ ఏడుపు సాగించింది. “నా రూపాయాలు నాన్న
తీసుకున్నారు. ఇప్పించు"

“ఈ కాగితాలు ఏంచేసుకుంటారు? ఇచ్చెయ్యరాదూ” నిమ్మోలోనికి వచ్చేసింది.

ఆనువాద కధలు. ప పటల మఖ వ ము లం Cn Cee | ||

“ఇవ్వను ఈ రూపాయలతో నా రెండోభాగం కొనుక్కుంటాను. ఎప్పుడూ
సగంగా ఉండాలనా నీ ఉద్దేశం. ఎప్పుడూ నేను రెండుగా ఉండాలనా నీ నాటకం”

నా గద్దింపు విని నిమ్మో నిలిచిపోయింది బొమ్మలా.

“పిల్లలూ నడవండి బయటికి. మీనాన్నకు మళ్లీ వచ్చేట్లుంది”

నిమ్మో గదితలుపులు వేసింది. వెళ్లిపోయింది.

ఇవ్వాళ పేపర్లో వార్తవచ్చింది-రాబర్ట్‌ కెన్నడీని ఎవరో కాల్చేశారట-
హత్యచేశారట!

నేను నా శతువులందరినీ లెక్కపెట్టి కాల్సేస్తాను కాని నాపిస్తోలేది? వాడు
ఎవడు? కెన్నడీని చంపినవాడు అరువుతీసుకున్నాడు! ఏమిటి? నా పిస్తోలు.
అలాకాకుంటే ఈ దుర్మార్గుల్ని బతకనిచ్చేవాణ్లా! ముఖ్యంగా నిమ్మోో ఫజూ, ఇమ్తియాజ్‌
వీళ్లను షూట్‌ చేసేవాణ్ణి- కాల్చిపారేసివాళ్లి. ఓహ్‌! ఆనాడు సూర్యుడు పూర్తిగా
వెలుగుతాడు. జనం గుండలిచ్చి నవ్వుతారు.

రప్‌. రప్‌. రప్‌. నా చేతికి బందూకు వచ్చింది. ఇదిగో పేలుస్తున్నాను.
కాలుస్తున్నాను నా గురి సరిగ్గా తాకుతూంది. ఒక్క్కాక్కడూ ఒరుగుతున్నాడు.
ధన్‌ధన్‌ధన్‌ అంతా పడిపోతున్నారు. నిమ్మో, ఫజ్ఞూ-నన్ను ఈ ఇంట్లోకి బలవంతంగా
నెట్టిన డాక్షరు, నన్నుచూచి ప్రతినెలా నవ్వే పెన్షన్‌ ఆభిసు క్షారు-అంతా పడిపోయారు
అహ్హహ. బావుంది. ఖుషీగా ఉంది. ఇహ మజా ఉడాయించూకబాబులు తిను-

ఏమిటివాళ ఇంత ఆకలి. ఆకలి. ఆకలి. దహించుకు పోతూంది. ఏడాది
నుంచి తిండిలేదు. ఇవ్వాళ కబాబులు తింటానూ-మిర్చిమసాలా దట్టించినవి తింటాను.
కవాబులు దొరక్కుంటే ఇమ్బియాజ్‌ను కాల్చుకు తినేస్తాను.

“కవాబులు కావాఠి, త్వరగా కవాబ్‌ వాంటెడ్‌

కవాబులు రాలేదు. ఇమ్రియాజ్‌ వచ్చాడు.

ఇతడూ ఈ కుటుంబ సభ్యుడే. ఈ కుమార శేఖరుడు నా సంతానమేనని
ఇతనితల్లి-మహామాత-ఎప్పటికీ నాకు జ్ఞాపకం చేస్తుంటుంది. గత జన్మలో కూడా
మేమిద్దరం శతువులమేమో! ఎందుకంటారా? ఇప్పటికీ ఇమ్రియాజ్‌ నన్ను క్వీషద్భష్టితో
చూస్తాడు. అతని చూపులో అసభ్యత కనిపిస్తుంది. నేను అతన్నిచూస్త “బిడ్డా!
చూసుకుందాంలే” అనాలనిపిస్తుంది.

ఏమిటీ వీడి టెక్కు? ఎవడి ఆస్తి చూసుకుని వీడి నిక్కు! సిగరెట్టు పాగ
ముఖంమీద ఊదుతుంటాడు. తల్లీ కొడుకులకు ఎప్పుడూ డబ్బుగురించి తగాదాలే!
వాడు రావడం రాతికో అర్హర్నాతికో! ఆ రావడమూ తాగి తూలుతూ పిలుస్తాడు.
వాడేమనుకుంటాడూ-నేను సారాకంపు గుర్తించలేకనా? వాడితల్తి ధైర్యానికీ గుండె
మ ఆశ్చర్యం వేస్తుంది. ఎంతధెైర్యం ఆమెకు? ఆ వెధవను నా కొడుకును

తది,

ఇప్పుడంటారా నేను ముసలివాళ్ల్షి అయిపోయాను. నేనూ చూచాను లోకాన్ని!
ఇమ్రియాజ్‌ను లాగి చెంపదెబ్బలు కొట్టాలనిపిస్తుంది. వాడి నిజపు తండి
గుర్తువచ్చేదాకా బాదాలనిపిస్తుంది. కాని అమ్మో వాడు ఎలా ఉన్నాడు దుంగలా.
వాడి శదీరం ఎలాఉంది? ఇనుప పముక్కలా! అందుకే వాడంటే భయం. ఏమీచేయలేను.
ఆ తండి దురదృష్టవంతుడు-వాడి ముఖాన ఇలాంటి సంతానం రాసిపెట్టాడు
దేవుడు!

కాలా అంతే, గదిలోకి వచ్చాడా-రాగానే హుకుం జారిచేశాడు.

“త్వరగా తయారుకండి. ఇవ్వాళ 7వ తేదీ. పెన్షన్‌ తేవడానికి నావెంట

33

రావాలి

పెన్షన్‌ తెచ్చుకోవడానికి బయటికి వెళ్లడమంటే నాకు భలే సరదా.
ఎంచేతంటారా? వీధుల్లో సే క్‌ స్వీచ్చగా తిరగొచ్చు. పెన్షన్‌డబ్బు- అంతమొత్తం-నా జేబులో
ఉంటే ఎంత ఖుషీ కాని ఇమియాజ్‌ ఉండనివడు. ఆ డబ్బుతో అయిస్‌[క్రీమ్‌
తెచ్చి పెడాడు-నన్ను ఇంటికి తెచ్చి విడిచేస్తాడు. తరవాత తల్లి అతనిమీద కేకలు
వేస్తు

7వ తేదీ విచ్చితం అయింది. ఆరోజు నేను అందరికీ కావాలి. నిమ్మో నేను
ఆవిడవాన్నంటుంది. తానే నన్ను పెననుకోసం తీసికెళ్తానంటుంది. ఇమ్రియాజ్‌ నామీద
తన అధికారం ఉందంటాడు తొనే తీసికెళ్తానంటాడు.

ఇవ్వాళ నేను ఇమియాజ్‌ను విడిపించాలనుకున్నాను. ఆతని మాట వినినట్లే
'నాకు కవాబులు కావాలి. ఏవి? త్వరగా తే. ఆకలి మండిపోతూంది' అన్నాను.

ఇమ్మియాజ్‌ అత్మిపీమతో అన్నాడు.

“మీరు బట్టలు మార్చుకోండి. ఇవాళ పెన్షనుడబ్బు సాంతం కవాబులకే
కర్ఫుచేస్తాను, మీకే తినిపిస్తాను”

ఇమ్రియాజ్‌ ఎంతమంచివాడైనాడు! ఎంత (ప్రేమగా త న
నన్ను గద్దించడం లేదూదెబ్బలుకొట్టి బట్టలు కట్టించడంలే దు! అబ్బ! ఇమ్రియాజ్‌
ఎంత మంచివాడు!

యాలఅల్లా! కవాబులు ఎంత మండిపోతున్నాయి! ఏడువందలకు ప్రటు
కవాబులు. వద్దు. నాకొద్దు. తీసెయండి. నేను కవాబులు తినను. ఇమియాజ్‌ వెంట
బజారుకు వెళ్ళను. ఎందుకువెళ్ళాలి నేను పెన్షను తేవాడానికి? నాకేంపని? దుప్పటి
కప్పుకొని పడుకుంటాను. మళ్ళీ కళ్ళు తెరవను అంతే. ఇహ కదలను.

మనం బట్టలు మార్చడం-బయటికి వెళ్ళడం ప్రళయంలాంటివి. ఇల్లు సాంతం
కదుల్తుంది. ఒకడు గడ్డం Sse ఒకడు ముఖం కడిగిస్తాడు. "చూడండి
ఇమ్రియాజ్‌ స స్వయంగా ఇస్పిరీచేసి స్తున్నాడు బట్టలు. ఇలాంటి నన్ను చూచి లోకం
ఏమనుకుంటుంది?

లోకం...లోకులు...ఏమిటి వారంటే అంతభయం. ఈ ఇంటివాళ్చెందుకు
అలా జడుస్తారు! ఏరి ఆలోకులు-ఏరి ఆ జనం? వారు నాక్కనిపిస్తే బావులు
కథలన్నీ చెప్పేసేవాళ్డో, నిమ్మో లేనప్పుడు ఇమ్రియాజ్‌ మారుతాళం చెవితో అల్మారీ
తెరిచి నగలు ఎత్తుకుపోయాడు. హమ్మి అందినకాడికి అందుకుని ఆ కుర్రాడితో
లేచిపోతుంది. నేను తెరచాటునుంచి అన్నీ చూస్తుంటాను. ఒకనాడు పప్పు గిన్నెలోని
ఎముకల్ని ఏరుకొని తింటున్నాడు. నేను వాళ్లో అదిలించాను. అదిచూచి అంతా
ఆశ్ళర్యపోయారు- అసలు నేను వంటింట్లోకి ఎలా వచ్చానా అని-వస్తే అక్కడ
ఎంతసిప్తునుంచి నుంచున్నానో అని.

ఫజ్ఞూఉన్నాడే-వాడిది అతి తెలివి. నాకోసం భోజనం తెస్తాడు. స్టూలు మీద
పెడ్డాడు. తానే తినేస్తాడు. ఒకనాడు వాడు వెళ్ళిపోయాడు. నిమ్మోతో అంటున్నాడు
నాకు. భోజనం పెట్టానని. నేను చాటుగా విన్నాను “కాదు. అబద్దం. నేను తినలేదు
నాకు ఆకలిగా ఉంది. నాకు అన్నం కావాలొ అని వంటింట్లోకి వెళ్ళి అరచాను.

“ఇదేంఖర్మ! ఇప్పుడే ఫజ్ఞూ అన్నం పెట్టాడు మళ్ళీ ఆకలి అని ఊడిపడ్డాడు!”
నిమ్మో షమ్మీతో అన్నది.

“ఎక్కువ తింటే మీ ఆరోగ్యం పాడవుతుంది. వెళ్తండి గదిలో పడుకొండి”
షమ్మీ నన్ను గదివైపు నెట్టుతూంది.

“నాకు ఆకలిగా ఉంది అన్నంపెట్టండి. కావాలంటే ఫజూానే అడగండి, నేను
తినలేదు”

ఫజ్ఞూ మాట్లాడడు. నిమ్మోను చూస్తాడు, నవ్వుతాడు.

“అయినా మీరిక్కడికి ఎందుకువచ్చారు. టేబుల్‌ పాడుచేస్తారు. నడవండి
గదిలోకి, అక్కడికే పంపిస్తాను నిమ్మోనన్ను లాక్కేళ్ళింది. గదిలో పడేసింది.
బయటినుంచి గొళ్ళెం పెట్టింది.

'నాన్నను కొట్టకండి....కొట్టకండి' మున్నీ అరుస్తూంది-ఏడుస్తూంది.

“నోర్ముయ్‌....వచ్చింది....పెద్ద-నాన్న కూతురు" నిమ్మో మున్నీని బాదుతూంది.
మున్నీ ఏడుస్తూంది.

“తలుపు తియ్యండి నేను తలుపుకు తలబాదుతూ అరచాను.

తలుపు తదుచుకుంది.

“చూంచూంను చంపేశారా” నా నొసటిరక్తం తుడుచుకుంటూ చూచాను.

మున్నీ మూలకు నుంచుంది. ఎక్కెక్కి ఏడుస్తూంది. మున్నీ చేతులు చాచింది.
నేను చేతులు చాచాను. ఇద్దరం ఒకరిమీద ఒకరం పడిపోయాం.

నన్ను గదిలో ఉంచడానికి నిమ్మో ఒక ఉపాయం చేసింది. ఆమె రకరకాల
వ్యక్తులను నా దగ్గరికి పంపుతుంది. నేను వారితో మాట్లాడితే ఉల్లాసంగా ఉంటానని
ఆమె ఉద్దేశం.

మొన్న ఒక బచ్చివాడొచ్చాడు. అతనిది నకిలీగడ్డం. అది మాటిమాటికి
గాలిలో ఎగురుతుంది. అది ఊడుతుందేమోనని భయం. గుట్టురట్టవుతుందని
నకిలీ గడ్డం పట్టుకొని కూర్చుంటాడు. నన్ను చూచాడు. wa గట్టి గా
కావిలించుకున్నాడు-కలకాలపు మితునిలా.
'చెప్పుమితమా! ఎలావున్నావు? ఆరోగ్యం బావుూటూందికదా! అతను
అడిగాడు.
“నీకథ చెప్పవయ్యా! ఆ నకిలీగడ్డం అమ్ముతావా”
ఆ మాట విన్నాడు వెనకడుగు వేశాడు. నేను లాగి కూర్చోపెట్టాను. కాసేపు
పచ్చి వాడితో మాట్లాడ్డం తప్పేం, సరదాగా ఉంటుంది అనుకున్నాను.
అతడు దూరం జరిగాడు. సూలుమీద కూర్చున్నాడు.
“చాలాసార్డు అనుకున్నాను నిన్నుచూడాలని, నీవు గుర్తిసావోలేదో అని భయం.
అందుకే రాలేదో గడ్డం సర్దుకుంటూ అన్నాడు.
'అవునుపాపంీ" నీకు మెదడు జబ్బుగామరి. బ్బ చాలా మారిపోయాము'
“అబ్బే అదేంలేదు. ఏంలేదే. లేందే. అన్నాడు. నన్నుచూచి నవ్వుతున్నాడు.
ఎందుకలా నవ్వుతాడు? పిచ్చివాళ్లు ఆంతేనట. ఎదుటివాళ్లో పిచ్చివాడనుకుంటారట!
వాడు పిచ్చివాడు. నన్ను పచ్చివాడనుకుంటునట్టున్నాడు. |
“మితమా! నిన్నుచూస్తే చాల బాధగా ఉంది. ఏంచేస్తాం-జబ్బు అలాంటిది.
“నాకు నీ నకిలీ గడ్డం ముద్దాస్తుంది. ఈ ఒక్కనాటికి అరువియ్యరాదూ!
చూ చూ౭తో దొంగల ఆట ఆడుకుంటారో
అతడు నామాట విన్నాడు. దర్వాజావైషు నడిచాడు. కొంతదూరం వెళ్లి
నిలిచాడు. 'మ్నితమా! కాస్త తెలివిగా మాట్లాడు. వదిన నీ చికిత్సకోసం ఏర్పాటేమీ
చేయలేదని విన్నాను. నీ పెన్షను సాంతం వీళ్లకే అర్పిస్తావా! నిన్ను గురించి
జ్మాగత్తపడవాో
పెన్షన్‌ మాట! నా రెండోభాగం కూడా మాయం అయినట్టుంది. మిగిలింది
నేనే-నా పేరు పా నేను మనిషినికాను-పెన్లన్ను అన్నట్టు చూస్తు స్తున్నారంతా. వెధవ
పెన్షన్‌! విస్సిరి పారయ్యాలనిపిస్తుంది అవును. "పా న నిజమే. తరవాత నన్నెవడైనా
లెక్కపెడ్డాడా ఈ ఇంట్లో? నన్ను కొనేవాడుంటాడా? ఏమంటారు?
ఆ పిచ్చి వెధవను ఎప్పుడు వదిలించుకున్నానో గుర్తులేదు. ఫజూా చెప్పిందేమంటే-
నేను వాడి గడ్డం గుంజడానికి ప్రయత్నించానట. వాడు బెదిరి పారిపోయాడట.
వాడు తలతిరిగిన పిచ్చివాడు. వాడితో ఇంకెలా (ప్రవర్తించాలంటారు?
అచ్చా అలాంటి మరో పెద్దమనిషీ వచ్చాడు. మామూలు నాటకమంచతా
ఆడాడు. కలకాలంగా పరిచయం ఉన్నట్లు మాట్లాడాడు. ఏవో పాతకతలన్నీ చెప్పాడు.
అన్నీ అబద్దం. వాటిలో ఒక్కటి నిజంలేదు. “కనుమరుగుచేసి నా పార్కర్‌ పెన్ను
తన జేబులో వేసుకున్నాడు. నా సిగరెట్లన్నీ కాల్చేశాడు. పైగా తన అనుగ్రహం

సాంతం వలకబోశాడు. నిమ్మోను ఓదారుస్తున్నాట్ట. నా జబ్బును గురించి ఆమె
గుండె బద్దలు చేసుకునేట్టుందిట. అందుకేనట ఆ ఓదార్పు, అందుకే సమయం
దొరకడం లేదటానన్ను చూడ్డానికి. ఇంకా వినండి. ఆస్పత్రినుంచి ఈ వింత
ఇంటికి ఆయనే తెచ్చాట్టు! ఆ మాలు విన్నానా ఇహ నేను వశంతప్పాను.

“అచ్చా! నువ్వేనా నాయనా ఈ పరాయి కొంపలో నన్ను తోసింది-నరకంలో
నన్ను నెట్టింది! ఏం నాయనా నన్ను ఇలా సతాయిస్తే నీకేమొచ్చింది”

“ఇంకా ఏమీరాలేదు, కాని వస్తుంది” అని తలఊపాడు- చిరునవ్వునవ్వాడు.

“అదా సంగతి, అయితే ఇపుడే పోలీసును పిలుస్తాను నీ వ్యవహారం తేలుస్తాను
అని టెలిఫోను డయల్‌ చేశాను. హలో...హలో.

“నా ఫోను నా కిచ్చేయండి” చూంచూం. వచ్చి తన చిన్నిఫోను లాక్కుంది
“చెప్పండి ఎవరికి ఫోన్‌ చేయాలో-నేను చేసి పెడ్డాగా' అంటుంది.

“పోలీస్‌సషన్‌! చూయచూం పోలీస్‌ను అర్హంటుగా బలువ్‌-దొంగ పారిపోతాడు”
నేను ఆతురతతో అన్నాను.

“హలో చూ౭చూం టెలిఫోను చెవికి తాకించి, గంభీరంగా కూలబడ్డది
“అర్హంటుగా రాండి- మా నాన్నను సతాయిస్తున్నారూ అన్నం పెట్టడంలేదూ అంటూంది,

కాస్సేపు అలా గడిచింది. ఆ ఆట విసుగొచ్చింది.

“ఫోను ఆట అయిపోయింది. ఇహ దొంగను పట్టుకుందాం,” అని బైల్లేరాం
దొంగను వెదకటానికి.

“ఉస్స్‌ మెల్లగా నడవండి” చూంచూం చేయి నోటికి అడ్డం పెట్టుకుంటుంది.

మే మిద్దరం మోకాళ్లమీద దేకుతున్నాం. మంచాలకింద వెదకుతున్నాం. నా
తల కోడుకు తగిలింది. చప్పుడు విని ఎవడో మంచంకింద దాక్కున్నాడు.

“దొంగ దొంగొ నేను దొంగ కాలు పట్టుకున్నాను. అరచాను “నా పిస్తోలు
తెండి. దొంగను పట్టుకున్నాను.”

“దొంగను పట్టైశాం. దొంగను పట్టైశాం చూంచూ. చప్పట్లు కొడ్తూ కేకలు
పెట్టింది.

“ఇతణ్ణి వదలండి: వదలండి. పిల్లలు వస్తారు. గొడవ చేయకండి.” నిమో
మంచంమీద నుంచి లేచి అంటూంది. అప్పుడు నేను ధ్యానంగా చూచానూఎవ
దొంగ అని. వాడే ఇందాక నాతో మాట్లాడినవాడు! మా గొడవ విన్నారు. ఇల్లంతా
గదిలో కూడింది-షమ్మీ, ఫజ్ఞూ, పప్పూ, ఇమ్రియాజ్‌. అంతా ఆశ్చర్యంగా ఒకసారి
నన్ను ఒకనారి ఆ వ్యక్తిని చూస్తున్నారు. తరవాత అంతా తలలు వంచుకున్నారు
గదినుంచి వెళ్ళిపోయారు.

పిరికిపందలు! దొంగను శిక్షించే ధైర్యంకూడా లేదు అనుకున్నాను.

“ఆయనేం పిచ్చివాడుకాడు అంతా నాటకం. తనను మరిచారు. నన్ను
కాపుండటం మరువలేదు.” అంటూ నిమ్మో రాత్రిసాంతం గునుస్తూనే ఉంది.

ఒకనాడు విచితం జరిగింది.

రాత్రి గడిచింది. జనం మేల్కొన్నారు. నా గదిలోకి వెలుగువచ్చింది. కాని
ఎండలేదు రేయిదొంగ సూర్యుళ్లో దొంగిలించలేదుగదా అని అనుమానం. నాకు
ఆందోళనగా ఉంది. ఆతురతగా ఉంది. టెలిఫోనుతో గదిలోకి చూంచూల వచ్చింది.
ఈ వార్త వినిపించానువా

“దేయిటొంగ సూర్యుణ్లి దొంగలించాడు"

చూ౭యచూం పాపం చాల బాధపడ్డది, “ఎక్కడికి తీసికెళ్ళాడు?' అని గంభీరంగా
అడిగింది. ఈ ఇంట్లో ఆ పిల్లను మించిన తెలివిమంతులు ఉన్నట్లు కనిపించలేదు.

“ఎలాతెలుస్తుంది? చూస్తున్నావుగా చీకటి - చీకటి ఉంది. ఇహ నా సంపద
సాంతం పోయినట్టై! సూర్యుడు లేడు. ఉదయం ఎలా అవుతుంది? నేను లేవడం
ఎలా?” నాకు దుఃఖం పొంగింది. ఏడుపుసాగించాను. చూంచూ.6 చూచింది.
బొమ్మలు పారేసింది. అలవాటుచొప్పున నా గుండెమీద వాలింది. బంగారు వెంటుకలు
పరిచింది. “ఏడవకండి నాన్నా! నేనొక సూర్యుణ్ణి కొనితెస్తాను. నా దగ్గర
రెండుపైసలున్నాయి" అన్నది.

“పిచ్చిదానా! సూర్యుడు బజార్లో దొరుకుతాడా? అని పాప వెర్రిదనానికి
నవ్వాను.

“అయితే మీదగ్గరికి ఎలావచ్చేవాడు”ొ కళ్లు పెద్దవిచేసి ప్రశ్నించింది.

ఆదిగో-కొత్తసమస్య-అఆవునూసూర్యుడు నాదగ్గరకు ఎందుకు వచ్చేడు? వాడూ
నా పెన్షన్‌ గురించి విన్నాడా? అయితే వాడికి నా రెండో భాగాన్ని గురించికూడా
తెలియాలి.

“వాడెవడు?” చూంచూంను ఆడిగానూవేలితో పైకి చూపించి.

“ఎవరు? ఆతనా? ఆతను” చాలాసేపు తల ఎత్తి చూచింది. ఆలోచించింది.
“వారు నాన్నగారు" అన్నది.

నేను చాలసంతోషించాను-మరొకడు కాలేదని- “ఎవరినాన్నో అడిగాను.

“మా నాన్న” రెండు చిన్నచేతులు గుండెమీద పెట్టుకొని అన్నది, “వారు మీడే”
అని.

“నేనా?” చూచారా ఇంతింత పిల్లలకుకూడా తెలిసిపోయింది-నెను రెండు
భాగాలు ఆయినానని.

“చూంచూం నీకు తెలుసా నన్ను అక్కడ ఎవరు తగిలించారో అటూఇటూ
చూచి స్వేచ్చగా అడిగాడు.

“అమ్మ ఆమెకూడా అంతజాగ్రత్తపడి చెవిలో అన్నది. “ఒకనాడు అమ్మ
మిమ్మల్ని అద్దంలో కట్టిా-తాడుతో అక్కడ తగిలించింది

అద్దంలో కట్టి? తాడు తగిలించి? ఆంటే ఏమర్హం? నన్ను చంపినట్లేగా-
ఆంటే ఉర్‌తీసి నట్టు! నేను చచ్చిపోయాను. ఈ మంచంలో ఎలా పడుకుంటాను?
నేను చచ్చిపోయాను-నాకీలోకంలో స్టానంలేదు. నాకీలోకంతో సంబంధంలేదు.

నేను మౌనంగా నుంచున్నాను గోడనుచూస్తూ నా నిమ్మో ప్రవేశించింది. నేను
దొంగను పట్టానా? ఆనాటినుంచి నామీద కోపంగా ఉంది. ఇప్పుడుమ్నాతం అలాలేదు.
ధ్యనిలో కాస్త చక్కర కలుపుకుని వచ్చింది. ముందు నన్ను గోడదగ్గరనుంచి
కదలించడానికి ప్రయత్నించింది. తరవాత ఓటమిని అంగీకరించి నాదగ్గరికి వచ్చి
కూర్చుంది. ఆమె సంప్రదించడానికి వందా చనా లత నఖ విషయాల్లో! ఆమె
నా పెన్లన్ను తన పెన్షన్‌ అంటున్నది. తనపిల్లల్ను నా పిల్లలు అంటుంది.

ఆమెకు ముపె లు కావాలి. అందుకు ఇల్లు అమా 'అనుకుంటూంది. బ్యాంకులో
ఉన్నడబ్బు తన దగ్గర ఉంచుకోవాలనుకుంటూంది. ఎంచేతంటే షమ్మీ పెండ్లికావాలి.
ఇమ్రియాజ్‌కు వాడీ వాటా ఇచ్చి పంబంచెయ్యాలి.

నాకు పెన్షన్‌, బ్యాంకు అనే మాటలంటే బోరు అయినా విన్నాను. భవిష్యత్తును
గురించి ఆలోచించినట్లు నటించాను. అప్పుడు ఆమెను కోప్పడ్డాను “నోర్ముయ్‌
నువ్వు చెప్పింది ఏదీ వినను. నువ్వు నన్ను చంపేశావు. మెడకు తాడు కట్టావు
ఉరితీశావు"

ఆమె అది విన్నది. నా కాళ్ళమీద పడ్డది. 'హమిడ్‌! ఆనాటి రాతి విషయం
మరిచిపో. నన్ను మన్నించు. ఇహ ఎప్పుడూ ఆలా చేయను. నీకు ద్రోహం తలపెట్టను'

“బావుంది. ఎందుకు క్షమించాలి అని ఆమెను బాదసాగాను. “ నా
సూర్యుని దొంగిలించావు కాకుంటే లోకంలో ఇంత చీకటి ఉంటుందా? నా
బస్తోలు దాచిపెట్టావు-దొంగను కాల్చకుండా. ఈ ఇంట్లో మూల మూలకు
దొంగలున్నారు. అది నీకు తెలుసా? ఎవరినని చూడమంటావు నన్ను ఇది ఇల్లేనా?
ఫిలిం స్టూడియో కాదుకదా? ఇక్కడ రొమాంటిక్‌ * ఫల్ములు షూట్‌ చేస్తున్నట్లున్నారు.
ఉహుం - నేను ఈ ఉత్తుత్తి నాటకాల్లో వేషాలు వేయలేను”

అమాంతంగా నా దృష్టి గోడకు తగిలించిన నా పటంమీడ పడింది.

“నన్నెవరు ఉరితీశారు? నువ్వు నన్ను ముక్కలుగా చేశావు. ఎలా ముఖం
చూపించనూ నలుగురికి!”

నా చేతికి అందిందల్లా అందుకుంటున్నాను. నిమ్మోను కొడ్తున్నాను ఆమె
అరుస్తూంది. కేకలు పెడూంది. నను పట్టుకోడానికి వస్తున్నారు. వాళ్ళనూ
బాదేస్తున్నాను. “ఇవ్వాళ అందరినీ చంపేస్తాను షూట్‌ చేసేస్తాను” అని అరుస్తూ
పెద్ద బండ అందుకున్నాను. కేకలు పెడ్తూ ఇల్లంతా తిరుగుతున్నా

“చూడండి. ఈ మనిషి ఏంచేసు స్తున్నాడో అని నిమ్మో కేకలేసి వీధివాళ్ళను
పెలుస్తూంది. “ఇవ్వాత ఈ ఆస్తి సాంతం నాఏర అయిపోవాలి

“సరే, అయితే నాన్నను నావెంట తీసికెల్తా' ఇమ్రియాజ్‌ గదిలోంచి బయటపడి
తగాదాకు తలపడ్డాడు.

“వారిని ముట్టుకున్నావో మాటదక్కదు. వచ్చాడు అయ్యమీద అనురాగం
ఒలికించేవాడు ఆయనను వెంటతీసికెళ్లి ఏడువందల పెనన్‌ కాజే యాలనుకుంటున్నావ్‌.
నాకు చిన్నచిన్న పెల్లలున్నారు. ఉన్నది ఒకే ఆధారం. "వారిని ఇంటినుంచి తీసి౩ళ్ళే
అధికారం ఎవరికీ లేదూ నిమ్మో చేతులు ఊపుతూ ఆరుస్తూంది.

వాళ్లు గట్టిగా అరుస్తున్నారు. ఆ కేకల్లో నాకేమీ వినిపించలేదు. నేను రాయి
పారేశాను. నిజంగా ఇమ్తియాజ్‌ నన్ను ఈ పరాయి ఇంటినుంచి తీసికెళ్తాడా? ఈ
విషయం నా రెండోభాగానికి తెలియరాదు. వాణ్ణి ఇక్కడే వదిలేసి పోతాను. వాడే
తలపడ్డాడు ఈ దుర్మార్లుల్తో,

“చూంచమూం “రా మనం పారిపోదాం'

చరూాంచూ6 వణికిపోతూంది. ఆమెను ఎత్తుకున్నాను. బుజంవీఎద
కూర్చుండ పెట్టుకున్నాను.

“ఎక్కడికి వెళ్ళాం చూంచూల6 తన బొమ్మనూ. బొమ్మకు స్నానం పోసే
బకట్టునూ విసంసి నా బుజం ఎక్కింది.

“దూరం-చాలదూరం. అదిగో సూర్యుని దగ్గరికి.

నేను గేటు తెరిచాను బయటికి వచ్చాను వాళ్లు పోట్లాటల్లో ఉన్నారు.
ఆస్తివిభాగాల్ను గురించి తన్నుకుంటున్నారు. ఎవరూ నన్ను చూళ్ళేదు.

వాళ్ళెందుకు పోట్లాడుకుంటున్నారు, వాళ్ళవాడు ఎవడన్నా చచ్చాడా?
సూర్యుడు చచ్చినట్టున్నాడు. కాదు, నా పెన్షన్‌ చచ్చిపోయిందా?

“నాన్నా! మీ పెన్షన్‌కోసం-అన్న అమ్మను కొడ్తున్నాడు” చూచూ అంటున్నది.

“పెన్షన్‌కోసం.... ఇప్పుడేంచేయాలి.... ఇమ్రియాజ్‌ నన్ను కొడ్డాడేమో”

“నాన్నా! మీరు మీ పెన్షన్ను ఆ ఏట్లో పారేయకూడదూ....అప్పుడే తగాదాలూ
ఉండవు చూంచూం6 నాకు సలహా ఇచ్చింది...చప్పట్టు కొడ్తూంది. "నాన్నా, చూడండి.
...సూర్యుడు దొరికాడు. ఆ నదిలో దాక్కున్నాడు

అరె నిజంగా సూర్యుడు వాడినెవరూ దొంగిలించలేదు. నన్నుచూచాడు.
అదిగో దాక్కుంటున్నాడు- నీళ్ళలో. దిగిపోతున్నాడు.

'నాన్నో త్వరగా నడవండి. అమ్మవస్తూంది-పట్టుకోవడానికి.

చూంచూల. నా బుజంమీద కూర్చొని నలువైపుల సమాచారాలు అందిస్తూంది.
నేను మరింత వేగంగా ఉరుకుతున్నాను. అయినా నిమ్మోకు దొరక్కుండా ఎక్కడికి
పోవడం? ఎక్కడ దాక్కోవడం?

ఎదుట నీరు...జలం...అంతటా నీరే...జలం వ్యాపించి ఉంది.

చూంచూ6 పద నీళ్ళల్లో దాక్కుందాం. చూతాం మనను ఎవడు పట్టగలడో!

66
కథారచయితలు అబద్దాలు ఎక్కువ రాస్తారు. అయినా మనిషి వాటిని
మరువలేడు.” సుందరం అన్నాడు. అతని వెంట్రుకలు చిందరవందరగా ఉన్నాయి.
చేతిలో సగంకాలిన బీడీ ఉంది, దాన్ని ఆర్సి నలిపి జేబులో వేసుకున్నాడు. అతడు
గదిని చూచాడు. గదిలో ఉన్న ఫర్నీచర్‌ చూచాడు.

“ఈ గదిలో ఇదే గదిలో కూర్చుని ఎన్ని ఆలోచించానో? ఏమేమి చేశానో?
వట్టు పెట్టుకుని చెప్పుతున్నాను- ఒక్కటీ గుర్తులేదు. దర్శిద్రం చాల చెడ్డది.
బహుబాధాకరం అయింది. బతకాలనే ఆశ ఉండదు. చస్తేబావుండుననిపిస్తుంది.”

'కావచ్చు' నేను వళ్లువిదుచుకుంటూ నిర్లక్ష్యంగా “అవును మేం కథలు రాసేవాళ్లం.
అబద్దాలు రాయక తప్పదు. ఉదాహరణకు నీ కథ రాయాలనుకో. నీవు ప్రాణసమంగా
ప్రేమించావు. ఇప్పుడు మరచావు అంటే ఎవడు నమ్ముతాడు? అలా రాశాననుకో
అది చప్పచప్పని కథ అవుతుంది. ఎవడు చదువుతాడు” అన్నాను.

సుందరాన్నిచూస్తే శాంత కోపగిస్తుంది. ఆతని చిరిగిన బట్టలు, దగ్గు,
ఊయడం, ఆపై వదినా, వదినా అని పిలవడం చూస్తే ఆమె అసహించుకుంటుంది.
అందుకే అతన్ని త్వరగా పంపేయాలని నా ప్రయత్నం.

సుందరం దగ్గాడు దగ్గుతో ఊపిరి సలపలేదు. బీడీముక్క తీశాడు.

“ఏంచేయను? (స్త్రీ హృదయం నాకెలా వస్తుంది? నేను మగాళ్లే. మగాళ్లను
స్వార్ద పరులు ఆంటుఠిడి ధదాజా. అన్నీ మరువగలరంలటులఅది. ఆమె ఆనేది నిజం”

నేము సుందరాన్ని చూచాను. నావి కథాకారుల చూపులు. అన్నింటిలో
అబద్దాల అందాలు నేళవించడం నా పని. అందుకే నాకీగదిలో- ఇవ్వాళా ఇప్పుడూ
ఒక వెలుగు కనిపిస్తూంది-నవధేమికుల నేత్రాల్లో కనిపించే కాంతిలాంటిది. ఒకనాడు
సుగంధపుష్పుపరిమళ పరివ్వాప్తమైంది. ఈనాడు అది లుప్తమైంది.

సుందరాన్ని ధ్యాసగా చూచాను. కథాకారుని దృష్టితో కాదు వాస్తవిక
దృష్టితో. 'అతడు నాకు ఇసుకలో కూరుకుపోయిన నావలా కనిపించాడు ఆ నావ
నాకు మళ్ళీ ఎందుకు జ్ఞాపకం వచ్చింది? అది చాలా కాలం నాటిమాట. మేధస్సు
పారల్లో ఎక్కడో అణగి పడిఉన్న పడవ ఇవ్వాళ వెలికి వచ్చింది.

నేను, శాంత, సుందరం, రాజా సాయంకాలాల్లో పచారుకని ఏటి వడుకు
వెళ్ళేవాళ్ళం. అక్కడికి ఏటికి దూరంగా-ఇసుకలో ఒక నావ కూరుకొని ఉండేది.
వస్తూపోతూ సుందరం దాన్ని కాలితో కదలించడానికి ప్రయత్నించేవాడు. ఒక్కోసారి

దానికి ఆనుకొని కూర్చునేవాడు. నావమీద పేరిన ఇసుకలో వేలితో రాజా తనపేరు
రది.

“పాపం పడవ-ఎన్నాళ్ళయిందో నీటిముఖం చూడక” అనేది రాజా.

“అరే రచయితా! నీ క్రేమనిపిస్తుంది, ఇసుకలో ఇరికిపోయిన పడవను
చూసి? వలపు తలపులు గుర్తుకు వస్తాయా? వలపుల వగలు గుర్తుకు వస్తాయా?
ఫలించని ప్రేమగా దరిచేరని నావ గుర్తుకు వస్తుందా? వలపులనావ నీటినే చేరక
ఇసుకలో ఇరుక్కుపోవడం గుర్తుకు వస్తుందా?”

“వాహళీ కవిత బావుంది!” అని కిలకిలా నవ్వేశారు రాజా, శాంత.

“అందుకే ఇక్కడ కూర్చొని విలపీస్తారు శాంత సుందరాన్ని అడిగంది.

“కాదూకాదు తానూ నదిలో కొట్టుకపోవాలని ఆలోచిస్తున్నారు” రాజా
పట్టుచీర కొంగు మెలిపెడ్తూ, లిప్‌స్టిక్‌ చెదరకుండా పెదవి కదలించి అంటుంది.

దాంతో ఆంతా నవ్వేస్తారు. కాదు సుందరానికీ నవ్వొస్తుంది. ఆ మాట
ఎందుకు చెప్పానంటే సుందరం నవ్వడు. ఆతనికి నవ్వురాదు సుందరం పరమలోభి.
పైస కర్చుచేయాలన్నా పదిసార్లు ఆలోచిస్తాడు. నవ్వు విషయంలోనూ అంతే.
వృధాగా కర్ఫుచేయడు అతడు బాల్యాన్ని కూడా తూచి తూచి కర్పుచేశాడు.
అందుకే పాతికేళ్లు వచ్చినా అతనిముఖంలో పసితనం కనిపిస్తుంది. అతనికి అరవై
ఏళ్లు వచ్చినా, ఇరవైఏళ్ళవానిలా, తుమ్మెద రెక్కలాంటి వెంట్రుకల్లో భాసిస్తాడు.
ఎంచాతంటే, వాళ్ళతాత రిస్ట్‌వాచి అతని ముంజేతికుండి ఇప్పటికీ సరియైన సమయం
చూపుతూంది.

నాకు నావ గుర్తుకు వచ్చింది. వెంటనే అడిగాను:- “సుందరం, నీకు ఆ నావ
గుర్తుందా? అని.

కాని సుందరం కవికాడు కథాకారుడు కాదు నా ప్రశ్చలోని లోతులు
కొలవలేక పోయాడు. బంతిపూలు నలుపుతున్న మా బేబీని చూస్తున్నాడు. “బేబీని
పూలు నలపొద్దను. నలపడం, కూల్చడం అలవాటు చేయకు” అన్నాడు.

“సుందరం! అమ్మాయీలకు అవన్నీ అలవాటే” అన్నాను.

మళ్ళీ నాకు ఇసుకలో దిగిపోయిన విరిగిన నావ గుర్తుకువచ్చింది. అది నావ
కాదు. రెమ్మలువిచ్చి వెదజల్లిన బంతిపూవు. పల్లవి తుంచి పారేసిన గీతం.

సుందరం ఏదో ఆలోచించాడూ- లోతుగా. బీడీముక్క వెలిగించుకున్నాడు.
పొగలో దాగిపోయాడు. రచయితగా నేను అనుకున్నాను జ్యోతి వెలిగిందని. కాని
సుందరంతో ఎలా చెప్పును? ధోరణి మార్చడానికి శాంతను పిలిచాను.

“చూడు చాలకాలం తరవాత నీ మరిది వచ్చాడు. పకోడీలు కావాలంటున్నాడు”
అని “ఏం సుందరం నీకు పకోడీలు ఇష్టంకదూ!” అని అడిగాను.

“కాదు కాదు” సుందరం దగ్గుతూ చేతి సైగతో వారించాడు. “నేను ఉప్పు
తినను” అన్నాడు.

“ఉప్పు తినవా! నువ్వు ఉప్పుమ్మాతమే తినేవాడివే! అలా తింటే వంటినిండా
విషం వ్యాబస్తుందంటారు"

“ఎవరివంట్లో? తిన్నవాని వంట్లోనా? తినిపించినవాని వంట్లోనా” ఉలికిపడి
ఆడిగాడు సుందరం, ఉలికిపడి అడిగాడు.

సుందరంను గురించి ఏమిటి ఇలా మాట్లాడుతున్నాను? అతను పదేళ్ళ
క్రితం మా ఇంట్లోవ్యక్తి- నాకు రెండో ప్రాణం. అందుకే శాంతకు అతడంటే ఇష్టం.
ఆ రోజుల్లో ఈ ఇల్లు ఎంతో సందడిగా ఉండేది. ఎంతో అందంగా ఉండేది. రాజా
ఉండే ఎదుటి ఇంటి కిటికీలు ఎప్పుడూ తెరిచి ఉండేవి. సుందరం బాల్కనీలో
చదువుతుండేవాడు ఎదుటి ఇంట్లో నిలిచి రాజా వెక్కిరించేది-కొక్కిరించేది!

ఇప్పుడు చాలాకాలం నుంచి ఆ కిటికీలు మూసి ఉన్నాయి. తలుపులకు
వేసిన రంగుమీద పదేళ్ళ కన్నీటిధారల గుర్తులు కనిపిస్తున్నాయి. కప్పుమీద గడ్డి
మొలచింది. గడ్డి నీలంరంగు పూలు పూసింది. గతపు చీకట్లును చీల్చుకుని నా
హృదయంలోంచి వ్యాపించిన వెలుగులా ఉన్నాయి గడ్డిపూలు. రాజా ఇంటి కిటికీలు
మూసిఉన్నాయి. అవి నాకు మూసినకళ్ళలా కనిపిస్తున్నాయి. నిరీక్షణలో విసిగివేసారి
మూసుకున్న కనురెప్పల్లా కనిపిస్తున్నాయి. వెలుగు మలిగిపోయినట్టుంది. కప్పుమీద
ఒక పిచ్చుక కూర్చుంది. బిత్తరపోయిన కిచకిచమంటూంది. నావలెనే దానికీ
అమాంతంగా మారిపోయిన వాతావరణం గుర్తుకు వచ్చినట్టుంది!

రాజా తల్లి ఏది? ఆమె కప్పుమీద వాలిన కాకుల్లోను, పిచ్చుకల్లోను పోట్టాడేది.
రాజా ఎప్పుడూ సింగారించుకుని కూర్చుంటే అందును గురించి రాజా తల్లి
భర్తతో పోట్లాడేది. రాజా తండి ఏడి? తన చిలకముక్కు కదులుతుండగా, రాజా
పక్షం వహించి, ఎప్పుడూ భార్యతో పోట్లాడుతుండేవాడు.

రాజా నగలన్నా మంచిబట్టలన్నా పడిచచ్చేది. ఏది రాజా? మేకప్‌ చేసుకుని,
పట్టుచీరలు కట్టుకుని, గంతుతేస్తూ మెట్టు దిగేది- ఎక్కేది. కనిపెంచినదాన్నల్లా
కదలించడం, ఊపటం, బద్దలు కొట్టటం ఆమె స్వభావం. మూ గదిలోకివస్తే
సుడిగాలి వచ్చినట్టుండేది. కుర్చీలను పక్కకు నెట్టెది. రేడియోను ఒకపక్కకు తిప్పేది.
కిటికీ తలుపులు తెరిచేది. శాంత ఫోటో అందుకుంటే (ఫేం విరిగిపోయేది. సుందరంతో
మాట్లాడితే పోట్లాటకు సిద్దం అయ్యేది. కాఫీ తాగుతూ చేతిలోని గ్లాసు వదిలేసేది.

“శాంతీ చూడు నా కర్మ. దేన్ని తాకినా పగిలిపోతుంది. లేదా విరిగిపోతుంది”
అంటుంది రాజా. న. సగంకూడా ఉండదాబాధ. మరుక్షణం. బేబీతో
ఆడుతూ పూలకుండి దొర్గిస్తుంది. శాంత జడ కొంటెగా విప్పేస్తుంది. సంత్రాలు
తింటుంది. పొట్టు సుందరం మీదికి విసరుతుంది.

“ముత్యాలు వెదజల్లు తున్నాను. ఏరుకో, అమెరికా వెళ్ళడానికి పనికి వస్తాయి”
అంటుంది.

తన తెల్లని చొక్కామీద పాొట్టుపడ్తే మండిపడ్డాడు సుందరం. “ఎన్నిసార్లు
చెప్పానూ-నా కిలాంటిహాస్యం నచ్చదనో అంటాడు. సుందరం వట్టి బెరుకు మనిషా
రాజావంటి అందమైన అమ్మాయిని గూడా “మీరూ అని తప్ప పిలిచేవాడు కాదు.
“నాకేమో నీ ౩ తెల్లచొక్కా బాగనిపించదు-ఏంచేయమంటావ్‌? పైసపైస కూడబెట్టి
అమెరికా వెళ్ళాలనుకుంటున్నావ్‌. చూస్తా ఎలాపోతావో?” is
తరవాత రసం ఉన్నచేతుల్లో సుందరంను ఊపి “సుందరం! ఇహ చెప్పు,
దసరా ఎన్నాళ్లుంది? అని అడిగేది.
చొక్కాకు మరకలు అంటుతే సుందరం సుందర వాడ ఆతనికి ఉన్నది
ఒకే షర్టు. దాన్ని రాత్రిపూట ఉతుక్కుంటాడు. గంజి పెడ్డాడు. ఇస్త్రీ చేసుకుంటాడు.
మల్లె పూవులాంటి చొక్కా తొడుక్కుని మాసిపోతుందేమోనని తప్పుకుని, తప్పుకుని
తిరుగుతాడు. పరిస్థితులు అతన్ని అలా తయారు చేశాయి తలిదండ్రులు బాల్యంలోనే
పోయారు. ఆ పనీ, ఈ పనీ చేసి జీవించాడు. వారి, వీరి దయతో ఎఫ్‌. ఏ. వరకు
చదివాడు లోకం ఆతన్ని చెంపదెబ్బలు కొట్టింది. కొన్ని గుణపారాలు నేర్పింది.
లోకానికి పాఠం నేర్చేశక్తి డబ్బుకు మాత్రమే ఉందని (గ్రహించాడు. అందుకే అతడు
డబ్బు సంపాదించడానికే జీవిస్తున్నాడు. అతనికి గుమాస్తాగిరి అంటే పడదు.
పేదవాళ్ళంటే అసహ్యం. అందుకే అతడు అమెరికా వె లనుకున్నాడు. అక్కడ
చదవాలని అతని అభిలాష అందుకు అతడు ఏపని చేయడానికీ వెనుకాడేకాదు.
ట్యూషన్లు చెప్పేవాడు. గుమాస్తాగా చేసేవాడు. పత్రికల్లో పనిచేసేవాడు. శాంతకు
సహాయం చేసేవాడు. పిల్లలకు చదువు చెప్పీవాడు. బజారునుండి సరుకులు
తెచ్చేవాడు. నీళ్లు తోడేవాడు. శాంత అతనికి అన్నం పెట్టేది. అందుకే సుందరాన్ని
నేను “తమ్ముడూ” అనేవాణ్లి అతన్ని నేను “ తమ్ముడు" అనుకుంటే అనేక లాభాలున్నాయి.
సుందరం నన్ను అన్న 'అనుకుంటాడు. మా ఇంటిని తన ఇల్లు అనుకుంటాడు.
చాకిరి సాంతం చేస్తాడు. ట్యూషన్‌ చెప్పమంటే ఎవరూ ముపై ప్పెకి తక్కువ తీసుకోరు.
వ మనిషిని పెడ్తే కనీసం పది ఇవ్యాలి. సరుకులు తేవడానికి కుర్రానికి
. సరే ఇవన్నీ ఎందుకు? నేను జన్మతః కళాకారుణ్ణి. సుందరానికి నా
య. ఉన are గురించి మాత్రమే చెప్పాలి. కాని అతని బలహీనతలు,
అతని shes మీకు విప్పి చెప్పక్కర్లేదుగా! అన్నింటినీ మించిన అతని ఒక
రహస్యం నాకు మ్యూతమే తెలుసు అతడు అమెరికా వెళ్లడానికి ఏడువేలు బ్యాంకులో
భద్రపరచాడు. పాస్‌బుక్‌ అల్మారీలో పుస్తకాలకింద 'దాచిపెట్టాడు. ఈ ఏడువేలు
అతని భవిష్యత్తుకు పునాది. మనసుకు ధైర్యం. శరీరానికి ఆరోగ్యం. ఒక్క బీడీ
మూడుసార్లు కాలుస్తాడు. ఒక గచొక్కా ఏడాది తొడుగుతాడు. నా పాతబూట్లు
నెలలకొద్ది వాడుతాడు. రాజాకు, శాంతకు పట్టుచీరలు. శృంగార సామగి కొంటుంటే
చూచి వెళ్ళి ఆంత కరీదైంది అయినందుకు విచారిస్తాడు.

ఆడపిల్లల కర్పుకు అంతులేదు. రాజా తండి బట్టల దుకాణంలో గుమస్తా.
అయినా తన ఒకేకూతురు కోర్కెలు చచ్చుకుంటూ తీర్చేవాడు. రాజాకు ఖల్ములు
చూడ్తం సరదా. సినిమా నటుల్లా అలంకరించుకోవడం సరదా. ఆమె రకరకాల
బట్టలు కడ్తుంది. నవ్వుతుంది. తుళ్లుతుంది. కనిపించిన వస్తువునల్లా కదిలిస్తుంది.
చిందర వందర చేస్తుంది.

శాంత రాజాతో పోట్లాడ్తుంది. రాజా పిచ్చిపనులన్నీ చెపుతూ తిరుగుతుంది.
కాని రాజాదగ్గర ఒక మందుంది. శాంతను సినీమాకు తీసికెళ్తుంది. మాటలు
చెపుతుంది. మనసు మారుస్తుంది.

రాజాఅంటే సుందరానికి పడదు.

“రాజాను పెళ్ళిచేసుకున్నవాడి బ్యాంక్‌ బాలన్సు ఎలా ఉంటుందంటారువో
అని అడిగాడు సుందరం అంట్లు తోముతూ శాంతను.

“ఏమిటి సుందరం-వెదివాళ్ళలా మాట్లాడ్త్మావ్‌-రాజాను పెళ్ళాడిన వాడికి
బ్యాంక్‌ బాలెన్సేమిటి” అన్నది శాంత.

సుందరం బూడిద దులుపుకొని ఆల్మారీవైపు దృష్టి సారించాడు.

రాజా అప్పుడప్పుడు పకోడీలు తెచ్చేది. “ఇదిగో సుందరంకోసం తెచ్చాను.
వట్టి పిసినారి. ఇలాంటివేం తింటాడు? అనేది. రాజాకు మిరాయీలు పడవు
కారపు వస్తువులే తినేది. ఉప్పటి వస్తువులంటే ఆమెకు మరీ ఇష్టం. ఆమెను
చూచాడు. సుందరమూ మిరాయి తినడం మానేశాడు చా డా ఉప్పు
వేసుకోసాగాడు.
ఒకనాడు శాంత వచ్చింది. సుందరానికి బాగా తినిపించింది. వెళ్ళిపోయింది.
“వదినా! ఎప్పుడూ రాజాయే నాకోసం ఏదోఒకటి తెస్తుంటే ఏంబావుంటుంది
సుందరం శాంతతో అన్నాడు.
శాంత సుందరానికి జవాబివ్యలేదు.
'విన్నారా మీ మరిది ఏమంటున్నాడో రాజాకోసం ఏదైనా కొంటాడటి అని
నాతో అన్నది శాంత.

నా చేతిలో పేపరు జారి పడిపోయింది. నాలోని కథాకారుడు ఎగిరిపోయాడు.
“నిజం అన్నాను.

“అవును అన్నది. సుందరం షు ఆర్పకుండా రాజాఇంటి కిటికీలు
చూస్తున్నాడు. కిటికీలకు నీలంరంగు చీ తెరలున్నాయి. అవి గాలికి ఎగురు

అన్నింటినీ బద్దలు కొట్టాలనిపిస్తూంది. అప్పుడు తెలుస్తుంది అసలు లోన
ఏమున్నది అంటూంది రాజా తెరల వెనుకనుంచి.

“ఏమి ఇవ్వడం మంచిది? దాని ఖరీదు ఎంత ఉండాలి” సుందరం నన్ను
ఆడిగాడు -చూప్పుతిప్పి.

7

చెప్పు

ఇదొక సమస్య! బహుమతి చౌగ్గానూ ఉండాలి. రాజాకు నచ్చేట్టూ ఉండాలి.
శాంత, సుందరం కలిసి ఆ రోజంతా ఆలోచించారు. చీరలు, ఉంగరం-
సినీమాకెళ్ళడం శాంత ప్రతిపాదించింది. కాని వాటి ఖరీదు విని సుందరం
అదిరిపోయాడు.

“వదినా! నాకు సాధ్యం అయ్యేది ఏదైనా చెప్పు. ఫోటో శ్రేంఅవుతే ఎలా
ఉంటుంది. అందులో రాజా ఫోటో మాత్రమేకాక మరో ఫోటో పెట్టకలగాలి.'

మస్య పరిష్కారం అయింది. తరవాత రోజులు గడిచాయి హారం అయింది.

వారాలు Ne నెల అయింది. రాజా సుందరానికి ఊరగాయలు, అప్పుడాలు,
పకోడీలు తెచ్చి పెడుతూనే ఉంది. సుందరం ఉలకడు పలకడు. మాటల సందర్భంలో
ముచ్చట రానేవచ్చేది.

“శుములు ప్రియమవుతున్నట్టున్నాయి"

రాజా ఆ గ్రుంలో తనదికాక మరెవరిఫోటో పెడ్తుంది?

ఇలాంటివి మాటల సందర్భంలో దొర్తేవి.

ఒకనాడు శాంత రాజాతో కూడా చెప్పేసింది. ఆమె అగ్గి అయింది. “వెధవ
ఏవంనుకుంటాడం? వాడి ఫోటో బఅడ్డాననఎకుంటాడా “"డుంలో? వాళ్ళో
ముక్కలుముక్కలు చేయాలనిపిస్తూంది. అమెరికా వెళ్ళడానికి కూడబెట్టిన డబ్బంతా
ఖర్చు పెట్టాలనిపిస్తుంది. వాళ్లో ఏడిపిస్తుంటే నాకు సరదాగా తటి టె అన్నది.

కాజా సుందరాన్ని “గంటలకొద్ది సతాయించేది. ఇద్దరూ ఎంతోసేపు
పోట్లాడేవాళ్లు. కాని ఆనాటినుంచి రాజా గంభీరంగా ఉండిపోయింది. నవ్వడం,
తుళ్ళడం నిలిచిపోయాయి. కొన్నాళ్ళపాటు సుందరానికి విముక్తి లభిం: చినట్లయింది

ఒకనాడు సుందరం ఇస్తిరీచేసిన తెల్లని చొక్కా తొడిగాడు. సుందరం
చూపులు రాజావీంద పడ్డాయి. రాజా మాట్లాడలేదు. చొక్కాను గురించి
పట్టించుకోలేదు. శాంత దగ్గరికి చేరింది. కూరలు తరగసాగింది.

“మీరు ఈమధ్య బొత్తిగా కనిపించడంలేదు అన్నాడు సుందరం.

ఆ మాట విని ఇద్దరూ నవ్వారు.

అందమైన రాజా "కళ్లు నవ్వాయి. ఆమె చెవికిఉన్న లోలాకులు నవ్వాయి.
ఆమె చేతికి ఉన్న గాజులు గలగలమిని నవ్వాయి.

“నేను చెప్పనా - ఈ మధ్య రాజా ఎక్కడుంటుందో? అని శాంత అంటే
రాజా సిగ్గుపడిపోయింది.

“వదినా! ఏమిటిది? అని వారించింది.

“బాబూ! ఈమధ్య రాజా ఒకరి మనసులో కూర్చుంది శాంత వాక్యం
పూర్తికాకుండానే రాజా రెండు చేతుల్లో ముఖం దాచుకుంది. అలక చూపింది.
శాంతమీద కోపగించింది. “అబద్దాలు చెప్పడం ఎప్పటినుంచి నేర్చావు” అన్నిది.

ఆనాటి రాత్రి ఏదో అలికిడికి మెలుకువ వచ్చింది. చూస్తే సుందరం
బాల్కానీలో తిరగాడుతున్నాడు తెల్లవారి సుందరం బీడి సాంతం ఒకేసారి కాల్చేశాడు
బేబీకి లెక్కలు చెప్పలేకపోయాడు. పాలకూర తెమ్మంటే పాట్లకాయలు తెచ్చాడు.
రూపాయి ఇచ్చి, చిల్లర తీసుకోవడం మరిచిపోయాడు.

గంటలో శాంత తిట్టున్నీ మరిచాడు.

“వదినా! ఇవ్వాళ రాజా రాలేడేం?” అని అడిగాడు

“రాజా ఇక్కడికి రావాలంటే సిగ్గుపడుతూంది. ఇహ నువ్వుకూడా ఆమెతో
పరాచికాలు మానెయ్యి-ఎవరన్నా చూస్తి ఏమనుకుంటారు! పెళ్ళి అయింతర్యాత
మీ ఇష్టం”

శాంత వంటింట్లో గిన్నెలు సర్పింది. నేను పేపరు చాలసార్లు చదివేశాను.
సుందరం మ్యాతం బూడిదచేతులో పళ్లెం పట్టుకుని ఆలాగే కూర్చున్నాడు. అతడు
చప్పున లేచాడు. పళ్లెం పడేశాడు. బూడిద చేతులో నన్ను పట్టుకొని ఏడ్చేశాడు
నేను చకితుల్ణాయినాను ఎందుకు ఏడుస్తున్నాడో అర్రంకాలేదు. నేను నా కథల్లో
మానవ ప్రకృతిని అనేక కోణాల్డుంచి పరిశీలించాను. హీరో వలపుటగ్గిలో మండుతాడు
అప్పుడు సూర్యచంద్రులు చేష్టలు ఉడుగుతారు. వాతావరణం ఉదాసీనం అవుతుంది.
ఆకాశం కన్నీరు కారుస్తానని శపధం చేస్తుంది. కాని సుందరం విషయంలో ఆలా
జరగలేదు. నా సహితంగా ప్రకృతిసాంతం ఊపిరి బిగపట్టి చూడసాగింది. అందువల్ల
అతనిని ఓదార్చినవారు లేరు. అతడే తెములుకున్నాడు, అన్నాడు.

'నేను రాజా ప్రాణం తీయలేను. వదిన నాకూ ఆమెకూ పెళ్లెందుకు
నిశ్చయించింది? నేను ఇంత సంతోషం భరించలేను. పిచ్చివాళ్లయిపోతాను'

మళ్ళీ ఏడ్పు సాగించాడు.

నాకేమీ అర్ధంకాలేదు. అతకని ఈ సంబంధాన్ని శాంత ఎలా అతికించింది?
ఈ పిసినారి వెధవంటే రాజాకు పడేదేకాదు ఆమెకు సుందరం విషయంలో ఉన్నది
ద్వేషమా? (ప్రేమా? నేను కథాకారుణ్ణి, కథలల్లుతాను. కాని ఈ ఇంట్లో ఇన్ని
వలపుకోరకాలు వికసించాయని ఎరుగను ఇక్కడ (ప్రేమ పరిమళాలు గుబాళించాయని
గమనించలేదు. నేను ద్వేషపు ముళ్ల్తుమ్యాతం ఏరుతున్నాను. రాజా సుందరాన్ని
ద్వేషిస్తూందనుకున్నాను. సుందరం ఆమెకోసం అంత ఖరీదైన చీరలు ఏడనుంచి
తెస్తాడు? ఆమె 'ఫేషన్లు, వుధాకర్చులు ఎలా భరిస్తాడు? వలచిన ఆడది అంత
త్యాగం చేయగలదా? అలాంటి రాజాను తలచుకొని ఆశ్చర్యపోయాను.

సుందరం ఏడుస్తూనేఉన్నాడు.

శాంతను విషయం అడిగాను. ఆమె కిలకిలా నవ్వింది. “మీ దోస్తుకు చెప్పండి-
మొదట ముఖం కడుక్కోమని. రాజా వీణ్ణి పెళ్ళాడుతుందని నేనెప్పుడన్నాను?
రాజాతండి ఆమెకోసం బంగారంలాంటి వరుళ్లో చూశాడు. చాల పెద్ద వ్యాపారం
ఉందలు వాళ్ళకు."

శాంత నవ్వుతుంటే నాకు ఏడుపు వచ్చింది.

సుందరం రాత్రికి ఆలస్యంగా వచ్చాడు. ఇంకా రాత్రిఏమిటి? ఓటమి
పులుముకున్న అతని ముఖంలో విజయ చిహ్నాలైన వేల దీపాలు వెలుగుతున్నాయి.
అతడు కొన్ని ప్యాకెట్లు, బండల్స్‌ తెచ్చాడు. వాటిలో చీరలున్నాయి. చెప్పులున్నాయి.
మేకప్‌ సామగి ఉంది. ఇంకేమేమి ఉన్నాయోగాని వాటితో టేబుల్‌ నిండిపోయింది.
అతడు సంతోషంతో ఊగిపోతున్నాడు.

“వదినా! ఇవన్నీ రాజాకు పసందు అవుతాయిగా? ఏదో మామూలు
సామాను. ఇకనుండి రాజా తన ఇష్టప్రకారం కొంటుంది.” సంతోషంలో మాట
తడబడుతూ అన్నాడు.

“కాని నువ్వు ఇంత డబ్బు ఎలా కర్చుచేశావు” శాంత అడిగింది. ఆమెకు
ఆశ్ళుర్యంగా ఉంది.

“నా రాజాముందు డబ్బొకలెక్కా వదినా! రాజా చిరునవ్వుకోసం నా
ప్రాణాలిస్తాను. నేను అమెరికా ఎందుకు వెళ్తానూరాజాకోసం! నేను అమెరికా వెళ్తే
రాజా ఇక్కడ మహారాణిలా ఉంటుంది.”

శాంతకు ఎందుకో భయం అవుతూంది.

సుందరం తెచ్చిన బహఎమతులన్నీ చాటుగా శాంత రాజాకు అందించింది.

ఇహ మా ఇద్దరి మనసు మనసులో లేదు. నా బుర్ర బొత్తిగా పనిచేయడం
లేదు. తరువాతి అధ్యాయం ఎలా ప్రారంభించాలో అర్హం కావడంలేదు. సుందరానికి
జీవితం (ప్రసాదించాలా? హాలాహలం (ప్రసాదించాలా?

రాజా మా ఇంటికి రావడం మానేసింది. ఆమెకు విలువైన బట్టలతోనూ,
నగలతోనూ సరిపోతూంది. ఆమె తండి రెండువేలు అప్పుతెచ్చాడు. పెళ్ళికి
సంబంధించిన ఏర్వాట్టు ప్రారంభం అయినాయి ఆ యింటి రూపమే మారిపోయింది.
పెండ్లిఎర్సాట్లు సందడితో వెలిగిపోతూంది. సుందరం ఆనందానికి అంతులేకుండా
ఉంది. పెళ్ళికి ఏమేమి చేయాలని శాంతను అడుగుతున్నాడు.

“రాజా తండ్రికి నన్ను గురించిన వివరాలన్నీ తెలుసునా? ఆఫీసువాళ్లు నా
పిసినారితనం గురించి చెప్పులేదుకదా!” సుందరం నన్ను అడిగాడు.

“అవును. నిన్ను గురించి అన్నీ తెలుసువారికి” అన్నాన్నేను. నేను నా కొత్త కధ
ముగింపును గురించి ఆలోచిస్తున్నాను.

“నిజం” సుందరం లేచి కూర్చున్నాడు “అయినా...” అని నసిగాడు.

నా కథకు చివరి పేరా రాస్తూ 'అందుకే వాళ్లు మరో వరుణ్ణి ఎన్నుకున్నారు'
అన్నాను.

సుందరం ముఖ కవళికలు వింతగా మారాయి చావుబతుకులు నా అధీనంలో
ఉంటే నాకు నేనే ఉరిశిక్ష వేసుకునేవాళ్ణి. భగవంతుడు బతికిఉన్నవాడికి కాలిచచ్చే

శిక్ష విధిస్తే నాకు అది తప్పుదు. ఆ రోజూఆ క్షణంలో ఎన్నెన్ని చూశాను! పిడుగులు
కురొసీది చూశాను. తనువునుండి ప్రాణం ఎగిరిపోవడం చూశాను. మొక్కనుండి
పూలు రాలడం చూశాను: ఎన్నెన్ని చూచాను ఆ క్షణంలో!

ఆనాడూ సుందరం ఇదే గదిలో కూర్చున్నాడు. పట్టపగలు కటిక చీకట్లు
పర్ఫుకున్నాయి. ఏడుపు నాగొంతులో ఉబుకుతూంది, సుందరాన్ని చూచాను.
అతని బాధ భరించరాకుండా ఉంది. అతని గొంతు పసికి భవబంధాలనుండి
విముక్తిళ్లీ చేయాలనిపించింది.

మూడోరోజు ఆస్పత్రికి వెళ్ళేప్పుడు నా కాళ్లు వణికాయి. నర్భులను చూస్తుంటే
భయం ముంచుకొస్తూంది. ఏ నర్సు ఏ వార్త చెపుతుందో?

గుమ్మంలో సుందరమే కనిపించాడు. చాల మామూలుగా ఉన్నాడు. ఏమీ
జరగనట్టే ఉన్నాడు. నన్ను చూచాడు. పక్కమంచపు రోగిని గురించి ప్రస్తావించాడు.
ప్రక్కరోగికి మూత్రపిండాల జబ్బు, పాపం చాల బాధపడుతున్నాడు.

నాకు నిరాశ ఎదురయింది. సుందరాన్ని కథానాయకుణ్ణి చేయరాదని
నిశ్చయించుకున్నాను. ఏమిటిది? 'ప్రేమించేవాళ్లు ఇలాగే ఉంటారా?

సుందరం ఆస్వత్రినుంచి వచ్చిన రాత్రి పడుకున్నాడు ఉదయం చూస్తే
మంచం ఖాళీగా ఉంది. అతడు లేడు మాయం అయినాడు నాకు భయం
అయింది. వణికిపోయాను. ఎందుకంటే వలపు కథల చివరి అధ్యాయం రాయడానికి
బయలుదేరాడా అని. మధ్యాహ్నంవరకూ అంతటా వెదికాం. అతని ఏడువేల
రూపాయలు నా పేర రాసిన షతంకోసం ఇల్లంతా గాలించాం. షృత్రం దొరకలేదు.
అల్మారీలో పుస్తకాల కింద పడిఉన్న పాస్‌బుక్‌ నన్ను చూచి నవ్వుతూంది.

రాత్రికి శాంత వినిపించిన వార్త ఏమంటే-రాజాకూడా ఇంటినుంచి మాయం
అయిందని! రాజాను సుందరం లేవదీసుకుపోయాడని రాజా తలి అనుమానం.
పోలీసుకు రిపోర్టు చేయ మంటుంది. రాజా తండ్రికి అది ఇష్టంలేదు. కూతురు
ఇష్టంప్రకారమే వాళ్లిద్రరికీ పెళ్లిచేయాలని అతని అభిమతం.

తెల్లవారి లేచి చూస్తే సుందరం కనిబంచాడు. పంషు దగ్గర ముఖం
కడుగుతున్నాడు. నా గుండెకు పోటులాంటిది వచ్చిందిా-అవును ఏడువేలు
రూపాయిలు పోగొట్టుకున్న వ్యధ! తరవాత రాజా శాంతకు చెప్పిందేమంటే
తాను స్వయంగా సుందరాన్ని బలవంతం చేసిందని, తనను కాదనలేక సుందరం
తన వెంట వచ్చాడని. జరిగిందేమంటే వాళ్లిద్దరూ వెళ్ళారు. ఒక హోటల్లో గది
తీసుకున్నారు. తనను పెళ్ళాడ్తే రాజా కష్టాలు పడాల్సి వస్తుందని సుందరం
చెప్పాడు. రోజూ కనీసం ఒక కొత్తచీర తేగల భర్త కావలె నన్నాడు. ఆమె పెదవుల
వెలుగు నిలిపీవాడూ, ముఖకాంతిని రక్షించగలవాడు భర్తగా ఉండాలని బోధించాడు.
అతడు తన పేదరికాన్ని గురించి వివరించాడు. అమెరికా వెళ్ళడం తన జీవితలక్ష్యం
అన్నాడు. రాజాను పెళ్ళాడితే తానేమీ చేయలేనన్నాడు.

రాజా తిరిగి వచ్చేసింది. సుందరాన్ని మరింత ద్వేషించసాగింది. పూర్వంలాగే
మా ఇంటికి వస్తూంది. సుందరం జరిగిందంతా మరచాడు. మామూలుగా
మాట్లాడుతున్నాడు. రాత్రింబవళ్ళు తపిస్తున్నాడు-అమెరికా వెళ్ళాలని! పీనాసితనం
ఎక్కువయింది. బీడ్‌ మానేశాడు.

రాజూ అతనికోసం ఏమీ తెచ్చిపెట్టడంలేదు. సుందరం పకోడీలు మానేశాడు.
ఉప్పుతినడం మానేశాడు. చప్పుని కూరలు తింటున్నాడు.

రాజా పెళ్ళి జరిగిపోయింది. కొన్ని నెలల తరువాత పుట్టింటికి వచ్చింది.
అప్పుడు సుందరానికి ఊరగాయ గుర్తుకు వచ్చింది.

“వదినా! రాజాను పిలవండి. ఇసు ఆమె ముఖాన తిలకం తీర్చి ఉంటుంది.
వందల విలువగల చీరలు కడ్తుంటుంది” అన్నాడు సుందరం.

రాజా అత్తగారివాళ్లు మోసం చేశారని శాంత చెపి ప్పింది. వాళ్ళీపెళ్లి సరకులు
అరువు తెచ్చారట, రాజూ మొగునికి చిన్న దుకాణం ఉందట. పుట్టింటినుంచి
అయిదువేలు తెమ్మని రాజాను పంపించారట. పాపం తండ్రి బాధ చెప్పలేం.

భోజన సమయంలో శాంత ఉప్పువేసిన కూర సుందరానికి వేసింది. ఇదరికీ
పోరు జరిగింది.

“నా కూరలో ఉపె ప్పెందుకు చేశావ్‌?”

“నాకేంతెలుసు-ఉప్పు నీకు విషమని?

“అవును. ఉప్పునాకు అమృతమనా మీరనుకునేది?”

“కాక. అమృతాన్ని మించిందే” శాంత తక్కువ తిన్నదేంకాదు. 'రాజా పకోడీలు
తెచ్చిపెట్టినపుడూ, ఊరగాయలు తినిపించినపుడూ ఉప్పు నీకు అమృతాన్ని మించిందే'

అప్పటికి రాజా వచ్చేసింది.

“నన్నింకా మీరు మరవనట్టున్నారు అన్నది.

ఎవరూ వాల అంతా మౌనం వంచారు.

“నీ పేరు-నీ పేరెవడు తలచాడు? వదిన విషాన్ని గురించి మాట్లాడుతూంది'
సుందరం మెల్లగా అన్నాడు.

రాజాను చూచాను రెండుమూడు నెలల్లోనే మారిపోయింది. సాదా నూలుచీర
కట్టుకుంది. పెదవులమీద వెలుగులేదు ముఖాన కాంతిలేదు. ఆమెను చూచి నిండుగా
ఉండిన ఇల్లు అమాంతంగా రిక్తం అయినట్లు అనిపించింది. నేను సుందరాన్ని
చూచాను. రాజాను చూడకుండడానికి సర్వ ' ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాడు.

“ఏమిటాలోచిస్తున్నావు సుందరం? వదిన నీకు ఊరగాయలు పెట్టడం లేదా?
రాజా అడిగింది.

సుందరం అమెరికా వెళ్ళకముందే ఇంగ్రీషువాడైపోయాడు. ఊరగాయలెక్కడ
తింటాడు? ఉప్పుకూడా వదిలేశాడు శాంత సాగదీసింది.

“ఉప్పు వదిలాడా? అయితే నన్నా వఎరున్తాడు” రాజా నవ్వింది.
“అప్పగింతలప్పుడు ఓదార్చడానికి కూడా రాలేదు కృతఘ్ముడు. వదినా!, నిజం ఈ
మగవాళ్తవి రాతిగుండెలు! ఇతనితోకాక అమ్మాయితో ఇంతస్నేహం చేసిఉంటే
ఎంత ఏడ్వేదో ఇప్పుడు”

“ఏంచేయను రాజా! స్త్రీ హృదయం నాకెలావస్తుంది? నేను మగాణ్ణి.”
సుందరం సిగ్గుపడిపోయాడు.

“బొట్టైందుకు పెట్టుకోలేదు?” శాంత అడిగింది.

“పెట్టుకున్నాను. రాలిపోయినట్టుంది.” వేలితో నొసలు చూచుకుంటూ అన్నది.

అది విన్నాడు సుందరం. లేచాడు ఆల్మారీ తెరిచాడు. పుస్తకాలు వెదకసాగాడు.

“సుందరం! రారాదూ-ఇలా కూర్చో! నా బొట్టు నీ పుస్తకాల్లో ఉందని
వెదకుతున్నావా” రాజూ అన్నది.

“అవును, నీ బొట్టు ఇందులోనే ఉంది. నీ పెళ్ళికి బహుమతి ఇవ్వలేకపోయాను”
అంటూ తన బ్యాంక్‌ పాస్‌బుక్కు తెచ్చి రాజాకు అందించాడు.

“ఎనిమిదివేలు!!” రాజా కళ్లు తిరిగాయి. శాంత ఉల్కిపడ్డది.

“ఇంత కరినశిక్ష విధించకు సుందరం!” రాజా చేతులు వణుకుతున్నాయి.

“నీ పెదవులకు లిపిస్టిక్‌లేదు. నొసట బొట్టులేదు” అలిగినట్టు అన్నాడు
సుందరం.

సుందరం అమెరికా వెళ్ళలేదు. మద్రాసుకు బదిలీ అయింది. అతడు ఉత్తరాలు
రాయలేదు. ఉద్యోగంకూడా ఊడిందని విన్నాను వాడు నా తమ్ముడు కాదు.
భవిష్యత్తుకోసం డబ్బు దాచుకోలేని బుద్దిహినుడైన మిత్రుడు. అలాంటివాడు
నాకెందుకు గుర్తుకొస్తాడు:

సుందరం డబ్బుతో రాజాభర్తకు కలిసివచ్చింది. అప్పుడప్పుడూ కారులో
రాజా మా ఇంటికి వచ్చెది. ఆమె లిప్‌స్టిక్‌ పెదవులు ఎంతో బావుంటాయి. ఆమె
కూర్చుంటే గదిసాంతం వెలిగేది, ఆమె పట్టుకుంటే గ్లాసు పగిలేది. శాంత
బాల్కనీనుంచి ఆమె కారును తాకే కుర్రాళ్ళను కోప్పడాల్సివచ్చేది. ఆమె తన
ఇరుగు పొరుగుల్లో చెప్పేది, రాజా తన స్నేహితురాలనీ-వాళ్లు చాలా ధనికులనీ.

నేను సుందరం కథ రాయలేదు. మంచిదయింది. రాస్తే ఉప్పచప్పగా
ఉండేది. పదేళ్లు గడిచిపోయాయి. ఇవ్వాళ సుందరం వచ్చాడు. ఏదో గారడీ జరిగినటు
సుందరం వెండ్రుకలు తెల్లబడ్డాయి. పళ్లు ఊడిపోయాయి. అతన్ని చూస్తుంటే
కొంటె పిల్లవాడు తెంపి, నలిపి పారవేసిన పూవులా కనిపించాడు. మిగిలిన బీడీముక్క
జేబులో వేసుకున్నాడు. గోడకు ఉన్నపటం చూచాడు. అందులో రాజా, ఆమె
బల్లలు ఉన్నారు.

“ఎవరు! మీ పొరుగింటి రాజాయేనా! అవుతే ఇప్పటికీ ఆమె లిప్‌స్టిక్‌
వాడుతూంది. ఖరీదైన చీరలు అలంకదించుకుంటూంది. అచ్చా! కారుకూడా ఉందా!
బావుంది, చాల బావుంది!" అన్నాడు సుందరం.

అతని చేతులు వణుకుతున్నాయి. జేబులోంచి బీడీముక్క తీశాడు. నోట్లో
పెట్టుకున్నాడు. భవిష్యత్తును గురించి ఆలోచించినట్టున్నాడు. బీడీముక్క నోట్లోనుంచి
తీశాడు. మళ్ళీ జేబులో వేసుకున్నాడు అతడు నా వైపు చూచాడు. చాలా
గర్వంగా చూచాడు. అమెరికా వెళ్ళివచ్చినట్టు చూచాడు. అక్కడినుంచి ఏదో డిగ్రీ
తెచ్చినట్లు చూచాడు. గొప్ప సూటులో ఉండి మెరిసిపోతున్నట్లు చూచాడు.
అన్నాడు:
“మనిషి తన గతాన్ని ఎన్నడూ మరువలేడనే కథాకారులు ఎంత అబద్దాల కోరులు!”

SERS

ఎంతమ్మ

“ఎంకమ్మా! ఇంతముసలిదానివి ఎలా అయినావుళో

ఇది ఈనాడు రాజా నన్నడిగిన ప్రశ్న నా గదిలో పడుకొని వంటరిగా
ఆలోచిస్తున్నాను అవును నేను ఇంత ముసలిదాన్ని ఎలా అయ్యాను?

యవ్వనం చెప్పకుండా ఎలా జారిపోయింది? వార్థక్యం ఎలా నా దరి
చేరింది? ఏమో నాకేమీ జ్ఞాపకం రావడంలేదు.

బయట వాన జోరుగా పడూంది. ses అమ్మం కిటికీలోంచిచూస్తూ
గునుస్తూంది-“కన్నయ్య నీ కోసం ఎన్నిబాధలు సహించాను.....

బయట చాల గొడవగా ఉంది. బాలకృష్ణ ఓ పిలలూ, కిట్టు * బల్లలూ అరుస్తున్నారు-
అల్లరిచేస్తున్నారు. కిట్టు పె పెళ్ళాం వనిత మొగునితో పోట్లాడుతూంది. అయినా కిట్టు
కాస్త నవ్వుతూ మాట్లాడాడా వనిత అన్నీ మరుస్తుంది. వాడి ఒక్క చిరునవ్వుచాలూ
లోకంలోని సుఖాలన్నింటినీ మరుస్తుంది. మురుస్తుంది. లోకంలోని ఆడవాళ్ళందరూ
తనకంటే తక్కువే నన్నట్టు భావిస్తుంది.

మనకు తల్లిదండ్రులంటే గౌరవం. భర్త అంటే గర్వం. పిల్లలంటే వాత్సల్యం.
భగవంతుడు ఎక్కణుంచి తెచ్చిపెట్టాడో ఇవన్నీ? అన్ని శ్యాస్తాల్లోనూ ఈ విషయాలే
చెప్పబడినాయి. ఎవరికి అర ల అతిక్రమించడానికి? వ.
ఆడది ముండ ag న అవుతుందా స్రీ జాతికి తలవంపులుతెచ్చే రూప
ధరిస్తుంది. లోకానికి స్త్రి మీద చచ్చేసానుభూతి. సతీ సావిత్రీ అయి, alee
నరకంలో మగ్గి మసి ఏమిటీ పాపిష్టి ఆలోచనలు? ఎందుకిలాంటి
వంకర టింకర ఊహలొనస్తాయి నాకు? కాటికి కాళ్లుచాపి కూర్చున్నాను. అరవై
ఎళ్లొచ్చాయి. ఇప్పటికీ ఎందుకీ జీవితాశ? నేనేదో త్యాగాలు చేశాననుకోవడం! జ
ఒక (భమ! ఎంతోకాలం గడిచింది. నాకు చావు దగ్గర పడింది. ఇప్పుడెందుకు
కంటపడింది రాజా నాకు? అవును. ఆమె నా మనసు ను మలినం చేసింది. నిజం.

నాకు గడచిన కథలు గుర్తొస్తున్నాయి. గతం నాముందు నిలిచింది. అదిగో
కనిపిస్తూంది.

వాన జోరుగా పడుతుంది. పిల్లలు బడి మానేశారు. ఇంట్లో గొడవ చేస్తున్నారు.
వర్షం తెగిన పేమబంధాల్ను గుర్తుచేస్తుందంటారు. మానిన గాయాల్ని పచ్చి
చేస్తుందంటారు. ఏమో! నాకెన్న్షడూ తెలియదూ-డ్రేమని దేన్నంటారో! ఒకే వ్యక్తిని
జీవిత సర్వస్వం అనుకుని జీవితం సాంతం ఎలా లాగుతారో అన్ని కథల్లోనూ,
సినిమాల్లోనూ ఈ విషయమే చెప్పుతుంటారు. ఏమిటో నాకు ఒక్క ముఖమూ

గుర్తులేదు. నన్ను డేమించినవాడు, లోకంలో అన్నింటినీ మించి నన్ను కోరినవాడు
ఉంటే, చావు దగ్గరపడిన ఈ వయస్సులో తలచుకునేదాన్ని.

మా తెలుగువాళ్లలో కూతుళ్లు పెద్దవాళ్ళయి ఇంట్లోనే ఉండిపోతారేమోనని
తల్లులు భయపడుతుంటారు. పుట్టింటినుంచి మెట్టినింటికి వెళ్ఫేప్పుడు కూతురు
మనసులో వురోరూపం ఉండరాదని జూగత్తపడ్డారు. మా నాన్నా అలాగే
తొందరపడ్డాడు. అందుకే వర్షాన్ని చూస్తే ఎవరూ గుర్తుకురారు-పుట్టిల్లు జ్ఞాపకం
వస్తుంది. పల్లె వదిలాను. మావారితో పట్నం వచ్చాను అప్పటినుంచీ వానమాస్తే
పుట్టిల్లు గుర్తుకువస్తు మ్తుంది. పట్నంవాళ్ళుకు వాన పీడలా కనిపిస్తుంది. వర్షం విలువ
పల్లెవారికే తెలుసుూపంటలు పండించడం వాళ్ళకు తెలుసు. వాన వారికి
(ప్రాణంలాంటిది.

ఊళ్లో మా ఇల్లే పెద్దది. అంతకంటే పెద్దిల్లు ఆ ఊళ్వోలేదు. మల్లేశం
బాబాయి ఊళ్లోకి ఒక బోగం రాజాను తెచ్చారు. ఆమెకోసం బాబాయి మూ
ఇంటిముందే మరో ఇల్లు కట్టాడు. అది మా ఇంటికంటే పెద్దది. మా బాబాయి
డబ్బున్నవాడు. వారికి తాటీవనాలున్నాయి- పొలాలున్నాయి. “పశువులున్నాయి.
అందువల్ల ఎవరూ నోరు మెదపలేదు. పెద్దమనుషులు నీళ్లు మింగి ఊరుకున్నారు.
మాటమాట్లాడలేదు. మా చిన్నమ్మ నలుగురుపిల్లల తల్లి. ఆమెను ఇంట్లో వదిలారు.
బోగందాని “ఇంట్లో మకాం పెట్టారు

నాకు అప్పుడు పదకొండేళ్లు, సిగ్గు మొగ్గలు వేస్తు స్తున్న వయసు. “పెళ్ళికొడుకు”
అనే మాటవింటే వంట్లో రక్తం సాంతం వదనంలో చేరేది. మా రెడ్డ ఇళ్లలో ఈ
వయసు పిల్లల్ను ఇళ్లల్లో. ఉంచుకోరు. మా నాన్న అదివరకే ఇద్దరు కూతుళ్లకు చెరి
ఇరవైవేలు పెట్టి మొగుళ్లను కొన్నాడు. నాకూ మంచి వరుక్ణి తేవాలని డబ్బు
కూడపెడ్తున్నాడు. ఆమ్మా నాన్నా రోజూ గుడికి వెళ్ళేవారు. పంటలు బాగా
పండాలని ప్రార్షించేవారు. తునికి ఆకు వ్యాపారం బాగా జరగాలనీ లాభాలు
రావాలనీ మొక్కేవారం. ఇదంతా దేనికోసంఐ నా పెళ్లికోసం.

నాకివన్నీ ఏమీ తెలియవు. నేను పుస్తకం తెరిచి కూర్చునేదాన్ని" నా మనసులో
మాతం పెళ్లిని గురించిన ఆలోచనలు పరిభ్రమిస్తుండేవి. పెళ్ళంటే తొందర. ఏదో
ఆతురత. త్వరగా జరిగిపోవాలనే రభస. ఇవన్నీ ఎందుకు కలిగాయంటే అమ్మ నన్ను
చదువుకోవడానికి పంపేది. అందువలన ఆలోచనలు రాసాగాయి. అమ్మానాన్నా
ఉన్నప్పుడు నన్ను గదిలోకి ఎందుకు వార. ఇది అర్థం అయ్యేదికాదు.

నేను వెళ్ళేది చదువుకని. నేను ఏం చూసేదాన్నో ఎవరికి తెలుసు?

మల్లేశం బాబాయి ఇల్లు నేను చదువుకునే గదిముందు ఉంది. వారిద్దరిగదీ
నాకు కనిప్‌స్తుండేది. బాబాయి, రాజా చిలకాగోరింకల్లా కనిపించేవారు. వారిని
చూస్తే నాకు నిప్పులో పెట్టినట్లుండేది. కొలిమిలో కాల్తున్న ఇనుప సలాకలా
అనిపించేది. కాస్త దేబ్బతగుత్తే విరిగి ముక్కలై పోతాననిపించేది. ఇహ చదువుమీద

ఆగమాలు దలు. పమ అవ ఏ Se . 1393

ధ్యాస ఎక్కడ? పుస్తకం పారేసి పెళ్లికొడుకును గురించి ఆలోచించేదాన్ని. లోకం
మరిచేదాన్ని

రాజూ చక్కగా అలంకరించుకునేది. సరిగ్గా ఆమెలా అలంకరించుకోవాలనే
ఉబలాటం నాకు. రాజా ఏ రంగుల చీరలు కడ్తుందో అలాంటి చీరలే కట్టాలనిపించేది.
రాజా ఎంత అందమ్రైంది. ఎప్పుడూ కిలకిలలాడుతుంటుంది. కూనిరాగం
తీస్తుంటుంది. మా ఇంట్లో ఎవరూ అంత సంతోషంగా ఉండడం చూళ్లేదు. మా
అక్కలు అత్తగారి ఇంటినించి వచ్చేప్పుడు నిట్టూర్పులు విడుస్తూ వచ్చేవారు-
వెళ్లేప్పుడు కళ్లుతుడుచుకుంటూ వెల్లేవారు.

రాజా నవ్వుతుంది. తుళ్లుతుంది. పాడుతుంది. ఇంట్లోఉండే సంసార స్రీలు
ఎందుకలా నవ్యలేరు? ఎందుకంత ఆనందంగా ఉండలేరు? అమ్మను అడుగు
దామనుకున్నాను ఈ ప్రశ్న కాని మింగేశాను. నోటమాట రాలేదు. నాకు తెలుసు
అమ్మ ఇలాంటి (ప్రశ్నలు సహించదు. అగ్గి బుగ్గి అవుతుంది. మెడలు వంగేపని
చెప్తుంది-ఇహ మళ్లీ అలాంటి ఆలోచన రాకుండా!

బాబాయి రాజాకు తన చేత్తో తినిపించేవాడు. నేను చూస్తూ ఉండిపోయేదాన్ని
ఒకసారి పూలచెండు స్వహస్తాల్లో రాజా తనలో సింగారించడం చూచాను. అప్పుడు
నా గుండెలో నల్లనాగులు బుసలు కొట్టాయి. కిందికి దిగి వస్తే చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ
మాటలు గుర్తుకు వచ్చాయీవయసులో మిర్రవీగుతారు ముండలు. ముసలితనం
వస్తే ముష్టైత్తుకోవల్సిందే. చచ్చేపుడు కుక్కచావు చావాల్సిందే.

చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ నలుగురు పిల్లల్లో ఇంట్లో పడిఉంది. రాత్రింబవళ్లు
విసురాయి ముందో పొయ్యిముందో పడిఉంటుంది. ముఖంనిండా దుమ్ము, బూడిద.
చిరిగిన చీర కట్టుకుంటుంది. అయినా వాటిని లెక్కచేయదు. గేదెపాలు పితుకుతుంది.
వాకిట్లో ఊడిచి చల్లుతుంది. ముగ్గులు వేస్తుంది. పిల్లల బట్టలు ఉతుకుతుంది.

ఆమ్మ అంటుంది EE చిన్నమ్మ అత్తవారింటికి వచ్చిన కొత్తలో
ఆమెను మించిన అందకత్తె ఆ ఊ ఉండెదికాదని-కాని ఇవ్వాళ ఆమెను చూస్తే
ముఖాన ముడతలు పడ్డాయి. మల్లేశం బాబయికి ఏదో మంత్రం వచ్చేలాగుంది
అనిపించేది నాకు. కాకుంటే అంత అందం అయిన చిన్నమ్మను ఇంత వికారంగా
చేసి, బోగంముండ రాజాను అప్పరసను చేస్తాడా? బాబాయి రాజాను వికారిని
చేస్తాడేమో! కాని ఇప్పుడైతే అప్పగలాగుంది. అంత అందంగా ఉండి అంత
నవ్వుముఖంతో ఉండే ఆడదాన్ని మళ్ళీ నేను చూడలేను. బహుశా ఆడది అంత
నవ్వుముఖంతో ఉండదేమో!

రాజా గుడ్డిదై-బిచ్చకత్తెఅయి-చేతులో చిప్పతో బిచ్చానికి రావాలనిపించేది.
అది నన్ను బిచ్చం అడుగుతుంది. నేను ఈసుగా చూస్తాను-అప్పుడంటానూ 'మా
చిన్నమ్మను ఏడిపించి జీవితాంతం నవ్యాలనుకున్నావు కదూ' అని.

“చూడ్డానికి బాగానేఉంది చుప్పనాతి-చేతులతో గోతి తవ్యకుంటూంది' అన్నది
అమ్మ ఒకసారి-రాజాను చూచి. నాకెందుకో అమ్మమాట సయించలేదు. బంగళాలోకి
పోయి చూడవుందావునుకున్నాను. అనలేకపోయాను. రాజా తన గొయ్యి
తవ్వుకుంటున్నది అనుకుంటే-సుఖం దేన్నంటారు? ఆనందం దేన్నంటారు.....ఇహ
ఆలోచించదలచలేదు. పాగకమ్మిన బడకలపాయ్యి ఊదుతున్న చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ
కనిపించింది.

కొన్ని నెలలు గడిచాయి. ఒకనాడు రాజూ కనిపించింది. ఆకాశం చీల్చుకొని
వచ్చిన తటిత్తులా ఉంది. అలంకరించుకొని య. రాజా అంతదూరంగా ఉండే
నామీద పిడుగు పడ్డట్టయింది. ఆమె విషయం కూడబెట్టుకున్న అసహ్యం
అమాంతంగా మాయం అయింది.

రాజా వంటరిగా ఉంటుంది అంత బంగళాలో, ఆమె అంటే ఊరివాళ్ళందరికీ
అసహ్యం. పనివాళ్లుకూడా బోగందాని ఇంట్లో పనిచేయమన్నారు. అందుకే ఆమె
తన నౌకర్ణను వెంట తెచ్చుకుంది. ఆమె ఇంటి గడప ఎవరూ తొక్కేవారుకారు.

ఆరోజు ఆమెను వంటరిగాచూచి నాకు చాల బాధ అయింది. రాజా
సైగచేసింది. నన్ను పిలిచింది. నాకు నిధి దొరికినట్టయింది. నిక్షేపం లభించినట్లయింది.
రాజాను దగ్గరినుంచి చూడాలి. ఆమెను తాకాలి. ఇది కలకాలంగా మనసులో
అణగిఉన్న కోరిక. అమాంతంగా మెట్లు దిగాను. కిందకు ఉరికాను. అక్కడ మా
అమ్మ చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ కన్నీరు తుడుస్తూంది.

“నోర్ముయ్‌ అమ్మలాగి లెంపకాయ వేసింది. కళ్లు చీకట్లు కమ్మాయి. కన్నీరు
దుమికింది. నోరుమాట రాలేదు. “కన్నెపిల్లలు బోగంముండపేరు తలుస్తారా? మళ్ళీ
ఆటు చూచావో కళ్లు పెరికేస్తాఏమనుకున్నావో. పో పొయ్యి అంటించు అమ్మ
గద్దించింది.

నేను బెదిరాను గోడకరుచుకొని నుంచున్నాను. అమ్మ నన్ను పాపకుండంలో
పడకుండా కాపాడింది. నేను రాజా దగ్గరికి వెళ్లి ఉంటే....అది నోన్ను
అంటుకుంటే....ఆమ్మో! ఇంకేమన్నా ఉందా? నేను వికసించని ముకురం లాంటిదాన్ని,
పవిత్రను, రాజాకంటే ఎంతో జున్నత్యంలో ఉన్నాను నా మనసులో చెడు ఆలోచనలు
ఉన్నాయి-కావచ్చు-ఎవడు చూచాడు వాటిని?

'చుక్కమ్మక్కా, ఓపికపట్టు. ఆ పాపిష్టిది ఈ భూమ్మీదే అనుభవిస్తుంది"
అమ్మ చిన్నమ్మను ఓదార్చింది.

'అక్కా! ఆ ముండలు మందుపెడ్డారు. ఇహ మనిషికి ధ్యాసేీఉండదు.
పిచ్చివాడయి పోతాడు అని గునిసింది చిన్నమ్మ కన్నీరు తుడుచుకుంటూ.

నేను గోంగూర ఏరుతూ 'చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ తన మొగుని తప్పెందుకు
పట్టదు? పిచ్చివాళ్లి చేసీమందు రాజాదగ్గర ఉంటే చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ దగ్గర

ఆనువాద కథలు. వమ శమ తము న వ అ వలన. వు తు సం స్థ ౨ ౨౨౨౨ 135

ఎందుకుండదు” అని ఆలోచించాను. ఈ మాట అమ్మను అడుగుదామనుకున్నాను.
అమ్మో! ఇంకేముంది- అగ్గిమీద గుగ్గిలం అయిపోదూ?

“అక్కా! దేవుడు కల్పించిన బంధాలు తెగిపోతాయా ఏదో నాలుగు రోజులు
ఎగురుతారు. ముసలితనంలోనన్నా నా మొగుడు నావాడు కాకపోతాడా? ' అన్నది
చుక్కమ్మ చిన్నమ్మ గర్వంగా - కన్నీరు తుడుచుకుంటూనే. ఆతరువాత కూలబడ్డది.

“ఏం, వయసులో ఎందుకు కాగూడదు?” చిన్నమ్మను అడుగుదామని మాట
నోటిదాకా వచ్చింది. మింగేశాను.

చిన్నమ్మ ఎంత అమాయకురాలు పాపం! ఎవరో వేదాంతం ఆమె బుర్రకు
ఎక్కించారు. ఆ సంతృప్తితో జీవితం వెళ్ళబుచ్చుతూంది. మల్లేశం బాబాయి
బోగందాన్ని తెచ్చుకున్నప్పుడూ చిన్నమ్మ పెదవి కదపలేదట. బాబాయిని పల్లెత్తు
వూట అనలేదట. బాబాయి చిన్నమ్మ పెళ్లిబట్టలూ, నగలూ బోగందానికి
ఆర్సించేశాడు. చిన్నమ్మ అభ్యంతరం చెప్పలేదట. రెడ్లలో వధువు తరఫువారు
వరుళ్లి అన్నీఇచ్చి కొనేస్తారు అది నిజమే. ఎవరుచెప్పాలి చిన్నాయనకు ఈ విషయాలు?

ఇవ్వాల్లికి యాబై ఏళ్లు గడిచిపోయాయి-అయినా ఇప్పుడు జరిగినట్టే
అనిబస్తూంది.

చనిపోయేముందు మనోన్నేతం తెరుచుకుంటుందంటారు. అదేగావాంలు.
నాకు మృత్యువు దగ్గర పడుతున్నట్లుంది. నేను ముసలిదాన్ని అయినాను. అవును
రాజా వాస్తవం చెప్పింది. రాజామాత్రం తన యవ్వనాన్ని తాళ్ళతో కట్టిఉంచగలిగిందా!

ఏమిటీ వెధవ ఆలోచనలు! వీటిని దూరం నెట్టాలి. మరోపక్కకు తిరిగి
పండుకుంటాను. భగవంతుని ధ్యానిస్తాను. నాకు ముగ్గురు కొడుకులు. వాళ్లే నాకు
తలగొరివి పెట్టేవాళ్లు. వాళ్లు గుర్తుకు వస్తున్నారు. వాళ్ళకు నామీద కోపం. నా
చావు కబురుకూడా వాళ్ళకు తెలియకపోవచ్చు. నా అల్లుడు కూతురు ముఖం
చూడనివ్వడు. నా డబ్బంతా కొడుకులకే పెట్టానని అతనికి కోపం. అవును
కొడుకులకే అంతా దోచిపెట్టాను. ఎందుకలా చేశాను? అల్లుడికి ఎందుకివ్వలే దు?
వాళ్లేం సుఖపెడ్తున్నారు నన్ను? అందరికీ నేనంటే కోపమే! ఆలాంటప్పుడు కూతురుకు
ఎందుకు ఇవ్వలేదు?

మా ఆము మంకుది. నోటిదురుసు. ఆమె అంటే అంతా వణికేవారు మా
నాన్నే అనేవారు - ఈ గయ్యాళితో ఎలా కాపురం చేశానా! అని. ఇప్పుడు నా భర్త
తన పిల్లలతో అదేమాట అంటున్నాడు. బల్లలకూ ఆశ్చర్యమే ఈ బచ్చిముండ
కడుపున ఇంత తెలివైనవాళ్లు ఎలా పుట్టారా? అని.

ముసలితనంలో తల్టులంతా పిచ్చిముండలు అయిపోతారేమో!

నేను వెరిదానిలా అత్తవారి గడపలో అడుగు పెట్టినరోజులు గుర్తొస్తున్నాయి.
మావారు మంచివారు. వారి పాదాలవద్ద పదిజన్మలు ఎత్తడానికైనా సిద్దమే. నేనంటే
వారు పడిచస్తారు తన చేతితో నాకు తినిపించగలరు. జీవితాంతం పట్టుపరుపుల్లో

పెట్టి మ షా కాని మా అత్తవారిల్లు ఒక దొడ్డి. ఉన్నవి మూడు గదుల్లు-
ఉండేది. పదిేటూను, ఇరవైవుంది! రాత్రింబవళ్లు “అరుషులు-కేకలు! రాతి
వంటిగంటకుగాని పడుకునే అవకాశం లభించదు. మూ వారికి నా తలలో పూలు
అలంకరించాలని ఉన్నా ఎలా సాధ్యం? ఏమూలచూచినా తమ్ములు, చెల్లెళ్లు-
పెళ్లికానివారు అయినా నేను కోరిన చీరలు తెచ్చేవారు పూలదండలు తెచ్చేవారు.
వాటిని గదిలో మూలకు దాచిపె పెట్టైదాన్ని. కుటుంబం పెద్దది. పనినుంచి విరామంలేదు.
కనీసం తలదువ్వుకునే సమయం దొరికేదికాదు: బొట్టుపె పెట్టుకోడానికి అద్దంముందు
నుంచుంటే “ఏమిటా అద్దంముందు నుంచోడం-బోగందానిలా. నడువ్‌ వాకిలి
ఊడువు అని అరిచేది అత్తగారు.

అయినా మనసులోని కోర్కెలు అణగలేదు. అందరూ నిద్రపోయిం తరువాత
రాజావలె సింగారించుకునేదాన్ని. ఆచ్చం అలాంటిచీర కట్టైదాన్ని. ఆరోజులు మరలిరావు.
రమ పుట్టంది. ఆ కోర్కెలు కూడా తగ్గసాగేయి. రమ మా ఆఅత్తలాంటిది. ఒక్క
నిముషం ఆలా కూర్చోనిచ్చేదికాదు. బోగం ముండలకు పిల్లలుండరు. అందుకే
సుఖపడ్డారు ముండలనుకునేదాన్ని కాని వార్హక్యంలో అడుక్కు తినాల్సి వస్తుందనే.
ఆలోచన మాతంతో వళ్లు జల్లుమనేది. వెంటనే రమను, రత్సంను గుండెలకు
హత్తుకునేదాన్ని. నేనెంత అదృష్టవంతురాలిని! భగవంతుడు నాకు అన్నీ ప్రసాదించాడు!

అయిదేళ్లు గడిచాయి. ముగ్గురు పిల్లలతో పుట్టంటికి వెళ్ళాను. స. ఎవరూ
గుర్తించలేదు. నా ముగ్గురు పిల్లలు, “మా అత్తా కలిసి నా రక్తం సాంతం పీల్సేశారు.
నా రూపమే చెడి పోయింది. వికారంగా తయారయ్యాను. మా అమ్మ ఇంటింటికివెళ్లి
మా అత్తింటి కసాయితనం వర్ణించేది. మా అమ్మ మాటలు విన్న _ చుక్కమ్మ
చిన్నమ్మ “గొంతుకోసినా మొగునితే మేలేకలగాలి. మనబిడ్డ విలాసం కోసం పోయిందా
అత్తవారింటికి? అత్తవారింట్లో ఉండడానికే, బల్లలు ేకనడానికే కష్టాలు పడాలి
మరి, పడక తప్పుతుందా” అన్నది. ఆ అనడమూ మహాగర్వంగా అన్నది.

మల్లేశం చిన్నాయన పని తీరిపోయింది. రాజా అతన్ని వదిలేసింది. మరోసీటును
పట్టంది. శీటు ఆమెకు కారుకూడా కొనిచ్చాడు. రాజ్యం గెలిచి వచ్చిన మొనగానిలా
లా చేరాడు బాబాయి చిన్నమ్మంటే మండిపడ్డాడు. తిట్లు చీదరింపులు వ.

లు విస సరేస్తాడు. గిన్నైలు తంతాడు చిన్నమ్మ పలకదు ఉలకదు ముసు

వ తప్పుకుంటుంది. మూలమూలలకు నక్కుతుంది. అయినా ఆమెకు వ.
ఉల్లాసంగానే ఉంది. ఆనందంగానే ఉంది. మొగుడు నావాడు ఎక్కడికి వెళ్తాడు.
వచ్చాడు మళ్ళీ తనదగ్గరికే. ఆదీ ఆమె సంబరం.

మల్లేశం జ చూచి నాకు ఆశర్యం అయింది. అతను జన్మలో
తిరిగి వస్తాడనుకోలేదు. మళ్ళీ చిన్నమ్మకు ముఖం చూపిస్తాడనుకోలేదు.

మొగుడు వచ్చాడనే సంతోషంతో చిన్నమ్మ గుడికి వెళ్లింది. నేనూ వెంట
వెళ్ళాను పూజ చేశాను. తిరిగి చూస్తే ఒక దేవత కనిపించింది. అప్సరసలా ఉంది.

అంత అందంగా ఉంది. ఆమె చిరునవ్వు నవ్వింది. నన్ను చూచింది. నేను బెదిరాను.
వెనక్కు జరిగాను. అది రాజా!!! సతీసావిత్రిలా ఉంది. కొంగు తలమీద వేసుకుంది.
చూపు వాల్ఫుకుంది. గుడికి వచ్చింది! దానికి ఏంతక్కువని వచ్చింది? ఏం కోరడానికి
వచ్చింది? వార్హక్యపు వ్యధపట్టుకుందేమో! సంతానం లేదనే వెలితి కన్పిస్తుందేమో!
చూస్తే అలా అనిపించడంలేదు. ఆమె వయసు పెరిగినట్టులేదు. తగ్గినట్లుంది.
వికసించిన పుష్పంలా ఉంది. వదనంలో యవ్వనపు మిస మిసలున్నాయి. వయ్యారం
ఉంది. సోయగం ఉంది. దేవుడు ఆమెను చూసి తననే మరుస్తాడేమో! అడిగిన
వరాలు ఇచ్చేస్తాడేమో! అనేట్టుంది ఆమొ అయినా నా గుండెలో అగ్గి రగెలంది.
దేవుడు దీన్ని ఎన్నడు శిక్షిస్తాడు. దీని చిరునవ్వుకు చివర ఎక్కడ? అనుకున్నాను.

రాజా పూజ ముగించింది. నాపక్కనుంచే సాగిపోయింది. ఆక్కడ పూలు
విరుచు కున్నట్లయింది. రాజా ఎలా ఉంది, ఎంత చక్కని జీవితం గడుపుతుంది
అనుకున్నాను. ఇది పాపపు ఆలోచన. నాకు తెలుసు ఎందుకిలాంటి ఆలోచనలు
వస్తాయి ఆర్హంకాదు. వెంటనే దేవునిముందు మోకరిల్లాను ఆ ఆలోచనలను ఆవలకు
నెట్టాను.

ఆ తరవాత అత్తవారింటికి య వాస్తవంగా నా అదృష్టం పండింది.
వారికి మద్రాసులో ఫిలిం కంపెనీలో ఉ గం అయింది. అత్త, ఆడబిడ్డల పోరు
వదిలింది. నా ఇల్లు ఒకటి ఏర్పడింది. దానికి నేను యజమానురాలినీ అయినాను
బాల్యంనుంచి అణచిపెట్టుకున్నాను కోర్కెల్ను ఇహ తీర్చుకోవచ్చు. కాని పిల్లలు
పెద్దవాళ్ళవుతున్నారు. రమ స్కూలు ఫైనల్‌కు వచ్చేసింది. నేను చక్కని బట్టలు
కట్టుకొని, పూలు తురుముకొని వారికోసం ఎదిరిచూసేదాన్ని, రమను చదువుకొమ్మని
పైకి పంపేదాన్ని! పాపం, ఆమెకేం తెలుసు తండి వచ్చినపుడు ఆమెకు ఏదోఒక
పని ఎందుకు అప్పగిస్తామో! అయినా వారికి గడియ విరామం ఉండేది కాదు.
హాయిగా కూర్చొని మాట్లాడుకోవడం పడేదేకాదు. వారికీ రమపెళ్లిని గురించి
ఫికరు పట్టుకుంది. వారు సాయంత్రం వేరే ఆఫీసులో పని చేసేవారు. రతం
హైస్కూలు ఖొసైనాడు. ఇహ నేను మంచి మంచి చీరలన్నీ రమ పెళ్లి కోసం
దాస్తున్నాను నాకూ వయసు ఉడుగుతూంది. నలుగురు పెల్లల్ను చదివించడం
మాటలుకాదు. బాధ్యతలు పెరిగాయి. దాంతో వారికి చిరాకు ఎక్కువైంది. అన్నిటికీ
నాదే బాధ్యత అయినట్టు అరుస్తుండేవారు. బాధ్యతల భారం నన్నూ కుంగదీసింది.
నా గుండె నీరసంగా ఉందన్నారు డాక్టర్లు. మంచి ఆహారం తీసుకోవాలన్నారు.
విశ్రాంతి కావాలన్నారు. నిజమేకాని, నలుగురి పిల్లల తల్లికి అవి సాధ్యమా?

రాజా ఆ సేటును వదిలేసిందట. ఎక్కడ్డుంచో ఒక పిల్లను తెచ్చిందట.
పెంచిందట. ఊరినుంచి వచ్చిన ఒకతను చెప్పాడు. అప్పుడు విర్రవీగింది. ఇహ
అనుభవిస్తుంది అనుకున్నాను. భర్త, సంతానంలేక జీవితం ఎలా గడుస్తుంది?
ఇల్లూ, సంసారం ప్రాణాలు తోడేస్తాయి. నిజమే కాని, అందులో ఎంత ఆనందం

ఉంది, పేమ ఉంది! మమకారం ఉంది! రత్నం పరీక్షలో మంచి మార్కులు
తెచ్చుకుంటే పొంగిపోయేదాన్ని. వారికి కోపంవచ్చి అన్నం 'వదిలి వెళ్లిపోతే రాత్రంతా
కుమిలి కుమిలి ఏద్బేదాన్ని. వారికాళ్లు Sr క్షమాపణ కోరేదాన్ని. అప్పుడు
వారు నవ్వేవారు. నా మనసులో మల్లెలు కురిసేవి.

భర్తను ఉన్నత స్తానంలో ఉంచడం మా ఆచారం. ఆది మా సంస్కారం.
పారి పాదాల వద్ద పడి ఉండడంలోనే మా ఆనందం ఉంది. వారు అనేకసార్లు
పోట్లాడారు. పళ నా ఎన్నడూ వారిని విడిచి పోవాలనిపించలేదు. భర్త, పిల్లలు
వారే నాజీవితం-సర్వస్వ్యం. అదే నాకు గర్వం, అందుకే నా గుండెను ముక్కలు
చేసి వారికి పంచేశాను.

నడుముల దాకా అప్పుల్లో కూరుకుపోయి రమ పెళ్ళిచేశాం. వారు దిగులుతో
కుంగి పోయారు. నేను వారిని ఓదార్పాను. రతం పెళ్ళికి కట్నం వస్తుందన్నాను.
దాంతో అప్పులు తీర్చే యవచ్చన్నాను. ఆడపిల్లలు పరాయి ఇంటివారూమగపిల్లలు
మన ఇంటివారే ననుకున్నాను. నా ఆలోచనలు అబద్దూలయినాయి. ఇంజనీరింగ్‌
పూర్తిచేయకుండానే రత్నం తన క్లాసుపిల్లను పెళ్ళాడాడు. వొదాభివందనం చేయడానికి
వచ్చారు కోడలు గడపలో అడుగుపేట్టింది.

అదిజరిగీ ఇరవై ఏళ్లు అరసి. రత్నం ఈ ఇంటి బిడ్డడేనా అని
ఆలోచిస్తాను వాడి పటం ముందు కూర్చుంటే వాణ్ణి కన్ననాటినుంచి “ఇంజనీర్‌ను
చేసేప్పటివరకు జరిగిన కథ కళ్ళముందు గిరగిర తిరుగుతుంది. దుఃఖం వస్తుంది.
గుండె నిండిపోతుంది.

రతం అలా పెళ్ళిచేసుకొని వెళ్ళిపోయాడు అదేభయం పట్టుకుంది. బాలకృష్ణ,
కిట్టు అట్లాగే చేస్తారనిపించింది. వారికి త్వర తరగా పెళ్లిళ్లు “చేసేశాను. వారికి
వచ్చిన కట్నానికి ఇంట్లో స్థలంలేదు. వారి పిల్లలతో ఇల్లు నిండిపోయింది. ఇప్పుడేం
కోరిక కోరాలి? కోడళ్ళకు ఇసుమంత కష్టం 'కలుగనీయలేదు. వాళ్ళకోసం వేరువేరు
గదులు ఏర్పరచాను. వాళ్ళ సిగల్లో నా కొడుకులు పూలుతురిమే అవకాశం
కల్పించాను. అయినా కొడళ్ళకు నేనంటే పడదు. వృద్దుల బుద్దులు
సంచలిస్తాయిగదా! ముసలితనం వెరిలో ఏదో అనిఉంటాను. అందుకేనేమో
కోడుకులకూ, కోడళ్ళకూ నేనంటే చిరాకు. నేను పనిచేస్తుంటే కోడళ్లు నవ్వుకుంటారు.
ఏమిటీ ముండకు ఇంకా పని చేయాలనే ఆసక్తి అనుకుంటారేమో!

ఎందుకో తెలియదు ఇల్లంటే నాకు చచ్చే మమకారం. పిల్లవాడు గ్లాసుబద్దలు
క్షా నా గుండ బద్దలయ్యేది. “కోడలు గడప కాలుపెడ్తే నా గుండె కాలేది. ఏమ్‌టీ
చిన్న చిన్నవాటికి గుండె కాల్చుకుంటావు అంటారు మావారు. వారికేంతెలుసు
వాటిని కూర్చడానికి నేనెన్ని తిప్పలు పడ్డానో? ఈ ఇంటిలోని అణువణువులో నా
స్వేదబిందువులు ఉన్నాయని వారికి వ్‌లా చెప్పను? అందుకే ఏమూలన ఏం
జరిగినా నా గుండె మూలన గునపం పడుతుంది. అత్తలు కోడళ్ళను ఆరడి

'పెడారనడం మామూలు. ముసలితనంలో మా ఇల్లు గుల్ల చేస్తుంటే మేం ఎంత
యాతన పడ్డామో వాళ్ళకేం తెలుసు!

ఇప్పుడు నేను వంటరిని. గదిలో పడి ఉంటాను. చావు దరిచేరింది. నా
మూట ఎవరికివ్వను? నేను కట్టుకున్న ఇంటిని గుర్రాల కొట్టం చేశారు పల్లెత్తుమాటంటే
కొడుకు చురుమంటాడు. “ఎందుకలా సుధమీద విరుచుకుపడ్డావు? నీ ఇంటిలో
ఉండలేం. వెళ్లిపోతాం” అంటాడు. ఏం చెప్పును నా బాధ? ఎవరితో చెప్పుకోను! త
మాట మావారిదాకా పోతుందేమోనని భయం. వారు నామీద ఎగరడానికి నెపంకోసం
వెదుకుతుంటారు. ముసలిముండకు కోపంవప్తే కొడుకునూ ఏమనలేదు. కోడళ్ళనూ
మందలించలేదు. భగవంతుడా! ఇంత ఆయువు ఎందుకిచ్చావు నాయనా!

పని లేనపుడు నా మనసుకు వెధవ ఆలోచనలు వస్తాయి. సుఖపడ ఆడది
లోకంలో ఎవతన్సా ఉందా? అనిపిస్తుంది. నావరకు నేను కంటినిండా నిద్రపోవడం
నోచుకోలేదు. నా మనుమలు అడుగుతారు “నానమ్మా నీ 'మూటి ఎక్కుడుంది?
నాకెప్పుడిస్తావువొ అని.

నా కనీరు దుముకుతుంది. ఎంత పిచిదాని నేను? ఉనుదంతా ఊడి?పెటాను
ఏమీ eT eee ష్‌ మ లల

ఎందుకు! ఏమిటివన్నీ గుర్తుకొస్తున్నాయి నాకు? కోడలుతో షూటింగు
చూడ్డానికి వెళ్ళాను. వెళ్లకుండా ఉంటే పోవును. కోడలు బిడ్డను పట్టుకోవడానికి
వెళ్ళాను తారల్ను చూడడం అంటే నాకు సరదా. నా కొడుకు పిక్చర్‌ తీస్తున్నాడు.
ఇహ నేను చాలా గర్వంగా వెళ్ల్తానక్కడికి. హుందాగా కూర్చున్నాం. అందం అయిన
అనేకమంది ఆడపిల్లలు కనిపించారు. కాని ఒక అమ్మాయి సౌందర్యానికి ప్రతిరూపంలా
ఉంది!

ఆమె హీరోయిన్‌ అని నా కోడలు చెప్పింది. పది పన్నెండు లక్షలు పుచ్చుకొని
యాక్ట్‌ చేయడానికి బొంబాయినుంచి వచ్చిందట.

“ఏముందా రూపంలో? అంత డబ్బు ఎలా సంపాదిస్తుంది? అని అడిగాను.

“దాని కులమే అలాంటిది” కోడలు చెవిలో చెప్పింది.

'వీళ్లకేం తెలుసు సంపాదన, వీళ్లకు నటననేర్పింది సంపాదిస్తుందంతా'

ఇంతలో ఒక అందమయిన కారు వచ్చింది. అంతా లేచి నుంచున్నారు.
ప్రొడ్యూసర్‌ స్వయంగా వెళ్లి తలుపు తెరిచాడు. మహారాణి దిగింది-వందల
వందనాలకు చిరునవ్వునవ్వుతూ, ఆమె ఖరీదైన చీర సింగారించింది. మందమైన
మేకప్‌ చేసింది. అందరూ ఆమెను చూచి జరిగారు. దారి ఇచ్చారు. హిరోయిన్‌ తల్రి
వస్తూందన్నారు.

ఆమె నా ముందునుంచి సాగింది.

రాజా నా వైపు తిరిగింది. గాగుల్స్‌ తీసింది నన్ను ధ్యాసగా చూచింది.
పయట సవరించుకుంది. చిరునవ్వు నవ్వింది.

“నువ్వా ఎంకమ్మా....ఎంకమ్మా నువ్వా! ఎంత ముసలిదానివి అయినావు?
* * *

గదిలో చీకటి. కూర్చున్నాను. ఆలోచిస్తున్నాను ఇంత ముసలిదాన్ని ఎలా
అయినాను. అని.

ఇక్కడ వంటరిగా పడిఉన్నాను.

ఆ....లో...చి...స్తు....న్నాను.

mR

స్యూటర్‌వాలా

ఇంట్లో అబిదా వంటరిగా ఉంది. మున్నాను బుజానవేసుకునీ అటూ, ఇటూ
తిరుగుతూందీ ఆలోచనలు వస్తున్నాయి- అర్హంలేనివి. గోడమీద పిచ్చుక కనిపించింది.
తాను పిచ్చుక అవుతే ఎంత బావులు అనుకుంది. పిచ్చుకగా మారితే పక్క ఇంట్లో
దూరవచ్చు-అక్కడ పాట పాడే వారిని చూడవచ్చు. ఇంతలో మరో ఆలోచనా
మున్నావలె చిన్నపిల్ల అయిపోతే! మళ్ళీ జీవితం మొదలు. ఆమె మొదటిసారి
అత్తవారిల్లు వదిలి వచ్చింది. అక్కడంతా అడావుడి ఉండేది. వేరు ఇంట్లో వంటరితనం
భరించరాకుండా ఉండేది. వేరు కాపరం పెట్టాలనే అనుకుంది. పెట్టింది “సంతోషించాలి
కదా? ఎందుకో భయం, ఏమిటా భయరి

కొత్తగా ఈ ఇంట్లో చేరారు. ఇంకా పనిమనిషి దొరకలేదు. మున్నా ఇంకా
చిన్నవాడు. ఇంటిపని చేసు కోవటం గగనంగా ఉంటూంది.

మున్నా నిద్రపోయాడు. వాళ్లో పడుకోబెట్టింది బాగా అలసిపోయింది.
మున్నాకు ec వాడు ఊపిరి సలుపుకోనివ్వలేదు.

మొహన్‌ ఆఫీసుకు వెళ్ళేముందు మున్నాను ఆడిస్తాడు, అప్పుడు అవిదా
'నాష్టా! వండుతూంది. మున్నా న్నిదపోయింతరువాత చేయాల్సిన పనులన్నీ జ్ఞా! జాపకం
ses వంట చేయాలి, మున్నాబట్టలు ఉతకాలి,” ఇల్లు ఊడ వాలి. భ్‌.

పనులునాయి. అబిదా: బాత్‌రూంలోకీ వెళ్ళింది. మున్నా బట్టలు అందుకుంది.

కిందినుంచి ఒక స్కూటర్‌వాలా సాగిపోయాడు. స్కూటర్‌ రొదకు మున్నా
లేచాడు ఏడుపు సాగించాడు.

“ఎవడో వెధవ పడుకున్న పిల్లవాణ్ణి లేపాడు.

ఆమె మున్నాను బుజం మీద వేసుకుంది. ఇంత చిన్నబాబుతో వంటరిగా
ఉండడం కప షం. అవును అత్తగారు అన్నమాట నిజం.

తప. నిద్రపోయాడు, పడుకోపెట్టింది. వంటింట్లో దూరింది వంట
చేయడానికి, ఒంటి గంటవరకు పనులన్నీ అయిపోయాయి. ఆబిదా అన్నం తినాలి-
అంతే. మళ్ళీ జక హారర్‌ రొదపెడ్తూ సాగిపోయింది. మున్నా నిద్రలోంచి
Ses మంకుప ట్టి ఏడుపు సాగించాడు. అబిదా పళ్ళుమండింది. తనకు ఒక

టరు దొరికితే 'బావుండుననుకుంది. పోయిన స్కూటర్‌ వెంట పడాలనిపించింది.

సినీమాలో హీరోల్లా స్కూటర్‌ వాలాతో యుద్దం చేయాలనిపించింది. ఏమిటా
వెధవ రోడ్డంతా వ వదిలి కిటికీ పక్కనుంచి తీసుకెళ్తాడు! పాడువీధి. అత్తవారి
ఇల్టున్న వీధై పశాంతంగా ఉండేది. మున్నీ పుట్టింది అక్కడ. అందుకే వాడికి

రొదపడదు. కాస్త అలికిడి అవుతే లేస్తాడు. ఇహ ఈ ఇల్లు ఎలా ఉందంటే - ఏ
కిటికీ తెరచినా 'వీధికనిపిస్తుంది. రోడ్డు ఇరుకు, అమ్ముకునేవాళ్త అరుపులు.

రెండు రోజుల్లోనే ఈ వీధివిషయం అబిదాకు తెలిసిపోయింది. పదిగంటలకు
అమ్ముకునే వాళ్లు 'వస్తారు. ఒంటిగంటకు కూరగాయలవాడు. తొమ్మిదినుంచి
పదకొండువరకు “నలుగురు పకీర్లు వస్తారు. పెద్దకేకలుపెట్టే పకీరు రాత్రికి సరిగ్గా
మున్నాపడుకునే సమయానికి వస్తాడు. ఇదివరస!

అటు స్కూటర్‌వాలా పాణంతోడే స్తున్నాడు. పదిగంటలకు మున్నా
పడుకుంటాడు. వాడు లేప్‌ వెళ్లిపోతాడు. ఇహ మధ్యాహ్నం-మున్నాకు పాలుపట్టించి
తాను పడుకోవాలనుకుంటుంది-మళ్ళీ స్కూటర్‌ రొద వినిపిస్తుంది. స్కూటర్‌
సాగడం, ఆగటం బట్టి అది రెండుమూడు ఇండ్లఆవల నిలుస్తుందనీ గుర్తించింది.
అంటే ఆ స్కూటర్‌వాలా తన పారుగువాడే. తనను 'పతాయుంచడావకే
షూనుకొన్నట్లున్నాడు. పెద్ద హీరోలాగ రొదపెట్టిస్తూపోతాడు-వెధవ! సరిగ్గా
వంటిగంటకు ఉరికి వస్తాడు ఆఫీసునుంచి- పె ఆఫీసో-ఎలా బయటపడాడో
తెలియదు. మున్నా జబ్బున పడ్డా మొహసిన్‌ టైం కాందే ఆఫీసునుండి రాలేడు.
వాహ్‌! నవాబులా ఉన్నాడు స్కూటర్‌వాలా. తీరిగ్గా రెండుగంటలకుగాని కడలడు.
ఒకోసారి రెండున్నరదాకా కదలడు. కొత్త పెండ్లి కొడుకేమో! పెళ్లాం కోసం తుఫానులా
వేగంగా ఎగిరి వస్తాడు.

పెళ్లైన కొత్తరోజుల్లో మొహసిన్‌కూడా అయిదింటిదాకా ఆగేవాడుకాడు.
నాలుగింటీకే వాలేవాడు మున్నా పుట్టాడు. వలపు సాంతం ఒలికిపోయింది. ఇహ
ఇప్పుడు పొద్దు పాడుస్తే ఇద్దరూ మున్నా ఆటల్లో మునిగిపోతారు. ర్యాతి అవుతే
మున్నాను నిదపుచ్చడంతో" సరిపోతుంది. ఉదయం ఆఫీసుకు వెళ్ళీ తయారీ.
అబిదాను పలుకరించే సమయమే దొరకదు మొహసిన్‌కు, మొహసిన్‌ మున్నాకు
“టాటా” చెప్పి వెళ్ళిపోతాడు. కాని స్కూటర్‌వాలా భార్య అతన్ని కదలనివ్వదేమో!
“ఇంకా రెండే అయింది. అప్పుడే ఆఫీసుకువెళ్ళి ఏంచేస్తావు? అంటుందేమో! కాని
శలవునాడు ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. షమ కొత్త పెళ్ళాన్ని వదిలి బయట
అడుగు బట్టడు. ఎధవకు “అల్లా ఆరేడుగురు బల్లల నిస్తే తెలుస్తుంది స్కూటర్‌
రొదంటే ఏమిటో!

అబిదా ధ్యాసలో స్కూటర్‌వాలా నిలిచిపోయాడు. అతని అందమైన భార్య
కళ్లల్లో ఆడసాగింది. మందంగా మేకప్‌ చేసుకొని, మంచి బట్టలు కట్టి, దోమతెర
మంచంలో వయ్యారంగా వళ్లువిరుస్తుందేమో! ఆమె వడ్డించి కూర్చుంటుంది. అతడు
సమయానికి వస్తాడు. ఈ ధ్యాసల్లో అన్నీ మరస్తుంది అబిదా. భర్త సాయంకాలం
వస్తాడు-వంటచేయాలి- గుర్తుండదు. ఎప్పుడూ గడియారం చూస్తుంటుంది.
ఒంటిగంట-స్కూటర్‌వాలాను చూడాలని చాలాసార్జు అనుకుంది. అసలు వాడు
ఎలా వుంటాడు? అంత మొనగాడా? కాని చూడలేకపోయింది. ఆమె ఇంటి

కిటికీలు చాలఎత్తు. తెరతొలిగిస్తేగాని వీధికనిపించదు! అన్యపురుషుల్లి చూడానికీ
ఆమె కిటికీలోంచి తొంగిచూస్తుందా? ద ఆ

“ఈవాడలోని స్కూటర్‌వాలా నా తలప్రాణం తోకకు తెస్తున్నాడు.' మునా
పడుకుంటే చాలు రొదపెట్టి స్కూటర్‌ తెన్తాడు-మున్నాను లేపుతాడు” భర్త
మొరపెట్టుకుంది.

మున్నాను పడుకోపెట్టేది పొంచి చూస్తాడిమో!” మొహసిన్‌ ఆమెమాటను
అంతగా పట్టించుకునేవాడుకాడు.

“హాస్యం అనుకుంటున్నారూనిజం. రోజూ పదిగంటలకు వెళ్తాడు. ఒంటిగంటకు
వస్తాడు మళ్ళీ రెండూ, రెండున్నరకు వెళ్తాడు-సరిగ్గా మున్నా నిద్రపోయే సమయాల్లోనే

“బావుంది. స్కూటర్‌వాలా రాకపోకలు బాగా గుర్తుంచుకొన్నావు-ఇహ వాడి
(పైవేట్‌ సెక్రటరీ అయిపోరాదూ!" మొహసిన్‌ బూట్లు పాలిష్‌ చేసుకుంటూ నవ్వసాగాడు.

ఒక అపరిచితుని విషయంలో ఇన్నివిషయాలు తానుఎందుకు జ్ఞాపకం
పెట్టుకుందో అబిదాకు అర్దంకాలేదు.

“మీకలాగే ఉంటుంది. ఆ వెధవ నా ప్రాణాలు తోడేస్తున్నాడు. నా బాబు
నిదకు శ్నతువైనాడు.”

“అయితే ఏంచేయమంటావు? స్కూటర్‌వాలా చాలా చెడ్డవాడు. మా మున్నా
నిదచెడ గొడ్తున్నాడు అందువల్ల అతని స్కూటర్‌ లాక్కోండి అని పోలీసుకు
ఫిర్యాదు చేయనా?”

“మీరు అపహాస స్యం చేస్తుండండి. నెనే ఏదోఏర్పాటు చేస్తాను” మూతిముడి చి
అన్నది అబిదా. ఈ వాడ విచితం అయింది. ఇక్కడి వారంతా గయ్యాళిగంపలే.
భర్తలు బయట పడగానే వాకిల్లిలోకి వచ్చేస్తారు. జగడాలు మొదలవుతాయి. ఇహ
తిట్టు సా పెన్లు ఎన్నడూ విననివి.

ఆ రోజు అబిదా గదిలో ఉంది. ఇరుగు పారుగుల మాటలు వినిపిస్తున్నాయి.

పొరుగింటిది ఇరుగింటిదానితో అంటూంది. “నా మున్నా కాలిరక్కొట్టావు
కదూ! నీ ఇంటిమీదికి ఎక్కినవానికాలు విరుగుతుందని సాపించావు. నా మున్నా
కాలు విరిగింది. అయిపోయిందనుకోకు-నిన్ను ఉరి తీయిస్తా”

“దందిముండి”

అబిదాకు సాపెనల మీద బొత్తిగా నమ్మకంలేదు. కాని ఇరుగు పారుగు
అవులకు_ల మాటలు విని ఆశ్ళర్యపడింది. వాస్తవంగా నావ పెనల్లో ఇంతబలం
ఉందా? అందుకేనేమో జనం సాపెనలంటే భయపడ్డారు! తానూ పరిక్షించాలనుకుంది.
తన శృతువును సాపించాలనుకుంది. శ్వతువుల పటిక చూచుకుంది. అఆగ్రస్తానంలో
ఆడబిడ్డ కనిపించింది-ఎగ్రమిరియం! ఆమె వల్లనే తాను వేరేకాషురం పేట్టింది.
సాపితామనుకుంది. వెనకాడింది. ఆడబిడ్డకు చిన్నచిన్న పిల్లలున్నారు. తల్లిలేకుంటే
కుమిలి కుమిలి చస్తారు. షమీమ్‌ గుర్తుకువచ్చింది. కాలేజీలో తన ప్రాణం తినేది.

సాపంతావునుకుంది! దయతలచింది. ఆమె భర్త గాలిపటం, ఆమెకు బలలు
పుట్టిపోతున్నారు. అసలే సగం చచ్చింది. దాన్ని చంపి ఏ లాభం? ల
మరుసటిరోజు మొహసిన్‌ మితులను రాత్రిభోజనానికి పిలిచాడు. వేరే కాపురం
పెట్టం తరువాత తొలివిందు. వంటలోని తన (ప్రావీణ్యం చూపించాలని ఆబిదాకూ
ఉబలాటంగానే ఉంది. పొద్దున్నే లేచింది. మున్నాకు పాల "పట్టింది. పడుకోబెట్టింది.
వంటింట్లోకి ఉరికింది. మధ్యాహ్నానికి సగంపని తెమిలింది. అయినా రాత్రి వంట
ఏర్పాట్లు జరగలేదు. అబిదాకు స్కూటర్‌వాలా గుర్తుకువచ్చాడు. ఇహవస్తాడు
వాడు, మున్నాను లేపుతాడు. సాయంత్రందాకా ఏ పనీ చేయలేదు. అలా అనుకొని
ముందు (డ్రాయింగ్‌ రూ౦ శ్నభొం చేయడానికి బయిల్లేరింది. పారక్కట్టు
అందుకుంటుండగానే స్కూటర్‌ చప్పుడు వినవచ్చింది. ఎందుకో ఆమె సంతోషం
గంతులు వేసింది. ముందు గదిలోకి పరిగెత్తింది. కాని ఆ స్కూటర్‌ తాను
అనుకున్నదికాదు. మరొకటి. ఇటు రాలేదు అటు వెళ్లిపోయింది.

ఒకటి అవుతూంది. ఇంకా ఏ పనీ కాలేదు. తనకేమీ తోచడంలేదు ఏమిటిది?
వెర్రిదానిలా ఇల్లంతా తిరిగింది. మున్నా చెంపలమీద చేతులు వేసుకుని హాయిగా
నిద్రపోతున్నాడు. ఆబిదా తిరుగుతూ, తిరుగుతూ వరండాలోకీ వచ్చింది-స్కూటర్‌
రొద వినిపించింది-మున్నా ఎక్కెక్కి ఏడుస్తున్నాడు.

“అల్లా ఈ స్కూటర్‌ వాడి ప్రాణాలు తీయాలి. వీడి స్కూటర్‌ బస్సుకు
గుద్దుకోవాలి స్కూటర్‌ ముక్కలు ముక్కలయి పోవాలి” తనకు తెలియకుండానే
సాపెన్లు వచ్చాయి ఆబిదా నోటినుంచి. మున్నాను ఎత్తుకుంది. అటూ ఇటూ
తిరుగుతూంది.

సాయంత్రం అయింది. మొహసిన్‌ మిత్రులు వచ్చారు. కేకలు అరుపులు,
నవ్వులు, ఎనిమిదింటిదాకా కబుర్లు-గప్పాలు. ఇహ భోజనాల తగాదా. శ్యాం
వంటిట్లోకి దూరాడు. వంటలన్ని రుచిచూచి వచ్చాడు ఇహ తిండిని గురించిన
తాషతయం. మున్నా నిదపోతే వడ్డంతామనుకుంది ఆబిదా.

మున్నా నిద్రపోయాడు. భార్యా భర్తలు టేబుల్‌ సర్హుతున్నారు. అబిదా
పనిలోఉంది. అయినా ఆమె ధ్యాసంతా స్కూటర్‌ మీదే ఉంది. స్కూటర్‌ వస్తుంది.
దాని రొద వినిపిస్తుంది.

భోజనాలు అవుతున్నాయి. శ్యాం, ఖైసర్‌, సాధిఖ్‌ నానాగొడవ చేశారు.
అబిదా తక్కువదేం కాదు. గట్టిదే. చురుకైన జవాబులు ఇవ్వగలదు. కాని ఆమె
ధ్యాస సాంతం స్కూటర్‌ మీదనే ఉంది. వచ్చేవేళ అయింది. రొద వినిపిస్తుంది.

“మున్నాను చూచివస్తా” అని అక్కణ్టుంచి బయల్లేరింది. గదిలోకి వచ్చింది.
అదోలాఉంది. అటూ ఇటూ తిరిగింది. స్కూటర్‌ వస్తుంది. రొద వినిపిస్తుంది.
మున్నా లేస్తాడు. అనుకుంటూంది.

భోజనం ముగిసింది. చాయ్‌కూడా అయిపోయింది. నవ్వులు, కవ్వింపుల్లో
అంతా అలసిపోయారు. అయినా-ఎవరికీ లేవబుద్ది కావడంలేదు. కూర్చునే ఉన్నారు.

ఏమిటి ఇవ్యాళ గడియారం ముందుకు ఉరుకుతుంది. పది చూపిస్తుంది.
స్కూటర్‌వాలా ఇంకా రాలేదు? అబిదా ఆలోచనల్లో మునిగింది.

“ఇవ్వాళ వదినమూడ్‌ బావుండంలేదూ” శ్యాం కదిలించాడు.

“ఏంలేదు” అని నవ్వింది. నమ్ము చప్పుగా ఉంది. ఏమిటిది? నేనిలా
ఎందుకున్నాను? నాకేమైంది? తనను తానే ప్రన్నించుకుంది. ఒక్కోసారి ఏవో
అనుమానాలు మనసును కలచివేస్తాయి. మనకే తెలియదు ఎందుకో? ఊరికే
ఆలోచించాల్సివస్తుంది. ఆలోచనలు ముందుకు సాగలేదు. గడియారం చూచింది.
ముల్లు ముందుకు సాగిపోతుంది. పదిన్నర అయింది.

“వదిన తేప తేప గడియారం చూస్తూంది. వెళ్లాం. ఖుదాహాఫిజొ అన్నాడు
ఖైసర్‌ శ్యాంతో.

“అది నిజమే. కాని కోడి అరవాలి. అది రశీదు పంపాలి. అప్పటివరకూ
లేచేదశలో లేను అన్నాడు శ్యాం. సోఫామీద వెల్లకిలా పడిపోయాడు.

ఏమిటిది తేప తేప గడియారం చూస్తుంటే వీళ్లు ఏమనుకుంటారు? అబిదా
సిగ్గుపడి పోయింది. రాని నవ్వు తెచ్చుకొని మనసు నిండా నవ్వింది. వాళ్ల పరిహాసాల్లో
చేరిపోయింది.

అమాంతంగా ఏడుపు వినిపించింది. అది ఆడదాని ఏడుపు. తెలుస్తూనేఉంది.
అబిదా భయంతో వణికిపోయింది. ముఖం వివర్ణం అయింది.

“ఏమిటి? ఏమైంది” అందరూ ఉలికిపడి అడిగారు.

“వాడలో ఎవరో చచ్చారు వాడిభార్య ఏడుస్తూందొ అబిదా గంభీరంగా
అన్నది.

మొహసిన్‌ కిటికీ దగ్గరికి వెళ్ళాడు. విన్నాడు. అన్నాడు. “కాదే!”

“తల్లికొడుకును కొడుతున్నట్టున్నది. అలగా జనంలా కనిపిస్తున్నారు వీధివాళ్లు?

“అలగా జనం అంటే బిడ్డల్నుకొట్టే తల్హులనా మీ ఉద్దేశం?” శ్యాం మొహసిన్ను
అడిగాడు. “వదినకూడా మున్నాను కొడుతుందని విన్నాం" కొంటెగా అడిగాడు
శ్యాం.

“మున్నానేమిటి-మున్నాతండిని కూడా అన్నాడు సాధిభ్‌. అంతా నవ్వారు.

అబిదా చిరాకుగా లేచింది. కిటికీ దగ్గరికి పోయి నుంచుంది.

“చావలేదా? అబ్బ! నాకు ప్రాణం పోయినంత పనిఅయింది.”

“వదినగారూ! శలవియ్యండి. ఈ వీధిలోని ఎవరి చావుకై తాము
నిరీక్షించుచున్నారు? సాదిఖ్‌ అడిగాడు.

మళ్ళీ నవ్వులు.

అబిదా నవ్వలేదు. తల వంచుకుంది. మిగతావాళ్ళకు వందనం చేస్తున్నట్టుంది.
స్కూటర్‌వాలా చావుకు తనదే బాధ్యత అనుకుంది. ఆస్పత్రివాళ్లు శవాన్ని గుర్తించి
ఉండరు. శవాల గదిలో పారేసి ఉంటారు. స్కూటర్‌ ముక్కలు రోడ్డుమీద
చెల్లాచెదరై ఉంటాయి. అతని భార్య తల దువ్వుకొని, పూలు తురుముకొని పందిడి
మంచంలో కూర్చొని ఉంటుంది. భర్తరాకకు ఎదిరి చూస్తుంటుంది. రాకుంటే
పరిపరివిధాల ఆలోచిస్తుంది. ఎవతో రంగేలిముండ భర్తదారి అడిందనుకుంటుంది.
కాని ఆమెకు అబిదా... అబిదా..... ~

వాతావరణం....గంభీరంగా వుంది. మూగగా ఉంది. ఆది చూచారు మిత్రులు.
లేచారు. వెళ్లిపోయారు.

పది, పదిహేను నిమిషాలు గడిచాయి. మొహసిన్‌ గదిలో ప్రవేశించాడు.
చూస్తే అబిదా దిండుమీద తలపెట్టుకొని ఏడుస్తూంది. ఎక్కెక్కి ఏడుస్తూంది.

“ఆబభూ! ఆబిదాజాన్‌? ఏమిటి? ఏమైందినీకు? మొహసిన్‌ గాభరాపడిపోయాడు.

ఏడుస్తూనేఉంది. ఎక్కిళ్లు వస్తుండగా “మొహసిన్‌! నేను తప్పుచేశాను.
పెద్దతప్పుచేశాను. ఒకని ప్రాణం తీశాను. అలా అనిపిస్తూందినాకు” అన్నది.

“ఏమిటీపచ్చి! ఎవరిప్రాణం తీశావు? ఎలాతీశావు? ఏమిటీకథ? చెప్పు,
త్వరగా చెప్పు, ఎందుకేడుస్తావు?

“ఆ స్కూటర్‌వాలా లేడూ! రోజూ మన మున్నాను లేపడూ! వాడు. వాళ్లో
బాగా తిట్టాను. సాపించాను. ఇవ్వాళ ఇంతవరకూ వాడు ఇంటికి రాలేదు. బస్సు
వాళ్లో గుద్దేసి వుంటుంది. వాడు చచ్చిఉంటాడు. అందుకే వాడిపెళ్లాం ఏడుస్తూంది.”

“ఓసి ఇంతేనా? మొహసిన్‌ ఓదార్సుల చూపులు చూపాడు. అబిదాను
పడుకోపెట్టి వీపు నిమురసాగాడు.

“పిచ్చిదానా! నీ సాపెన్లు తుపాకి గుండ్లు అయినావనుకున్నావా? వెధవ్వేషాలు!
పడుకో, ఎప్పుడూ స్కూటర్‌వాలా కలవరింత”

అబిదా ఆ రాత్రి నిద్రపోలేదు. ఆమెకు భయంకరం అయిన కలలు వచ్చాయి.
హంతకులకు మనశ్శాంతి ఉండదంటారు. ఎవరిగొంతో నొక్కుతున్నట్లు కలగంటుంది.
భయంతో పలవరిస్తుంది. అరుస్తుంది.

తెల్లవారింది. లేస్తే జబ్బునపడి లేచినట్టుంది. వళ్లుమండిపోతూంది. జ్వరం
మండిపోతూంది. ఈ జ్వరం వల్లనే రాతి పలవరించింది అనుకున్నాడు మొహసిన్‌.
అతడే ఇంటిపని సాంతం చేశాడు. అంతేకాదు, అతడు తన తల్లి దగ్గరకు వెళ్లాడు.
పనిమనిషిని ఏర్పాటు చేయవలసిందని చెప్పాడు. ఆఫీసుకు వెళ్ళాడు.

అబిదా మున్నాను పెట్టుకొని పడుకుంది. చప్పున ఎక్కడో ఏడుపు వినిపించింది.
అవును, ఎవరో ఏడుస్తున్నారు. ఎవరో చనిపోయారు అని (గ్రహించింది. లేచి
కూర్చుంది. భయంతో వణికిపోసాగింది. నుంచుంది. నడిచింది. ఇంటి కిటికీలన్ని
మూసింది. బాత్‌రూంలోకి దూరింది. ఎవరో వెంటాడుతున్నట్టు గట్టిగా తలుపు

మూసింది. వణికిపోతూంది. తానే హంతకురాలని దృఢపర్చుకుంది. పోలీసువాళ్లు
వచ్చేస్తారని నిశ్చయించుకుంది. సినిమాల్లో, నవలల్లో ఉండే హంతకులంతా ఆమే
కళ్ళలో కదలాడారు. బాత్‌రూంలోనే "ఏడు సాగించింది. అరిచింది. “నేను
హత్యచేయలేదు, చేయలేదు” అని బయటికి వచ్చేసింది. మున్నాను గట్టిగా
కావలించుకొాంది.

జనం ఎంతబిగ్గరగా ఏడుస్తున్నారు! ఆడవాళ్లు సా గుండెలు
కరుగుతున్నాయి. పాపం వాడిపె పెళ్ళాంగతి ఏంకావాలి? తలలో పూలు...గోరింటాకు
చేతులు...దోమతెర మంచం! అవును. ఇహ స్కూటర్‌ రొద వినరాదు అది లేకుంటే
ఎలా? ఎలా గడుస్తుంది రోజూ!

మళ్లీ ఏడ్చింది.

కాలుకాలిన పెల్లిలా తిరుగుతూంది.

పారిపోవాలనే ఆలోచన వచ్చింది.

పట్టుపడొద్దు. పారిపోవాలి. హంతకులు అలాగే చేస్తారు. అయినా నేరం
దాగదు. రక్తం వెంబడిస్తుంది. హంతకుని ఆత్మ వెంటాడుతుంది.

హంతకి, తాను హత్యచేసింది

మొహసిన్‌ తనను అసహ్యించుకుంటాడు.

అత్తింటి వాల్లేమంటారు?

మున్నా హంతకి కొడుకు!

తనను జేల్లో పెడ్తారు. కోర్టులకు తిప్పుతారు!

ఉరికంబం....కంబం.....ఉరి!

అబిదా గడగడలాడింది.

అవతల ఏడుపులు-పెడ బొబ్బలు ఎక్కువవుతున్నాయి చావువార్త చాలామందికి
తెలిసినట్టుంది. జనం వస్తున్నారేమో! అడుగుతున్నారేమో ఎలా చచ్చాడని? కాని
ఏక్సిడెంటు అసలు కారణం ఎవడికీ తెలియదు. బస్సువాళ్ణో పట్టుకొని ఉంటారు.

అసలు కారణం తాను! తాను హంతకికీ ప్రాణాలు లే చిపోతున్నట్లనిపి పిసూంది.

అమాంతంగా మరో ఆలోచనాతన ఉరిశిక్ష రద్దయింది!

జరం తగ్గినట్టుంది. చమటలు కక్కుతూంది.

ఎవరో బెల్‌ నొక్కారు. బెల్‌ మోగింది. ఆమె ఉలికిపడ్డది. లేచింది. ఇల్లంతా
తిరగసాగింది.

“తలుపు తెరవండి ఎవరో అరుస్తున్నారు.

పోలీసు వచ్చేసింది. అవును పోరీసీ. ఒప్పుకోవాలి-తాను హంతకినని ఒప్పుకుంటే
శిక్ష తగ్గుతుందంటారు తలుపు తీస్తుంటే కాళ్ళూ, చేతులు వణుకుతున్నాయి.
చెంపల మీద కన్నీటి చారలు కనిపిస్తున్నాయి.

బయట ఒక యువకుడు నుంచున్నాడు. అతని చంకన పల్లవాడున్నాడు.

“క్షమించండి, శమ కలిగిస్తున్నాను నా మామగారు చనిపోయారు. నా
భార్య స్పహలేక పడిఉంది. రెండు, మూడు గంటలు కాస్త ఈ బాబును
పట్టుకుంటారా? కాసిన్ని పాలు తాగించండిా-షుక్రియా!”

అబిదాకు ఏమీ వినిపించలేదు. అర్థం కాలేదు. అయినా చేయి చాచింది.
బాబును అందుకుంది.

చింపిరి తల, ఏడుపుతో ఎర్రవారిన కళ్లు, కన్నీరు నిండిన ముఖం, అబిదాను
చూచి అతను అడిగాడు. ఎమిటి? అలా వున్నారు? మీ వాళ్ళూ ఎవరైనా.......

ఆబిదా పెదవి కదలలేదు. తలుపు మూసింది.

ఇంతలో స్కూటర్‌...దాని రొద వినవచ్చింది.

అబిదా ఎగిరి గంతేసింది. పిల్లవాణ్ణి గట్టిగా కౌగిలించుకుంది.

“లేదు, ఎవరూ చావలేదు!

మావాళ్లైవరూ చావలేదు. చావలేదు!” అబిదా అరచింది.

ఆజాఆటాఆెజు

గాడ్రాలు

బేగం కళ్లుమూసుకుని ప్రార్ధించింది. కళ్ళుతెరచి చూస్తే ప్రాద్దుక్రుంగిపోయింది.
ముంగిలి శుభ్రంగా ఉంది. నిశ్శబ్దంగా ఉంది. నిరామయంగాఉంది. పూలకుండ్లల్లో
వసంతం విరిసింది. ముంగిట్లో నేరేడు చెట్టుంది. నల్లనేరేడు వాన కురిపిస్తూంది.

ఆమెకు చప్పున పాతరోజులు గుర్తుకు వచ్చాయి. అప్పుడు - ఆరోజుల్లో -
తనపిల్లలు - కొంటెపిల్లలు - నేరెడుపళ్లు పచ్చి, పండు అనేది లెకుండా నమిలేవారు.
పూలకుండ్డు ఇలా ఉండేవా? ఉండనిచ్చేవాళ్లా! ముంగిలి ఇంతశుభంగా ఉండేదా?
కాగితం ముక్కలు, ప్రూలంమ్మలు, బురద అంటిన బంతులూ చెల్లాచెదురుగా ఉండేవి.

బేగం చాపచుట్టి పక్కనపెట్టింది. పనికత్తె కరీమన్‌ను పిలిచింది. గుమ్మంలో
ఎవరున్నారో చూడమంది. ఎప్పుడూ అంతే ఆమె రోజుకు యాబైసార్లు చూచి
రమ్మంటుంది. మొదట్లో కరీమన్‌. కరీమన్‌ కూతురు షమ్మీబేగంను పిచ్చిది
అనుకున్నారు. (క్రమంగా అలవాటయింది.

ముంగిట్లో వడియాలు ఎండపెట్టింది. కాకులు ఎత్తుకుపోతున్నాయి. బేగం
చేతులెత్తి వాటిని అదిలించింది. అయినా అవి కదలందే! వాటికి తెలిసివచ్చినట్టుంది
ఈ ఇంట్లో ఆ్యశయంలేని ముదుసళ్లు అల్లాడుతున్నారని!

బేగం చాపచుట్టి పక్కనపెట్టింది. పాందాన్‌ (వక్కాకులపెట్టె) తెరచి
కూలబడ్డది. ఏంచేయడానికి తోచలేదు. అనవసరంగా షమ్మీని పిలిచింది. “బిడ్డా!
షమ్మీ! చూడమ్మా గుమ్మంలోకి ఎవరొచ్చారొ” అంది.

ఉత్తరాలకోసం నిరీక్షించడం ఆమె జీవిత పరమావధి అయింది. ఏం తెలుసు?
ఏ క్షణంలో ఏ కొడుక్కు తాను గుర్తుకువస్తుందో!

షమ్మి కూర్చున్నచోటునుంచి కదల్లేదు. 'ఆమ్మా, పోస్టువాడు వెళ్లిపోయాడు.
వకీలుగారి ఇంట్లో ఉత్తరాలు ఇస్తున్నాడు అన్నది.

'బిడ్డా! కాస్త అడుగూమనకేమన్నా ఉత్తరాలు వచ్చాయేమో!'

ఉత్తరాలువస్తే పోస్టువాడు ఇచ్చివెళ్తాడు. ఊరికే ఎందుకు వెళ్లిపోతాడు
అనుకుంది షమ్మీ, కోని బేగం మాటకని లేచింది గేటుదాకా వెళ్ళింది. కాస్తసిషు
నుంచుంది. ఆ కాస్తసీపట్లో బేగం నిశ్చయించుకుంది ఉత్తరం వచ్చిందని. పదిహేను,
ఇరవై రోజులయింది- తప్పుక ఉత్తరం వచ్చి ఉంటుంది అనుకుంది.

బేగం కళ్లద్దాలు తగిలించుకుంది. చేయి చాచింది.

'ఉత్తరం రాలేదు. షమ్మీ చెప్పింది.

“అచ్చా, నిరాశగా అన్నది బేగం. కళ్లద్దాలు తీసేసింది. మంచంలో
వాలిపోతూంది. భర్తకోసం నిరీక్షించ సాగింది. అతను డాక్టర్‌ దగ్గరికి వెళ్తాడు.

వయసులో పిల్లలతో సతమతం అయింది. భిర్తకు గాసుడు నీతు ఇవ్వడానికి
తీరికలేకుండా చేశారు పెల్లలు. కాని ఇప్పుడు ముసలితనం వచ్చేసింది. ఇప్పుడు
భర క్షణం విడిపోయినా చిరాకుగా ఉంటూంది. కొత్త పెళ్లికూతుళ్లలా
పరితపించిపోతూంది.

కాని ఇవ్వాళ ఇంకా ఎదిరి చూడకముందే దగ్గు వినవచ్చింది. హమీద్‌గారు
మందులు, ఇంజక్షన్ల డబ్బాలు పట్టుకొని వచ్చేశారు. అతడు చిక్కిపోయి ఉన్నాడు.
నడుం వంగింది, చేతులు వణకుతున్నాయి. వారికి రక్తంపోటు, దమ్ము.

వయసులో పురుషులు విర్రవీగుతారు. రంగురంగుల జీవితాన్ని రుచి చూస్తారు.
వార్ధక్యం వస్తే కవిత అల్లడం ఎన్నికల్లో నిలవడం, క్రబ్బులకు పోవడం వంటి
వ్యాసంగాలు వెతుక్కుంటారు. కాని హమీద్‌గారి వయసు భార్యపురమాయింపుల తోనూ,
పిల్లల తగాదాలతోను గడిచిపోయింది. అప్పుడు వారికి మిత్రులను కూర్చుకునే
సమయంగాని, హాబీలకుపోయే తీరికగాని లేకపోయింది. ఇప్పుడు అరవై ఏళ్ల ముసలితో
(క్రియాణాం సాగిస్తున్నారు. వాళ్లిద్దరూ. వేరువేరు మంచాలలో పడుకొని రాత్రింబవళ్లు
తమ క్షేమసమాచారాన్ని గురించి చర్చించుకుంటారు. ప్రారనలు చేస్తారు తమ
బల్లలను గురించి ముచ్చటించుకుంటారు.

ఇవ్యాళకూడా హమీద్‌గారు రాగానే అడిగారు “ఉత్తరం ఏమన్నా వచ్చిందా?
అని.

బేగంకు రాలేదని చెప్పడానికి మనసొప్పలేదు. అయినా చెప్పాల్సి వచ్చింది.
రాలేదనే మాటవినగానే మందులు స్తూలుమీద పెట్టారు. బూట్లు విప్పకుండానే
మంచంలో కూలబడ్డారు. నడుం వాల్సారు.అనుకున్నారూ అప్పుచేసి అయినా “వజూకు
డబ్బుపంపాల్సిందే. చాలకోపం వచ్చినట్లుంది. అందుకే ఉత్తరం రాయడంలేదు-
అని. వారు పక్కకు మల్లారు. ఉదాస్‌నంగా అన్నారు: “అల్లాకే తెలియాలి ఏం
అవసరం వచ్చిపడిందో?”

బేగం కన్నీరు మింగి గోడను చూస్తూంది. గోడమీద కూసే పెట్ట కూర్చుని
ఉంది. బాల్యంలో వాజిద్‌ దానివలె కూతవేయడానికి ప్రయత్తించేవాడు.

“అవును-పెద్దకోడలుకు మనతోటలోని మామిడిపళ్లు పంపించారా?”

“పంపించాను. పళ్లు పార్సిలు చేశాను. కాని సాదిభ్‌మియాం (ట్రాన్సిస్టర్‌
కావాలంటున్నాడు. అల్లుని కోరిక ఎలా కాదంటాం?”

హమీద్‌గారు లేచికూర్చున్నారు. చాలసేపు ఆలోచించారు. అప్పుడన్నారు
'ఇహ నాకు మందులు, మాకులు వద్దు. సాదిఖ్‌మియా6 పురమాయింపు పూర్తిచేద్దాం.

“రాజా బాబుకోసం చిన్నచిన్న చొక్కాలు, టోపీలు కుట్టాను. అవికూడా
దాంతో పంపిస్తాను చొక్కాలు, కీల మాటతోనే ఆమె ముఖంలో వెలుగులు
కనిపించాయి.

పెళ్లికాగానే పిల్లలు కొల్లలుగా కావాలనుకునే ఆడవాళ్లుంటారు కొందరు.
బేగం ఆ వర్గానికి చెందింది. తొలిసారి ఆమె పెళ్లికొడుకును చూచింది
పొంగిపోయింది. అబ్బ! పిల్లలు అందంగా ఉంటారు తండ్రిలాపచ్చగా అనుకుంది
కళ్లుకూడా పెద్దగా ఉంటాయని మురిసిపోయింది. ఆమె అనుకున్నట్లు అయితే
రెండు డజన్ల పీల్లలను కనేది. కాని ఏమైందో తెలీదు ఏడోబిడ్డ తరువాత కాన్సు
వట్టిపోయింది.

కోడి? పెట్టలా పిల్లలను ఎప్పుడూ తనలో దాచుకునేది. పిల్లలకోసం ఆమె ఎన్ని
కష్టాలు పడ్డదో! అన్నింటికంటే ముందు అందమైన, విశాలమైన ఇల్లు కట్టాలనే
కోరిక కలిగింది. హమీద్‌ గారి తల్లిదండ్రులు అద్దె ఇళ్లలోనే. కాలం గడిపారు.
హామీద్‌గారిని పట్టభద్రుని చేసివరకే వారి పని తీరిపోయింది. కాని ఇవ్వాల్లి సి సితివేరు.
బేగం * బల్లలు పెరుగుతున్నారూ? బద్దవారు అవుతున్నారు. ఇప్పుడు బేగంకు మనుమలను
మనమరాళ్లను సాకాలనే మక్కువ పట్టుకుంది. కోడళ్లతో పోట్లాడడానికీ, అల్హుళ్లతో
తిట్లుతినడానికి పెద్ద ఇల్లు కావాలనుకుంది. అందుకుగాను మగని చాటుగా
కూడబెట్టసాగింది. నలుగురు కొడుకులను విదేశాలకు పంపడం, ముగ్గురు మంచి
అల్లుత్తను ఖరీదు చేయడం నవ్వులాటకాదు. భర్త సంపాదించేదానితో బేగం
సంతృప్తిచెంది ఉంటే హమీద్‌గారు కవిత్వపు బచ్చిలో పడిపోయేవారు. కాని
భార్యతగాదాల తో హవీఎద్‌గారు (పవెూాషన్ల మెట్టాక్కుడం కాదు గంతులేసి
డిప్యూటీకమీష్షర్‌ పదవిని అందుకున్నారు. అయినా బేగం బస పైసకు ప్రాణాలు
విడిచేది. అవును ఆమెకు పెద్దిల్టు కట్టాలనే కోరిక వదలడంలేదు. ఎంత పెద్ద ఇల్లు?
నలుగురు కొడుకులకు వేరేవేరే భాగాలు, ముగ్గురు అల్లుళ్లకు వేరువేరు గదులు-
మనవలు ఆడుకోవడానికి పెద్దతోటు-పనివాత్తకు “వేరే క్యార్టర్సు!

పెద్దకొడుకు రాషీద్‌ 'అందమైనవాడు. చురుకైనవాడు. బేగం మనసులో
అనుకునేదాదుర్మార్లుడు విదేశంనించి 'లేడీని' తెస్తాడని. అందుం రాషీద్‌కోసం
కట్టిన భాగం పాశ్వాత్య పద్దతిలో సహ న. తరవాతవాడు సాజద్‌ వాడు
ఎప్పుడూ తల్లిని అంటిపెట్టుకుని ఉంటాడు. కాస్సేపు తల్లి లేకుంటే ఏడ్చి, ఏది
పాణం మీదికి తెచ్చుకుంటాడు. అందువల్ల సాజిద్‌ పెళ్లాం పిల్లల్ను తన దగ్గరే
ఉంచుకోవడానికి నిశ్చయించుకుంది. సాజద్‌కు చదువంటేపాణం. వాడు ప్రొఫెసర్‌
అవుతాడనుకునేవారు. హమీద్‌గారు, అందుకే బేగం వాడి గదిలో అనేక అల్మారీలు,
షెల్సులు ఏర్పాటు చేసింది. ఇహ వాజద్‌ రోగిష్టి, వాడికి చదువుమీద లేదు.
ఆటవీఎదలేదు. ఏడాది పొడుగూ ఏదో భయంకరం అయిన జబ్బుతో
బాధపడుతుంటాడు. ఎప్పుడూ మంచంలోనే.

బేగంకు దిగులు-వాడిన్నడైనా చదువుతాడా అని. తనపిల్లలు “దొరలూ కావాలనే
అభిలాష బేగంకు.

ఆడపిల్లలను గురించి బేగం బాధపడేది. షాఫా, రాజా అందం అయినవాళ్తు.
తండ్రి డిప్యూటీ కమీష్టుర్‌ కాకున్నా ఎవరో మహారాజులు వాళ్ళను చేసుకుంటారు.
కాని హదియా అంత అందమైందీకాదు- స్వభావమూ మంచిదికాదు. రాత్రింబవళ్లు
అన్నల్లో పోటాడుతుంది. వాళ్ళ ఆటలు చెడగొడ్డుంది. ఇదే ఆమె పని. ఇది
పరాయిఇంట్లో ఎలా నెగ్గుతుందని దిగులుపడేది బేగం. తనకొడుకులు పరాయిదేశాల్లో
ఉద్యోగాలు “చేయరాదనీ, తన కూతుళ్ళను దూర్యపదే శాలకు ఇవ్వరాదని
సా

పిల్లల పల్రన్‌ తెలివి మీరుతుంది. తల బిరుసుతనం చూపుతూంది. షాఫా
తండ్రిని వప్పించి మ్యూజిక్‌ స్కూల్లో చేరింది. హాదియాకు బొమ్మలు వేయడం
సరదా. పిచ్చిదానిలా కాగితాలమీదికి పిట్టలనూ, చెట్లమానూదించుతుంది. సాజిద్‌,
వాజిద్‌ కలిసి తండి పెంచిన మామిడి చెట్లు, జామచెట్టు కొట్టించేశారు. తోటలో
టెన్నిస్‌ కోర్టు తయారుచేశారు.

హమీద్‌గారు మండిపోయారు. కాని బేగంకు మనసులో సంతోషంగా ఉంది
తన బిడ్డల పెంకితనంమీద. “కానివ్వండి వెధవలుూ-ఇల్లంతా వాళ్ళదేగా'” అన్నది
ముసిముసేగా. హమీద్‌గారు మాట్లాళ్లేదు. విసనకర్ర అందుకున్నారు విసురుకోవడానికి
వారా. భార్యల వశం అయ్యే భర్తల వర్గానికి చెందినవారు హమీద్‌గారు.....
ముఖ్యంగా పిల్లల తగాదాల విప షయంలో | వాది అసమర్థత వాదికి తెలుసు. భార్యకున్న
చాతుర్వమూ వారు (గ్రహాంచారు.

సదారోగి వాహిద్‌కు ఏదో మందు పడివచ్చింది. టానిక్‌ సీ సామీది బొమ్మలా
బలం పెంచుకున్నాడు. స్కూలు క్రికెట్‌ టీమ్‌తో ఢిల్రీవెళ్తానని మొండికెత్తాడు. ఆ
మాట వింటూనే బేగం ప్రాణాలు లేచిపోయాయి. “హమీడ్‌గారూ కాస్తబెదిరారు.
అయినా అనుకున్నారూభయం వదలడమే వుంచిదని-ోఇంత భయపడేదానివి
యూరోపుకు ఎలా పంపుతావు? అడిగారు భార్యను. వాహిద్‌ ఢిల్లీ వెళ్లగానే అందరికీ
అలుసు అయింది. ఒకడు కష్మీర్‌ వెళ్ళాడు. ఒకడు మద్రాసు వెళ్తాడు. షాఫా కేరళ
వెళ్ళింది.

తొలిసారి వాహిద్‌ ఇంటి బయటకు అడుగుపెట్టనపషు డు బేగంకు అన్నం
సయించలేదు. రోత్రింబవళ్లు ఏడుస్తూ ఉండిపోయింది. వాహీద్‌ పద్మ ప్యూహంలోకి
దూరినట్లు నెత్తిన చేతులు పెట్టుకొని కూర్చుండి పోయింది. వారం తరవాత తిరిగి
వచ్చి తల్లి పరిస్థితి చూచి అదిరిపోయాడు హాహిద్‌. ఇహ తాను ఇల్టువదిలి వెళ్ళనని
వట్టుపెట్టుకున్నాడు. కాని వాహిద్‌ డాక్టర్‌ అయినాడు యూరోపు వెళ్ళాల్సి వచ్చింది-
మూడేళ్ళ వరకు. బేగం ఎన్నాళ్ళని ఉపాసాలుంటుంది? ఎంతకని ఏడుస్తుంది?
ఇంకా ఆరుగురు wasn పని దొంగలున్నారు! వాళ క్ర కలాం వమిశాంతి
దొరికేది కాదు. ఆ పిల్లల తల్లికి ఎంత ఓర్వుకావాలి? ఎంత సహనం కావాలి?
పిల్లలు పెద్దవాళ్లు అవుతుంటే తల్లిచేసే ప్రతీపనిలోనూ ఏదో వంక కనిపిస్తూండేది.

ఆడపిల్లలు మరీను. వారికి తల్పిచేసి ప్రతి పనీ అపహాస్యంగా ఉండేది. బేగం
కూతుళ్లు నచ్చిన బట్టలు కట్టాల్సి వచ్చేది. వాళ్ళకు ఇష్టం అయిన వంటలు వండాలి
వచ్చేది. "ఒకనాడు మాజిద్‌ తం(డ్రని గద్దించాడూ ఆహారం సరిగా తీసుకోవల్సిందని.
బేగం గుండెలో వెన్నైల విరిసింది. పిల్లలు ఎంత బద్ద వాల్ల య్యూరూ తలి తరిడులకే
బుద్ది చెప్పుతున్నారు ఆనుకుంది!

బేగంకు ఇల్లే లోకం. మరోలోకం ఉందనే ఆలోచనలేదు. షాఫా మామగారు
వచ్చి ఆమెను పాకీస్సాన్‌ తీసికెళ్లినపుడుగాని ఇల్లుకాక మరోలోకం ఉందని బేగంకు
తెలిసిరాలేదు. బేగం తన కూతురును అంత దూరం ఇచ్చేది కాదు. కాని రాసి
ఉన్నాక ఏంచేయగలరు? షాఫా వెళ్లిపోతే ఏడ్చీ, ఏద్చీ కళ్ళద్దాలు తెచ్చుకుంది.
వెంట్రుకలు అమాంతంగా వెండి తీవలయి పోయాయి. మిగతా పిల్లలను వీధిదాటి
ఇవ్వనని నిశ్చయించుకుంది. షాఫాకూడా పాపం చాలా ఏడ్చింది. రోజూ తల్లికో
ఉత్తరం రాసింది. ఆమె బిడ్డను కన్నది. తల్లికి తలియపరచడం మరిచిపోయింది.
రాషిద్‌కు రెండేళ్లు తల్రివంటలు గుర్తుకు వచ్చాయి. తండి వదనమూ గుర్తుకు
వచ్చింది. ఇహ విసిగిపోయి పెళ్లి చేసుకున్నాడు. ఇల్లు కూర్చుకున్నాడు.

బేగం ఆ వార్తవింటే 'గుండెమీద రాయి విసిరినట్లయింది. హమీద్‌గారి
బ్రడ్‌పెషర్‌ పెరిగింది. రాషిద్‌ ముద్దుగా ఉండేవాడు. బేగంకు వాడంటే
ముద్దు. వాడి అందం చూసి రిసిపోయేది. నా కొడుకు విదేశాల _
కోడలును తెస్తాడని య కాని ఇవ్వాళ వాస్తవంగా అది జరిగేష
బేగం గుండెదడ పెరిగింది. తన చేతుల్తో కొడుకును పెండ్లి కొడుకును వ.
ముచ్చట పడింది. కట్నాన్ని గురించి తగాదా పడాలని తహతహ లాడింది.

అన్నను చూచారు తమ్ములు. వారూ పరాయి దేశాలకు జారుకున్నారు.
బేగం చాల బాధపడింది. హాదియా 'పెండ్ల ఆ వీధివారితోనే కుదిరించింది. అయినా
అప్పుగింతలప్పుడు గుండెలు అవిసేట్లు. ఏడ్భింది. ఏదో తథాస్తు దేవతలంటారే
అలాగీ జరిగింది. హాదియా భర్త ఉండీ అమెరికా వెళ్తానని ఎగిరాడు అంతా
హాస్యం అనుకున్నారు. చూస్తూ చూస్తూనే అల్లుడు అమెదికా వెళ్లిపోయాడు.
హాదియా సప్తసముద్రాలు దాటిపోయినట్ల్టు బేగం తల బాదుకొని ఏడ్చింది.

ఆడపిల్లలు అత్తవారి ఇళ్ళల్లోనే 'బావుంటారు. మగపిల్లలు ఎంతకాలం
తల్లిదండ్రుల 'సామ్ము తింటుంటారు? సంపాదించుకోవడానికి వెళ్సిపోతారు. ఈ
విషయాలు అనేకమంది చెప్పారు బేగంకు. అలా వినడంలోనే పదేళ్లు గడిచిపోయాయి.

బేగం పిట్ట పిల్లల్ని సాకింది. రెక్కలొచ్చాయి. అవి ఎగిరిపోయాయి. ఎప్పుడో
తీరిక ఉన్నపుడు వచ్చేవారు. మూడు, నాలుగు రోజులు అలా తొంగిచూచి
వెళ్లిపోయేవారు. జీవితం అతి వేగవంతం అయింది. వాళ్ళకూ తీరికలేదు- ముసలి
వాళ్ళతో సరదాగా ఉండడానికి! వాళ్ళకు ఆనేక సమస్యలు, సంపాదనలు, పెద్ద పెద్ద

ఉద్యోగాల్లో ఉన్నారు. బాధ్యతలు బరువులు. అంతులేని పనులు. కోడళ్లు

చదువుకున్నవాళ్లు, జగడాలమారి అత్తతో ఉండడం నచ్చదు. ఒక సుపుతునికి ఆ
పాతబడిన ఇల్లు నచ్చేది కాదు. తండి హుక్కా పీలుస్తాడు. ఆ పాడువాసన, ఖంగు
ఖంగుమని దగ్గడం. కఫం ఊయడం, తీవ్రస్వభావంగల తల్లి - ఇవన్నీ వారికి నచ్చేవి
కావు. అందుకే దూరంగా ఉండాలనుకునేవాళ్లు.

ఆవురుమంటున్న అంత పెద్ద ఇంట్లో ఒక్కతే బేగం బిక్కు, బిక్కుమంటూ
గడుపుతూంది. భర్త వంటరితనం ఆమె గుండెలో ముల్లులా కెలుకుతూంది. పాపం,
హమీద్‌గారు రోగిషి, తల వత్తేవారులేరు. టెంపరేచర్‌ చూచేవాళ్ళూలేరు. ఎందరినో
బతిమాలాల్సి వచ్చేది.

ఎప్పుడో ఒకసారి ఒక కోడలు తన కొడుకు జన్మదినం గురించి తెలియపరచేది.
అత్తా, మామలనుంచే బహుమతులు ఆశించేది. ఇహ ముసలివాళ్ళకు వారాలకొద్దపని,
బహుమతులు సిద్ధం చేయడం, వాటిని సేక్‌ి చేయడం.

“రాహిద్‌ చాలా మంకువాడు. ఒక్కోసారి ఎత్తుకొని నుంచునే ఉండాలని
పట్టు పట్టేవాడు. కూర్చుంటే ఏడ్చేవాడు. రోజంతా నుంచునే ఉండాల్సి వచ్చేది”.
అంటూ జేగం పాందాన్‌ తెరచి కూర్చున్నదిా-గతముంతా ఆమె ముందు ప్రత్యక్షంగా
కనిపిస్తూంది. “మాజిద్‌ ఎంత తుంటరి! గోడలెక్కి ముంగిట్లో దూకేవాడు” అన్నది.
హామిద్‌గారి కండ్లు చెమ్మగిల్లాయి. మాజిద్‌ బాల్యం వారిముందు పరుచుకుంది.
“మాజిద్‌ మూడో పిల్లవాడు అచ్చం మాజిద్‌లాగే ఉంటాడని మాజిద్‌ అత్తగారు
అంటూంది.” బేగం వక్కలు కత్తిరిస్తూ గర్వంగా “బొమ్మలో వాడిముక్కు అచ్చం
మాజిద్‌ ముక్కులాగే ఉంది” అని మురిసిపోయింది. హమీద్‌గారికి ఒక పని దొరికింది.
పాత ఫోటోలు వెదుకసాగారు.

'రాషిద్‌ కొడుకు రాజకుమారిడిలా ఉన్నాడు. ఎంత ముద్దొస్తున్నాడో!'
బేగంముఖం చేటంత అయింది.

“తల్లిరంగు రాదుగదా! హమీద్‌ అనుమానం వ్యక్తపరచాడు.

“బావుంది, వాడు నలుపెందుకు అవుతాడు? నాబిడ్డలు నలుపుకావడానికి
వీల్లేదు గర్వంగా అన్నది బేగం.

'నా బిడ్డలు హమీద్‌ గారి ధ్వనిలో అపహాస్యంఉంది 'మనబిడ్డలే మనకు
కానప్పుడు వారి బిడ్డల్లో ఏమిసంబంధం? అన్నాడు.

ఇంత కటువైన వాస్తవం అర్థం అయినా పిల్లల జ్ఞాపకాలు, వారి ముచ్చట్టుకాక
జీవితంలో మిగిలిందేమిఐ కోడళ్ళవద్రింపుల గాయాలు మానిపోతే చాలు కాళ్ళకు
రెక్కలు వస్తాయి. మళ్లీ కొడుకుల దగ్గరికి ప్రయాణం. మనుమలతో ఆడుకోవాలనుకునే
లాలస! అప్పుచేసి రైలెక్కడం. అక్కడ వీరి పధ్యపు వంటలు, దగ్గు, కఫం వీటితో
కోడలుకు విసుగు. రెండోనాడో, మూడోనాడో మళ్ళీ రైలెక్కించడం - ఇదీవరస!

ఇద్దరు ముదుసళ్లు తమతమ మంచాల్లో పడిఉన్నారు. చీకట్లు పరచు
కుంటున్నాయి. ఎవరు లేవాలి? దీపం వెలిగించాలి? బయట వీధిలో సాయంకాలపు
సంచలనం వినిపిస్తూంది. వంటల వాసన వస్తూంది.

ఇంతలో 'అజార ధ్వని వినవచ్చింది. ఇద్దరు నమాజు చేయడానికి లేచారు.
బేగం అరుగు అంచున కూర్చొని కాళ్లు ముఖం కడుకు.ంటూంది. దజియూ
వచ్చింది. బేగం అన్నకూతురు రజియా. ఇప్పుడు బేగం అన్న కుటుంబపు తగాదాలు
పరిష్కారం చేయడం పనిగా పెట్టుకుంది. రజియా ఎప్పుడూ నవ్వుతూ, తుళ్లుతూ
వచ్చేది. ఇవ్వాళ కన్నీటికుండ నెత్తినిపెట్టుకుని దిగింది. కనిపించగానే బేగంను
చుట్టేసుకుంది. ఎక్కాక్కి. ఏడ్చింది. తెలిసిందేవుంటే రజియా భర్త మళ్లీ
పెళ్లిచేసుకున్నాడు. ఎంచాతంటే, రజియాకు పిల్లలు కలుగలేదు.

వార్త విన్నది బేగం. ఒక్కసారి గట్టిగా ఊపిరి పీల్చుకుంది - దాంతో ఆమె
ఏడుగురు బల్లలూ మల్లీ ఆమె పొట్టలోచేరి కిచకిచ మంటున్నట్లు అనిపించింది.
బేగం కన్నీరు తుడుచుకుంది. రజియాను ఓదార్భసాగింది.

“ఏం పుట్టింది ముండాకొడుక్కు! నీకంటే అందమైంది దొరుకుతుందా
వెధవకు! ఆ గాడిదకు నిన్ను మించి ప్రేమించేది ఏడనే దొరికేది? చేతులు ఆర్భుకుంటూ
సాపించింది.

కాని ఆయనదిమ్యాతం ఏం తప్పు? రజియా వెక్కిత్తతో “నేను గొడ్రాలిని. అల్లా
నా నొసట ఇలా రాశాడు. వారినని ఏంలాభం? వారికీ పిల్లలు కావాలని ఉంటుంది.
ముసలి తనానికి బిడ్డలేగదా ఆశ్రయం? అన్నది.

“గొడ్రాలు” - ఈ పదం బేగం గుండెమీద గునపంలా గుచ్చుకుని నరనరాల్లోకి
చొచ్చుకుని ఉరికింది.

ఆమె ఆవురుమంటున్న ఇంటిని చూచింది.

దగ్గుతో ఊపిరి సలపక లేచి నీళ్లుతాగుతున్న హమీద్‌ గారిని చూచింది.

తానూ గొడ్రాలే అనిపించింది బేగంకు అమాంతంగా! తన కడుపున ఒక్కడూ
పుట్టలేదనుకుంది. ఇంటికి వెలుగునిచ్చే ఒక్కబిడ్డను కనలేదనుకుంది. తన దురదృష్టాన్ని
తలచుకుంది. కన్నీరు రాలుచ్చూ రజియాను కావలించుకొని బోరుమంది.

“రజియా బిడ్డా, బంగారుబొమ్మ......ఓపికపట్టు' అన్నది కాని మనసులో
అనుకుంది:

“నన్నుచూడు, నేను గొడాలికంటె కడుహీనం!"

es

మార్లాలన్నీ అంతమైనాయి - ఇవ్వాళ ఏ వీధిలోకీ దారిలేదు. ఏ ద్యారమూ
తెరిచిలేదు. ఇదేమిటీ-నేను 'తోవతప్పానా? ఏ బాట? పదేళ్లు వరసగా నడిచినబాట.
ఏమైంది నాకు? దారి బాట మరిచానా?

పెళ్లి. పెళ్లంటే సీతారాములు వనవాసమా? జీవితాంతం కష్టాలుపడ్డమా?
చెరల్లో ఉండడమా? ఏం లేదు నాలుగు మంత్రాలు చదివిం తరవాత విని ఇచ్చిన
మాట. ఒక సమూహంముందు చేసిన వాగ్గానం. అందుకేనా సీత అన్ని ఇడుమల
పాలైంది? మరి రాముడు? అతడు పురుషుడు. అతడూ మాట ఇచ్చాడు. ప్రమాణం
చేశాడు. కాని సీతను తనదారికి అడ్డమయిన రాయిగా భావించాడు! సీత చుట్టూ
మూడుగీతలు గీశాడు. అవి అతని" నమ్మకం, (ప్రమ, విశ్వాసానికి చిహ్నాలు. .
గీతలు గీశాడు. తన ఉద్యమపు బాటన సాగిపోయాడు! ఆ మూడు గీతలమధ్య
గృహిణి ఆనందానికి పట్టపగ్గాలుండవు. లోకంలోజఉన్న సర్వశక్తులూ ఆమె రక్షణకే
తవతరించాయి. అనుకుంటుంది. పెళ్లంటే ఆడదానికి పింఛం తగిలించినట్లు
అవుతుంది, ఆమెకుండిన అన్ని కళంకాలూ పవిత్రం అయినట్టుగా భావిస్తుంది.

మూడుగీ తలు కట్టేస్తాయ్యంటే నాకు నవ్వువస్తుంది. సత బంగారులేడి
వెంట పరుగెత్తలేదు. సరే మరెవడైనా గీతలుదూకి వచ్చేస్తాడు. దానికో అనవసరపు
శ్రైమాక్సు! సీత పునీత, పతివ్రత, పవిత్రస్త్రీ , బాగానేఉంది. బంగారులేడి వెంట
ఆమె మనసు ఉరకలు వేయడం ఏమిటి? అయితే కథచెప్పేవాళ్లు ఇలాంటి అతుకులు
వేయాలి. అలాకాకుంటే సీత రాజప్రాసాదాలను వదిలి అడవులెందుకు పడుతుంది?
ఇదొక మిష్క ఒక ఆకర్షణ, వినేవాళ్లకు బావుంటుంది. మార్లాయాసం తెలియదు.

నిజమే నా ప్రయాణానికి అంతం ఎప్పుడు?

ఇవ్వాళ - రాత్రి నావెంట పడ్డది. వెన్నాడుతున్నది ఎప్పుడు నన్ను విడుస్తుందిది?
వదులుతుందిది? ఇది భయంకరం అయిన చీకటి గుహ. ఎక్కడ వీని ఇన కక.
ఇది భయంకర గ్రహాం, దీన్లోంచి బయటపడ్డం కష్టం. పగటి వెలుగు వ స్తుందా?
నేను-నా ఇంటిని చూడగలనా?

నా ఇంటికి వెళ్లే బాట తప్పిపోయింది. రోజూ ఉదయం ఎనిమిందింటికి నా
కాళ్లు స్వతస్సిద్దంగా స్కూలువైపు నడిచేవి. అక్కడ చిన్నచిన్న పిల్లలకు నీతిపారాలు

చెప్పేదాన్ని నొవెంట నడిచేవాళ్లు రోజూ ఒకేరకంవాత్తు- పాల పథకం వారి లారీ-

పత్తు. కూరగాయలు తీసికెళ్ళేట్రక్కు = స్కూలుకువెళ్ళే పసిపాపల గుంషులూ
ఆఫీసుకు వెళ్లేవారు - కాలేజీకి వెళ్లే అందమైన మహారాష్ట్ర పడుచు ా- ఆమె

అసువాదకథలు............ టల అలల అలం పంత అవటం BUD హజ్‌ న

వెంటపడే ఎర్రనికురాడు ఆ అమ్మాయి అడుగుల్లో అడుగుపెట్టి నడుస్తున్నాడు
ఆరునెల్లుగా. వీరంతా నాతోటి బాటసారులు, ఈ రోడ్డు నా జీవితంలో ఒక భాగం
ఆరుసోదహైందే.

కాని ఏరీ వారంతా ఇవ్వాళ? ఎవరూ నాకు అండగా నిలువదెం” ఎవరూ
నాకు బాట చూపరేం? నా చుట్టూ నల్లనిమేఘాలు కమ్ముకుంటున్నాయి. దుమారం
లేస్తున్నది. ఎటుచేయి చాచినో మూసిన కవాటాలు తగులుతున్నాయి. దేన్ని
పట్టుకోవాలన్నా ఎవరో దాన్ని లాగేస్తున్నారు. నా బాటకున్న గుర్తులన్నీ
చెరిగిపోయాయిమలిగిపోయాయి. నావెంట రోజూ వచ్చిన సహయాత్రికు లేరి?
ఎటుపోయినారు? విచితంగా మాయం అయినారు.

ఇల్లు చేరుకుని మహారాష్ట అమ్మా యి అబ్బాయిల కథచెప్పాను మాఇద్దరు
పెల్లలకు అటి బోరు కొట్టైది. ఇవ్వాళ క బిడ్డలు నాకోసం ఎంత సిరిక్షిస్తుంటారో!
ఇవ్వాలి వరకు ఎన్నడూ పిల్లలను వదిలి రాత్ర్‌ళ్లు వేరేచోట పడుకోలేదు. మున్నూ
నేను తినపైస్తేగాని తినదు. ఎన్నిపనులు నాకోసం ఎదురుచూస్తున్నాయో! నేను
ఇంటికి చేరుకోనందుకు ఖ్యాలిద్‌కు కలుగుతుంది. అయినా పడుకునేప్పుడు
అతనికి నేనులేని కొరత కనిపిస్తుంది. నేను కాళ్లు వత్తకుంటే వారికి నిద్రరాదు.
ఇవ్వాళ ఇల్లు నాకు దూరం అయింది-వారికి నిద్ర దూరం అవుతుంది! నా ఇల్లు
నా రాజ్యం. ఆందులో సీతలా రాజ్యం చేశాను. వంటింట్లో నేను వండిన కూర
ఉంది. దండెంమీద మురికి బట్ట లున్నాయి. టేబుల్‌మీద మా పెళ్లి ఫోటో ఉంది.
నేను సాధారణ క్షర్కుభార్యను. తర ఉటంతో వరత ఆవతదంగా ఉన్నాను. నా
కలలు నిజమైనట్టుంది. నేను ఒకరికోసం పుట్టాను. అతడు రక్కల గ్నురం ఎక్కిన
రాజకుమారునిలా' వచ్చాడు. అతనికోసం నా హృదయం, శరీరం, అందం, ఆనందం,
పషాతత, డేమాఅ ఇట. అతనికోసం భద్రపరచి ఉంచాను. కాని అతడు నాలోని
మంచిని మాత్రమే (పమిస్తాడని నాకేం తెలుసు! నన్ను సచ్చీలప్రతిమలా భావిస్తాడు.
నేనెన్నడూ అం అతని నమ్మకం! ఎన్నడూ నేరం చేయనని అతని విశ్వాసం!

“నీకు అహ ఏమీ ఇవ్వలేను” అన్నాడు. నేను పూవులా వికసించాను.
వడలు జలదరించింది. పేమను మించి నాకేమీ అక్కర లేదని అనిపించింది. అది
నిజం అయింది, వాస్తవం అయింది. అతడు నా వడి తన విశాషసంతో నింపేశాడు.
ఇహ నానుండి అన్నీ లాక్కుంటాడు. ఎన్నడన్నా మాటవస్తి “పెల్లితరవాత ఆడది
చలించదు. ఎంచేతంటే పెళ్లితరవాత ఆడదానికి కోరికలేమీ మిగలవు” అంటాడు.

“మంచి థియరీ కనిపెట్టారు” అన్నాన్నేను. నా గుండె మండేది. “పెద్దకోరిక
భర్తను తనవైపు ఉప్పు కోవడం ఏందుకు? మన సంగతే ఆలో.......... స్ట

“కావచ్చు, ఆ... ఆడది పెళ్లి ఒప్పందాన్ని నీతిగా భావిస్తుంది. దాన్ని నిలపడం
తన కర్తవ్యంగా భావిస్తుంది. సరే మన 'సంగతే.......”

అది వారు హాస్యానికి అన్నమాటే. కాని నాకు గుండెలో బాకులా గుచ్చుకునేది.
అయితే మా ఇద్దరి చుట్టరికం విధినిర్వహణ. ఆంతే నన్నమాట. అంతకుమించి
ఏమీ లేదన్నమాట.

“ఈ విధినిర్వహణ భారంకూడా ఆడదాని మీద మోపుతారు. మగవాళ్లు
వాటిని గురించి పట్టించుకోరు. అన్య ప్రి ల వెంట ఉరుకులు పెడ్తారు. వాళ్ళ
వెనుక మైళ్ళకొలది వెళ్లిపోతారు.

“అది వేరేవిషయం” వారు చాలా మెల్లగా అన్నారు. పెళ్ళికి ముందు అమ్మాయిల్లో
అపూర్వమైన ఆకర్షణ ఉంటుంది. అది అబ్బాయీలను అటు లాగేస్తుంది. మగవాళ్ళ
విధులను మరిపిస్తుంది.

“ఏమండీ, అలా అనకండి. అందరి ఆడవాళ్ల దగ్గర ఒక శక్తి ఉంటుంది. అది
మగాళ్ళను పిచ్చివాళ్ళను చేసిది” నేను గట్టిగానే అన్నాను.

“మంచిదండీ. వప్పుకుంటాం. మీలోకూడా ఆ మహత్తరం అయిన శక్తి
ఉండింది. ఇద్దరు పిల్లలు కలిగారు. ఆ శక్తి ఊరుకుంది” హాస్యధోరణిలోనే అన్నాడు.

ఇహ అనవసర (ప్రసంగానికి జవాబులేమి ఇవ్వను? వారికి నన్ను వెక్కిరించే
నెపం దొరికింది.

'నిన్నుచూచి ఎన్ని బాటలు మరచాను అంటాడు నన్ను వెక్కిరించడానికి.

“ఈ గొప్ప బట్టులం (బ్రహ్మాండం అయిన సింగారం చూచి పిచ్చివాడు
కానిదెవరు?” అంటాన్నేను అతుకుల చీర, పొగచూరిన ముఖం చూసి.

ఖాలిద్‌ నన్ను రెచ్చగొట్టకుంటే, అంత నమ్మకం అతనిలో నింపుకోకుంటే
నేను ఇవ్వాళ్ళ నా ఇల్లు మరిచెదాన్నికాదు. బాట తప్పేదాన్నీకాదు. అది నా ఇల్లు.
అక్కడ అన్నీ మరచేదాన్ని పిల్లల అల్లరి,వారి కోప తాపాలు అన్నింటిలో మునిగి
మాసిన చీరకట్టి స్కూలుకు వెళ్ళాలనే విషయం మరిచేదాన్ని తెగిన చెప్పు
కుట్టించుకోవలసి వచ్చేది.

పార్శీ గల్లీ మలుపులో మహారాష్ట అమ్మాయి కోసం ఎర్రని కుర్రాడు పెద్ద
పాకెట్టు పట్టుకొని కనిపించినప్పుడు మాసిన చీర, తెగిన చెప్పు గుర్తుకు వచ్చేవి. ఆ
అమ్మాయి వయ్యారం వలికిస్తూ, వెలుగులు చిమ్మిస్తూ చిరునవ్వుతో వచ్చేది.
అబ్బాయి స్కూటర్‌ వెనుక కూర్చునేది. వెళ్ళిపోయేది-ఎక్కడికో!

ఈ బలలు న్నజానాలు ఆందుకోవడానికి ఎంత చీకటి గుహల్లోకి వెళ్లిపోతారో?

కాని పెళ్లి చేసుకొని ఆడది ఎంత వెరిది అయిపోతుంది! ఫాలిద్‌ వలె
భర్తలందరికీ పెద్ద నమ్మకంాతమ భార్యను ఎవరూ కన్నెత్తి చూడరని. ఇహ ఆమెకు
దారి ఏదిఐ పెళ్ళిలోని మంచిదనముకన్నా జీవితాంతం నజానాలు అందుకుంటుంటే!
అ మహారాష్ట్ర అమ్మాయి ఎంత ఖరీదైన బట్టలు కడ్తుంది! ఎలాంటి మేకప్‌

స్తుంది!

సారి నాకూ ఇంటికి వెళ్ళకూడదనిపిస్తుంది. సాయంతం స్కూల్లోనే
ఉండి స పిల్లలతో హోంవర్క్‌ చేయిస్తాను. వెళ్ళేప్పుడు పూలు కొంటాను.
కొప్పులో పెట్టుకుంటాను. ఆ రోజు బాగా షాప్‌ బింగ్‌ చేస్తాను. చాల రాత్రికి ఇంటికి
బయలు దేరాను. నా మనసులో గుబులు చేర్తుంది. వారు నన్ను అడుగుతారు -
ఇంతసేపు ఎక్కడికి వెళ్ళావు, అని. పూలు ఎవరు కొనిపె టారు? కొత్తచెప్పులు ఎలా
వచ్చాయి? ఇలాంటి 'ప్రశ్చలడుగుతారని గుబులు. గుబులు గుబులుగా ఇంట్లో
అడుగు పడాను. వారు మాట్లాడరు. సేపరుమీంచీ చూపు తిప్పురు. పిల్లలు అల్లరి
వింటారు. చూపు మల్లించకుండానే అంటారు. “మున్నా, అమ్మతో చెప్పు ముందు
మాకు చాయ్‌ చేసి “పంపమని.”

“ఇవ్వాళ చాల ఆలస్యం అయింది" అనేదాన్ని అప్పుడన్నా నా తలలో పూలు
చూస్తారని-వికసించిన ముఖం పరికిస్తారనిా-ఆతరువాత మండిపడతారని, కాని
అది ఏది జరగదు. ఎంత నమ్మకం ఇతనికి నామీద! ఈ నమ్మకాన్ని నిలిపి
ఉంచడానికి ఎన్ని తంటాలు పడ్డాను! ఎన్ని యత్నాలు చేశాను! ప్రతి నిముషం నా
పం వ్యక్తపరచాను. సర్వదా త్యాగాలకు సిద్దపడ్డాను!

“ఇవ్వాళ టిఫిన్‌లో పచ్చి రొట్టెలు పెట్టేశావు. ఇహ నేనంటే నీకేం లక్ష్యం”
అంటారొకనాడు.

తెల్లవారి జాగ్రత్తగా టిఫిన్‌ తయాదుచేసిదాన్ని.

ఒక్కోనాడు నా మీద వారికి జాలి కలుగుతుంది.

“ఇవ్వాళ ఇంత పాడుచీర ఎందుకు కట్టుకున్నావు?" అంటారు.

ఇవ్వాళ నను పాడుచిత కళ్ళుకున్నానా! ఏదో నిన్న మంచి చీర కట్టుకున్నట్లు!
ఏమిటి వింత - ఇవ్వాళ వీరి చూపు నామీద పారింది. అలా అనుకునేదాన్ని. అంతే.
చిరునవ్వునవ్వి “ఏమిటి తేడా? నన్ను చూచే వారెవరున్నారు మంచి బట్టలు
కట్టుకోవడానికి" అన్నాను. “నేను మీ పెళ్ళాన్ని. మీరు నన్ను కట్టుకున్నారు. ఒక “విధి
నిర్వహిస్తున్నారు మీ ముందు మాసిన చీర కట్టుకోక ఎ౫రకురాని బహుమతులు
తెద్దునా?" అనాలపించేది.

మగాళ్ళందరికీ మంచి మంచి బహుమతులు కొనడం తెలుసు. కాని పెళ్ళి
అయిందంటే చాలూవీళ్ళ తెలివి మీద బండ పడుతుంది. ఇహ వారికి రంగులు
గుర్తుండవు. మంచి బట్టలు తెలియవు. జార్టెట్‌ ఎలా ఉంటుందో తెలియదు. భార్య
ఏదైనా అడిగితే ప్రాణం మీదికి వస్తుంది. ఆమె భద్రంగా ఉంది అని ఆవిడ ముఖం
చూడ్డం మానేస్తారు.

ఆ ఎరకుర్రాడు - అబ్బ ఎంత చిలిపి, రోడ్డున నడిచే ఆడవాళ్ళందరినీ
పరీక్షగా చూస్తాడు. ఎవరికి ఎలాంటి చీర సరిపోతురదా అన్నట్టుంటాయి అతని
చూపుకి ఇహ ఆ మహారాష్ట్ర అమ్మాయి కోసం ఎన్ని దుకాణాలు గాలిస్తాడో!

అందుకే ఆ అమ్మాయి అలా మెరిసిపోతుంటుంది. ఆమె వచ్చిందంటే పరిసరాలు
ఎలుగులు చిమ్ముతాయి.

ఒకనాడు ఖాలిద్‌కు ఆ అమ్మాయి అబ్బాయి కథ వినిపించాను. వారు
పార్సీ గల్లి దగ్గర ఎలా కలిసేది, అబ్బాయి ఎంత తపనతో నిరీక్షించేది అన్నీ
వివరించాను.

“అందమైన కన్యలంటే ఆలాగే పడిచస్తారు. బజారున నడిచే ప్రతి ఆడదాన్ని
ఎవడు చూస్తాడు” నిర్హక్ష్యంగా అన్నాడు. నా మనసు మండింది.

“మీరెప్పుడూ ఇంతే. ఆ ఆమ్మాయి అందంగా ఉందా? దానిబొంద నా
కంటే ఛాయ తక్కువ. ఇప్పటికి ఎన్ని పెళ్లుళ్లు చేసుకుందో? ఎందరు పిల్లలున్నారో?
ఎవరికెరుక? మంట పుట్టి అన్నమాటలివి.

“ఊరుకో, ఏమిటీమాటలు, ఆ కుర్రాడు వెధవ అనుకున్నావా పెళ్ళయి,
పిల్లలున్న ఆడవాళ్ళకు డబ్బు దోచి పెట్టడానికి" అంటూ గడ్డం చేసుకోసాగాడు.

ఆ రోజు అతడు అలా అనకుంటే ఈ రోజు నేను ఇల్లు ఎందుకు మరిచే
దాన్ని? నా పిల్లలు నాకోసం ఎదురు చూడరా?

మగాళ్ల మాటలన్నీ ఇలాగే ఉంటాయి. ఈ విషయమే ఆలోచించండి. నలుపు
మనసుగల వర కుర్రాడు పెద్ద పాకెట్‌ పట్టుకొని నుంచున్నాడు. పాపం, చిరాకు
పడుతున్నాడు. ఆ అమ్మాయి రాలేదు.

నా చూపులు ఆ పాకెట్‌ను వెదుకుతున్నాయి- ఎలాంటి చీర ఉండవచ్చు
అందులో? ఆ దుర్మార్గుడు ఏమనుకున్నాడో నా చేయి పట్టుకున్నాడు-స్కూటర్‌
మీద కూర్చోపెట్టుకున్నాడు. నా భర్త ఖాలిద్‌ అనీ, నాకు ఇద్దరు బిడ్డలున్నారనీ
లక్షబెదిరించాను. అతడు విననేలేదు. చెవులు లేనట్టు ఊరుకున్నాడు.

సాయంత్రం బస్టాండు దగ్గర నుంచున్నాను. “చేతిలో పాకెట్‌ ఉంది. అది
మణుగుల బరువు ఉన్నట్టనిపిస్తూంది. ఆ బరువుకు నడుం వంగిపోతూంది. వెంటనే
ఈ పాకెట్‌ ఖాలిద్‌ ముఖాన కొట్టాలనుకున్నాను. “నువ్వు నన్ను ఇద్దరు బిడ్డల తల్లిని
చసన చుట్టూ ఒక గొడ కట్టావుగా...” అందామనుకున్నాను.

వచ్చే బస్సుల నంబర్లన్నీ మాహా నన్ను ఇంటికి చేర్చే బస్సు నంబరు
కనిపించలేదు. ఏమిటి-ఈ బస్సులన్నీ కొత్త కొత్తగా కనిపిస్తాయి. నాతో ఏమీ
సంబంధం లేనట్టే అందరినీ ఎక్కించుకొని వెళ్ళిపోతాయి!

ఏది ఆ గొంది? ఏది ఆ వీధి? నేనూ నా పిల్లలు ఉండిన ఇల్లేది? నా వాళ్లు
అనుకున్న వాళ్ళంతా ఏరి? ఎక్కడ దాగారు? ఎటు మాయం అయినారు? ఏడి నా
ఖాలిద్‌? ఎక్కడికి వెళ్లాడు? ఎంతదూరం వెళ్ళాడు? నా గెలుపు గుర్తు అతని
ముఖాన కొట్టాలనుకున్నాను. ఇవ్వాళ ఇహ పేపర్‌ చదువుతూ కూర్చోలేడు. అతన్ని
హెచ్చరిస్తాను. నన్ను కాపాడుకొమ్మంటాను. అతని చూపుల కాపలా తొలగించ
వద్దంటాను. నా కాళ్ళకు సంకెళ్లు వేయమంటాను. అలా అయితే పడుతూ, లేస్తూ,

అనువాదళథలు ..........-446 అలలకు దది ఇజం ఆలిని ఇ అ అజ స aaa ol

బస్సుల్లో ఎక్కుతూ, కార్లు స్కూటర్రనుండి తప్పుకుంటూ, వేల పురుషుని విరుపు
చూపులను తిప్పి కొడుతూ, సాయంత్రం ఇల్లు చేరుకుంటాను.

ఇంటికి రాగానే నాకు పెద్దతృప్తిఎందుకు? నా ఖాలిద్‌ నామీద ఎగురుతాడు.
తిడ్డాడు. గద్దిస్తాడు. ఆ గద్దింపులు, తిట్లూ, కటువైన మాటలు నా జీవితంలో
కలిసిపోతాయి. విషానికి సహితం మనిషి అలవడాడు. అలా ఖాలిద్‌తో చీవాటు
తినాలని నా తహ తహ. "

ఎంతో ప్రయత్నించానూనా అడుగులు మరోఇంటికి దారి తీస్తాయి. తలుపు
తట్టాలను కుంటాను. లోన అంతా నిద్రించారేమో-ఎవరూ ఎదురు చూడ్డంలేదేమో!

నా అడుగుల సవ్వుడి విన్నాడు. ఒక పిల్లవాడు లేచి కూర్చున్నాడు. క్షణంలో
ఒక పురుషకంరం వినిపించింది-“మున్నా! తలుపు తీయవద్దు. ఆమె మీ అమ్మ
కాదు. మీ అమ్మ వంటరిగా - ఇంతరాత్రిదాకా - వీధుల్లో తిరగదు. ఆది విసురు
కావచ్చు. వెళ్ళిపోతుంది.”

నేను వాయు తరంగంలా వెనక్కు తిరుగుతాను. నా ఇంటికోసం వెదుకుతాను.
నా చుట్టూ మూడుగీతలు గీసిన రామునికి నా చుట్టూ బంగారు లేళ్లు ఉన్నాయని
తెలుసు. ఇహ నేను ఒకానొక రావణుడు పన్నిన వలను చూచి ఉబలాటపడ్డాను.

STITT

తషిని! ఓ కిషిన్‌!

కిషన్‌! ఓకిషన్‌!! వింటున్నావా?

నెత్తిన తట్ట ఉంది. నిచ్చెనమీద నుంచున్నాను. బరువు అవుతూంది. మెడ
వంగిపోతూంది. రా త్వరగా - అందుకో తట్ట. ఎంతసీపైంది నేను నుంచిని?
చూడనైనా చూడవుకదా! ఆబ్బో నువ్వెందుకు అందుకుంటావు? మొనగానివి!
మేస్త్రీని!! మేస్తీననేగా ఆడ కూలీలతో ఆ నవ్వులు-ఆ సరసాలు!

నిజం ఈ మగాళ్ళది వింతజాతి. నా విషయంకాదు వదిలేయి నేనెంత?
ముండను. వేశ్యను. వారంనుంచి ఏతొత్తుకొడుకూ రాలేదు నా దగ్గరకి. అందుకే
కూలికి వచ్చాను. ఏమన్నావు నేను కూలిచేయడానికి రాలేదా? నీవెంట పడడానికి
వచ్చానా? సరే అంతే అనుకో. ఏం? నేను నిన్ను దూరంనుంచి కూడా చూడగూడదా?
నీదగ్గిర నుంచుంటే బాగనిపించడం లేదా?

కిషన్‌! ఓకిషన్‌! నువ్వెందుకు వింటావులె. నువ్వు ఎదుటవుంటే ఎన్నిసార్లు నీ
నామం జపిస్తాను! ఏమంటావు నువ్వు లేనప్పుడా? అవును. అప్పుడ నిన్నెందుకు
గుర్తు చేసుకోవాలి! నువ్వేమన్నా గుర్తు చేసుకుంటావా నన్ను? నీవు వట్టి అబద్దాలకోరువు
పిరికి పందవు. నిన్ను ఎందుకు జ్ఞాపకం చేసుకోవాలి నేను? అవును, నీది పెరికిగుండె.
ఆ విషయం నాకు నీ చిన్నతనం నుంచీ తెలుస. నిన్ను వీషువీంద
కూర్చోపెట్టుకోవాలనుకునేదాన్ని నీకు గుర్రాన్ని కావాలనుకునేదాన్ని. అప్పుడూ
భయపడేవాడివి. నిన్ను పట్టుకుని ఈదటం నేర్పాను. అప్పుడూ నన్ను వదిలించుకుని
పారిపోయేవాడివి. ఎపుడూ నీవు నా చేతికిచిక్కలేదు. నా పాడు చేతుల నుంచి
తప్పుకోవాలనుకునేవాడివేమో!

అవును. నీ కులం గొప్పది. మేం హరిజనులం. భగవంతుడే నిన్ను ఉన్నతుళ్లో
చేశాడు. నన్ను అడుక్కు నెట్టాడు. పాతాళంలోకి తోసేశాడు. అందుకే నా చేతులు
నిన్ను ఎన్నడూ అంటుకోవు.

ఇహ ఇప్పుడంటావా? నీకోపెళ్లాం ఉంది. ఆమెకు జడుస్తావు. భయపడాల్సిందే

ఎందుకు పడవు - ఎంతైనా పెళ్లాంకదా! నువ్వు గౌరవం కలవాడివి. మర్యాదస్తుడవు.

నీకు హోదా ఉంది. భార్య ఉంది. బిడ్డలున్నారు. ఇల్లుంది. సంసారం ఉంది. నువ్వు
జంకాల్సిందే. వెరవ వలసిందే నువ్వేం నాలాంటివాడివా? నాదగ్గరేముంది ఎ డబ్బుందా?
గౌరవం ఉందా? మర్యాద ఉందా? మొగుడున్నాడా? పిల్లలున్నారా?

కిషన్‌! ఓకిషన్‌!! కాస్త పైనున్న కూలీతో చెప్పు - నా తట్ట అందుకొమ్మని.
ఇంజనీరు చూస్తున్నాడు- నువ్వూనేనూ మాట్లాడుకోవడం. చూడు ఎలా గుడ్లప్పగించి

చూస్తున్నాడో మనం వలపుమాటలు మాట్లాడుకుంటున్నాం అనుకుంటునట్టున్నాడు.
ఇవి వలపు పలుకులా? వలపుమాటలు ఇలాగే ఉంటాయా? అయినా నేను ముండను,
వేశ్యను, నన్నెందుకు డేమిస్తావు కిషన్‌ నువ్వు!

అబద్దం - అంత అబద్దం ద్‌ నన్నెవరూ గ్రేమించరు. అమ్మప్రమించదు. నాన్న
గైమించడు అన్నదమ్ములు (పమించరు. అక్కచెల్లెళ్లు సేమించరు. (పేమించరు
ఎందుకు (ప్రేమిస్తారు? స్తారు. అంతా ద్వేషిస్తారు నన్ను ఎందుకు ద్వేషించరు?
బంగారంలాంటి బతుకు పాడుచేసుకున్నాను. గుంతలో పడిపోయాను. నరకానికి
వెళ్ళిపోయాను. కిషన్‌! ఇప్పుడు ఆలోచిస్తానూనాకూ ఒక ఇల్లుంటే ప్‌ చిన్నచిన్న
పాపలుంటే.....కోపిష్టి భర్త ఉంటే..... నా భర్త నన్ను రాత్రింబగళ్ళు తలబద్దలు
కొట్టేవాడు అప్పుడు....నేను....నడివీధిలో తలెత్తుకుని తిరగగలిగేదాన్ని. ఎలా? నీ
భార్యవలె. అప్పుడు నా భర్తను మరోఆడది-కన్నెత్తిచూస్తే....ఓదార్చేదాన్నా. దాని
కళ్ళు పీకేసేదాన్ని. నా భర్త అణువు అణువునా అధికారం స్టిరపరచుకునేదాన్ని
ఆతని ఆత్మలో, హృదయంలో, మనసులో నిండిపోయేదాన్ని, అక్కడే కూర్చునేదాన్ని.
కదిలేదాని కాదు. నేను అలా చేయలేదు. కాదు నోచుకోలేదు. ఒక పూవు.
Ma బంధం తెంచుకుంది. గాలికి కొట్టుకుపోయే ఒక తిరుగుబోతుతో
బంధం కల్సించుకుంది. ఆ గాలిగాని వెంటపరిగెత్తీ పరిగెత్సీ అలసిపోయాను
వగరుస్తున్నాను.

కిషన్‌! నీవే నా మనసు గుర్తించేవాడివి అనిపిస్తుంది. ఒకసారి నాకోసం
మిరాయి తెచ్చావు. ఒకసారి సారాయిసీసా తెచ్చావు. ఇంకా ఏం తెచ్చావో గుర్తుందా.
మరిచిపోయావా? నిజంగా మరిచిపోయావా? మరిచే ఉంటావు. కాని కిషన్‌ నేనెలా
మరుస్తాను? మరువను మరువలేను. ఏం? జ్ఞాపకం పెట్టుకుంటే నీ ముతల్ఫేం
పోయింది! ఏమిటి ఏడుస్తున్నావా? ఇహ పనిచేస్తాను. చకచకా పనిచేస్తాను. నన్నేం
చేయమంటావు చెప్పు, కింద ఉన్న కూలీలు అట్లా ఉన్నారు. మెల్లగా అందిస్తున్నారు
తట్టలు. నేను నిచ్చెనవీద ఉన్నాను మధ్యన ఉన్నాను. కిందాలేను. పైనాలేను.
నాకెప్పుడూ ఇలాంటి చోటే దొరుకుతుంది. ఎక్కడికి పోయినా అంతే! ఈ
ఆడకూలీలు నంగనాచులు. ఇంటికిపోయి మొగునితో కాళ్లు వత్తించుకోవాలి.
అప్పుడుగాని వీళ్ళ అలసట దూరం కాదు. నాకు ఎన్నడూ అలసటలేదు-అలిపిరిలేదు.
రాత్రింబవళ్లు వీళ్ళకంటే నాలుగింతలు కష్టంచేస్తాను ఇలాంటి బడుగులు వానలా
కురుస్తాయి నామీద!!!

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! నిజంగా చెప్పు-గుర్తులేదానీకు-నాకోసం ఏం తెచ్చావో?
ఒక్కసారి చెప్పు. నీనోటితో చెప్పు. మళ్ళీ అడుగను. గుర్తులేదంటావు సరే. ఆ
ఎండిన పూలదండ నీకు తిరిగి ఇచ్చేస్తాను. నీభార్యకు ఇచ్చేయి. ఒకనాడు నీవు
దండతెచ్చావు. నామెళ్ళో వేశావు. 'నిన్నే పెళ్ళిచేసుకుంటా. నన్నావు ఆ దండ
మెళ్ళో వేసుకుంటే నా గుండెలోని మొడగ్గలన్నీ విచ్చుకుంటాయి. నిజంగా

పెళ్ళికూతురును అయినాననుకుంటాను. కాని ఆ రాత్రి నా కోసం మరో గ్రాహకుడు
వస్తాడు. పూలదండ మెళ్ళోంచి తీస్తాను. దాచిపెడతాను. ఎన్వడూ నా గ్రాహకుల
ముందు ఆ దండ వేసుకోలేదు. ఏమంటావు? నీవు నా గ్రాహకునివా? మత్తులో
వచ్చావా? మైకంలో ఏమేమో అన్నావా? కాదు - కిషన్‌ - కాదు. నేనెన్ష్నడూ నిన్ను
గ్రాహకుడు అనుకోలేదు.

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! జ్ఞాపకం వచ్చిందా? మనం ఇరుగు పారుగువాళ్ళం.
చిన్నతనం నుంచీ ఎరిగినవాళ్ళం. మన ఇళ్ళమధ్య గోడలు ఉండేవి. ఒకటి ఇటుకది
రాతిది. రెండవది మన కులాలది, ఇంకొకటి అంతస్తుల అంతరాలది. మరొకటి
నా దురదృష్టపుది. అందుకే నా కేకలు నీకు వినరాలేదు.

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! అవును నేను ఎక్కువే మాట్లాడ్తున్నాను. అయినా నీవు
వినవు కదా? ఏమంటావు-ఈ ఆడకూలీలకు నేనంటే మంటా? నా రూపం అంటే
వుంటా నా దర్పం అంటే వుంటా? వుండుకోనీ! ఉడుక్కోనీ! నేనంటే
ఉడుక్కునేవాళ్ళూ ఉండాలిగా! వాళ్లు పాపం పిచ్చివాళ్లు. వాళ్ళ మొగుళ్లను మురిపిస్తా
ననుకుంటారు. వాళ్ళ ఆనందాన్ని దోచుకుంటా ననుకుంటారు. అయినా వాళ్ళకు
గర్వమే. ఏం చేస్తుంది ముండ అనుకుంటారు. నవ్వుకుంటారు-సరిగ్లా నీ భార్యలా.

నీ భార్య ఒకసారి నాతో అన్నది. నాతో అన్నదా? కాదు. నేనొకసారి వీధిలో
నుంచున్నాను. నీ భార్య వెళ్తుంది-చెల్లెలుతో నన్ను చూచింది. బిగుసుకుపోయింది.
ఆక్కడే నిలిచింది. “నా భర్త సందుగొందులు తిరుగుతాడు. డబ్బుంటే అన్నీ
కొనుక్కుంటాడు. అన్ని కోర్కెలూ తీర్చుకుంటాడు. అయినా డస్సి పోయినపుడు
ఇంటికే వస్తాడు-ఏమంటావు-ఎంతయినా భిర్తకదా!” అన్నది చెల్లిలితో. ఆమె అలా
అన్నదీ అంటే నీకు నేనుకాక ఇంకా భోగం ముండలు ఉన్నటేగా! వాళ్ళ దగ్గరికి నీవు
పోతున్నట్లేగా!

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! ఎందుకలా అదురుకుంటావు-పెళ్లాం అనగానే. మొనగానివలే-
పెళ్ళాన్ని కొడ్డావా! అవును ఆమె నీ వస్తువు. ఆమెమీద నాకు అన్ని అధికారాలూ
ఉన్నాయి. అవును. పాపం, ఆమె నీ భార్య! ముండను కొట్టు-నీతో ఉంటుందేమో
చూడు!

అవును నేను అడ్డదిడ్డంగా మాట్లాడుతున్నాను. నా బుర్ర అలాంటిది. అదే
అడ్డదిడ్డం అయింది. కాకుంటే ఇక్కడనుంచొని ఎందుకు మొత్తుకుంటాను?

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌ ఓ ఓ కిషన్‌! నీకు చెవుడుకాదు. నేనిలాగే మొత్తుకుంటుంటాను
నిన్ను పిలుస్తుంటే నాకేదో ఆనందం కలుగుతుంది... ఆనందం ....ఆనందం.... అరే!
ఎందుకా ఇంజనీరు అలా నవమ్వుతున్నాడు- నా మాటలు వినేనా? బావుంది
మాట్లాడుకోకుండా పని ఎలా సాగుతుంది? ఇంత బరువు ఎలా మోయగలం?
నువ్వేం భయపడకు ఆ ఇంజనీరునుకూడా తృప్పిపరచగలను విన్నావా? నాకు
అందరినీ సంతృప్తులను చేయడం చాతనవును. ఈ మగాళ్లున్నారు చూచావా

కుక్కలు. ఎంగిలి ఎముకకోసం ఉవ్విళ్ళూర్తారు! అవును నేనూ కుక్కనే-ఆడకుక్కను.
కాకుంటే ప్రతి మగాడి కాళ్ళమీదపడి చోటు అడుగుదునా?

కిషన్‌! నువ్వన్నది నిజం - నాకు ప్రేమించడం రాదు. పేమ పచ్చిదారం
లాంటిది. దాంతో మనసును ఎవడు కట్టిపెట్టగలడు? కాస్త దెబ్బతగుల్తే దారం
తెగుతుంది. మనసు చెల్లాచెదురు అవుతుంది. దానికంటే దూఃఖపు దారం గట్టిది.
ఎంత తెంచినా తెగదు.

అలాగా! నిజంగా నేను చెప్పేది వినాలనిఉందా? వినగలవా?

నేనూ ప్రేమించాను! నేను ఒక మగాణ్ణి వలచాను. అతను నవ్వితే నవ్వాను
ఏడిస్తే ఏడ్సాను. వాడు చిన్నప్పుడ్డుంచీ నా కనుపాపల్లో కాపురం పెట్టాడు. ఇంకా
చిన్నదాన్నే ఆటలాడే వయసు. అప్పుడే ఆపద నెత్తిన వేసుకున్నాను. కన్నయ్యలా
అతడు నన్ను వదల్లేదు. కలలోనూ, ఇలలోనూ నావెంట ఉండేవాడు. వెంటాడేవాడు.
విడిచేవాడుకాడు. ఏమన్నావు? నువ్వెప్పుడు చూళ్లేదా ఆతల్జ్ఞి? కిషన్‌! నువ్వేం
చూశావు? ఏమీ చూళ్లే. నా దగ్గరికి వస్తేనా వాడూనువ్వు చూడ్డానికీ నేను
దూరంగా చూచేదాన్ని ఆలా చూచి జీవించాను. మౌనంగా చూసేదాన్ని

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! ఇప్పుడైనా వింటున్నావా? లేక ఈ కూలిదాన్ని కళ్లప్పగించి
చూస్తున్నావా?

అప్పుడు నా పెళ్లిని గురించిన (ప్రస్తావన వచ్చింది. ఒక్కతండి సంపాదనా
నలుగురం తినేవాళ్లం. ఈ దరిద్రం నా తండ్రిని ఆశలమారిని చేసింది. నన్ను
పెళ్లాడేవాని నుంచి పాతికరూపాయలకు ఆశపడ్డాడు మానాన్న ఆ ఆశతో నను
పదారేండ్లు ఉంచేశాడు. ఏమంటావు? నా విషయంలో నీకు అన్నీ తెలుసుననా?
ఏంతెలుసునీకు? నువనేదేమంటే నేను తిరుగుబోతును అయినానని-అందుకే ననె
పెళ్లాడలేదని. అంతేగా నీకు తెలిసింది. కిషన్‌! నేను తిరుగుబోతును ఎందుకు
అయినాను?

ఒక్క పురుషునికోసం లోకంలోని మగాళ్లందరినీ పరులనుకున్నాను. తరవాత
అందరినీ నా మొగుళ్లుగా గుర్తించాను. ఎందుకలా చేశాను నేను ఒకని భార్యను
కావాలనుకున్నాను. అతడు నాకు అతిదూరంలో ఉన్నాడు. అందడు. అతనితో
తిరగార్సినదాన్ని అతని కొంగుకు నా కొంగు ముడపడాల్సింది.

కిషన్‌! ఓ కిషన్‌! నీకీవూటలు నచ్చవు. ఎందుకు? నా కథలన్నీ
తెలుసుననుకుంటాము!

అందుకే ఇదంతా నీకు వినిపిస్తున్నాను. ఇంత దూరాన ఉండి అతని కోసం
నేను ఎంత తపిస్తున్నానో నీకేంతెలుసు? మరి అతడెలాంటివాడు. లక్షపాట్టు పడ్డాను.
కనీసం నావైపు కన్నెత్తి చూడడు. నా కేకలు చెవిని పెట్టడు. అతనికి పెళ్లయింది.
నేను వేశ్యను అయినాను. ఎందుకలా అయినావు? అంటావు నువ్వు ఏంచేయను?
నా అగ్గిలో నేను ఎంతకాలం కాలను? అతని విరహబాధ ఎంతకాలం సహించను?

వేశ్యనై అతని ముందుకు వెళ్ళాను! ఏంచేయను? వేశ్వగానే అతనిముందుకు పోగలను
అతడు నావెల చేతిలో పెట్టాడు. అది ఆమూల్య సమయం. ఆది నీకు తెలియదు.
అతడు నావెంట ఉన్నాడు.” ఆ రాత్రిని లోకంలోని ధనరాసులన్నీ వెలకట్టలేదు.
కిషన్‌ నీకు ఎప్పటికీ అర్హంకాదు. అతడు నా (గ్రాహకుడు. అయినాడు. జన్మజన్మలకు
అతని పత్నినైనాను నేను. అతనికోసం పుట్టాను. అతనికోసం చస్తాను. అలాంటి
ఆడదాన్ని నేను, అతడు నా పూరి గుడిసెలో అడుగుపె టాడు. అతని అడుగులకాంతి
సర్వదా విరజిమ్ముతుంటుంది. అతడేమనుకొని ఉంటాడు? ఇది కొత్తగా వృత్తి
సాగించింది. అందుకే ఇన్ని మర్యాదలు చేస్తున్నదని. కాని అతనికేం తెలుసు-ఆ
రాత్రంతా భగవంతుణ్ణి నేను ఎన్ని వరాలు కోరానో- ఉదయం కావద్దని. అతడు
నాకు కొత్తవాడై అతనీ భార్యవద్దకు వెళ్ళేరోజు రారాదు-ఇహ నేను "అతనికోసం
నిరీక్షిస్తూ అందరు పురుషులకోసం కవాటాలు తెరుస్తాను.
కిషన్‌! ఇవ్యాళమ్యాతం నా మాట విన్నావా?
era)

మతిమరుపు ఎక్కువ. ఇలా చూసిన మనుషుల్ను అలా మరిచిపోతుంది.

ఏమిటీ మతిమరుపు? అన్నలు అక్కల ముఖాలు కూడా మరిచిపోయింది
తాను. నమ్మోకు ఇదో విచారం. ఒక బాధ వాళ్ళే ఎక్కడయినా కలిశారను-తాను
గుర్తుపటగలదా? మీ పెద్దన్న చాయ నలుపా? ఎరుపొ? అంటే ఏమిటి చెప్పడం.
అందుకే ఆమె పుట్టింటికి వెళ్ళడం మానేసింది. అది రజాకు చాల సంతోషం. తన
విరహం భరించలేదని తన భార్య పుట్టింటి వారు ముకు మీద వేలువేసుకుంటారు-
ఏమిటమ్మా ఇంతప్రేమలూ-విచితం-నమ్మా పుట్టింటినే మరిచిపోయింది అనుకుంటారు.
తనతల్లిని కూడా గుర్తించని దశ వస్తుందని నమ్మోకు భయం.

అందును గురించి ఆలోచిస్తూ, ఆలోచిస్తూ ఆమె పాలిపోయింది. జబ్బున
పడిన దానిలా కనిపేస్తూంది.

ఎంత వింతగా ఉంటుందో ఆలోచించండి-ఎప్పుడూ మీ వెంట ఉండేవాళ్ళనే
మీరు గుర్తించలేరు!

మనిషిని ముఖాన్నిబట్టేగా గుర్తించడం. గుండె సంగతి గుర్తించినవాడు లేడు.
ఆ విషయం ఎక్స్‌రేకూ తెలియదు. కార్రియోగ్రాఫి వింత యంత్రం. ఆది గుండెలు
కొలుస్తుందట. నమ్మో చాలసార్లు అనుకుంది-తన గుండెను కొలిబుంచాలని. తనకు
ఏదో పెద్దజబ్బు రావాలి. భర్తతో చెబ్బ కార్రియోగ(గ్రాఖ తీయించుకోవాలి. ఎందుకింత
ఆదుర్దా అంటే కంటికి ఎవరూ గుర్తుండడం లేదు. గుండె కూడా కన్నులా
అయిందేమోనని ఆమె భయం! ఆమె కార్రియోగ్రాఫఖను గురించి విన్నది. అది
సినిమా తెరలా ఉంటుందని, దానిమీద గుండెలో దాగినవి గీతలుగా వస్తాయని!
వరికి తెలుసు తన గుండెలో ఎంత రహస్యం ఉందో? అది కాస్తా భర్తకు
కనిపి సి!!!

"అల్లాకే తెలియారి ఈ జబ్బు ఎప్పుడు, ఎలా మొదలయిందో?

పెళ్ళికి ముందు ఆమె అందరినీ చప్పున గుర్తించ గలిగేది. స్కూల్లో చదివేప్పుడు
తనతోటివాళ్లు కనిపిస్తే చప్పున అటు పరుగుత్తేది. వాళ్ళను కలుసుకునేది. ముచ్చట్టు
పెట్టేది పారుగింటి బన్ని ఇంటికి వస్తే ఆమె పేరుచెప్‌ బ్బ సలాం చేసేది. ఆమెకు
అయిదుగురు అన్నలు, అందరూ ఒకలాగే ఉంటారు. వాళ్ళ భార్యలు కూడా
అప్పుడప్పుడు పారపడేవారు. నిమ్మా ఎప్పుడూ పొరపడలేదు. అందరూ ఆమెకు
బాగా గుర్తు. పెద్దక్క సంతానం అంతా ఒక్కలాగే ఉంటారు. అకు కే కష్టం
వాళ్ళను గుర్తించడం. నమ్మో 'పేరుపేరు వరుసన గుర్తుంచుకునేది.

ఏమైందో తెలీదు. అమాంతంగా జరిగిపోయింది. మెదడులో మనుషులను
గుర్తుపట్టే భాగం చెడిపోయింది. రోగం వెధవది. విచితం అయింది. ఎవరితో
చెప్పుకున్నా అపహాస్యం చేస్తారు. హేళన చేస్తారు.

ఒక్కోసారి రాజా డ్రాయింగ్‌ రూంలోంచి కేక పెడ్డాడు “నమ్మో! ఇలారా!
చూడు. ఎవరు వచ్చారో? అని.

నమ్మో మీద పిడుగులు కురిసినట్లవుతుంది.

“అతడు” మళ్లీరాలేదు కదా! నేడు అతనినోట మళ్ళీ ఏ మాట వచ్చునో?
పెళ్లికిముందు రజాను వదల్లేదు కట్టి పెండ్లయింది. ఇప్పుడూ వదలదా? కట్టి
వచ్చిందేమో!

నడిచేప్పుడం కాళ్లు బరువవుతాయి, నెమ్మదిగా జాగత్తగా గదిలో
అడుగుపెడుతుంది. ఆమెముందు ఒక కొత్త ఆడది కనిపస్తుంది. ఆమె వణికిపోతుంది.
ఎవరామె? ఎలా గుర్తు తెచ్చుకోవడం? భయంతో గడగడలాడుతుంది. చమటలు
పడ్డాయి. ముఖంలో రక్తం చిప్పిలు తున్నట్లు కనిపిస్తుంది.

“హాయ్‌! గుండె అంత బలహీనం అవుతే ఎలా? సంతోషం కూడా భరించ
లేకుంటే కష్టమే, వచ్చిన ఆమె తూ అంటుంది. నమ్మో భయంతో వణికిపోతుంది.
ఎవరీమె? తాహర్‌ చెల్లెలా? ముమాని బేగం కాదుకదా! కాదు, తన చిన్న ఆడపడుచు.
ఈమెను ఏమనాలి? సల్మా అనాలా? ఏమో ఏదీ తెలిసేది కాదు. విలవిలలాడుతుంది.
వచ్చినామెను కౌగలించు కొంటుంది. బోరున ఏడ్చేస్తుంది.

“ఏడవకమ్మా ఏడవకు. మూడునెలల పిల్లవాడికే ఇంత ఏడిస్తే ఎట్లా? జబ్బున
పడ్డావు. చూస్తుండు అల్లా నీకు ఎందరు పిల్లల నిస్తాడో-లెక్కపెట్టలేవు వచ్చినామె
ఓదార్పు.

అందరూ నవ్వుతారు. నమ్మో భయపడుతుంది. తనపల్లలను కూడా
మరిచిపోతానేమోనని భయం. వారి ముఖాలుకూడా మరచిపోతానా? యా అల్లా!
ఇన్నిరూపాలు ఇలా ఒకేరకంగా ఎందుకుచేశావు? ఒక్కొక్కరిని వేరువేరుగా
గుర్తుంచుకోవాలంటే అంతా కలగాపులగం అవుతూంది.

పెద్దక్క చిన్నక్క ఒకలాగే ఉంటారు. పెద్ద తేడా కనిపించదు. పెద్దక్క
ఛాయ కొంత మెరుగు. అయితే చిన్నక్కకంటే లావు. పెద్దక్క బరువు
మణుగులుంటుంది. అయినా నమ్మో ఇద్దరిని వేరువేరుగా గుర్తుంచుకోలేకపోతున్నది.
ఆమెకు గుర్తున్నదల్లా పెద్దక్క గుండెగాయాలు మాన్సగలదు. చిన్నక్క ఎన్నటికి
మానని గాయాలు చేయగలదు. అక్కలను వారి మాటలను బట్టి గుర్తించగలదు.
చేతలనుబట్టి గుర్తించగలదు. రూపాన్నిబట్టికాదు. ఒక్కోసారి చిన్నక్క ముక్కు
పెద్దక్క ముఖానికి వచ్చేస్తుంది. పెద్దక్క కళ్లు చిన్నక్కకు వచ్చేస్తాయి. అప్పుడు
భయపడిపోతుంది కళ్లు పెద్దక్కలా ఉన్నాయి. ఈమెను చిన్నక్క అనాలా? పెద్దక్క
ఆనాలా?

అందరూ ఇన్నిరూపాలను వేరువేరుగా ఎలా గుర్తుంచుకుంటారో ఆ అల్లాకే
తెలియాలి. ఇంత చిన్న మెదడులో అంత స్తలం ఎక్కడుంది? లెబరీలోవలా
ముఖాలన్నింటినీ భద్రపరచే ఏర్పాటు ఎలా సాధ్యమబ్బా!

తన మెదడు ఇంత చిన్నదని- ఇంత బలహీనం అయిందని రజాకు తెలిస్తే
అత్తవారి ఇల్లుసాంతం అంటుకుంటుంది. ఆడపడచులు మొదలే తానంటే బొమలు
ముడిపెడ్డారు. ఇహ ఆప్పుడు ఆటలాడిస్తారు. అసలు తన భిర్త రజా! అతడెంత
బాధపడాడు? ఎంత విచారిస్తాడు? అందరూ ఏమంటారు? దేశంలో ఆడవాళ్లు
కరువుపోయారా? దీన్ని కట్టుకున్నాడు. రజా! రజా అణువు అణువునా తాను
నిండిపోయింది. రజాకు తానంటే ప్రాణం. భార్యను చూచినపుడల్లా చిరునవ్వునవ్వే
మగవాళ్ళాంతమంది?

మగవాళ్లందరికీ అలవాటేనేమో! వాళ్ళ అలవాట్ల సామ్యమే వాళ్లను ఒక
జాతిగా చేశాయేమో!

ఇదో ఇక్కడే గడబడంతా మొదలయ్యేది.

నమ్మో పెళ్లి నిశ్చయం అయింది. పెళ్లిసందడి వినిపించడంలేదు నమ్మోకు.
ఆమెకు “అతడు” “కనిపిస్తున్నాడు. మగవాడు అంటే “అతడు” కాక వేరే ఉంటాడని
ఊహించలేక పోయింది. ఆలోచనలతో అలసిపోయింది. ఓడిపోయింది. చుక్కాని
వదిలేసింది. నావను నడివాగులో వదిలేసింది. మునిగినా దరిచేరినా లక్ష్యపెట్టలేదు.

అతడు కాడు. ఇహ ఎవరైతేనేమి?

నమ్మోవరుడు “అతడు” కాడు అయినా అలాగే నవ్వుతాడు. అట్టాగే
మాట్లాడ్డాడు. అదే విధంగా పొగుడుతాడు. నమ్మోను చూస్తాడు. చిరునవ్వు
నవ్వుతాడు.

మగవాళ్ల అలవాట్లలో, ఢేవులో తేడా లేదని నమ్మో తేల్చుకుంది.
అలాంటప్పుడు “అతని కోసం ఎందుకు ఏడ్చింది

ఈ మాట తవ స్నేహితురాలు ఆప్పాబ్‌తో అన్నది. ఆపాాబ్‌ గంభీరంగా
అన్నది. అన్నీ మరచిపోయానని చెప్పరాదు. మంచిదే అయింది. కాకుంటే ఆడదాని
బతుకు దుర్భరం. జీవితాంతం అవే ఆలోచనలు, జ్ఞాపకాలు బిగపట్టుకొని బతకాల్సి
వస్తుంది.

అబద్ధం. అలా జరగడానికి వీల్లేదు. నేను అతళ్షి ఎలా మరువను? మరువగలను?

ఆప్తాబ్‌కు తానంటే మంట ' అనుకుంటే నమ్మో అవును అదికూడో అతడు
అంటేనే పడిచచ్చేది.

“అతడు ఇప్పటికీ తనకు రోజూ గుర్తుకు వస్తాడు. అయినా అతణ్ణి గురించిన
ఊహ రాగానే రజా రూపం ఆ ఊహల్లో నిండిపోతుంది.

ఒకనాడు ఇంట్లో ఒక్కతేఉంది. రాబోయే పాపకు బట్టలు కుడ్తూంది.
తలుపుతట్టిన చప్పుడు అయింది. ఈ వేళప్పుడు ఎవరబ్బా వచ్చారు అనుకుంది.
భారమైన కడుపుతో లేచింది. వెళ్ళింది. తలుపు తీసింది.

“మీరు......మీరు......ఎవరు మీరు?

ఆతడు మాట్లాడలేదు. చూచాడు. తలవంచుకున్నాడు. వెళ్ళిపోయాడు.

అప్పుడు నమ్మో అనుకుంది. ఇతడు అతడే. అచ్చం అతడిలాగే ఉన్నాడు.
ఏమో! అతడు కాకనూపోవచ్చు. కాకుంటే తిరిగిపోయాడెందుదు? నేనిలా తయారైనాను
అతడు తిరిగిపోక ఏంచేస్తాడు? అవును. నేనతణ్ణి గుర్తించలేకపోయాను ఎందుకు?
హయ్యో! నా కళ్ళకు ఏమైంది? ఏమిటిది నేను అన్ని రూపాలూ మరిచిపోతానా?

అదిగో ఆరోజునుంచి నమ్మో మనోఫలకం నుంచి రూపాలు-ముఖాలు
మాయం కాసాగేయి. మాటలు గుర్తుంటున్నాయి. గుండెకు తగిలిన గాయాలు
మాతం మానడంలేదు. తరవాత అన్నిముఖాలూ ఒకేతీరుగా కనిపిస్తున్నాయి.

వుఖాలు చూచి మిితులను శృోతువులను ఎలా గుర్తిస్తారు; తన
చుట్టుపట్లవాళ్లపేర్లు బట్టి పెడ్తుంది. జ్ఞాపకం ఉంచుకోడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. అయినా
అనుమానమే. ఆ పేరు ఆ వ్యక్తిదేనా? కాదా?

నమ్మోకు ఇతరుల జ్ఞాపకంమీద ఈర్ష్య కలుగుతుంది. చూడగానే మనిషిని
ఎలా గ్రహిస్తారు? తాను వెరిదానిలా అటూఇటూ చూస్తూఉండిపోతుంది. ఒకసారి
ఆడపడుచునే గుర్తించలేదు. ఆమెకు కోపం వచ్చింది. “వదిన మనసులో ఒకే
రూపం వెలిసింది. వేరేవాళ్లు ఎందుకు కనిపిస్తారు? అన్నది.

ఆడపడుచుకు తన అన్న తననుంచి దూరం అవుతున్నాడని మంటు.
ఆవిడకేంతెలుసు ప్రతి ఆడదాని గుండెనిండా భర్త మాత్రమే నిండి ఉంటాడని!
మనసులో ఉన్న మనిషికోసం వెదికేవారుంటారా? అయినా ఈ మాట ఆడపడచుకు
ఎలా చెప్పడం? ఆవిడకు కావలసింది వడ్డించడం. “అబ్బో! మహారాణి అయింది
నమ్మోబేగం. మేమెందుకు గుర్తుంటాం? ఇంత వెలగల బట్టలు నగల్లో మునిగి మా
పేదవాళ్లను గుర్తుంచుకుంటుందా””

“నీ దయగాని అలా అనకమ్మా కన్నీరు తుడచుకుంటూ అంటుంది.

నేను ఎవరినీ మరవడంలేదు. నా బర పనిచేయడంలేదు. నాకు ఏదో
గాలిసోకింది. ఎవరో మంత్రించినట్టున్నారు. ఏదో గారడి జరిగింది. “అతడు
చేయించిఉండవచ్చు. అవును అతడే తరచుగా కలల్లో కనిపిస్తున్నాడు. నలుమూలలా
అతడే కనిపిస్తున్నాడు. సముద్ర తరంగాల్లా ఒకసారి పొంగుతాడు లొంగుతాడు
ఇహ ఇప్పుడు రజా ఫోటోలోకూడ దాగి చిరునవ్వునవ్వుతున్నాడు. అలాగే ఉండిపోతే
మెల్లమెల్లగా పలుస్తున్నట్టుకూడా వినిపిస్తుంది.

'నమ్మో ae నమో... ఉలికిపడి చూస్తుంది. ఎదురుగా రజా చిరునవ్వు
నవ్వుతుంటాడు.

బెదిరిపోయి కేకపెడ్తూ ఇతడు “ఆతడా? రజాయా””

“అతడు రజా అవతారం ఎత్తాడామో!"

ఒకనాడు వదినను వెంటతీసుకుని షాజీ దగ్గరికి వెళ్ళింది. అయిదు రూపాయల
భఅజుపోయినా చిత్తశాంతి లభిస్తుంది అనుకుంది.

షాజీ అగ్గిలో ఆజ్యం పోశాడు.

అయిదు గురువారాలు దక్షిణ లాగాడు.

“ఎప్పుడో పెద్దలకు అపచారం చేశావు. వక్ష అనుభవిస్తున్నావు. ప సగ
మాయం అయింది. “నీవాళ్లు అనుకున్నవాళ్లుకూడా నీవాళ్లుకారు. నీకర్మకు ఏడుపు
రాసిపెట్టి ఉంది” అన్నాడు.

కావచ్చు తాను పెద్దలకు అపచారం చేసి ఉండవచ్చు. దేవషపభువు అక్కల
గరం ఎక్కి భయంకర రూపంతో, రాజలాంఛనాలతో తన ఇంటికి వచ్చిఉంటాడు.
తాను అతల్లో దొంగపకీరు అనుకొని ఉంటుంది.కసి సరికొట్టి ఉంటుంది.

'మీరు....మీరు.....మీరెవరు అని ఉంటుంది.

దేవతలను రిక్తహస్తాలతో పంపరాదంటారు. అలా పంపినవారికి శిక్ష
అవుతుందట. రిక్తహస్తాలతోనే ఉండిపోవాల్సి వస్తుందట. అందుకే నేను “నావాడు”
అనుకునేవాడు కాకుండా పోయాడు!

షాజీ నాలుగు తాయెత్తులు ఇచ్చాడు. రజా పడుకునే మంచం కోళ్ళకింద
పెట్టైయ్య మన్నాడు. ఉదయమే మంతం రజా ముఖంమీద ఊదమన్నాడు. ఆమె
భర్త ముఖం ముందు ముఖం పెడ్తుంది. భర్త మైమరుస్తాడు. నవ్వేస్తాడు. ఆమె
నవ్వేస్తుంది. ఇంకేముందిా- మంత్రం పోయింది- -తరతం పోయింది. అంతేకాదు,
మంచం నాలుగుకోళ్ళ కింద తాయెత్తులు కాపాడ్డమూ కష్టంగానే ఉంది. ఎంచాతంటే
నమ్మో అత్తగారు పనిమనిఇతో ఇల్లు ఊడ్వించేప్పుడు మంచాలు జరపకుండా
ఊడవనివ్వదు. ఏమూల కాస్త కసవుఉన్నా కొంప మునిగినట్టు చేస్తుంది. బయటి
పారిశుడ్ద్యాన్ని గురించి ఇంత శ్రద్ద చూపేవారు తమలోపల “"చూచుకుంటే ఎంత
మురికి ఉందో అర్హం అయ్యేది.

నమ్మోను "మరోభయం ఆవహించింది-తాను రజాను గుర్తించలేదేమోనని!
అదే జరుగుతే తనగతేంకాను? రజా తనకోసం సర్వం అర్పించడానికి సిద్ధంగా
ఉన్నాడు. తాను సంతోషిస్తి అతడు మురిసిపోతాడు. తాను చిన్నబుచ్చుకొంటే
బిలవిలలాడ్తాడు. ఇహ తాను అమాంతంగా రజాను గుర్తించలేకపోతేనో!!

రారా గుండెల్లో భద్రపరచుకోవటానికి అనేక ప్రయత్నాలు సాగించింది.
రజా ఆఫీసుకు బయల్లే రతాడు. స్కూటరు బయటికి తీస్తాడు. నమ్మో న షన
వెళ్తుంది. రజాను చూస్తూ ఉండిపోతుంది. రజాకు అర్ధంకాదు. అడుగుతాడు. ఏం
చెపుతుంది. రజా చిరునవ్వునవ్వుతాడు. అయిదురూపాయల కాగితం అందిస్తాడు.

ఇ 0 0 అందలం అలంటి లవదని నిని దయం నిల లి ఆః దాశరథి రంగాచార్య రచనలం-7

“సల్మాతో సినిమాకు ప్రోగ్రాం అన్నమాట. వెళ్లు, అల్లా నీ నొసట ఆనందం రాసిపెట్టాడూ
అంటాడు.

నమ్మో నిరామయంగా నోటును అందుకుంటుంది. గుండె దడదడలాడుతుంది.
రజా అయిదు రూపాయలిచ్చాడు. కనీసం చిరునవ్వు నవ్వలేకపోయానే అనుకుంటుంది.
ఏం నవ్వుతుంది-గుండెలో దొంగ దోబూచులాడుతున్నాడు. రజా వెళ్లిపోతుంటాడు.
అతని కళ్ళనిండా చూస్తూ ఉండిపోతుంది మరిచిపోకుండా.

కుడిచెంపకు గాయపు పుమచ్చ. మెడమీద పుట్టుమచ్చ.

సాయంకాలం పనులన్నీ వదులుతుంది. వస్తుంది. కిటికీలో నుంచుంటుంది-
రజా రాకను ఎదురుచూస్తూ. రజా వేసు సుకున్న బట్టలేమి” గుర్తు తెచ్చుకోవడానికి
ప్రయత్నిస్తుంది. రజా వేసుకుపోయింది నల్లప్యాంటా? తెల్లప్యాంటా? బట్టలే మనిషికి
గుర్తులు. బట్టలనుబట్టి wes చప్పున గుర్తించవచ్చు]

రజా నల్లప్యాంటుతో ఆ ఆఫీసుకు వెళ్లాడనుకో. నల్లప్యాంటుతోనే తిరిగి వస్తాడుగా!
అబ్బ! ఎంత సులభమార్షం దొరికింది-రజాను గుర్తించడానికి!

నమ్మో గబగబా గదిలోకి వెళ్తుంది. రజా అల్మారి తెరుస్తుంది. హేంగరు
చూస్తుంది. నల్ల ప్యాంటు ఎక్కడా కనిపించదు. మ. వచ్చేస్తుంది. కిటికీలో
నుంచుంటూంది. ఆమెకు చాలా సంతోషంగా FPO PS రజాను వాకిట్లోనే
గుర్తిస్తుంది. నల్లప్యాంటు..... తెల్లషర్లు....కుడి చెంపన గాయపుమచ్చ.... మెడమీద...
అల్లా! అసలు ఇవన్నీ మరిచిపోనుకదా! మరో పది నిముషాలు నమ్మోలో ఆరాటం
పెరుగుతున్నది. గాబరాగా ఇల్లంతా తిరుగుతూంది-దుర్యార్త వినడానికి సిద్దపడ్డట్టుంది
ఆమెస్టతి.

వాకిట్లో స్కూటర్‌ హారన్‌ వినిపిస్తుంది. ఉరుకుతుంది. వాకిట్లోనే రజాను
పళసేషముతటుంది: ఇద్దరూ కలిసి లోనికి వస్తారు. అప్పుడు రజాకు ఎంత సంతోషమో!
ఎన్నడో ఒకనాడు అత్తచెప్పిన పనిలో ఉండిపోతుంది. రాలేదు ఆరోజు రజా
“మూడ్‌” చెడిపోతుంది.

ఇవాఇళ అలాగే పరిగెత్తింది దర్వాజాలోకి, తెరకిందినుంచి తెల్లపేంటు,
పరిచయంలెని కాళ్లు కనిపించాయి. నెమ్మదిగా వెనక్కు వచ్చేసింది.

“ఏమిటది? నన్నుచూచి ముఖం మాడ్యుకున్నావు"

రజా ధ్వని విన్నది. తిరిగి చూచింది. అవును....కుడిచెంపన.....

హూ! మీరా! ఎవరో అనుకున్నా అలా అనుకుంటూనే ఉంది.

“అయితే తమతో కొత్తగా పరిచయం చేసుకోవలసి వచ్చేట్లుంది రజా కొంటెగా
బర ఆమె ముడుచుకుపోయింది.

“యా అల్లా ఇప్పుడేమిటి చెయ్యటం? నేను రజాను గుర్తించలేదని అతనికి

లిసిపోతే, ఏమో బాబూ అనుకుంది.

రజా బట్టలు మార్చుకున్నాడు. బయటికి వచ్చాడు. నమ్మోను అదోరకంగా
చూచాడు.

“ఏమిటి ఇవ్వాళ ఇలా ఉన్నావు? ముఖం జిడ్డుకారుతూంది. తలదువ్వుకోడానికి
కూడా సమయం దొరకలేదా? బట్టలు మార్చలేదు. ఇవ్వాళరేపు చుడీదార్‌ పైజామా.
షర్టు ఫషను అయిందని వేయిసార్లు చెప్పాను. ఎప్పుడు చూచినా అదే వెధవచీర
నువ్వు గునుస్తూ బాత్‌రూంకు వెళ్ళిపోయాడు.

మర్నాడు నమ్మో చాలాజాగ్రత్తగా బట్టలువేసుకుంది.. సింగారించుకుంది.
చుడీదార్‌ పైజామా బిగుతు షర్ట్‌ నాకేం బావుంటాయి? నవయువతులకు
బాగుంటాయి, రజాకు నన్ను ఎన్నెన్ని వేషాల్లో చూడాలని ఉందో?

ఇంకా నమ్మో అద్దం దగ్గరేఉంది. రజా మాట వినిపించింది. ఉలిక్కిపడ్డది.

“అరె రభ్యీ వచ్చేసిందా-మా అదృష్టం పండించ......

రజా మాటలు పూర్తికాలేదు.

నమ్మో తిరిగి చూచింది.

రజా బెదిరి పోయాడు-ఎవరో లాగి లంపకాయ కొట్టినట్టయింది.

“అరె తోబ! నేను ఇవ్వాళ నిన్ను మరచాను....నీవు.....రభీలా కనిపించావు

రజా నవ్వాడు.

నమ్మో ఏడ్చేసింది.

అవును. రజా నన్ను గుర్తించడు. అతడూ బలవంతపు బ్రాహ్మణార్హం చేస్తున్నాడు.
అంతా దగా..... మోసం....షాజీ చెప్పింది కరెక్ట్‌. నీవు ఎవరిని నీ వాడనుకుంటావో
వాడు నీవాడు కాడు. ఇహ జీవితాంతం రజా అంటూనే ఉంటాడు.

‘అరె రభ్వీ వచ్చిందా-మా అదృష్టం పండించ.....

“ఇవ్వాళ నిన్ను మరచానూనమ్మో

FERS TRY

(3
అమ్మా! రొట్టె ముక్కయ్యమ్మా తల్ఫీ రొట్టెముక్కియ్యమ్మా!"

మండే ఎండలో ముంగిలిలో నుంచొని ఉంది. శరీరం మీద ఎక్కడా
తులమంత మాంసం లేదు కంకాళానికి చర్మం క "నెట్టుంచి

“అమ్మా! పాపం ఈ పిల్లకు ఓ రొట్టెముక్క పడెయ్యి. నిన్న సాయంత్రం
నుంచి చూస్తున్నాను. వీధంతా అడుక్కుంటూ తిరుగుతూంది. ఎవరూ
పెట్టినట్టులేదు. ఆకలితో అలమటిస్తూంది.” ఆదిల్‌ తల్లితో అన్నాడు.

'కదులు ఇక్కణ్టుంచి. ఇంకా నుంచున్నావేం. అబ్బ ఎంతధథిర్యం ముండకు -
అడుక్కోడానికి వాకిట్లోకే వచ్చేసింది - దీని అబ్బసామ్ము దాచిపెట్టినట్టు అమ్మ
కసిరికొట్టింది.

“కిలో రెండున్నర గోధుమలు తెచ్చి, పిండి విసిరించి, రొట్టైలుచేసి పక్కిర్హకు
పంచిపెడ్డాం అమ్మమ్మ పడిపోయిన జపమాల వెదుకుతూ వ్యాఖ్యానించింది.

“అమ్మా! రొట్టె ముక్కెయ్యమ్మా! తల్లీ రొట్టె ముక్కెయ్యమ్మా!

“వెళ్తావా పక్కిరుముండా! చెప్పు అందుకొమ్మంటావా? అమ్మ జపం మానేసి
భగ్గుమంది.

ఆదిల్‌ అమ్మాయి డొక్కను చూచాడు వెన్నుకు అంటుకుని ఉంది. అతనికి
జాలి కలిగింది. 'అమ్మా! దాన్ని పనికి పెట్టుకో. ఒక రొట్టెముక్క వెయ్యి పాపం
ఆకలికి అలమటిస్తూంది అన్నాడు.

“ఆ, అలా అన్నావు బావుంది. విను ఓ పిల్లా! పనిచేస్తావా? అమ్మ అడిగింది.

“పనిచెయ్యాలా? అంటే” ఆ అమ్మాయికి ఏమీ ఆర్థం కాలేదు. కాసేపు
ఊరుకుంది. మళ్ళీ గునిసింది 'రొట్టెముక్కయ్యమ్మా అని.

“అవునే! రొట్టె పడేస్తాం-పనిచెయ్యాలొ అమ్మకు చెడిపోయిన బియ్యం గుర్తుకు
వచ్చాయి. నిన్న వాటిని పారపోద్దాం అనుకుంది. మళ్ళీ అనుకుంది. ఎవడైనా
పక్కీరువస్తీ వాడికిఇవ్యడం మంచిది-ఇంత పుణ్యమైనా సంపాదించుకోవచ్చు
అనుకుంది.

'అబ్బ ప్రాణం లేచివచ్చింది - పనిపిల్ల దొరికింది. పరీక్షలు దగ్గరికి వచ్చాయి.
అయినా రొట్టెలు చేయడం, ఇల్లు ఊడవడంతోనే సరిపోతూంది. పాపం పప్పూ
మైలుదూరం బడికి వెళ్లాలి. బట్టలు ఉతికి, ఉతికి నా నడుం విరిగిపోతున్నది.
ఉజాకు విశ్రాంతి లభించినట్లనిపెంచింది.

'ఓ పిల్లా! నీకు రొట్టెలు చేయడం వచ్చా? పనిపిల్ల ఉంటే పని సాంతం
చెయ్యాలి. పుక్కేనికి జీతం ఎవడిస్తాడు?

అమ్మాయి మాట్లాడలేదు. అమ్మను ఒకసారి చూచింది. ఆ చూపులోనే
ఉంది నీ ప్రశ్నలకు జవాబు చెప్పడం వృధా అనే అర్హం. అయినా రొట్టె చేయడం
ఏమిటి? అనుకుంది అమ్మాయి. రొట్టెచేయడానికి పొయ్యికావాలి. ఎక్కడోగాని
ఒక పొయ్యి మండదు-అన్ని ఇండ్లల్లో పాయ్యిలు ఉంటాయా? అనుకుంది మనసులోనే.

“అచ్చా! నీకు మాంసం వేపటం వచ్చా!” ఇది అమ్మమ్మప్రశ్ష్మ ఈ ఇంటర్వ్యూ
బోర్డుకు తననే చైర్మన్‌గా భావించుకుంటూంది అమ్మమ్మ.

“అరె అమ్మమ్మా! దానిముందు మాంసం మాట అనకు. అది హోందువు
అయిఉండవచ్చు

“ఏమి” హిందువా అమ్మ ఉలికిపడింది. ముండ ఒక గుడ్డ చుట్టుకొని
వచ్చింది. బట్టలుంటే గుర్తించవచ్చు హిందువో. ముస్లిమో! మంచిదైంది ఆదిల్‌
చెప్పాడు - కాకుంటే అంతా అపవిత్రం చేసేది ముండ. “ఏమే నువ్వు హెందువాలో

“హిందూ అంటే” అమ్మాయి గొంతులోంచి బలహీనంగా వచ్చింది ప్రశ్న.

“వీదుంపతెగోి అమ్మ పెద్దగా నవ్వేసింది “ఇంకా ఎలా చెప్పాలి దీనికి? నా
మెదడు తినేసిట్టుంది' అన్నది.

అమ్మాయి వచ్చిందనే మాట విన్నాడు అన్న, చదువుతున్న డిటెక్టివ్‌ నవల
దిండుకు కొట్టి బయటికి వచ్చాడు. “ఇదా ఎముకలు తప్ప ఏమీలేవు. పైగా చిన్నపిల్ల
ఎందుకు పనికొస్తుంది అని “నీ అక్క ఉంటే పిల్ఫుకురా పనికివస్తుంది” అన్నాడు.
అమ్మనుచూచి “అమ్మా! ఇది చాలా చిన్నది. పనికిరాదు అన్నాడు.

“అక్క ఏమిటి? అమ్మాయికి ఎమీఅర్హంకాలే దు. ఎండ మండిపోతూంది.
వళ్లు తూలుతుంది. వాకిట్లో కూలబడ్డది.

“శీ మతిగారు ఇక్కడే మకాం పెట్టడానికి వచ్చినట్టున్నారు ఉజా నవ్వింది.

“రొట్టైముక్కెయ్యండి తన విషయంలో జరుగుతున్న ఎప్వుఖభ్య్యాం-లన్నింటికి
ఆమె జవాబు అది.

“చూడండి నంగనాచి పనిమాటఅంటే పలకదూఉలకదు. రొట్టైముక్క పడేస్తే
పాదిపోవాలనుకుంటుంది ముండి”

“ఏయ్‌పిల్లా! ఇదివరకు ఎక్కడైనా పనిచేశావా? అమ్మమ్మ పోలీసువాళ్ళ
ప్రన్నింపు ప్రారంభించింది. అమ్మ చెవిలో “అమ్మాయీ దొంగముండ కాదుకదా!
రాతిళ్లు తలుపు తెరిచి దొంగల్ను జొరపెట్టదుగదా” అనుమానం వెలిబుచ్చింది.

అమ్మాయి దొంగలా ఇంట్లోకి తొంగి చూస్త్తునేఉంది. ఇంట్లో పాయ్యిలు
మండుతున్నాయి. వంటల వాసన వాకిటిదాకా వస్తూంది.”

“నువ్వేవున్నాఅను. నాకైతే అచ్చం దొంగలాగే కనిపిస్తూంది. చూడు
దానిదొంగచూపులు ఇంటినంతా దొంగిలించేట్లున్నాయి ఉజా ఎం.ఏ సైకాలజీ
చదువుతూంది. ఆమెకు మనిషిచూపుల భాష అర్థం అవుతుంది.

బంధుః
lI LE ON 2 2
ళు ౬
“చెవిటిదానిలా ఉందిముండ - నసుగుతుందేమిళో

“మంచిదే, ఆ ముండ నసీబన్‌ నా కథలు ఊరంతా చాటేసింది వెధవ
ముండ అనుకున్నాడు అన్న.

“ఇదిగో నీకు ఏడురూపాయలు జీతంఇస్తా రాత్రింబగళ్లు పనిచేయాలి-
విన్నావా” అమ్మ అన్నది.

“అమ్మాయ్‌ నీకేమన్నా పిచ్చిపట్టిందా! వేలెడులేదు-ముండ-ఏడురూపాయ
లిస్తానంటావు! అయిదు రూపాయాలిస్తాం. నీఇష్టంవస్తి ఉండు. కాకుంటే దారిపట్టు'

అమ్మాయి తల ఊపింది.

అది తెలియగానే వదినగారు గదివదిలి బయటికి వచ్చేశారు. “అయితే లే.
పని మొదలుపెట్టు ముందు పల్లాలు కడుగు. ప. తుడిచి లోనపెట్టు. పొల
సీసాలు వేడినీళ్ళతో కడగాలి. ముందు తనప చెప్పుడం మంచిది. రోజూ అలాగే
చేస్తుంది. తనపని తప్పుతుంది. అనుకుంది.

“అమ్మా వాకిట్లో మొక్కలకు నీళ్లు పాయ్యమనండి. నాకు పరీక్షలు దగ్గర
పడుతున్నాయి - నేను పోయలేనమ్మా!' "ఉజా పుస్తకం చదువుతూనే అన్నది.

“మీ పనులన్నీ అయింతర్వాత ఇటుపంపండి కాస్త కాళ్లు వత్తుతుంది. కలకలతో
కాళ్లు కదలరాకుండా ఉన్నాయి. కాస్తనిద్రన్నా పడ్తుంది" అమ్మమ్మ అన్నది.

“ఇది వండితే నేనైతే తినను. గరీజుగా ఉంది అన్నగారు మరొకసారి ఆ
ఎముకలపోగును కళ్ళతో వెతికాడు. ఎక్కడన్నా మాంసం ఉందా అని. “దాని
అక్కను తెమ్మనండి. ఇదేం పనికొస్తుంది అన్నాడు.

a ఇల్లెక్కడ? నివాసం ఎక్కడ?

“చల్‌, లే, లేచి వాకిలి ఊడ్వు

'పాగురుబోతున్నట్టుంది ముండి ఉజా సైకాలజీ పుస్తకం చూస్తూనే అంది.

'అమ్మా దానికో రొట్టెముక్క వెయ్యి ఆదిల్‌ బజారుకువెళ్తూ చెప్పిపోయాడు.

అమ్మమ్మ జపం పూర్తిచేసింది. జపమాల అక్కడ పెట్టింది. పాందాన్‌
అందుకొని “ఈ వీధిలో నీకు తెలిసినవారు ఉంటే తీసుకురా. మా ఇంట్లో ఏదన్నాపోతే
ఎవరిని అనాలి అన్నది. అమ్మమ్మ జామీను అడిగింది.

“ఇదిగో చూడు గాజుగ్లాసులే మన్నా పగలగొట్టావా నీ జీతంనుంచికోస్తా
అమ్మ ఒక వార్మింగ్‌ ఇచ్చింది.

“చూశారా! అమ్మమాటవిన్నా _విననట్లై కూలబడ్డది ఉజా చదువుతూ,
చదువుతూనే అటు చూచింది.

“దనికి పనిచేయాలని ఎక్కడుంది? ఏదో ఇంత కడుపునిండితే పారిపోవాలని
- లుచాముండి

'త ఊడ్చు

“ముందు కప్పులు కడుగు

'అడక్కుండా ఏదైనా నోట్లో వేసుకునేవు ఖబర్చార్‌!'

“చూడు, పనిఅంటే ప్రాణం లేచిపోతూంది. తెలిసిందా? ఇహ మీరంతా
వినోదం చూస్తూండండి.. ఉజా సైకాలజీ పుస్తకం నేలక్కొట్టి లోపలికి వెళ్లింది.
ఒక రొట్టె తెచ్చింది. అమ్మాయి తలమీద ఆడించసాగింది.

“ఇదిగో రొట్టె, లే. తిను"

అమ్మాయి కదల్లేదు.

ఉజా వాలినతల పైకెత్తాలని పట్టుకుంది. చకితురాలయింది. ఆమె సిగ్గుతో
కుంగిపోయింది-వినోదం చూపించలే నందుకు.

రొట్టెకోసం పడిగాపులుకాసిన అమ్మాయి ఆకలినుంచి, అవసరాలనుంచి
విముక్తురాలయి పోయింది!

SY TRY TRY TY

చిన్న తాళంచెవి! టేబుల్‌ సారుగులో చిన్న డబ్బాలొ వేసి దాచాను. అది ఏ

తాళానిదో తెలియదు. చాలాసార్లు ప్రయత్నించాను. గుర్తుకు రాలేదు ఎక్కళ్లోంచి
ax)

వచ్చింది అది నా మందుల డబ్బాలోకి? ఏమో! తెలియదు. అయినా అనుకున్నాను
తాళంచెవి భద్రపరచడం మంచిది. ఎవరికితెలుసు ఏదోఒకతాళం దాంతో రావచ్చు.
అందుకే ఉండనిచ్చాను డబ్బాలో.

నా హుదయపేటికలో ఎన్నో రహస్యాలు, ఆశలు, ఆశయాలు, కోరికలు
ఉన్నాయి. అవన్నీ ఏదో తాళంచెవికోసం నిరీక్షిస్తున్నాయి. నాలో ఏముంది? ఈ
విషయం చాలా కాలంగా ఆలోచిస్తున్నాను.

నేను చూస్తున్నాను చాలామందిని. వారు నవ్వుతున్నారు. ఏడుస్తున్నారు.
వాస్తవంగా ఆ నవ్వు, ఆ ఏడుపు వారిహృదయ కుహరాల్లోంచి ఉబికివస్తూందా?
అంతకన్నీరు వారిగుండెల్లో నిలిచిఉందా?

నేను వారిగుండెల్లోకి ఏల తొంగిచూడలేను? వారి శరీరాలు చీల్చి వారి
ఆత్మను ఎందుకు పరికించలేను? అది నా అశక్తత. దానిమీద నాకు కోపం
వస్తుంది. చిరాకు కలుగుతుంది. ఒక్కోసారి అన్నీ త్యజించాలనిపిస్తుంది. అసలు
జీవితరహస్యం ఏమిటి? జీవితానికి అర్ధం ఏమిటి? కొన్నివిషయాలు నమ్మశక్యంకావు.
వాస్తవానికి అతిదూరంగా ఉంటాయి. అసలు వాస్తవం ఏమిటి? సత్యంఏమిటి?
ఇదీ నా అన్వేషణ.

అదేషపీమలో అన్నీ మరుస్తాను. అతని వాగ్గానాలు అతని కోరికలు అతని
వలపులు అన్నీ మరిపస్తాయి. ఒక్కోసారి ఆశ్చర్యం అనిపస్తుంది. సర్వదా అద్వేషు
ఆలోచనల్లో మునిగి ఉంటాను. జీవితపు ప్రత్యంగంలో ప్రత్యణువులో అతణ్ణి
చూస్తాను. ఇది వాస్తవంగా సులభసాధ్యంకాదు. కాని చాల సులభంగా నాకు
సంబంధించిన తాళాలన్నింటినీ అతనికి అప్పగించాను. అద్వేషు అమాయకుడంటుంది
అమ్మ. జీవితం ఎల్లపుడూ ఇంత అందంగానూ, ఇంత రమ్యంగానూ ఉండదు అనే
విషయంకూడ ఎరుగదు కాని నేను ఈ విషయాలు ఎన్నడూ ఆలోచించలేదు.
అయినా అతని విషయంలో అనేక అనుమానాలు! ఇదంతా దగా - మోసం.
లోకంనిండా కుట్ర, కపటం నిండిఉన్నాయి. దీనితో నాకు ఎలాంటి సంబంధంలేదు.
మానవ హృదయంలోకి తొంగిచూడడం చాతకానంతవరకు అద్వేషుతో సహితం
నాకు ఎలాంటి సంబంధంలేదు. అతను తన పేమ విషయంలో వేలకు వేలు
చెపుతాడు. నాకు నమ్మకం కలిగించాలని యత్నిస్తాడు. నాకు వేల అనుమానాలు

కలుగుతాయి. నేను అనుమానాలల్లో మునిగిపోతాను. ఉక్కిరి బిక్కిరి అవుతాను.
అద్వేషు హృదయ కవాటాలు మూసీ ఉన్నాయి. ఆదీ ఏదో ఒక తాళంచెవికొరకు
నిరీక్షిస్తూ ఉండవచ్చు. ఆ తాళంచెవి ఏ టేబిల్‌ సారగులోనో నిద్రిస్తూఉండవచ్చు.
కావచ్చు.

మెడికల్‌ కాలేజీ డాక్టర్‌ సూరి ఒకసారి డిసెక్షన్‌ హాలులో అన్నారు “స్త్రీలు,
పురుషులు ఉభయులు మానవులే. అయినా వారీ రక్తంలోనూ (ప్రకృతిలోనూ
వ్యత్యాసాలు ఉన్నాయి. ఇక్కణ్టుంచే మానవశరీరాన్ని గురించి రీసెర్చ్‌ విడిపోతుంది.”

మేమంతా హాల్లో కూర్చున్నాం. మాలో ఆబ్బాయిలూ ఉన్నారు. అమ్మాయిలూ
ఉన్నాం. అందరమూ 'డాక్టర్‌ సూరిచెప్పే నోట్సు రాసుకొంటున్నాం.

“పురుషుని శరీరం కమి చమూ

నేను వణికిపోయాను.

నేను అద్వేష్‌ను డిసెక్షనుకు గురిచేయనా? అతని గుండె చీల్చి చూడనా? ఆ
రాత్రి అనేకసార్లు అద్వేషు శరీరాన్ని శస్రంచేశాను. డాక్టర్‌ సూరి అనేక గుర్తులు
చూపాడు. వాటిన్నింటీ పొడవైన గోళ్లుగల నా వేళ్లతో వెదికి చూశాను. అయినా
నాకేమీ దొరకలేదు!

“మనసు కనులు తెరిస్తే చిత్తశాంతి లభిస్తుంది.

మూ అమ్మమ్మ అంటుండగా విన్నాను.

మనసు కనులు!

నేనూ నా మనసు కనులు తెరుస్తాను. అలా చేసే అందరి మనసులూ
చూడవచ్చేమో ఏమో! అద్వేషు హృదయం చూడగలనేమో! చూస్తాను అందులో
నేనున్నానో లేనో అవును మగవాని వలపును నమ్మిందెవరు. వట్టిమాటల బూటకం
కావచ్చు. అతని గుండెలో మరో గులాబిలాంటి కన్నెపిల్ల ఉండవచ్చు.

“మానవ హృదయ రహస్యాలు తెలుసుకోందే నేను డాక్టర్ను. ఎలా అవుతాను?
ఇతరుల బాధలు ఎలా తొలగించగలను? వూనవుని దుఃఖం మందులతో
స

హృదయపీటికను తెరిచే తాళంచెవి ఎక్కడా దొరకలేదు. వెదకలేదని కాదు.
అన్ని కోణాలను గాలించాను. సాలీల గూళ్లు నిండిన చీకటి గదులను వెదికాను
ఒకరాత్రి నిదలో ఉన్నాను. ఉలికిపడ్డాను. వెలుగు వాగులు కనిపించాయి. అవి
నన్ను ముంచెత్తాయి. రాత్రి బంగారు కిరణాలతో వెలిగిపోతూంది. ప్రతి వస్తువూ
నాముందు బృహత్రరంగా నిలిచింది. ప్రతిదీ శుభ్రంగా ఉంది. శుచిగా ఉంది.
దిగంబరంగా, అందంగా కనిపించింది. నేను పడకమీంచి లేచాను నలువైపులచూచాను
ప్రతి వస్తువులోని లోతులు కనిపిస్తున్నాయి. వాటిసత్యం గోచరిస్తూంది. దేనికీ
బట్టల కప్పులు లేవు. అన్నీ బహిరంగంగా కనిపిస్తున్నాయి. నా కనుల జ్యోతులు

వేలరెట్టు వెలిగాయి. నాకు మహత్తరం అయిన శక్తి వచ్చింది. ఇప్పుడు ప్రతిదాన్ని
పరీక్షించగలుగుతున్నాను. రహస్యాలు తెలుసుకోగలుగుతున్నాను. ఈ గడియారపు
రహస్యమేమి? దీని నిరంతరపు కదలికకు కారణం ఏమి?

నాపక్క పడకమీద అమ్మ పడుకుంది. మా అమ్మ పద్దెనిమిదేళ్లకే విధవ
అయింది. ఆ తరువాత ఆమె పురుషుని ముఖం చూడలేదు. నన్ను పెంచి పెద్దదాన్ని
చేయటంతోనే సరిపోయింది. రోజూ తెల్లవారుజామున లేస్తుంది అమ్మ పూజ
చేస్తుంది. తరవాత ఒక ఎర గులాబి అందు కుంటుంది. నాన్న పటంముందు
ఉంచుతుంది. ఆలోచిస్తే ఒక్కోసారి అనిబస్తుంది అమ్మకు ఇది ఆచారం
అయిపోలేదుకదా అని. వాస్తవంగా అమ్మ నాన్న ప్రతిమను గుండెకు హత్తుకొని
పడుకుంటుందా? పద్దెనిమిది సంవత్సరాల ప్రాయంలో అమ్మను వదిలి వెళ్ళిపోయాడు
నాన్ను అమ్మ దుప్పటి కప్పుకొని పడుకుంది. దుప్పటితీసి ఆమె నిజస్వరూపం
చూతామనుకున్నాను. గుడ్డివానికి కళ్లు వచ్చినట్టుంది నా స్థితి. లోకంలోని కటువైన
సత్యాలను చూడ్డానికి నా కళ్చోల్లో జ్యోతులు వెలుగుతున్నాయి. నా చేతిలో
గుండెలను విప్పుగల తాళంచెవి ఉంది!

ఉహుం అమ్మ కప్పుకున్న దుప్పటి పట్టుకొని వదిలేశాను.

ప్రపథమంగా నేను చూడాల్సింది అదే్‌ను. అతణ్ణి నా గుండెలో బంధించాను
తాళం వేశాను తాళంచెవి ఒక పెట్టెలో ఉంచాను. అవును ఎందుకింకా! నా
జీవితం అతనికి అర్పిస్తానని మాట ఇచ్చాను.

సిద్దుకు ఆలాంటిమాటు ఇవ్వలేదు. సిద్దు భయంకరంగా ఉంటాడు. అవకాశం
వస్తీ నమిలి మింగడానికి సిద్దంగా ఉండే అడవి జంతువులా ఉంటాడు. అరంకాదు-
కొందరిని చూడగానే భయపడిపోతాం. ఈ భయం ఎందుకు వస్తుంది? ఎక్టాడనుంచి
వస్తుంది ఏమీ తెలియదు. ఆయోమయం. ఒకసారి క్లాసులో సిద్దు పెన్ను తీసుకోవాల్సి
వచ్చింది. మర్నాడు పెన్ను అడగడానికి వచ్చాడు. బ్రవుజ్‌లో వెదికాను. కనిపించలేదు.
“ఇంట్లో మరిచి వచ్చినట్లున్నాను. నిన్న నేను ఏ బ్లవుజ్‌ వేసుకున్నానో గుర్తుందా?"
అని అడిగాను.

సిద్దు నన్ను మింగేసిటట్టు చూశాడు. “లేదు. జ్ఞాపకం పెట్టుకుంటే జ్ఞాపకం
కూడా కోల్పోతాను అన్నాడు.

అప్పుడు ఒక ఆలోచన వచ్చింది-డబ్బాలో నేను దాచిన తాళంచెవి సిద్దుది
కాదుకదా అని. పాపం సిద్దుకు మరిచే అలవాటు ఉన్నట్టుంది! అందుకే రోజూ ఒక
కొత్త అమ్మాయితో తిరుగుతాడు, పాతవాళ్ళను గుర్తించడమే గగనం. ఒకసారి
'ఖైసర్‌తో తిరుగుతాడు-మరోసారి రూపంతో, “సిద్దు గడ్డంచూస్తే అమ్మో నాకు
భయం అంటుంది. అంజుమ్‌.

ఒకనాడు కాలేజీలో అడుగుపెట్టగానే అద్వేష్‌ను చుట్టెశాను “అదిగో సిద్దు
వస్తున్నాడు. అమ్మో! అతడంటే నాకు భయం అన్నాను.

“నేను నీవెంట ఉన్నాను” నా చేయి పట్టుకొని అద్వేష్‌ అన్నాడు “ఎవరి దారి
వారిది. అతనితో మనకేం పనో అని.

అన్నాడు అదేషష, అది నిజమే కాని నేను వాస్తవాన్ని చూడాలి. ఇవ్వాళ
అద్వేష్‌ను చూస్తానూనా మనోన్యేతంతో. అప్పుడు తెలుస్తుందాఅసలు నేనున్నానా
అతని గుండెలో? ఇహ కళ్లు మూసుకుంటాను ఉదయం మొదలు అద్వేష్‌ను
చూస్తాను అనుకున్నాను.

అయితే అంతా గమ్మత్తు అయింది. వలుగు వ్యాపిస్తే అంతా మాయం
అయింది. నా మనోన్నేతపు అసామాన్యమైన వెలుగులేదు వెలుగు వెల్లువ అంతరించింది.
మళ్ళీ నేను చిన్నచిన్న కళ్లపిల్లనే. గాగుల్సు పెట్టుకొని కాలేజీకి వెళ్లాను. వెళ్తుంటే నా
వెనుక జనంగుంపులు-సైకిళ్లమీదాకార్లలో- కాలినడకనాఅందరూ గుండెలో వేనవేల
రహస్యాలు బంధించి, ముఖాలమీద రంగులు పులుముకొని సాగుతున్నారు.

ఆస్న్మతి ఆవరణలో అడుగుపెట్టాను. గుమ్మానికి అడ్డంగా నుంచున్నాడు
సిద్దు. 3 మేగజైన్‌ చూస్తున్నాడు. ముఖంమీద ఊయాలనిపించింది. చప్పున
లైబరీవైపు తిరిగాను - మరో గుమ్మంలోంచి లోన ప్రవేశించడానికి,

ఒకో_సారి మనకు అనుమానం కలుగుతుంది-ఎవరో వెంటాడుతున్నట్లు-
ఎవరో గుచ్చిగుచ్చి చూస్తున్నట్లు, వెనక్కు తిరిగిచూస్తే ఎవరో ఒకరు ఎదురు
పడ్డారు. ఇప్పుడూ అలాగే జరిగింది. నేను వెనక్కు తిరిగి చూస్తాను. అద్వేష్‌
వస్తున్నట్లు కనిపిస్తాడు. ఎప్పుడు చూచినా అద్వేష్‌ కనిపిస్తాడు, ఎక్కడ చూచినా
అద్వేష్‌ కనిపిస్తాడు. అద్వేష్‌ అద్వేష్‌ నా నాళాల్లొ రక్తంగా ప్రవహిస్తున్నట్లనిపిస్తుంది.
అవును చూడాలి. నా మనోనేత్రం తెరిచి అద్వేష్‌ను పరిశీలించాలి. ఏంలేదు - నా
మనశ్శాంతికి. నా మనోనేత్రం వికసించిననాడు అద్వేష్‌ దగ్గరికి ఉరుకుతాను ఒక
మగవాని గుండెను చీల్చిచూస్తాను. అప్పుడు నేను లోకాన్ని చూడగలను. ప్రపంచ
రహస్యాలను గుర్తించగలను. ప్రతి వస్తువులోని సత్యాన్ని గమనించగలను.

ఆస్పతిలో డాక్టర్‌ బారి ప్రాక్టికల్స్‌ క్లాసు తీసుకుంటున్నారు.

“ఇహ చెప్పండి ఈ రోగానికి మూలకారణం ఏమి? అని అడిగారు డాక్టర్‌
బారి.

మా ముందు బల్లమీద పద్నాలుగు, పదిహేనేళ్ల పిల్లవాడు పడుకొని
అమాయకంగా చూస్తున్నాడు. నేను స్టైతస్కోపు అతని రొమ్మున ఉంచాను. నాకు
ఒక్క కుదుపు కుదిపి నట్లయింది. నలుదిశలా వెలుగువాగులు వ్యాపిస్తున్నాయి.
బంగారు కిరణాలు తళుకు తతుకు మంటున్నాయి. సర్వత పరచుకున్న భరించరాని
డెట్టాల్‌వాసన ఘుమఘుమలాడే పరిమళంగా మారిపోయింది. అన్నీ బృహద్రూపంతో
నా కనులముందు నిలిచి ఉన్నాయి.

నా మనోన్నేతం వికసించింది. ఆ కుర్రాళ్లి చూస్తున్నాను. ఆతని గుండెలో
జీవించాలనే కోరిక దివ్వెలా కదలాడుతున్నది. చావు ఆతని దరిచేరి నిలిచిఉన్నది.

“డాక్టర్‌! ఈ వ్యాధిపేరు బతకాలనే ఆశాబతుకుమీద నమ్మకం. ఇతనికి
నమ్మకం కలిగించండి వ్యాధి నయం అవుతుంది” అన్నాను అక్కడ్డుంచి పరిగెత్తాను-
అద్వేషిను వెదకడానికి. పిచ్చిదానివలె పరిగెత్తుతున్నాను. ఒక్క అంగలో అనేకమెట్లు
ఎక్కుతున్నాను - కాదు - ఎగురుతున్నాను. హాల్లో సిద్దు నుంచొని ఉన్నాడు. ఒక
ఆంగ్లో ఇండియాన్‌ అమ్మాయి నడుంమీద చేయివేశాడు-జన్మజన్మాలకు ఆమెను
వదలనని విశ్వాసం కలిగిస్తున్నాడా- అన్నంత గట్టిగా పట్టుకున్నాడు. సిద్దు గడ్డానికి
నల్లని వల తగిలించాడు. మెడపట్టీ ఉన్న ఎర్రని స్వెటర్‌ వేసుకున్నాడు. నిముషంలో
వెయ్యోవంతులో అతని మనసు చూచానూఆతని హృదయం సూర్యునివలె
ప్రకాశిస్తూంది. దాన్లో ఆంజుమ్‌ నిలిచిఉంది. ఏ అంజుమ్‌? సిదువైపు చూచి
ఊయడానికి సైతం సెద్దపడని అంజుమ్‌ నిలిచిఉంది. న్‌

ఓహో! ఎంతటి రహస్యాలు నాముందు బద్దలవుతున్నాయి! ఎంతటి వాస్తవాలు
నాకు గోచరిస్తున్నాయి!! ఏడి అద్వేష్‌ ఎక్కడున్నాడు? అక్కడ ఉన్నాడా? అలా
ఆస్పతి సాంతం తిరిగాను- కాదూఉరికాను. 'ఏమైంది?.....ఏమైంది?

నా వనుక అమా శ్రయిలు, అబ్బాయిలు గుంపులు గుంపులుగా వస్తున్నారు.
గుంపు పెరుగుతూంది. గుంపులు పెరుగుతున్నాయి. నేను వెర్రెత్తిన దానిలా అద్వేష్‌ను
వెదుకుతూ తిరుగుతున్నాను. మా ప్రణయం చాటుమాటుది కాదు. మెడికల్‌
కాలేజి సాంతం మారుమోగింది. అయినా మేము మ్యితుల్లా కలుసుకున్నాం. కాని
ఇవ్వాళ? ఎందుకీ వెర్రి? అద్వేష్‌ హృదయంలో దాగిన గుట్టును గుర్తించాలి.

“ఇవ్వాళ అద్వేష్‌ అస్పుతికి రాలేదు

హీ భగవాన్‌! ఇహ ఏంచేయను? ఇందరు వెంటాడుతున్నారు. ఎలా
వదిలించుకోను? భయంతో టాయ్‌లెట్‌ రూములో దూరాను.

నా ముందు పెద్ద అద్దం ఉంది. అద్దంలో నేనున్నాను-ఎలా? సూర్యునివలె
వెలుగుతున్నాను-భూమినుంచి ఆకాశంవరకూ ఎదిగాను. నా హృదయం ఎర
గులాబివలె వికసించింది-అదిగో దాని మధ్యలో ఉన్నాడు. “సిద్దు”-నిర్హక్ష్యంగా
నిరామయంగా- భయంకరంగా.

ఆ రాత్రి అతురతగా టేబుల్‌ సారుగు తెరిచాను మందులడబ్బా బయటికి
తీశానూచూచాను. తాళంచెవి అందులో లేదు - ఎక్కడో పోయింది!

ఆజాఆజాఆడా

పాసింజర్‌ బండి. ప్రయాణీకులు నిండిఉన్నారు. బరువు ఎక్కువ అయినట్టుంది.
మెల్లగా నడుస్తూంది.

“అమ్మా, బండి ఇంత మెల్లగా ఎందుకు నడుస్తోంది?”

ఒక పసిపిల్లవాడు తల్లిని "అడిగాడు ఆ తల్లి దుంగలా లావుగా ఉంది.
బుగ్గలు బూరెల్లా ఉన్నాయి. పిల్లవాడు పలకరిస్తే బాదుతుంది. తిడుతూంది అయినా
పసిబిడ్డను రెండు చేతులతో "గట్టిగా కరిచి పట్టుకొని కూర్చుంది.

“వెధవ నోర్ముయ్‌. కనిపించటంలేదూ బండిలో ఎంతమంది ఉన్నారో అని
గద్దించింది.

తల్లి సమాధానం బల్లవాణ్ణి ఓదార్చింది. వాడు గుమ్మంలో ఇరికిన
ప్రయాణికులను చూస్తున్నాడు.

అది నెలలో మొదటి వారం. పైగా ఆదివారం. అందువల్ల పట్నానికిపోయే
కూలీలు, కారులు చిన్న చిన్న వ్యాపారస్తులతో పెట్టె నిండిపోయింది.

అప్పటికి రాత్రి పదకొండున్నర అయింది. అండి ఉదయం ఐదున్నరకుగాని
హైదరాబాదు చేరదు. పాపం, ఒంటికాలుమీద కోడిలా నిల్భున్న్సజనం విసిగి
వేసారుతున్నారు. ఇంకా ఐదున్నరగంటలు ఆలా నిల్ఫోవాలి. వారి చేతులు నొప్పులు
పెడ్తున్నాయి. మరికొందరు చేతుల్లో సూటు కేసులు, హోల్తాళ్లు మూటా, ముళ్లే
పట్టుకొని నిల్చున్నారు. బండి ఒక్కసారి కుదిపిందంటే ఈ చివరి నించి పోయి ర్ట
చివరికి పడ్తున్నారు ఒకడు ఒక అమ్మాయిమీద పడ్తున్నాడు. మరొకని కర్ర
ఇంకొకని కండ్లలో గుచ్చుకుంటూంది. కాని, కొందరున్నారు, వారు పక్క స్రీ సేషనులోనే,
ఆపైస్టేషనులోనే దిగాలి. వారు మహదానందంగా ఉన్నారు.

ఇద్దరు కొంటె కుర్రాళ్ళు మహా ప్రమాదంగా నిల్ఫున్నారు. వారిలో ఒకడు
బయటి హాండిల్‌ పట్టుకొని స్టాండు మీద వేలాడుతున్నాడు. వాడి తల కిటికీలో
చొచ్చుకొని ఉంది. రెండోవాడు కిటికీ నానుకొని లోన నిల్చున్నాడు. వాడి తల
కిటికీ బయట ఉంది. తల ఏమిటి నడుముదాకా బయటికి వెళ్ళబెట్టాడు. ఈ
లోపలివాడు ఆ బయటి వాడితో సరసాలు! తిట్లు, చీదరింపులు, మహాసరదాగా
ఉన్నారు ఇద్దరూ. చప్పున బయటివాడి చేయి శూండిల్‌ మీంచి జారిపోతుంది.
మళ్ళీ పట్టేస్తాడు హేండిల్‌. ఇద్దరూ కలిసి ఘాటయిన ఫిలిం గీతాలు పాడుతున్నారు.
ఇంతలో 'పేట్టైలో కూర్చున్న ఆడది కన్పిస్తుంది. ఇహ వారు నవ్వు ఆపుకోలేకపోయారు
ఒకటే నవ్వుడు!

ఐదుగురు లంబాడి లు ల్నాటిన్‌ పక్కన కూర్చొని ఒక మగాడితో
పోట్లాడుతున్నారు. ఆ మగాడున్నాడే వాడు మొండి. మామగారి ఇంటినుంచి పెళ్ళాన్ని
తెచ్చుకుంటున్నాడు. ఐదుగురు ఆడవాళ్లు పోరుకు దిగిన మొగాళ్ణిచూస్తే రాళ్ళుకూడా
కన్నీరు కారుస్తాయి. ఆతడేదో చెప్పాలనుకుంటాడు. వారు చెప్పనిస్తారా? అతని
పెదవుల కదలిక మాతం కన్పిస్తుంది. పోరు పడలేక కిటికీలో తలపెట్టి నీలి నీలి
ఆకాశాన్ని చూస్తున్నాడు అతణ్ణి చూస్తుంటే అలా ఆకాశంలోకి ఎగిరిపోతే బాగుండును
అన్నట్లు ఉంది.

నాకు దగ్గరలో ఒక ముసలవ్య నిల్ఫుంది. ఆవిడ బక్కపల్చగా ఉంది.
కళ్ళద్దా లున్నాయి. వాటిలోంచి కన్పిం కళ్ళల్లో అశాంతి కనిపిస్తూంది. ఆవిడ
చూపులు నుంచున్నవారి బట్టుల్ను రూపురేఖల్నేకాదు, డొక్కలోని తిండినికూడా
వెతుకుతున్నట్టున్నాయి. ఆమె చేతిలో మూట ఉంది. మూటలో తన కొడుకు
కోసం తీసకళ్ళ బట్టలున్నాయి. ఆ మూటలో ఊళ్ళో కొడుకు మర్చిపోయిన
పుస్తకాలు ఉన్నాయి. కోడలుకోసం తీసికెళ్ళే రెండు సేర్లు నువ్వులున్నాయి అవి
రెండుసీర్లమీద ఒక ఛటాకు ఎక్కువే ఉంటాయి. ఏది ఏమైనా ఎంత భష్టకారి
కోడలు తగ్గించాలని తూచినా రెండు సేర్లకు తగ్గవు. ఆమె తెల్లని చేనేతచీర
కట్టింది. అది ఒకేసారి వుతికిన చీర. దాన్ని ఆమెకొడుకు హైదరాబాదునుంచి,
పోయిన దీపావళికి పంపించాడు. ఒక్కనెలమాతం హైదరాబాదులో ఉండాలని
బయలుదేరింది. ఎందుకంటే ఊర్లోఉన్న బర్రె మరొకరికి పాలివ్వదు ఆమె దగ్గర
పాడి ఎంత గొప్పగా ఉందంటే----అనగా, అనగా ఒకనాడు పావూరు పెరుగూ
---ఇవన్నీ ఆమె చెపుతోంది అందరికీ. పెట్టైలోని వారందరూ వినేట్టూ అరుస్తోంది.

ఆమె తనను గురించి ఎంత వ్యాఖ్యానం చేసినా ఎవరూ పట్టించుకోలేదు.
మనస్సు చివుక్కుమన్న ముసలవ్య తన భూత భవిష్యద్యర్తమానాల్ను గురించి
పక్కన కూర్చున్నవారికి వివరించడం వెుదలౌట్టింది. పక్కనున్నవాళ్ళు
మాట్లాడకపోయేసరికి నా వైపుతిరిగి “బిడ్డా! ఎక్కడికి వెళుతున్నావు?” అని అడిగింది.
మిల మిల మెరిసే ఆమె చూపులు నా రూపురేఖల్లు నా చేతుల్లో ఉన్న పుస్తకాలను
అతి అనుమాన దృష్టితో చూశాయి.

“ఎవరి దగ్గరికి? ఒంటరిగా వస్తున్నావా? ఒక్కదానివే? నీవెంట ఉన్న మొగాడు?
నాకు తగిన మగాడికోసం పెట్టై అంతా కలయ చూసింది.

“ఎప్పుడూ ఒంటరిగానే ప్రయాణం చేస్తావా? ఆవిడ ధ్వనిలో పోలీసు ఇన్‌స్నెక్షరు
(ప్రశ్నలు కన్పించాయి.

నాకెందుకో భయమయింది. మపాసా కథల పుస్తకం అందుకున్నాను. ఆమె
ప్రశ్నల పట్టిక తయారయ్యేవరకు ఒకటీ ఆరా కథన్నా చదువుకోవచ్చని.

ఆ పరిసరాల్లో స్వచ్చమైన నేతి పరిమళం వ్యాపించింది. ఒక బక్క పల్చని
మనిషి పన్నెండు నేతి డబ్బాల్ను కరచిపెట్టి కూర్చున్నాడు. ఆతని పట్టువదిల్సే ఒకటి

అరా ఆకాశంలోకి ఎగిరిపోతాయేమో అన్నట్టు పట్టుకున్నాడు. అంతకుముందే
అతడు కళ్ళద్దాల ముసలమ్మతో తాను నెయ్యి అమ్మటానికి పోతున్నట్టు చెప్పాడు.
ఆతర్వాత మంచి నేతి తయారింపుగురించి సవివరంగా వ్యాఖానించాడు. ఎంత
ఎసెన్సు కావలసింది, ఎంత కొవ్వు కావలసింది, ఎంత వనస్పతి కావాల్సిందీ
వివరించాడు అతడు. మాట్లాడుతుంటే నోట్లోంచి తుంపర్ల వర్షం కురుస్తూంది.
అతని చర్మం ఎండిన పాలంలా ఉంది.

నేతిమనిషి దగ్గరే కవి కూర్చున్నాడు. అతని ముఖంలో అవలక్షణాల అంగరాగం
కన్పిస్తోంది. కునికిపాట్లు సదా అతన్ని వీడవు అతని ముఖం చూస్తే అవహేళన
చేసిన సభనుంచి ఇప్పుడే ( దిగివచ్చినట్టు కనిపిస్తూంది. పాపం, కవి కళ్ళద్దాల ముసలవ్వకు
తననుగూర్చిన పరిచయం చేసికుంటున్నప్పుడు పెట్టెలోని జనం ఎవ్వరూ కవిని
గుర్తించకుంటే, అతని ముఖం కందగడ్డ అయింది. “నిరాశ చెందిన కవీ ఆకాశ
చూశాడు. అతను చూడ్డం ఎలా ఉందంటే = అల్లా! ఇలాంటి అరసికులను
నింపావు, ఇహ ఈ బండి గతేం! కవి, కావ్యరీతిలో నిరామయంగా ఉన్నాడు. ఆతని
చేతిలో రంగులు వేసిన ఒక కట్టెపిట్ట ఉంది. దాని ముక్కు ప్రయాణికుల తోపిడికి
విరిగిపోయింది. అదిగాక అతని దగ్గర పాలరాతి Pm ఉంది. ఆ
రెండు అతడు తన చెల్లెలి కొడుక్కు తీసుకవెళుతున్నాడు. ఆ పిల్లవాడు ఇంకా
రెండునెల్లవాడే అయినా "అతని చెల్లెలు ప్రతిఉత్తరంలో రాస్తుంటుంది, తన కొడుకు
మామకోసం పలవరిస్తు స్తున్నాడని!

కళ్ళద్దాల ప్రశ్నల వర్షానికి విరామమిచ్చినప్పుడు ఈ కవి పుంగవుడు,
ముక్కు విరిగిన పిట్టకు ఉహాలోకంలో ముక్కు అమరుస్తుంటాడు. ఆ తరువాత
బుద్ద విగ్రహం మీద పడిన దుమ్మును దుల్పుతుంటాడు.

ఈలోగా నేను “నైట్‌ అవుట్‌ అనే కథలోంచి బయటపడితే, ముసలవ్య
లవుడ్‌ స్పికర్‌లాంటి ధ్వనితో ప్రకటన చేస్తాంది.

ఇది బోగంముండ!

ఆ మాట విని నా చేతిలోంచి పుస్తకం జారి పడింది. నేను నివ్వెరపోయాను.
కాని ఆమె చూస్తున్నది నల్లగా ఉన్న ఒక యువతివైపు. ఆమె లాటిన్‌ దగ్గర
కూర్చున్న ఐదుగురు ఆడవాళ్ళ ప్రక్కన కూలబడ్డది. ఆమె మోకాలిమీద తల పెట్టి
ఒక నడివయసు కుర్రాడు జోగుతున్నాడు. పత్రిని తల మీద ఆవిడ చేయి
నిమురుతోంది. మగాడి మెళ్ళో ఒక తాడు ఉంది. వాడి చెవులో సగంకాల్చిన చుట్ట
ఉంది.

“దీనిపేరు సూనా. ఇది మా ఊరిదగ్గరే ఉంటుంది. ఇది అంటే మగాళ్ళంతా
పడి చస్తారు. అందుకే నా కొడుకును “ఊరినుంచి పంపించేశాను.' ముసలవ్య
సూనాకు తన కొడుక్కు జరిగిన ప్రణయాన్ని గురించి నేతివాడికి వినిపించసాగింది.

ఆ నేతివాడు కళ్గుమూసుకొని కొవ్వును గురించి, నూనెను గురించి కలలు
కంటున్నట్టున్నాడు.

నేను సూనాను చూశాను. ఆవిడ అందాన్ని చూస్తే అనేకమంది hes
పిడికిళ్లలో పట్టగలదనిపెస్తోంది. తెలంగాణంలో అందం ఉందని అంగీరిస్తే, సూనా
కంటె అందమైన అమ్మాయి గురించి ఆలోచించటం సాధ్యపడదు. ఒక శిల్సి
నల్లరాతితో మలచిన విగ్రహంలా ఉంది ఆవిడ. ఆమె చూపుల్లో భయం. ఆ
పెట్టెలో ఉన్న ప్రతివాడు తనను తన్నటానికి వస్తాడా అన్నట్టున్నాయి ఆమె చూపులు.

'నీ మొగుడికి జబ్బా? బిడ్డతల్లి, బిడ్డను తనఒళ్వో కూర్చోపెట్టుకుంటూ
అడిగింది.

“అవును కాదన్నట్టుగానే అంగీకారం తెలిపింది. సూనా.

సరిగ్గా అదే సమయంలో మగాడు తల్పపైకెత్తాడు. ఉబ్బి, ఎర్రగా ఉన్న అతని
కళ్ళల్లో పశుత్వం పరవళ్ళు తొక్కుతున్నది. జీవితాంతం గొడ్డలిపట్టి చెట్లను
పడగొట్టి నవాడిలాగున్నాడు. వెలివేసిన ఆతని వీంసాల్లో న్‌దో అధికారం
తొంగి చూస్తున్నది. ఆతను కనుబొమ్మ ముడివేసి చూడడంతో ఆమె ఆకాశం
నుంచి అమాంతంగా ఊడిప పడ్డట్లయింది.

'కల్లు ఎక్కడ? కల్లు వాసన కలధ్యనితో సూనాను అడిగాడు. ఆవిడ బెదిరి
అటూ, ఇటూ చూసింది. “తర్వాత అతని గడ్డం పట్టుకొని గారాబంగా “చూడు;
నువ్వు కల్లంతా స్టేషనులోనే తాగవుగా అన్నది.

“ఏ-? అవును తాగుతే ఏల అతను సూనా చేతిని పట్టుకొని గట్టిగా
విదిలించాడు. తరువాత జుట్టుపట్టుకొని గోడకేసి కొట్టాడు. ఐనా సూనాకు
రాలేదు. అతని చేయిపట్టుకొని నమంగా 'సరేతెస్తా, ఇప్పుడే తెస్తాగో అన్నది.

అందరూ ఆటే చూశారు. “ఈ వెధవను ఎత్తి అవతల పారేయాలనిపిస్తూంది.
ఒకో కార్చు. అతని తోడివాడితో అన్నాడు. వాళ్ళిద్దరికీ Sse అక్కచెళ్ళుల్ల
పల్టన్‌న్ను వొదిలించుకొనే దాక వాళ్ళ పెళ్ళి కాదని వాళ్ళు ముసలవ్వ
చెప్పారు.

రెండోవాడు కాండ్రించి ఊశాడు. గాలి వడికి అది వచ్చి వాడిమొఖానే
పడింది.

“కాస్త ఊరుకో అందరూ మననే చూస్తు స్తున్నారు. సూనా మెల్తిగా అంది.
మొగాడి పిడికిలి అలాగే నిల్పిపోయింది. ఆమెమీద దెబ్బ పడలేదు. వాడు నిప్పు
న. బెదిరిపోయాడు. బెదిరి జనాన్ని చూశాడు. we అబద్దం

చెపుతవులే. చూడు ఇవ్వాళ్ళ నీ తోళ్లు వలుస్తా' అన్నాడు. తర్వాత సూనా మోకాలు
మీదికి వంగిపోయాడు.

“ఇది భోగం ముండ ముసల్ది క్లార్కునుచూసి మళ్ళీ ప్రకటించింది. ఆ వార్త
పెట్టైలో అందరికీ అందింది.

సూనా భోగందే. ఆ విషయం నేను గ్రహించాను. కాని ఈ మగాడెవడు?
ఎందుకు వాడిమీద అలా పడి చసూూంది.? ఈ నడివయసువాడు కూలీగా
కనిపిస్తున్నాడు. భోగందాన్ని ఉంచుకోదగ్గ ధనికుడైతేకాదు. వాడు రాళ్ళు
పగలకొట్టైవాడిలా కనిపిస్తున్నాడు. వాడి సంపాదన కల్గుముంతకు కూడా సరిపోదు.

చిన్న చిన్న 'స్టేషనుల్లో జనం దిగిపోయారు. ఈ కాళరాత్రికి గడపాల్సిన
ప్రయాణీకులు మాతం మిగిలిపోయారు. ప్రయాణీకులందరి జీవితాల ప్రధాన
వృత్తాంతాలను తెల్సుకున్న ముసలవ్య మూట తలక్రింద పెట్టుకుని నిద్రపోయింది.
లావుపాటి ఆడమనిషి బెంచిక్రింద పక్కపరిచి, పిల్లవాణ్ణి పడుకోబెట్టింది. తానేమో
కిటికిలో తలపెట్టి ఊగుతుంది.

నేతిమనిషి నేతిగిన్సెల పరిరక్షణ వదిలేసి ఒక బెంచిమీద తలా, మరో
బెంచిమీద కాళ్ళుపెట్టి రైలేక్రాసింగ్‌ బిడ్జిలా నిద్రపోతున్నాడు. నిద్రలో అతని
పెదాలపై చిరునవ్వు కనిపిస్తుంది. బహుశా పెరుగుతున్న నేతిధరను కలలు
కంటుండవచ్చును.

ఇద్దరు క్లార్కులు ఒక బెంచి నాక్రమించారు. వాళ్ళు పడుకున్నతీరు
ఎలాగుందంటే ఒకడికాళ్ళు మరొకడి నెత్తికి తగులుతున్నాయి. కవిషుంగవుడు
కళ్ళు తెరచి కప్పును చూస్తున్నాడు. ఒక పద్యభాగంకోసం వెతుకుతున్నట్టు ఉన్నాడు.
అతని ఒళ్ళోఉన్న బుద్దుడు, కవి కవితారసాన్ని గోలుతూ ఊగుతున్నాడు.

సూనా మేలికతోనే ఉంది. రైలు, స్టేషనులో ఆగినప్పుడు బెదిరి చూస్తూంది.
ఆ చూపులు, వాళ్లు టిక్కెట్టులే ని డప్రయాణీకులని తెల్పుతున్నాయి. కాచిగూడ
స్టేషనులో టికెట్టు ఇన్స్పెక్టర్‌ పోలీసును పిలుస్తాడు. వాళ్లిద్దరిని చావబాది స్టేషను
బయటికి నెట్టేస్తారనుకున్నాను. కాని, ఇంకా కాచిగూడా స్టేషన్‌ రాకుండానే ఆ పని
జరిగిపోయింది. కేకలు, అరుపులు వినపడి మేల్కొన్నాను. నేతివాడు సూనాను
చావబాదుతున్నాడు. సూనా ఏడుస్తూ తన్నులు తప్పుకోవటానికి ప్రయత్నిస్తున్నది.

నేతిగిన్నైలు ఉన్నస్తలం ఖాళీగా ఉంది. సూనా మోకాలుమీద నెత్తిపెట్టి పడుకున్న
మొగాడు మాయమైనాడు.

అందరు, కళ్లుతుడుచుకొని చూసి, విషయం అర్ధం చేసుకున్నారు. విచితం
ఏమంటే నేతివాడి దెబ్బలకు సూనా అరవడంలేదు. కన్నీరులేదు. ఆమె ఒళ్ళు
వణుకుతోంది. పన్నెండు నేతిగిన్నైెలు తనలో దాచుకున్నట్టు. పెదవి కదల్పటంలేదు.
రేయిసాంతం సూనాను చూసి గుటకలు మింగిన ఇద్దరు కారులు నేతివాళ్లో
ఆపలేదు.

“ప్రషను రానీయి నీ పని పడ్డా” అని నేతివాడు, దెబ్బలుకొట్టి, కొట్టి, అలిసి
బెంచిమీద వచ్చి కూర్చున్నాడు. ఎండిపోయిన అతని శరీరం చమటతో, నెయ్యి
పూసుకున్నట్టు మెరుస్తోంది.

ఒకటికాదు. రెండుకాదు. పన్నెండు డబ్బాలు నీ మిండడికి పట్టిచ్చావు!

దీన్ని పోలీసులకు పట్టించండి. ముసలవ్య బుగ్గలు నొక్కుకొని సూనాను
చూసింది. తన కొడుకును సూనా యెలా వల్లో వేసింది వినిపించసాగింది.

bg పోలీసువాళ్ళ అదృష్టం పండింది. ఒక కారు చిరునవ్వునవ్వి తన
తోటివాడి అన్నాడు. ఇద్దరూ కాళ్ళు ఊపసాగారు.

సూనా తలవంచుకొని కూర్చుంది. చేతుల్నుంచి కారే ంక్తాన్ని గోడకు రాస్తుంది.
ఒంటినుంచి కారే రక్తాన్ని చేతినించి తీసి కిటికి అవతల పారేస్తోంది. ఆమె ముఖంలో
బాధకాని వేదనకాని వ్యక్తం కావటంలేదు. ముసలవ్వ తిట్లుగాని సాపెనలుగాని
ఆమెదాక చేరుతున్నట్టులే దు. ఆమె మాకు చాలా దూరంగా వేలమైళ్ళ ఆవల
పాతాళంలో పడిఉన్నట్టు, మనుషులు రాళ్ళు కొడుతున్నట్టు-అనిపిస్తోంది.

తరువాతి స్టేషనులో రైలు ఆగకముందే నేతిమనిషి మాకు సూనాను అప్పగించి
దిగిపోయాడు. ఇద్దరు క్లార్కులు, ముసలవ్వు కవి, లావుమనిషీ, కోటకట్టి సూనాచుట్టూ
నుంచున్నారు. కాని, సూనా, నేతిమనిషి దిగడంగాని, జనం తనను చుట్టివేయడం
గాని గమనించినట్టులేదు. ఆమె తల వంచుకొని కాళ్ళకు తగిలిన గాయాలను
చూస్తూకూర్చుంది.

'నువ్యో పిచ్చిదానివి, వాడితోబాటు నువ్వెందుకు దిగిపోలేదు? కవిగారు
ప్రశ్నించాడు.

ఆమె తలెత్తి కవిని చూసిందిా-అంతకంటె తెలివైనవాణ్లీ తన జీవితంలో
చూడలేదన్నట్టు.

“అలాచేస్తే జనం నన్నువదిలి వాణ్ణి పట్టుకోవటానికి పరుగెత్తుతారు"

“ఇప్పుడు నీ ఎముకలు విరుగుతాయి.'

హూం ఆమె నిర్హక్ష్యంగా తలాడించింది. సర్దుకొని కూర్చుంది.

'మీకు తిండి లేకుంటే బిచ్చమెందుకెత్తుకోరు”ి కవిగారు మార్క్సిజం,
ధనస్వామ్యం, జాగీర్దారీ విధానంగురించి ఆలోచిస్తున్నట్టున్నాడు.

'వాడు నెయ్యి అమ్మి, మొత్తం తాగేస్తాడు. తన కూతురుకు కూడ ఒక పైస
ఇవ్వడు. దానికికూడా నేనే డబ్బు పంపుతాను.

'వాడికి కూతురు కూడా? ఉందా? నేను ఆశ్చర్యంగా అడిగాను.

“ఉంది.” ముసలవ్వ చప్పునలేచి కిటికీలోంచి చూసింది, పోలీసులు
వస్తున్నారేమోనని.

“అయితే, దీన్ని ఉంచుకున్నవాడూ ఒకడున్నాడన్నమాట.' లావాటి ప్రీ
అసహ్యంగా అటుచూచి గర్వంగా తన బిడ్డను గుండెలకు హత్తుకుంది.

“ఒసేయి, ఎందుకే వాడంటే అలా చస్తావ్‌. నీకు బంగూరులో ఇల్లూ వాకిలీ
ఉంది. వాడేమో వెధవ. ఫకీర్తకంటె దండగ. రాత్రింబవళ్ళు ఎముకలు ఇరగ

తంతుంటాడు. భోగంముండలకు మగాళ్ళు కరువనా, వాడితోటి తన్నులు తింటావు”
ముసలవ్య ఉపన్యాసం రై రెలుకంటే వేగంగా పరుగెత్తుతూంది.

సూనా కళ్ళలో తొలిసారి కన్నీటి జాలు వారింది. బాగా దట్టమైన ఆమె
నల్లని పెదవులు, ముసల్లాని దెబ్బ సరిగ్గా గుండెల్లో తాకినట్టు వణికాయి. ఆమె
అందర్నీ ధ్యానంగా చూసింది. అక్కడ ఎవర్లోనూ ఆవుకు వలానవత;ం
కనిపి ంచినట్టులేదు. “ఆతడు నేనంటే పడిచస్తాడు. 'మగలు మూతం ఇలాచేయరా?
అతడేం విటుడా. నా వయ్యారాలు సహించడానికి? అతడు ఎన్నడూ నన్ను భోగం
- దానిలాగా చూడలేదు. నువ్వు చూస్తుండగానే ఎన్నడో Nees పెళ్ళి
చేసుకుంటాడు

“బాగుంది పిచ్చిముండ ఇదేం కాలమమ్మా వీసమంత (ప్రేమకు వేయి తన్నులు
తింటుంది. వాడంటే పడిచస్తుంది.. అని తలాడించింది ముసలవ్యు.

ఇహ ఈ కథలో రుచిలేదని నేతివాడి పెళ్ళాంమీద సానుభూతి కురిపించింది.
'నేతివాడి పెళ్ళానికి పక్షవాతం' నేతివాణ్ణి గురించి ముసలవ్వ ప్రార్థించడం
మొదలుపెట్టింది.

నేతివాడు ఇద్దరు పోలీసుల్ని తీసుకొచ్చాడు. వాళ్లు తంతూ, గుద్దుతూ
సూనాను తీసుకవెళ్ళారు. నేతివాడుగూడ వాళ్ళవెంట పోయాడు.

రైలు కదిలింది. రైలుకేదో ప్రమాదం జరిగినట్టు, చక్రాల్నెవరో పట్టుకున్నట్టు,
ముందుకు కదిలే శక్తికోలోయినట్టు మెల్లగా కదిలింది.

అందరూ ఒక నిట్టూర్వు విడిచారు. ఇంక ఈ వృత్తాంతాన్ని గురించి
ఆలోచించడంకంటే నిద్రపోవడం మంచిదని, ఆ ప్రయత్నంలో పడిపోయారు.
కవిమాతం నిద్రపోలేదు. సూనా కూర్చుండి వెళ్ళిపోయిన స్టలాన్ని చూస్తున్నాడు.
అక్కడ రక్తపు మరకలున్నాయి. ఇప్పుడిప్పుడే అవి ఎండిపోతున్నాయి. ఉలిక్కిపడి
అతడు తన పరిస్థితి చూసుకున్నాడు. (గ్రహించాడు. బుద్ధవిగ్రహం మీద పడిన
దుమ్మును దులుదేసాగాడు.

ఏదో ఒక భయంకర సంఘటన బుద్ద విగ్రహాన్ని ఇప్పుడిప్పుడే రాతి మిగ్రహంగా
తాకినన పిస్తుంది. నేను కపిలవస్తు రోజకుమారుజి అడిగాను:

ప్రేమకోసం, సత్యంకోసం అన్వేషిస్తూ తిరిగిన సిద్దార్థ రాకుమారా! మీరు

షష... వచ్చి రాతి విగ్రహంగా ఎందుకు మారిపోయోరు? ఇక ముందున్న
మార్గం భయానకమైందా? సూనావలె ఆ మార్గంలో పయనించి శిలువ కెక్కలేరా?

చందు డెలాంటివాడు? భయపడే గుండెలాంటివాడు. ఆ విషయం తొలిసారి
గ్రహించింది లాలా. వెన్నెల నిదురపోదు. సదా మేల్కొనే ఉంటుంది. అదీ ఆనాడే
తెలిసిందామెకు. ఆమె గుండెలమీద వడగళ్లవాన దాడిచేసింది. ఆమె చూస్తుండగానే
నిలందుప్పటిలాంటి పాత ఆకాశం రూపంమార్చుకుంది. కొత్త ఆకసానికి రెండే
రెండు రంగులున్నాయి. ఒకటి దుఃఖిత హృదయంలాంటి మసిపులుముకున్న నీలంరంగు
మరొకటి పెళ్ళికూతురు కళ్ళలోలాంటి ఆరుణిమ. కేదార రాగం ఈ రెండు
రంగులోనే ఏర్పడింది. ఈ రెండు రంగులే హృదయాకాశంలో వెలుగుచీకట్ల
దోబూచులాటలు. ఈ రెండురంగులే ఆశకు నిరాశకూ సంకేతాలు.

కళ పాటపాడుతూంది. లాలా వింటున్నది. అప్పుడు ఆమెకు స్ఫురించింది.
కళ వెన్నెల రాత్రిని చిత్రిస్తూందని వెన్నెలరాత్రిని చిత్రించడానికి ఆ రెండురంగులే
కావాలి.

లాలా తరవాత ఆలోచించలేకపోయింది.

కళ కొలను ఒడ్డున కూర్చుంటుంది. ఆమె బుజాన తంబురా ఉంటుంది.
పాట పాడుతుంటుంది. కాళ్లు నీళ్ళలో ఆడిస్తుంటుంది. కళ పాట శ్రావ్యంగా
ఉంటుంది. అందులో ఆకర్షణ ఉంది. అది జనాన్ని లాక్కొనిపోతుంది. వారు
మెల్లమెల్లగా అడుగులువేస్తూ సాగిపోతుంటారు. వారి అడుగుల క్రిందినుంచి, వెన్నెల
వెలుగులు పరచుకున్న నీరు మెల్లమెల్లగా కదలిపోతుంటుంది. ఇంతలో వారి బుజాలకు
మెత్తమెత్తని రెక్కలు మొలుస్తాయి. వారు రెక్కలు రెపరెపలాడిస్తారు. ఎగురుతారు.
ఆకాశంలో విహరిస్తారు మబ్బులతో దోబూచులాడ్డారు.

నేటి వెన్నెల్లో మధురవేదన ఉంది. ఉదాసీనం అయిన నవ్వుంది. ఈ ఉద్యానం
పెరుగుతూంది - వామనునిలా అది ఆకాశాన్ని అంటుతూంది. పూలు వికసించాయి.
వాటి కళ్ళలో ఏదో నిరీక్షణ ఉంది. లాలాకు నిరీక్షణ కనిపించింది. అనంతమైన
నిరీక్షణ!

ఆమె ఒక్క నీటిచుక్కకోసం లోకంసాంతం గాలిస్తూంది. కేకలు పెడ్తూ
తిరుగుతూంది. ఆమె పెదవులు అక్తర్‌మామ పెదవుల్లా ఆరిపోయాయి. ఎండి
పోయాయి. ఆమె కళలా పచ్చబడిపోయింది. కలలుసైతం వట్టిపోయిన కనులు
కలవరపడుతున్నాయి. తంబురాకు తలానించి పాడుతూంది-సాగిపోతూంది.

“కె పే కహుంయై సాజన్‌ బివా నీంద్‌న ఆయే”

“ఎలా చెప్పుదునే ప్రియుడులేక నిదురరాదని ఏల?”

కేదార రాగపు స్వరాలు నలువైపులా వ్యాపించాయి. తెల్లని వెలుగులు
పరచాయి. అవి దుఃఖపు చీకట్లు పారదోలే వెలుగులు, ఆశల వెన్నెల వెలుగులు,
వెలుగుల నిరీక్షణల నీడలు.

లాలా జీవితంలో తొలిసారి వెన్నెల వెలుగులు చవిచూసింది. వారు వెన్నెల్లో
విహారానికి వెళ్లారు - ఆక్తర్‌మామవెంట. అక్తర్‌ మామ కవిగానే తెలుసు లాలాకు.
ఆనాడే ఆమెకు తెలిసింది అతడు విఫలడ్రేమికుడని. కవి అన్వేషణకు బయలుదేరితే
చంద్రుడు ముందు బయలుదేర్తాడట. కాగడా పట్టుకొని దారి చూపుతాడట.
అక్తర్‌మామ వెన్నెల్లో బయలుదేరాడు. (గామంగామం “వాడవాడలా తిరుగుతాడు.
ఏదో వెదుకుతూ తీరుగుతాడు. అది సూర్యుని వెలుగుకు కనిపించదట. వెన్నైల్లోనే
కనిపిస్తుందట. అక్షర్‌మామకూడా దేనికోసమో వెదుకుతాడని తెలిసి లాలా
ఆశ్చుర్యపడింది.

ఇవ్వాళ అక్తర్‌ మామ దేనికోసమూ వెదుకుతున్నట్టులేదు. విరిసిన వెన్నెలను
ఆనందిస్తూన్నటూ "లేదు వెళ్లిపోతున్నాడు. కొండమీదినుంచి దొర్డే రాయిలా కాలిబాట
వదిలాడు. ఆడవులవైపు సాగిపోతున్నాడు. కొద్దిసేపటిలో అంతా తోటలో కూడారు.
కళ కేదారం పాడుతూంది. వింటున్నారు.

స్వరం సుందరంగా ఉంది. రాగం రమ్యంగా ఉంది. సంగీతం వినే ఓపిక
ప్రసాదించమని భగవంతుని ప్రార్థించింది.

అక్రర్‌మామ రాతిబెంచీమీద కూర్చున్నాడు. శిలాప్రతిమలా మారిపోయాడు.
తల్లి తన ముద్దులకొడుకు శవానికి అగ్గిపెట్టినట్లు సగరెట్టువీంద సిగరెట్టు
అంటిస్తున్నాడు.

'కళను చూస్తే లోకంలోని కళలన్నీ కాలికి బుద్ది చెపుతాయి. కొత్త కార్టూనిస్టు
ఉబుసు పోకకు గీసిన సె_చ్‌లా ఉంటుందామె. ఆమె ఎవరినో ప్రేమించీందట
వెర్రిగా. పేమ ఫలించలేదట. దేవదాసిగా మారిపోయిందట. గుళ్ళోని రాతిదే వుల్ణి
పలికించలేకపోయిందట. బయటపడిందట. విప్ర వకారుల్లో కలిసిందట. ఆలంకారిక
ప్రమనుంచి వాస్తవ (ప్రేమవైషు ప్రయాణం సాగించిందట అన్వేషణలో అరిగిన
బాటలు, మాసిన మార్గాలుబట్టి పయనించింది. ఊళ్లు గాలించింది. దేవాలయాలు
ఎదికింది. కమ్యూనిస్టు పార్టీ కార్యాలయానికి కూడా చేరింది. సంగీతజ్ఞానం ఆర్హించింది.
కాని ఆమె వెదుకుతున్నవా డెక్కడున్నాడు? ఆమె మనోమందిరంలో “ఉన్నాడు.
ఆమె తంబురా తీవల్లో ఉన్నాడు.

క్షత్ర వదనంలో నిరాశ నిట్టూరుస్తూంది. అయినా లాలా గెలిచింది. కళ
వదనం వికసించింది. ఆమె కేదారం అందుకుంది. పాట మధురంగా సాగింది.

“కెపీ కహుయై సాజన్‌బినా నీంద్‌న ఆయే”

గానంలో కరిగిపోయింది లాలా. కళను అపుడు అరంచేసుకుందామె. కళకు
పుట్టిన్నాటి నుంచీ కంటికి కునుకులేదు. బుజంమీద వీచితవీణ దాల్ఫుతుంది.

LET EE TT CT TT TRE డా దాశరథి రంగాచార్య రచనలు-?7

పాట పాడుతుంది. మనసులో వెలసినవాడికోసం వెదకుతుంది. ఊరూరూ,
వాడవాడా తిరుగుతుంది. ఇది లాలా (గ్రహించిన సత్యం.

ఆమె మనో మందిరంలో వెలసినవా డెవ్వడు? ఆమె మనసుకు ఒక
రాయిలాంటిది తగిలింది. తరంగాలు వర్తులంగా దూరదూరంగా వ్యాబస్తూపోయాయి.
చూపందినంత దూరం ఎవరికోసమో వెదికింది.

ఓహ్‌! నేడు దిశదిశలు రంగులతో మెరిసిపోతున్నాయి. ఈ దృశ్యం ఇలాంటి
దృశ్యంకోసమే ఆమె తన భావ ప్రపంచంలో అనేక రంగులను రంగరించింది. వేల
రేఖాచిత్రాలు గీసింది. అంతలోనే కలిపిన రంగులను కాలతన్నింది. నలువైపులా
రంగులధారలు కురిశాయి కురిసిన చిక్కని చక్కని రంగులు ఎటుసాగాలని
తల్లడిల్లాయి. తల్లడిల్లి వెన్నైలవెలుగుల్లో కలిసిపోయాయి, కరిగిపోయాయి. ఆకాశంనుంచి
లేతనీలిమ మబ్బులా రాలుతూంది.

“పియుడులేక నిదురరాదు”

తారలు కళ కన్నీటిచుక్కల్లా ఉన్నాయి. నిటారుగా ఎదిగినచెట్లు తలలెత్తి
దేనికోసమో నిరీక్షిస్తున్నాయి. చెట్లమీది పిట్టలు ఊపిరి బిగపట్టి చూస్తున్నాయి.

చంద్రుడు వేగంగా సాగుతున్నాడు. అక్తర్‌ వూవులా కొండవీఎంచి
దొర్గిపోతున్నాడు. హమీదా అక్క నీళ్ళల్లో కాళ్లు కదిలిస్తూంది. నీటిలోని చందమామను
దూరందూరం నెడ్తూంది. నీటిలోని చంద్రబింబం కళ కాళ్లు ముద్దుపెట్టుకోవడానికి
వస్తున్నాడు. ఇంతలో ఒక పక్షి రయ్యిమని వచ్చింది. చంద్రుని కాంతి పడుతున్న కళ
పాదాలవైపు సాగింది. హమీదా అక్క భయంతో గడగడలాడింది. అప్పుడే - అదిగో
అప్పుడే కళ కన్నీటిచుక్క నీటిమీద రాలింది.

చంద్రుడు బెదిరిపోయాడు. చెదిరిపోయాడు. అమాంతంగా మంటలంటు
కున్నట్లయింది. కొలను మీద బంగారు మలామ పరచుకుంది. ఆ పిట్ట కెవ్వున కేక
పెట్టింది. ఎక్కడో దూరాన రైలు పెద్దగా అరచింది....ధక్‌ ధక్‌ మని సాగింది. అది
గుండెల చప్పుడులా ఉంది.

పక్షి వేగంగా ఆకాశంలోకి దూసుకుపోయింది. లాలా తన చూపానినంత
దూరం చూచింది. పక్షి దూసుకుపోతూనే ఉంది. ఎందుకో ఆమెకు కొండమీంచి
దొళ్లిరాయి. గుర్తుకు వచ్చింది. చాలసేపటివరకు లేచిపడుతున్న తరంగాల నీడలు
కళ ముఖంమీద కదలాడుతూ కనిపించాయి. ఆమె వేళ్లలో కంపనం కనిపించింది.
తీవల్లో ప్రకంపనం వినిపించింది. తన స్వరం తనకే ఆశ్చర్యం కలిగించేటట్టుంది.
తన ప్రశ్నలు తనకే తెలియని బికారిలా, పిలవాలనుకున్నవాడిపేరు తెలియక పరితపించే
ప్రయాణకునిలా, కళ స్వరాలు కేకలయి నలువైపులా ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి. కళ
కన్నీరు చెప్పిన కథ, కొలనువద్ద చూచిన చోద్యం లోకానికి చాటాలని కేకపెడ్తూ
విసురుగా ఎగురుతూంది చిన్నపక్షి కళ గానం ఆ కేకల్లో కరిగిపోతుంది. నడిరేయిలాంటి
(ప్రశాంతత ఆవరించింది.

లాలాకు జాగారం చేసి అలసినట్లునిపించింది. కళలా తానూఎంతో దూరం
నుంచి కాలినడకన వచ్చినట్టుంది. కాళ్లు కొలను నీటిలో ఆడిస్తూ, తంబురా తలకు
ఆనించుకుని సేదతీరు తున్నట్లనిపించింది.

చంద్రుని చుట్టుపట్ల నడయాడే నీడ కనిపించింది. ఎందుకో ఏడవాలనుకుంది.
కళ్లకు ఏమయిందో తెలియదు - ఏడుపు వచ్చిందికాదు.

ఆ రాత్రి ఆమె చాలా అలసిపోయింది. కాళ్లు చెప్పినమాట వినలేదు.
ఇంటిదాకా తీసికెళ్లమని (బతిమాలాల్సి వచ్చింది.

శాయి

ల

పాగమంచును కళ్లలో దాచుకొని అతిప్రశాంతంగా పాకుతూంది-రాత్రి.

వెన్నైల విరిసింది. అది లాలా కన్నుల్లో దాక్కుంటూంది. ఆమె కళ్లలో మబ్బు
లున్నాయి. వాటిని కురిపించాలని చూస్తూంది. తన ఉదాసీనతను కడిగివేయాలను
కుంటూంది.

గ్రీష్మ శిశిరాలు ఆలింగనం చేసుకుంటున్నాయి కాలం కడు సుందరంగా
ఉంది. అమ్మాయిలు కూనిరాగాలు తీస్తున్నారు. అబ్బాయీలు కవితలు ఆల్లు
తున్నారు.

ఒక్క చలివిసరుకు లాలా వణికిపోతూంది. దుప్పటి వుుసుగుతన్ని
ముడుచుకుంటూంది. అంతలో ఉక్కపోత, ముసుగు విసిరేస్తూంది. ఇవి ఆమె
మనసులో ఉవ్వెత్తున లేచి పడుతున్న భావతరంగాలు కావు. వాస్తవంగానే వాతావరణం
అస్తవ్యస్తంగా ఉంది.

ఆమె వంటరిగా వసారాలో పడుకుంది. నిద్రలో ఉన్నాననే అనుకుంది.
మేలిక వచ్చి చూస్తే చంద్రుడు కనిపించాడు. అతడూ కలలు ఎరగనట్టున్నాడు.
పాపం, జాగారం చేస్తున్నాడు - తనలాగే. ఇవ్వాళ పౌర్తమి. అయినా చంద్రుని
ముఖంలో కాంతిలేదు. అక్తర్‌ మాము ముఖంలోలా ఏదో" అనేషణ కనిపిస్తూంది.
అక్తర్‌ మామను శానిటోరియంలో చేర్పించారు. అతని గదిలోకి చంద్రుడు సైతం
తొంగి సైతం చూడడు చీకట్లో ఊపిరి సలపడం లేదని మొత్తుకుంటూ ఉత్తరాలు
రాశాడు తల్లికి.

ఆది విని లాలా ఏడ్చింది. ఇంటివాళ్లంతా నవ్వారు. పరిది అన్నారు. మామకు
తగిన కోడలే అన్నారు.

అక్తర్‌ మామను గురించి కుటుంబంలో ఎవరికీ సానుభూతి లేదు. అతడు
వెరివాడెకింద జమ.

పల్చని మబ్బులు చందునికళ్ళకు మసకలు కప్పాయి. చంద్రుని ముఖం
వెలవెలపోతూంది. అయినా అందంగానే ఉన్నాడు.

లాలా నిద్రపోవాల్సిందే, కాని హమీదా అక్క నవ్వుల జలపాతాలు
వినిపిస్తున్నాయి. చంద్రుని నిట్టూర్సుల్లా కవోష్టవాయుతరంగాలు తాకుతున్నా
వరండాలో జనం ముచ్చట్లలో మురిసిపోతున్నారు. వారంతా కలిసి తన భవిష్యత్తుకు
ప్రణాళిక సిద్దం చేస్తున్నారు. అది ఇటుకా. మట్టితో కట్టిన ఆనాకార భవిష్యత్తు.
తాను అర్షిస్టు. అది తనకు తగిన భవిష్యత్తు మాతంకాదు. వాళ్ళ పాట్టేవో వాళ్లు
పడరాదూ? ఇతరులను గురించి వీళ్లకు ఎందుకింత చింత?

వరండాలోని వాగుడులో తనకు ఆసక్తీలేదు భయమూలేదు. తన మనసుకు
తాను రాణి. తన మనసు గడుసుది. అది తాను చెప్పినట్లూ వినేట్లులేదు. ఆమె
ఆలోచించసాగింది. అందులో దుఃఖమూ, ఆనందమూ కలగలిశాయి.

ఆమె రంగురంగుల కలలు కంటూంది. కలలతో బెదిదిపోతూంది. భయం
అలలు అలలుగా ఆమెను అల్లకల్లోలం చేస్తూంది. ఏడే తన మనసులోని చంద్రుడు?
ఎక్కడికి పోయి క్రుంగాడు?

ఆమె కళ్లు తుడుచుకుంది. ఎక్కడో దూరంగా కళ పాడుతూంది. తంబురా
తలకానించిన కళ కనిపించింది. పాట వినిపించింది:-

'ఏయుడులేడు, నిదురరాదు'

ఆమె స్వరాల సరాగాలను ప్రతిధ్యనిస్తూంది. కేకలు పెట్టిన పక్షిని చీకటి
గదిలో కట్టివేసి నట్టున్నారు. చంద్రుడు పాపం, ఆ పక్షి దుఃఖం భరించలేక వెలవెల
పోయాడు. వెన్నెల తన కాళ్ల ఆందియలు విప్పి పారేసి మౌనంగా, విరాగినిలా
నుంచుంది-ఏదో అన్వేషిస్తున్నట్టు.

కన్నీరు ముఖాన్ని కడిగేసింతరువాత, పరిస్థితులు ఎదుట నిలిచి వాటి
ప్రాముఖ్యతను నచ్చచెప్పసాగేయి. మనసు వినడంలేదు. ఆమె మనసు ముకుదాడులేని
ఆబోతులా తయారయింది. ఏ కారణం చెప్పినా, ఏ తత్త్వం చెప్పినా వినడంలేదు.
దానికి గర్వం. తలబిరుసుదనం వచ్చేసింది. దానికి ముకుదాడు యడాన్నిగురించే
వాళ్లు ఆలోచిస్తున్నది.

ఆ వరండా ఎంతదూరం తనకు. అక్కడ కూర్చున్నజనం తన ఉనికినే
గవునించడంలేదు. వాళ్ళకూ తనకూ మధ్య శతాబ్దాలదూరం. వాళ్లంతా
మొహెంజొదారో శిధిలాల్లోంచి లేచివచ్చి వరండాలో కూర్చున్నట్టున్నారు. మల్లెపందిరి
సందుల్లోంచి వాళ్ళ ముఖాలు కనిపిస్తున్నాయి. వాళ్లు చిలుంపట్టిన మెదళ్ళూ,
లుకలుకలాడే ఎముకలూ, నరంలేనినాలుక గలవాళ్లు వాళ్లు సమాధుల్లోంచి బయటపడి
సజీవమైన ఒక అమ్మాయి భవిష్యత్తును నిర్ణయించడానికి వచ్చారు. వాళ్లే అక్తర్‌
మామ అదృష్టమూ నిర్ణయించారు. అతడు మౌనంగా వాళ్ళతీర్పువిన్నాడు. పలకలేదు-
ఉలకలేదు, లే చినంం చున్నాడు. ఆనాటినుంచీ క్షణం విరావుంలే కుండా
తిరుగుతున్నాడు రత పోగొట్టుకున్నట్టు- ఎన్నడో దొరక్క పోదన్నట్లు అన్వేషణ
అతనిపని. ఎప్పుడూ పరధ్యానంగా ఉంటాడు. గజాలా అక్క మొగుడూ పిల్లలతో

యాభైసార్లు అతని ముందునుంచి తిరిగినా గుర్తించడు. ఆమెను మందిరంలోని
దేవతను చూచినట్లూ, నీళ్ళలోని చంద్రబింబాన్ని చూచినట్లూ చూస్తాడు.

లాలాకు వరండాలో వింతవింత ముఖాలు కనిపిస్తున్నాయి. వారిలో ఇమియాజ్‌
సోదరుడు, హమీదా అక్క. తల్లితండ్రి ఉన్నారు. వారిమధ్య లక్కడి తాత ఉన్నాడు.
రెండు భాగాలుగా విడివడ్డ ఆతని గడ్డమూ కనిపిస్తుంది. బంగారు డేమ్‌ ఉన్నవారి
పటం పెద్ద గదిలో గోడకు ఉంది. తాత సంపాదించిందంతా కొడుకులు కర్యూరంలా
కరిగించారు. వారు ఆర్రించిన కీర్తిప్రతిష్టల్ను లాలా అన్న దేశదేశాలు తిరిగి
ఉద్యోగాలకోసం దేబరించడంలో పోగొట్టాడు. ఇంకా ఆ కీరి ర్తిపతిష్టలు, తాతగారి
పటంలా, ఫ్రేములో బిగింపబడి ఉన్నాయనే అపోహలో ఉన్నారంతా. వారు మణుగు
బరువున్న కరవాలాన్ని పూవును అందుకున్నట్లు లాఘవంగా అందుకునేవారు. ఆ
కరవాలంతోనే చివరి మొగల్‌ పాదుషాను వారు రక్షించారు. ఆ కరవాలంతోనే
శతుమధ్యంలో దూకి, శతుసంహారంచేసి, తన శిరస్సును ఖండించుకున్నారు.

ఆ కరవాలం ఇప్పటికీ అటకమీద ఉంది. ఒకసారి లాలా తనశక్తినంతా
ఉపయోగించి దాన్ని ఎత్తడానికి ప్రయత్నించి, చమట కక్కింది. అక్కడే మరో
ఫ్రేమ్‌లో వరసకు బామ్మ కూర్చుంది. పెళ్లిళ్లు కుదర్శడమే ఆమె జీవిత స సర్వస ఏం.
కళ్లు మూసుకొని కూరలో ఉప్పువేసినట్టే సు సంబంధాలు కుదిర్చేది. ఆమె
చుట్టుపట్ల ఉన్న అబ్బాయిలకు అమ్మాయిలను అంటకట్టింది. అంతేకాదు వాళ్ల
పిల్లలకూ, బల్లలబల్లలకూ కూర్చింది. అందువల్ల లాలా అత్తలకూ, పిన్నమ్మలకూ
తేలిగ్గా జరిగిపోయింది.

లాలా ఈ సాలీడు గూటిని తొలగించింది. అలా అనుకునేవరకు చంద్రుడు
చిరునవ్వునవ్యాడు వెన్నైల వెలుగులు విరబోసి ప్రతి వస్తువునూ చెమ్మగిల చేస్తున్నాయి
ఆమె మనసుయుక్తంగా.

లాలా మనోఫలకంమీద పాత స స్మృతులు చెమర్యాయి. అతను పుస్తకాల
పురుగును ఎండలో దులిపి నట్టు బాధపడ్డాడు. చావుగొంతుతో ఏమేమో అన్నాడు.
ఈ మధ్య అతడు ఇంగ్రండు వెళ్లాట్ట పైచదువులకు. అది విని తాను అదో రకంగా
తిరిగింది. తానేం మామూలు ప్త్రీ "యా హులీ

వుంచిదయింది. ఒక బరువు విరగడయింది. ఆమెకు స్వవిషయంలో
ఎక్కడలేని గర్వం. తాను ఎవరిముందూ తలవంచదు. అదీ ఆమె నమ్మకం.

బతకడమూ, చావడమూ, తెలియని అమ్మాయిలంటే ఆమెకు జాలి. పుట్టగానే
పెళ్లిచింతలో పడిపోతారు. వయ్యారంగా స్కూలుకు, కాలేజీకీ ఉరుకుతారు.
ఒకరినిచూచి ఒకరు మండిచస్తారు. ఎవరైనా కొత్తచీర కట్టుకున్నా ఏడుపే. ఒక
అబ్బాయిని చ మా మంటే. ఇహ అందరి గుండెలమీద పాములు పాకుతాయి.
ఇవా పెళ్లి, స. ఏం సిగ్గో సిగ్గులు వలకపోస్తూ పత్రిక తెచ్చిస్తారు. అబ్బ! ఎంత
గర్వమయాఅం వాళ్ల తండి శివధనుస్సును విరిచేషరతు పెట్టి ఒక రాముని తెచ్చి

కట్టినంత! అయిపోయింది. అక్కడితో జీవితంలో ఫుల్‌స్టాప్‌. తరవాత ఏముంది?
మామూలే, తగాదాలు.సంసారం చాలని అదాయం - చీ ఏమిటబ్బా - బతుకులు!
“సరే మేమింతే బష్‌పట్లుకొని రంగులు కలపడమే జీవితమా? హమీదా

అక్క వెటకరిస్తుంది. అవునండి. వీళ్ళు మహిళా సమాజాలు ఏర్పురుస్తున్నారు.
అక్కడేమిటమ్మా నేర్పెది అంటే తిరగబడ్డానికి చిట్కాలు. సంగీతం నేర్చుకుంటారు.
మగాళ్ళమధ్య కూర్చుని చర్చలు సాగిస్తారు. తోట్లో ఒకటిరెండు మొక్కలు నాటేస్తారు.
ఇహ ఇదేనమ్మా జీవితం ఇద్‌ వరస.

“జీవితం అంటే బిందువులో దూకడం

'బావుంది-అది జీవితం ఎలా అవుతుంది? చావుబావిలోకి ఉరికే మోటర్‌
సైకిల్‌ అవుతుంది. హమీదా అక్క అరుస్తుంది.

'నాొకేదో భయంగా ఉంది” హమీదా - అక్క ఆలోచనలో పడిపోతుంది.
“నువ్వూ కళవలె లక్ష్యంలేని మార్గాన పడవుకదా అని

ఆమె ఆ మాట విన్నది. మంచులా చల్లబడిపోయింది. ఊపిరిసైతం ఆడకుండా
అలా చాలసేపు నుంచుంది. ఆమె చేతిలోని గులాబి చిరునవ్వు నవ్వి తలవంచుకొని
నిదపోయింది.

ఆమె బెదురుతూ, బెదురుతూ కళ్లు తెరిచింది. చుకు_ల దివపెలవెలుగు
తగ్గింది. చంద్రునిముఖంలో అలసట కనిపిస్తూంది. తాను కళవలె నవ్వీ, నవ్వీ నవ్వీ
నవ్వీ చల్లబడి పోతుంది. మెడ వాలిపోతుంది. జనం తనను ఈడ్చి పారేస్తారు.

ఆమా విసికింది. వేసారింది. ఏదో మార్గం వెదుక్కుందాం అనుకుంది. కాని
ఏదీ మార్గం? దోవ ఎక్కడో మళ్లిపోయింది. చక్కని నీలపు ఆకాశం నిరాశోపహతుని
హృదయంలా వ్యాపెంచింది. భయంతో ఆమె కళ్లు మూసుకుంది. పక్కకు తిరిగింది.

హమీదా ఆక్క ఆమె మాటలకు భయపడుతూంది. ఒక్క హమీదా ఏమి?
కుటుంబం సాంతం ఆమెను కొరకరానికొయ్య అనుకుంటున్నారు. వచ్చిపోయేవాళ్లు
వింతగా చూస్తున్నారు.

అలాంటివారిలో అతనూ ఒకడు -

లాలా తన ఆలోచనల మందను ఒకవైపు తోలాలనుకుంది. ఆమె స్మృతులు
దేన్నో వెదుకుదామనుకున్నాయి కాని సోమరితనం వాటిని లేవనీయలేదు. ఎదుగుతున్న
చంద్రుణ్ణి చూస్తూ ఉండిపోయింది. ఏదో ఒక నీడ మెరుపులా వచ్చి మాయం
తకుంత- ఆవే నీడ ఆమె గుండెలో వెన్నెల ఆరబోస్తూంది-ఇప్పుడు. అదే ఛాయ
ఎదుగుతూ పోతుంది.

“తన గొప్పతనం చూపడానికే మగాళ్లను అసహ్యించుకుంటుంది. తనను
గురించి ఎక్కళ్ళేని టెక్కు. ఎవడికేం' అతడు చాలా ముందు కూరని, మూడు
నాలుగు గంటలు ఆమె తప్పులు ఎన్నందే అతనికి అన్నం అరగదు.

ఆనయ BO Te DLR ATTA MASSA Sates 197

అతనికి లోకంలో ప్రతిదాన్ని పరిహసించడం అలవాటయిపోయింది- ముఖ్యంగా
స. రచనలన్నా వారి పెయింటింగ్స్‌ అన్నా బొత్తిగా గిట్టదు.
కవిత్యవూ! అది వీఎకెలా తెలుస్తుంది? అర్హంకావద్దూ అది-అదేం
వంటావార్సా? అని వెక్కిరింపుగా నవ్వితే లాలాకు మంటల్లో దూకేనట్టుంటుంది.
ఎవరూ దొరకలేదనుకోండి లాలా తల్రిదగ్గర ప్రారంభిస్తాడు “ఆర్ట్‌ గ్‌ర్‌
అంటారు చూచారా అవి ఆడపిల్లల్ను నాశనం "చేసి వదుల్తాయి. ప్రపంచం
ఎంతమంది గొప్పు ఆర్రిస్తులున్నారో వాళ్ళంతా తమ ఆర్ట్‌ను, పెచ్చాసుషతిలోనే
పూర్తిచేశారూ అని విమర్శిస్తాడు.

“అల్లా! లాలాను కాపాడు త్రి వాస్తవంగానే వణకిపోతుంది” ఏమోనమ్మా
లోకం లోని ఆడబల్లలంతా ఇంటిప నులు చేసు కుంటారు. దీని వ్యవహారం అంతా
తలకిందులు” అని 'వాపోతుంది.

“విన్నారా! ఇహ ఇప్పుడు కళదగ్గర సంగీతం నేరుస్తూంది” చిన్నపెల్లవాడిలా
చాడీలు చెపుతాడు.

లాలాకు అక్తర్‌ మామంటే అభిమానం అని తెలిసింతరవాత మరీ పరాచికాలు
పట్టించే వాడు. అక్తర్‌ మామ తిరిగీ తిరిగీ ఎప్పుడోగాని ఇల్లు చేరుకునేవాడు కాడు.
అతడు వచ్చాడంటే లాలాకు చేతినిండా పని. మాటమాటకి గజాలా అక్కను
బలుస్తుంది. రోజంతా చాయ్‌ చేస్తుంటుంది. స్వెటర్లు అల్టుతుంది. అక్తర్‌ మామ
సిగరెట్లు అయిపోతే, పేకాటలో. సర్వస్వం పోయినవానిలా తలపట్టుకొని
కూర్చుంటుంది. అప్పుడు ఆమె ఆరాటం చెప్పలేం. ఎక్కడ్డుంచో సిగరెట్లస్థాకు
ఆప్ప్బంచిపె పెట్టాలి. అక్తర్‌ వూవు విషయంలో లాలాకున్న సానుభూతి చూచి
ఉడుక్కునేవాడు.

“అమ్మాయ్‌! నీ పరిచర్యలు నన్ను అవిటివాళ్లి చేసెట్టున్నాయి. దారినడిచే
బాటసారిని కూర్చోమనడం శిక్షమ్మా అనేవాడు.

ఆ మాటలు విని లాలా గుండె పగిలేది. అక్తర్‌ మామను ఓదార్చే జవాబు
ఇవ్యాలనుకుంటుంది. కాని నాలుక ఆరుకుపోతుంది. ఇక్కడ ఆమె తన జాతినే
అసహ్యిాంచుకునేది. ప్రపంచంలోని ప్రతి ఆడదీ గజాలా అక్కలా కరినురాలుగా
కనిపించేది. గజాలా . వికారమైన తన పిల్లలను అక్తర్‌ మామ వడిలోవేసి 'బేబీ
ఇదిగో మీ అంకుల్‌” అంటుంది.

“ఈ అక్తర్‌ చాచాదంతా నాటకం. ఒక ఆడది జీవిత సర్వస్వాన్ని

లాక్కోగలదంటే నేను నమ్మను.”

“మీకెలా తెలుస్తుందో లాలా వ్యంగ్యంగా “ఆది మానవులకు తెలుస్తుంది
అన్నది.

“అంటే వెన్నెల రాత్రిళ్లలో గాలి తిరుగుడు తిరిగేవాడు. అన్నల సంపాదన
తింటూ సోమరి అయ్యేవాడు, లోకంలోని దౌర్ఫాగ్యాలన్ని ఏకత్రితం అయినవాడూ
Ls DO తలల సట POO A డా! దాశరథి రంగాచార్య రచనలు-7

మానవుడని మీ ఆర్హం.” అతను వెకిలిగా నవ్వుతుంటే ఇమ్రియాజ్‌ అన్నకూడా
నవ్వుతాడు. ఇద్దరూ కలిసి లాలాను ఉడికించే నెపంతో బాగా ఉడికేవారు.

ఇమ్రియాజ్‌ అన్న అయిదేత్తనుంచి బి.ఏ. చేస్తున్నాడు. అందుకే చెల్లెళ్ల
తెలివితేటలంటే అతనికి మంట.

'చూడుబాబూ! ఇవన్నీ నవలల పాత పాట్లు సినిమా కథలు. నాకు తెలియక
అడుగుతాను. మజ్నూ దారిలో నడిచేవాళ్లు వాయిదాల్లో చస్తే ఏంలాభం? ఆత్మహత్య
చేసుకుంటే ఎవడు ఆపాడు? ఏమంటాద్‌? అతడు ఇమ్రియాజ్‌ను అడిగేవాడు.

లాలా ఆసహ్యాంచుకునేది. కాని ఆ అసహ్యాన్ని ఎలా వ్యక్తపరచాలో
అర్హంఅయ్యీదికాదు. 'మాకు మామ అవుతే మీకు బాబాయి అవుతాడు ఎటూ
పాలుపోక ఏదో అనేది.

“అంటే వారి తెలివితక్కువను గుర్తించి మాట్లాడొద్దనాలొ

“అది మీకేం తెలుస్తుందిలే ఆర్రిస్తులే దాన్ని (గ్రహించగలరు.

ఇమియాజ్‌ అందుకుంటాడు.

“అవును ఎలాంటి ఆధ్రిస్తులయా అంటే మాలీతో గోతితవ్వించి తాము ఒక
మొక్క నాటేవారు, కేదారరాగం అభ్యసించేవారు.

“ఇంకా ఎలాంటి వారయా అంటే ఢేమోపహతులకు దొంగిలించిన డబ్బుతో
కేప్‌స్టన్‌ సిగరెట్లు అందించేవారు అని ఇమ్రియాజ్‌ అంటే చిన్న పిల్లలా నాలుకతో
పెదవితడిపి అతడు 'యార్‌ కెప్‌స్టన్‌ సిగరెట్టు కాల్ఫాలనిపిస్తుంది.” అంటాడు.

“అయితే లే ఇమ్హియాజ్‌ లేచినుంచొని “నడువ్‌ రోడ్‌ ఇన్స్‌పెక్షన్‌ చేతాం'
అంటాడు.

ఒకనాడు అక్తర్‌మామ ఆరోగ్యం పూర్తిగా చెడిపోయింది. వారిని చూడ్డానికి
వచ్చినవాళ్ళలో అతనూ ఉన్నాడు.

'అక్తర్‌చాచా! ఫలక్‌నమా నుంచి స్టేషనురోడ్డు ఎంతదూరం ఉండొచ్చు
అడిగాడు.

“ఎలా తెలుస్తూంది” మామ నిర్లక్ష్యంగా అన్నాడు.

“ఓహో అయితే మీరింకా ఆ రోడ్డు కొలవలేదన్నమాట! అని లాలాను
చూచి చిరు నవ్వునవ్వాడు “ఇమ్రియాజ్‌! నాకూ ఆడదాన్ని కావాలని ఉంది.
గజాలా అక్కను అవుతే ఎంతబాఉండేది! మొగునిచేతిలో చేయి వేసుకొని తిరిగీవాళ్లి
అప్పుడు మొగుడు మొనగాడికి పుట్టిన ముద్దుబిడ్డల్ను మరొకరి వళ్చోపారేసి తిరిగేవాళ్లి"
అంటాడు.

“పాపం ఆడవాళ్లు ఎంత అమాయకులు” ఇమ్రియాజ్‌ బ్యుర ఊసి అదో
రకంగా అనేవాడు.

“అవును పాపం మరోఆడదాని గాయంమాన్పడానికి డబ్బు దొంగిలించాల్సి
వస్తుంది.”

“ప్రేమాభిమానాల ప్రతిమలు” ఇమ్రియాజ్‌ నిట్టూర్చివాడు.

“నిజమేగాని కట్టెబొమ్మలు....” వెక్కిరించేవాడు.

అతనికి కళలంటే అసహ్యం. వఎహావఎహా చతకారులనుకూడా
రంగంముద లకింద జవుకడ్తాడు. కవులంటే అతనికి లెక్కలేదు. రచయితలు
అబద్దాలకోరులు-డ్రేమికులు పెచ్చివాళ్లు - ఇవీ అతని అభ్మిపాయాలు.

లాలా తన అదృష్టం ఆ అబ్బాయితో ముడి పెట్టుకుంది.

ఒకనాడు అతనిమీద ఒక ఆపద విరుచుకు పడింది. అతనికి ఒక పెన్సిల్‌స్కెచ్‌
కావలసివచ్చింది. అతడంఎ ఇమ్హియాజ్‌ ఏర ఒక చిట్టీరాసి లాలా బల్ల వీంద
ఉంచిపోయాడు. ఉత్తరం ఎంత రొమాంటిక్‌గా రాశాడంటే ఆది ఇమ్రియాజ్‌ను
ఉద్దేశించింది కానేకాదు. అతనికి కావలసిన స్కెచ్‌ ఏమంటే ఒక వంటరిగాడు
సవమదప్పు ఒడ్డున ఉదాసీనంగా నుంచొని ఉండాలి. ఆ బొొవ్ము అతనికి
సాయంకాలంవరకు కావాలి. అతనికి ఆ బొమ్మ ఎందుకు అవసరం పడిందో
తెలియదు. కాని ఊల్లో ఎవరూ ఆంత తొందరగా వేసిఇవ్వడానికి ఒప్పుకున్నట్లు
కనిబించదు. ఇమియాజు ఊర్లోలేడు. 'పక్షిక్‌కు వెళ్లాడు. రెండువమూడు
రోజులదాకారాడు. అది అతనికి తెలిసిందే. కాగా ఇమియాజుకు _-బొమ్మదించడం
అలాఉంచి గీతసైతం చక్కగా గీయరాదు.

మరి ఉత్తరం ఎవరికి రాసినట్టు?

లాలాకు పెద్దగా నవ్వువచ్చింది. తనను ఆర్రిస్తుగానే వప్తుకోడే - అలాంటివాడికి
అడక్కుండా బొమ్మగీసి పెట్టడం ఎందుకు? అనుకుంది. తనకు నెలలకొద్ది జని
చేయడానికి “మూడ్‌ రాదు. ఇప్పుడేమో తాను సంగీతం నేర్చుకోవడానికి కళ
దగ్గరికి వెళ్లాలి.

నాలుగయింది. అయిదు కావాలని నిరీక్షించసాగింది. అయిదింటికి అతడు
ఎలా వస్తాడో చూడాలనుకుంది. ఎంత గీమాల్ల్తాడో ననుకుంది. కాని అయిదు
కాకముందే బొమ్మగీసి హమీదా అక్కకు అప్పగించింది.

“ఇది ఎప్పుడో వేసినబొమ్మ. బొమ్మలు వెదుకుతుంటే దొరికింది. కాకుంటే
ఇప్పుడు టైమేదీ వేయడానికి? అనిచెప్పి, బొమ్మ అందించమని చెప్పింది. గబగబా
తయారయి కళదగ్గరికి పరిగెత్తింది. ఇహ అతనికి బుద్ది వస్తుందనుకుంది. చేసిన
తప్పులన్నీ వప్వుకుంటాడనుకుంది. ఆతి వినయంగా కృతజ్ఞతలు
తెలియపరుస్తాడనుకుంది.

కాని ఆమె అంచనాలు తల్యక్రిందులైనాయి. తెల్లవారి అతను వచ్చాడు. సిగ్గు
లేనివాడిలా కుర్చీలో కూలపడ్డాడు. ఆమె వేసిచ్చిన బొమ్మకు ఎగ్గులు పెడుతున్నాడు.

“చూశారా - ఈ చితం బొమ్మట! బొమ్మ! అబ్బ ఆ వంటరితనం చూస్తే
భయంవేస్తూంది. సముద్రానికి ఒడ్డు ఎక్కడా కనిపించదే! “ఆర్రిస్తు అనిపించుకోవాలనే

ఆదుర్దాలో మనుషులకు మతిపోతుందనుకుంటా. హమీదా అక్కా! మీరే న్యాయం
చెప్పండి-వంటరి మనిషి తరంగాలు లెక్కిస్తూ సముద్రపువడ్డున ఎంతకాలం
కూర్చోగలడు?”

లాలా కేకలుపెడ్తూ అతనిముందునుంచే అనేకసార్లు వెళ్ళింది. గదిలో కూర్చొని
పెద్దగా కేదారరాగం ఆలపించింది. అయినా అతను పట్టించుకోందే! చెవుల్లో సీసం
పోసుకుంటున్నట్టు కూర్చున్నాడు. ఆమెకు విసుగుపుట్టింది. ఎదురుగావెళ్ళి చీవాట్లు
'పెడామనుకుంది. చేతిలోని బొమ్మను లాక్కొని ముక్కలు ముక్కలుగా చించి
పారేద్దామనుకుంది. అయినా మాట్లాడలేదు.

ఆనాడు లాలా అతన్ని గురించిన భోగట్టా సాంతం సేకరించింది. అతని
అలవాట్లను గురించి అంచనా వేసింది. అతన్ని హేళన చేయడానికి సకల సామగగ్గి
సిద్దం స ఉంచింది.

సాయంకాలం అయింది. అతడు రాలేదు. రోజూ వచ్చేవాడే. హమీదా
పిల్లల్లో బంతి కోసం పోట్లాడేవాడు. లాలాను గురించి తల్లికి లేనిపోనివి కల్పించి
చెప్పివాడు. నాన్నతో నీతులు చెప్పించుకునేవాడు. ఆ రోజు రాలేదు

“క సేకహు సాజన్‌బినా నీంద్‌న ఆయే

బిరహ సతాయే”

పాట పాడుతూ ఊగుతూంది. ఇమ్రియాజ్‌ వచ్చాడు హవికదా అక్కితొ
గుసగుస సాగించాడు. తన చాకచక్యాన్ని డబ్బుగా మార్చుకోవడానికి ఇమ్రియాజ్‌
ఎక్కడికో వెళ్లిపోతానంటున్నాడు. ఇదీ లాలా విన్నది-ఆమె అర్హంచేసుకున్నదీ

“ఎక్కడికి. ఆమె సుదూరప్రాంతాలకు తన చూపును ఉరికించింది. ఎదురుగా
ఎత్తైన కొండలు కనిపించాయి. కొండల వీఎదినుంచి దొర్రిపడుతున్న రాళ్లు
కనిపించాయి. ఒక రాయి విసురుగా వచ్చింది.ఆమె గుండెకు తాకింది. దాహం.
గొంతు ఆరిపోతూంది.

అది వింటే నవ్వొచ్చింది. నవ్వుకాకుంటే ఏమిటి? ఏముందక్కడ? నెత్తిగోక్కొనే
ఇమ్రియాజ్‌ కూడా విరగబడి నవ్వాడు.

“ఎందుకా వెకిలి నవ్వు? న ” తీక్షణంగా అడిగింది లాలా.

“ఏంలేదు పిచ్చాసుషత్రి మనింటికి ఎంతదూరమా అని

ఆమె మాట్లాడలేదు. మూతి ముడుచుకుంది. తంబూరా తీవలు సవరిస్తూంది.

ఇద్దరూ ఏదో కుట్ర పన్నినట్టున్నారు. అతను ఇమ్రియాజ్‌ గంభీర వదనాన్ని
చూచాడు. “విన్నావా బాయి! పెద్దమామ అక్తర్‌మామను శానిటోరియంలో చేర్నించాట్ల
అన్నాడు ఇమ్రియాజ్‌తో.

ఈ మాటమీద ఇద్దరూ బయటపడతారనుకుండా: ఇమయాజా ఇనోదంధాతా
వెళ్లకక్కుతాడనుకుంది. కానీ ఇమ్రియాజ్‌ కిక్సు.రుమనలెదు. తెలవుఖం ఎసొకళు
కూర్చున్నాడు.

“ఒక్క అక్తర్‌ మామే కాదు - ఇంకంతమంది వెళ్ళాలో శా వటేంంబుంంను 2
ఈ ఆడవాళ్లు శ్షయ క్రిములు, నవ్వుతూ తుళ్లుతూ ఉండే జనాన్ని గోదిలోకి దెంపేస్తారు'
అని గది తలుపులు మూసుకున్నారు.

ఏమిటీ కధలు వ్యధలు!

ఆమె తంబూర నేలకు కొట్టింది.

ఆకాశంలో చిక్కని చీకట్లు. కమ్ముకున్నాయి. చంద్రుడు గోరీల గోతుల్లోకి
వెళ్లిపోయాడు ఎవరినో వెదకడానికి. వెన్నెల విరాగినిఅయి భుజంమీద విచిత్రవీణ
ధరించి, ఎక్కడో మందిరపు చీకట్లో కూర్చొని రాగం ఆలపిస్తూంది. సాజన్‌బినా
నీంద్‌న ఆయేపీయుడులే క నిదురరాదు.

ఆకాశంలో చుక్కలు కన్నీటి చుక్కల్లా మిలమిలలాడాయి. కదిలాయి.
వణికాయి. ఒక బాష్పబిందువు రాలింది. ఆకసంలో ఒక బంగరురేఖ మెరిసింది.
లిప్త్రపాటు నక్షత మాలిక వెలిగింది. ఆరిపోయింది.

రేయి సాంతం లాలా కలలుగన్నది. కలల్లో అక్తర్‌ మూావమును చూచింది.
అతడు చీకటి కొట్లోపడి కొట్టుకుంటున్నాడు. వెలుగుచుక్కకోసం వేచిఉన్నాడు.
చందునికోసం వేయి కనులతో నిరీక్షిస్తు స్తున్నాడు. చంద్రుడు రాడు. అతను ఏడ్చి
ఏడి సగం అయినాడు.

హమీదా, గజాల అక్కను చూడడానికి రోజూ ఆస్వతికి వెళ్ళేది. ఆమెకు
భరించరాని కడుపునొప్పి. నొప్పి భరించతేక ఆమె పాషాణం తినడానికి (ప్రయత్నిం
చందలు.

చాలాకాలం తరవాతాఆ ర్మాతి-లాలాకు- ఆకాశంలో ఎవరికోసరమో
కేకలువేస్తూ తిరిగే పక్షి కేక వినిపించింది. చెట్లమీది పక్షులు భయంతో కేకలు
వేస్తున్నాయి. “ఉష! నిశ్శబ్దం. అరవకండి” అని 'దూరంనుంచి వినిపించే కేకకోసం
చెవులను అర్పించి లాలా కనురెప బులు వాల్ళింది.

అంతరం

వేడి తగ్గింది. సాయంసంధ్య చీకటి ముసుగు వేసుకుంటున్నది. విసురు
గాలి వీస్తూంది. వేగంగా వీస్తూంది. గాలి వడికి చెట్టు ఊగుతున్నాయి. కిటికీల
తెరలు రెపరెపలాడుతున్నాయి. లాలా కురులు గాలికి ఎగురుతున్నాయి. ఆమె
గుండె వేగం హెచ్చింది. అంతా కల్లోలంగా ఉంది.

ఇంకా రేయి ఎదగలేదు. ఇప్పుడిప్పుడే పున్నమి వెన్నెల వీణారాగం ఆలపిస్తూ
అడవులవైపు పయనిస్తూంది. వాతావరణం గజిబిజిగా ఉంది. కల్లోలంగా ఉంది.
ఈ ర్యాతి ఏదో జరుగుతుంది అన్నట్టుంది.

ఇప్పటికి లాలా నిదపోవాల్సింది. కాని ఇవ్వాళ దుప్పటి పక్కకునెట్టి పరుపుమీద
పడిఉంది. నిద జోకొడుతూంది. కనురెప్పలు వాలుతున్నాయి. నరనరంలో
నిద్రాతరంగాలు వ్యాపిస్తున్నాయి. కోపం, ప్రతీకారానికి సంబంధించిన ఆలోచనలు
మేనువాల్యాయి. ఒక్కకునుకు - ఒకేకునుకు అంతే - ఆమె నిద్రలో మునిగిపోతుంది.

చప్పున ఆమె హృదయకవాటాలను ఎవరో చప్పుడు చేశారు!

ఆమె ఉలిక్కిపడి లేచింది.

చూచింది.

ఎవరూ తేరు.

విరిసిన వెన్నెట్లో అంతా నిద్రిస్తున్నారు. అమ్మానాన్న, బల్లమీద ఉన్న కూజాలు
మూతలకు కప్పిన అల్లకపు సంచులు!

అంతటా ఆమెగుండె చప్పుళ్లు వినిపిస్తున్నాయి. లోకంసాంతం ఆమె ఎడద
దడదడలతో నిండిపోయింది. ఏమీ వినిపించడంలేదు. ఏ ఆలోచనా వెలుగు
చూడడంలేదు. అక్తర్‌ వూవు కొండవీఎదినుంచి దొర్లిపడుతున్నట్టుంది. కళ
మందిరంలోంచి బయటపడి మనుషుల గుంపులో దూరినట్టుంది. మబ్బు ముక్కలు
దూదిపింజాల్లా ఎక్కడికో హడావుడిగా ఉరుకుతున్నాయి.

ఏదో జరిగింది. జరిగిపోయింది.

ప్రకృతిసాంతం అల్లకల్లోంగా ఉంది. వరండాలో వెలిగే దీపం భగ్గు, భగ్గుమని
కొట్టుకుంటూంది. చప్పున ఆరిపోయినట్లనిపిస్తుంది. ఇంతలో కళ్లు మిరిమిట్టుకొలొపేట్టు
వెలుగుతుంది. ఆమె ముఖంలోని అంధకారాన్ని మాయంచేస్తుంది.

లాలా కళ్లు చీల్చుకొని నలువైపులా చూచింది. ఏమీలేదు. ఏదోవాగ్డానం -
తానిచ్చిన మాట - తనను ప్రశ్నించడానికి వచ్చినట్టుంది. అడగడానికి వచ్చినట్టుంది.

హుడా ఆ ఆలోచనను దులిపేసింది. పిచ్చికాకుంటే నేనెవరికి మాట ఇచ్చాను?
నేను వాగ్గానం చేస్తానా? రక్తంతాగే తోడేళ్ళక్కడ? అమాయకం అయిన మేకలెక్కడ?
ఈ రెండూ వాగ్గానాలు చేసుకుంటాయా? అసంభవం. అసాధ్యం.

అంతలోనే ఏదో భావన వచ్చింది. వెన్నెల హద్దులకు ఆవలినుంచి ఎవరో
పిలుస్తున్నారు. పిలుపు గాలిలా ఉంది. గాలి సవ్వడిలా ఉంది. ఆమె లేచింది. వళ్లు
విరుచుకుంది. అమ్మాయిలు కాళ్ళకు అందియలు వేసుకోవడం మానేశారు -
మంచిదైంది. కాకుం గత వరకాలపు గీతాలకు ఇవే అడ్డంకులు అయినాయి.

చై

మనసునిండా మువ్వల చప్పుడే అయినాయి.
ఫుల్లు!
ప్రకృతిసాంతం రుల్లుమంది.
ఆమె ఉలిక్కిపడింది.

ఆమె చేతిగాజులు రెండు కలుసుకున్నాయి. ఆమెను చూచాయి. కిలకిల

ఆమె లేచింది. తోటవైషు ఉరికింది. నాలుగు అడుగుల్లో చంద్రుడు
ఆందనున్నాడన్నంత వేగంగా పరిగెత్తింది.

ఉరికింది. ఆగిపోయింది. తోటలోని చల్లని మెట్లమీద కూర్చుంది. ప్రశాంతంగా
కూర్చుంది.

చందునివైపు పరుగులు తీసే మేఘుశకలం వేగంగా సాగిపోయింది -
వెళ్లిపోయింది -దొర్రిపోయేరాయిలా.

ఏమిటిది? ఎవరైనా అలకబూనారా

ఆమె బెదిరి ఆలోచించింది. అది బెదురు ఆలోచన. భయభాంతవుయిన
ఊహా!

లోకంసాంతం అదిరిపడింది. దూరాన రైలు కూసింది. గుండెలు అవిసేట్లు
కూసింది. భూదేవి గుండె కుదిపింది-కదిలింది - ధక్‌....ధక్‌....ధక్‌. ఒట్టలు బెదిరి
గూళ్తకు తిరిగిరాని ఒట్టపల్లలకోసం అరిచాయి, మల్లెపందిరి కొనకొమ్మల్లో పూసిన
పూలు గడగడలాడేయి.

ఆమె నేరెడు చెట్టుకు తల ఆనించింది. మెదడులో ముసిరే జ్ఞాపకాలను
పట్టుకోవాలనుకుంది.

ఇంతకుముందే-ఈ సాయంకాలమే హమీదా అక్క చెప్పిందాజనం తనను
హంతకురాలిగా చూస్తారని-రోమును సాంతం తగలపెట్టిన నీరో చక్రవర్తిని చూసినట్టు
చూస్తారని-రాముని వనవాసానికి పంబన వైకను చూసినట్టు చూస్తారని.

హవీఎదా చాల బాధగా చెబ్బంది-ఆతడు సన్యాసం కీకరించడానికి
వెళ్లిపోయాడని. హమీదాకు అతనిమీద ఆనంతమైన సానుభూతి. పూలు తనకోసమే
పూయించుకోవడం సాఃరంకాదా! ఆమెకు అమాంతంగా కోపం వచ్చింది.

“లోకంలో ఉన్న దీపాలన్నింటినీ ఆర్బేయడం కళ అనిపించుకోదు” అన్నది

లాలా అది విన్నది. నిశ్శబ్దంగా కూర్చుంది. ఇంతలో కోపం పొంగింది.
తనను గురించి ఈ జంతువుకు ఇలాంటి ఆలోచన ఎందుకు వచ్చింది? అనుకుంది.
వెంటనే కలం కాగితం అందుకుంది. చేతులు నొప్పులు పెట్టేదాకా రాసింది. అప్పుడు
లోకాన్ని చూచింది.

పడమళలు ee పరచుకుంది. కోపించిన కాంత చెక్కిలిలా అంగణంలో
ఆరుణిమ నిండింది. మసీదునుంచి ప్రార్హనాస్వరం వినిపించింది. చప్పున తలమీద
ముసుగు కప్పుకుంది. సంధ్యాసమయంలో ఎవరినిగురించీ చెడు పలకరాదంటుంది
అమ్మ. ఆ మాట జరుగుతుందట. అందుకే రాయడం ఆపేసింది. అదిలింపులు,
బెదిరింపులూ అన్నింటినీ పెదవిదాటి రానివ్వలేదు.

నేరేడుచెట్టుకు తల ఆనించి ఇవన్నీ ఆలోచించింది. అప్పుడు ఆమె చుట్టూ
వంటరితనపు కటికపాగ కమ్ముకున్నట్టనిపించింది. తాను వంటరిని అనే భావన
తొలిసారి కలిగింది. ఎన్నో శతాబ్దాలుగా వంటరిగా అలా కూర్చున్నట్లనిపించింది.
కాలానికీ, లోకానికీ దూరంగా ఎవరో తనను పిలుస్తారు. పిలిచీపిలిచీ అలసిపోతాడు.
తఉదిగి వెళ్లిపోతాడు. కాని తాను పలకదు.

భయం, భీతి ఆమెమీద దాడిచేశాయి. ఆమె బెదిరిపోయింది. జరగనున
పరిణామాలు అల్లాకే తెలియాలి. ప్రకృతి అల్లకల్లోలం అవుతూంది. Me
ఆమె వేడి నిట్టూర్పులు కలిసిపోతున్నాయి. ముత్యాల్లా మెరిసే కన్నీటిచుక్కలు
ఆమె చెక్కిళ్ళమీద రాలుతున్నాయి.

ఈవుంధ్య సాయంకాలం కాగానే ఆమె గుండెల్లో నల్లని చీకట్లు
పరచుకుంటున్నాయి. కాని రాతులలో-అందాలు విరజిమ్మే ర్నాతులలో ఆమె ఎన్నడూ
కన్నీటిచుక్క రాల్చలేదు.

“బయుడులేక నిదురరాదు.....”

విచితవీణ భుజంమీద విరాగిని వేళ్లు అతివేగంగా చలిస్తున్నాయి. తీవలమీద
ఆమెవేళ్లు చిత్రవిచితంగా కదులుతున్నాయి. ఆమె గానం అందరినీ ముగ్జుల్ను
చేస్తుంది. ఆమె రాగంలో మైమరచింది. స్వరం తప్పింది. మైకం కమ్ముతూంది.
వినేవాళ్ళను మైకంలో ముంచుతూంది. రాళ్ళనుగా మారుస్తుంది. ఆమె రాగం
ముగుస్తుంది. ఆమె స్వయంగా గీతం అవుతూంది.

లాలా కళ్లు చెమ్మగిల్లాయి. ఆమె చందులణ్ణ చూచింది. చంద్రుడు
ఊగుతున్నాడు. జాగ్రత్తగా కన్నీరు తుడుచుకుంది.

ఆమె నేరేడు చెట్టుకింద కూర్చుంది. కాళ్లు చాచింది. కొమ్మల్లోంచి చొచ్చుకొని
వచ్చిన వెన్నెలను చూచింది. వాటికి స్టిరత్వంలేదు. కదలాడుతున్నాయి. కప్పులు
ఎగిరివచ్చాయి. మెట్లమీద కప్పగంతులు వేస్తున్నాయి.

రాత్రిరాణివీంద ఏదోపక్షి రెక్కలు రెపరెపలాడేయి. చెట్టుసాంతం
గడగడలాడింది. చెరనుండి విడివడ్డట్టు గాలి ఉరికివచ్చింది. గాలులు. ఎందుకో
వచ్చాయి. ఎవరినో వెదకుతున్నాయి. హాయిగా నిద్రిస్తున్న చెట్టు ఉలిక్కిపడ్డాయి.
చిన్నచిన్న కొమ్మలు నిరాశ్రయాలయి చేతులుచాచుతున్నాయి. ఎవరినో పిలుస్తున్నాయి
పండుటాకులు కేకలు పెడ్తూ నేల రాలుతున్నాయి. గాలివేగం హెచ్చింది
ఎండుటాకుల్ను దూరంగా తీసుకుపోయింది. తోటలోని పరిమళాలన్నీ ఒకేసారి
వ్యాపించాయి. చంద్రుని కాంతి వెలిగింది.

ఈ దారిన ఎవరు వస్తారు? వెలుగుతున్న చంద్రుని చూచి ఆమెకు ఏదో నీ?
జాడ గుర్తుకు వచ్చింది. అదే-ఆ నీడే-ఆమె మనసులో వెన్నెల విరియజేస్తున్నడి
విరిసిపోతున్నది.

ఈ చికటిలొ కూడా ఎదొ మంతం ఉంది - రాతి చకటలొా. (ప్రకృతిని
సాంతం నిద్రపుచ్చి, దుప్పటి కప్పి విహారానికి వెళ్ళవచ్చు. అంతుతెలియని సముద్రపు
వడ్డున నుంచోవచ్చు. తరంగాలు రక జీవితం గడిపీయవచ్చు. ఈ చీకటికి
భేదాలు లేవు. అది అన్నింటినీ చెరిపేస్తుంది- ఈ వెన్నెల ఎక్కడెక్కడ వ్యాపిస్తూందో
ఎవడికి తెలుసు?

కొందరు తమ నిద్రలో స్వప్నజగత్తును నిర్మించుకుంటారు. కాని ఏ కదలికయో
వారికి వాస్తవ జగత్తును చూపుతుంది.

ఎంతో దూరంగా వచ్చిన వాయుతరంగం ఆమె వెంట్రుకలను చెవులమీదికి
కదిలించింది. గాలి చెవిలో గుసగుసలాడింది-నీ జ్ఞాపకాల రూపాలు గుర్తించగలవా?
ఆత్మీయత, డ్రేమ, అనురాగం - వీటిని నీ మనస సులో జోకొట్టి నిదపుచ్చావు - నీ
పెరికితనంవల్ల. కాని కొంటెపిల్లల్లా అవి లేచి కూర్చుంటున్నాయి.

లాలా భయంతో వణికిపోయింది. తనదగ్గరున్న తాళంచెవులు చూసుకుంది-
ఇవ్వ్యాళటిదాకా వాటిని వాడదలచలేదు - తన అదృష్టపు పేటిక తెరవదలచలేదు.
అందులో ఎన్ని గెలుపులు, ఎన్ని ఓటములు దాగిఉన్నాయో!

ఇవ్వాళ తీర్పు జరిగిపోతుంది. ఈరోజే రాముడు శివధనుసు స్సును విరిచాడు.
అది తనకు బహుమానంగా అందుతుంది. కాని వద్దు. తానొక పూలమాల
కాదలచలే దు. కొన్నవాడు దాన్ని జేబులో వేసుకొని వెళ్లిపోతాడు. అతడు ఇంగ్లండు
వెళ్లి ఉండడు. జీవితాంతం సముద్రపు వడ్డునే గడ పేస్తాడు. చీకటి కొట్లోపడి
వెలుగురేకకోసం ఏడుస్తాడు. ఒకరోజు వస్తు ముంది. అతనికోసం కూడా ఆకాశంలో
దీపావళి వెలుగుతుంది.

ఇవ్వాళ అంతా ప్రశాంతంగా నిద్రిస్తున్నారు. ఆక్తర్‌మామ చీకటి కొట్లోంచి
పారి పోయాడని శానిటోరియం డాక్టరు తెలియపరచాడు. అతడు అకసం "వెపు
వెళ్లిపోయాట్ట! ఏదో వెదుకుతూ వెళ్లిపోయాట్ట. అది విని ఇంట్లో వాళ్ళంతా
ఏడ్చారు. లాలామాతం పెద్దగా నవ్వింది. కిలకీలా నవ్వింది. ఇవ్వాళ చంద్రుని
చిరాగిని అడుగుడుగునా దీపాలు వెలిగించి ఉంటుంది.

ఆమె మనసుమీద వడగళ్ళదాడి జరిగింది. అక్తర్‌ మామకోసం ఏడ్చే
హవీఎదాకు “అతడు గుర్తుకు వచ్చాడు. అతలణ్జి కెండలమీంచి దొర్లకుండా
కాపాడాలనుకుంది. పాపం! వంటరితనం ఎంత చెడ్డది! ఎవరో ఒకరు తనకోసం
నిరీక్షించడం ఎంత బావుంటుంది! అతడు ఇంకో సముద్రపు వడునే ఉండి-
తరంగాలు లెక్కిస్తుంటాడు. చంద్రోదయాన్ని ఎదిరిచూస్తుంటాడు. స్రైలు క్షయ
(క్రిములు! ఆమెకు ఆమాంతంగా గుర్తువచ్చింది.

అనుమానాల చీకట్లు దాడిచేశాయి-ఆమెమీద. ఏమిటిది ఇంత వెన్నైల! ఇహ
చంద్రుడు అస్తమించడులా ' ఉందె. ఇంత వెన్నెల, ఇంత వెలుగు, ఇంత పరిమళమైన
రేయి ఉతటుందకు

ఒకచోట జీవితం పట్టపగటి ఎండలా మాడిపోతుంటుంది. ఒకచోట అంధకార
బంధురం అవుతుంది. అక్కడ వెన్నల కిరణం కూడ చొరరాదు. తన మనసులో
అనఎవూనాల అంధకారాలను కూర్చుకున్నప్పుడు చంద్ర కిరణం గురించి
ఆలోచించనైనాలేదు.

లాలా ఆలోచనల భారంతో అలసిపోయింది. ఇహ వెన్నెల కొన్ని క్షణాలే
ఉంటుంది. క్షణాల్లో వెన్నైల తోడుకూడా విడిపోతుంది. ఆమె తన ఆలోచనలను
దూరతీరాలకు ఉరీకించింది-తాను బయటపడే మార్గాలను వెదికితెమ్మని.

ఆకాశంలో చుక్కలు మసకలవుతున్నాయి. అయినా చంద్రుడు వెలుగు
తున్నాడు. ఇహ తెల్లవారుతుంది. తన ఉత్తరం అనేక టపాలద్యారా పయనిస్తుంది.
తన నిరాకరణమీద లెక్కలేనన్ని చేతులు. ముద్రలు వేస్తాయి. వాయుతరంగాల్లో
తన వార్త వ్యాపిస్తుంది. వినిపిస్తుంది. ఆమెకు వెన్నెల రాత్రులలో కేకలువేసే పక్షి
గుర్తుకు వచ్చింది.

ఆమె పిల్లతెమ్మరలా లేచింది. శతాబ్దాలుగా వెలుగుకోసం పరితపించేవారికోసం
దీపాలు వెలిగించడానికి కదిలింది. పిల్లిలా కొళ్లుబలంతో కదిలింది. ఉత్తరం తెచ్చింది.
వమల్రెమొక్క నాటడానికా అన్నట్టు 'గునప ంతో గోయి తీసింది. ఎవరిగుండెలోనో
రహస్యం డాచివచ్చినట్టు -ప్రకృతిసాంతం వెలిగించడానికి మీటనొక్కినట్టు - ఉత్తరాన్ని
గోతిలో పూడ్సింది.

చివరిసారి రాగం ఆలపించి, మకుటం అందుకొని వదిలేసినట్టు, ఆమె
రాగంలా కదిరి మంచంబైపు సాగింది.

NYY